Králíky - Králicko

Králíky - Králicko
Králicko
Jednodenní exkurze – autobus, pěší turistika
Náročnost: střední
Zaměření: historické, zeměpisné, enviromentální,
biologické
Navržená trasa:
Žamberk - Severomoravská chata –
Přírodní park Jeřáb – Dolní Hedeč Králíky
( Ze Žamberka autobusem na Severomoravskou chatu, pěšky
přírodním parkem Jeřáb na Horu Matky Boží a do Králík, autobusem
zpět do Žamberka)
Tento projekt je spolufinancován z prostředků ERDF prostřednictvím
Euroregionu Glacensis
Navržená trasa:
Ze Žamberka autobusem na Severomoravskou chatu, pěšky po
modré přes Rudolfův pramen ke Sv.Trojici a odtud po žluté
přírodním parkem Jeřáb na Horu Matky Boží a do Králík, odtud
autobusem do Žamberka
Severomoravská chata
Severomoravská chata se nachází v hřebenové části Hanušovické
vrchoviny v nadmořské výšce 850 metrů v masívu vrcholu Jeřáb (1
002 m).
2
Rudolfův pramen
Pramen Rudolf je mírně radioaktivní přírodní pramen chladivé pitné
vody.
Lesní kaple Sv. Trojice
Kaple byla na křižovatce turistických tras vybudována v roce 1898.
Jde o malý kamenný kostelík mezi stromy, který dodnes funguje
nejen jako cíl turistů, ale slouží také jako poutní místo, na jaře se zde
3
konají bohoslužby. Zajímavá je i netradiční podoba obrazů křížové
cesty.
Přírodní park Jeřáb
Jeřáb byl vyhlášen v roce 1987 jako oblast klidu na ploše 1409 ha,
v roce 1992 byl změně na přírodní park. Masív Jeřábu je tektonicky
vyzdviženou horskou
krou z přeměněných
hornin, Výhradní
zastoupení v geologické stavbě mají ruly s menšími plochami
krystalických vápenců, amfibolitů apod. Územím přírodního parku
prochází hlavní evropské rozvodí. Větší část přírodního parku je
zalesněna druhotnými smrčinami se zbytky bučin. Pro nižší polohy
jsou typické pastviny a mokřadní louky, na kterých hnízdí vzácný
chřástal polní(Crex crex). Díky výskytu tohoto ptáka je polovina
území parku zařazena do ptačí oblasti Kralický Sněžník, lokality
soustavy Natura 2000. K dalším pozoruhodnostem patří výskyt
jeřábka lesního(Bonasa bonasia), pravidelně tu hnízdí křepelka
polní(Coturnix coturnix), čáp černý(Ciconia nigra) a ťuhýk
obecný(Lanius collurio).
Zajímavostí přírodního parku je významný krajinný prvek pod
Křížovou horou, rybník a rašelinné louky s výskytem vzácných
mokřadních rostlin, např. srstnatec májový(Dactylorhiza majalis),
suchopýr úzkolistý(Eriophorum angustifolium).
4
Hora Matky Boží
Hora Matky Boží je poutní areál na místě pohanské svatyně na Lysé
hoře, založený králickým rodákem a hradeckým biskupem Tobiášem
Janem Beckerem. Stavba z let 1696 - 1710 změnila Lysou horu
v Horu Matky Boží. Poutní areál přežil řadu katastrof jako
byl požár kostela v roce 1846, ničení nacisty a komunisty, kteří zde
zřídili v roce 1950 koncentrační klášter pro mužské řehole. V roce
1990 byl areál navrácen redemptoristům.
Nejvýznamnější stavbou, která vévodí širokému dalekému okolí, je
poutní kostel Nanebevzetí Panny Marie obklopený ambitem a
5
nádvořím poutníků. Součástí poutního areálu je unikátní kaple
Svatých schodů, z roku 1710, která připomíná schodiště hradu
Antonia v Jeruzalémě, po němž kráčel Ježíš Kristus k soudci
Pilátovi.
Dalším objektem areálu je Poutní dům a hřbitov s původní márnicí.
Ojedinělý poutní areál a město Králíky spojuje stará cesta s alejí a
osmi kapličkami z roku 1704. Z města se vchází Vstupní bránou
s barokními sochami Davida a Izaiáše, kteří prorokovali Kristovo
utrpení a Lukáše a Jana, kteří je popsali v evangeliích.
6
Králíky
Králíky, malé městečko obklopené horami a čistou přírodou se
nachází v severní části králické brázdy v nadmořské výšce 560 m.V
současnosti zde žije kolem pěti tisíc obyvatel. První zmínka pochází
z roku 1367, od konce 13. století se zde těžily drahé kovy. V roce
1577 získal město prastrýc Albrechta z Valdštejna Zdeněk, v té době
byl postaven zámek, fara, protestantská modlitebna (dnešní kostel sv.
Michaela Archanděla) a vzniklo náměstí. V roce 1650 panství
vyženili Althanové, kterým patřil králický velkostatek do roku 1945.
Altmanové sídlili v nedalekém Mezilesí a tím začal význam Králík
postupně upadat.Výjimku tvoří počátek 18. století, kdy zdejší rodák
biskup Tobiáš Jan Becker nechal vybudovat poutní areál na Hoře
Matky Boží. Králíky proslavily vyřezávané betlémy a hlavně zdejší
varhanáři. Ve 20. století nastává průmyslový růst díky železnici.
Strategický význam mělo vybudování mohutného opevnění ve
30.letech. V roce 1938 byly Králíky a okolí od Československa
odtrženy. Po válce bylo původní německy mluvící obyvatelstvo
vysídleno a do Králík přišli noví osadníci.
Králíky se staly v roce 1990 městskou památkovou zónou. Centrem
města je kostel sv. Michaela Archanděla, který byl barokně přestavěn
v letech 1768 - 1778 a po dalších úpravách v roce 1872 jeho nízkou
střechu nahradila pseudogotická helmice. V kostele se nachází
7
varhany,
dílo
místního
varhanáře
Ignáce
Wenzela.
Dalším
historickým objektem je radnice čp. 365, muzeum. Budova byla
postavena v klasicistním stylu v letech 1795 - 1796, věž byla
přistavěna v roce 1834 a v roce 1840 na ní byly umístěny hodiny,
práce místního mistra Franze Reisse. Od roku 1850 až do roku 1945
zde sídlil okresní soud, berní a pozemkový úřad. Králíky byly
městem tkalců a socha Přadleny na kašně na Velkém náměstí
připomíná tradici města. Zajímavým domem je hotel Zlatá labuť čp.
358 v klasicistním slohu. Dalším cenným objektem je Mariánský
sloup z let 1713 -1714 postavený na památku velkého moru, jemuž
padla za oběť polovina obyvatel města.
8
Králíky – Králicko
Wycieczka jednodniowa – autobusem i pieszo
Poziom trudnosci – średni
Tematyka: geograficzna, historyczna,
środowiskowa, biologiczna
Proponowana trasa:
Žamberk - Severomoravská chata – Přírodní
park Jeřáb – Dolní Hedeč - Králíky
Tento projekt je spolufinancován z prostředků ERDF prostřednictvím
Euroregionu Glacensis
9
Proponowana trasa:
Ze Žamberka autobusem do Severomoravskiej chaty, pieszo
niebieskim szlakiem przez Źródło Rudolfa do Św.Trójcy i stąd
żółtym szlakiem przez park krajobrazowy Jeřáb na Górę Matki Bożej
i do Králík
Interesujące miejsca:
Severomoravská chata
Severomoravská
chata
znajduje
się
w szczytowej
części
Hanušovickych wzgórz na wysokości 850 metrów n.p.m. w masywie
szczytu Jeřáb (1 002 m).
10
Źródło Rudolfa
Źródło Rudolfa jest lekko radioaktywnym naturalnym źródłem
chłodnej pitnej wody.
Leśna kaplica Św. Trójcy
Kaplica została wybudowana w roku 1898 na skrzyżowaniu
turystycznych tras, jest to mały kamienny kościółek wśród drzew.
Jest nie tylko atrakcją turystyczną ale jest również celem
11
pielgrzymek gdzie wiosną odbywają się msze. Ciekawostką jest
nietradycyjny przebieg drogi krzyżowej.
Park krajobrazowy Jeřáb
Jeřáb został uznany za obszar chroniony w roku 1987 na
powierzchni1409 ha, w roku 1992 został przekształcony w park
krajobrazowy. Masyw Jeřábu jest tektonicznym wypiętrzeniem
metamorficznych skał. W budowie geologicznej przeważają gnejsy i
na niewielkich powierzchniach marmury, amfibolity i inne. Obszar
parku krajobrazowego jest działem wodnym europejskich rzek.
Większa część parku krajobrazowego zalesiona jest świerkami
z domieszką buków. Na niżej położonych obszarach znajdują sie
typowe pastwiska i bagienne łąki, na których gniazduje cenny ptak
derkacz (Crex crex), dzięki temu jest połowa obszaru ptasim
terytoriem Kralickiego Śnieźniku, w lokalicie Natura 2000. Ponadto
występuje
jarząbek (Bonasa bonasia), gniazduje przepiórka
(Coturnix coturnix), bocian czarny(Ciconia nigra) i gąsiorek
dzierzba(Lanius collurio).
Regionalną ciekawostką parku jest staw i bagienne łąki znajdujące
się pod Křížovou horou na których występują rzadkie bagienne
rośliny, np.: storczyk szerokolistny(Dactylorhiza majalis), wełnianka
wąskolistna(Eriophorum angustifoliun).
12
Góra Matki Bożej
Góra Matki Bożej jest celem pielgrzymek, gdzie na miejscu
pogańskiej śwątyni na Łysej Górze został wybudowany kościół
przez urodzonego w Králíkách Tobiasza Jana Beckera, biskupa
z Hradca. Wybudowany w latach 1696 – 1710 kościół zamienił
Łysą Górę w Górę Matki Bożej. Kościół ten spotkało wiele
nieszczęść, pożar w roku 1846, prześladowania nazistów i
komunistów, którzy zorganizowali tutaj w roku 1950 zamknięty
klasztor zakonów męskich. W roku 1990 został zwrócony
redemptorystom.
13
Najważniejszym obiektem, który dominuje nad całą okolicą, jest
kościół Wniebowzięcia Panny Marii z dziedzińcem otoczonym
podcieniami. Warta uwagi jest kaplica Świętych schodów, z roku
1710, która ma przypominać schody pałacu Antoniusza w
Jerozolimie, po których szedł Jezus Chrystus na sąd do Piłata.
Do kościoła przylega Dom Pielgrzyma i cmentarz z oryginalną
kostnicą. Zbudowany poza miastem kościół jest połączony z miastem
Králíky aleją przy której znajduje się osiem kapliczek z roku 1704.
Od
strony
miasta
wchodzimy
wejściem
glównym
ozdobionym barokowymi posągami Dawida i Izajasza, którzy
14
prorokowali mękę Chrystusa oraz Łukasza i Jana, którzy to opisali w
ewangeliach.
Králíky
Králíky,
małe
miasteczko
otoczone
górami
z nieskażonym
środowiskiem, położone w północnej części kotliny kralickiej na
wysokości 560 m n.p.m. Miasteczko liczy 5000 mieszkańców.
Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z roku 1367, od końca 13.
stulecia wydobywano tutaj cenne metale. W roku 1577 wszedł w
posiadanie miasta Zdenek, z jego rodu wywodzi się Albrecht
z Valdštejna. W tym czasie wybudowano zamek, farę, protestancki
15
dom modlitw (dzisiejszy koścíół św. Michała Archanioła) i powstał
rynek. W roku 1650 posiadłość, poprzez małźenstwo, otrzymali
Althanowie, do których kralicky majątek należał do roku 1945.
Althanowie mieszkali w pobliskim Międzylesiu i dlatego znaczenie
Králík systematycznie spadało. Wyjątkiem jest początek 18. wieku,
gdy tutaj urodzony biskup Tobiasz Jan Becker zdecydował o
budowie kościoła na Górze Matki Bożej. Králíky rozsławiły rzeźby
betlejemskie i głównie tutejsi rzemieślnicy wyrabiający organy. W
20. wieku następuje rozwój przemysłu dzięki wybudowaniu linii
kolejowej. Strategiczne znaczenie miało budowanie potężnych
umocnień wojskowych w latach 30-tych. W roku 1938 zostały
Králíky i okolice oderwane od Czechosłowacji. Po wojnie obywatele
pochodzenia niemieckiego zostali wysiedleni i do Králík przybyli
nowi mieszkańcy.
Králíky w roku 1990 uznano za miasto zabytkowe. W centrum
miasta jest kościół św. Michała Archanioła, który na styl barokowy
przebudowano w latach 1768 – 1778, a po dalszych przebudowach
w roku 1872 dobudowano pseudogotyckie wieże.W kościele
znajdują się organy, dzieło miejscowego organmistrza Ignacego
Wenzela. Innym historycznym obiektem jest ratusz oznaczony
numerem 365, obecnie muzeum. Budynek był zbudowany w
klasycystycznym stylu w latach 1795-1796, wieże dobudowano w
16
roku 1834, a w roku 1840 zamontowano na niej zegar wykonany
przez miejscowego mistrza Franza Resse. Od roku 1850 aż do roku
1945 miał tutaj siedzibę sąd powiatowy, urząd skarbowy i ziemski.
Králíky były miastem tkaczy, a posąg Prządki na fontannie na
Wielkim placu przypomina o tradycji miasta. Ciekawym domem jest
hotel Zlatá Labuť (Złoty Łabędź) oznaczonym numerem 358
zbudowany w klasycystycznym stylu. Dalszym cennym obiektem
jest kolumna maryjna z lat 1713-1714 postawiona dla upamiętnienia
wielkiej epidemii, która zabiła połowę mieszkańców miasta.
17