Franciszek Świder - o Muzeu Těšínska

Franciszek Świder
Muzeum Těšínska si Vás dovoluje pozvat na výstavu
Muzeum Těšínska zaprasza na wystawę
Franciszek Świder
Franciszek Świder
Slavnostní zahájení výstavy
ve čtvrtek 14. července 2011 v 17 hodin
Výstava potrvá do 30. září 2011
Výstavní síň Muzea Těšínska v Karviné
Masarykovo náměstí 10
733 01 Karviná-Fryštát (bezbariérový vstup)
tel.: +420 596 311 425
e-mail: [email protected]
Otevřeno:
út–pá 8–12 h a 12:30–16:30 h
so 9–13 h
ne 13–17 h
Uroczyste otwarcie
odbędzie się w czwartek 14 lipca 2011 r. o godz. 17
Wystawa potrwa do 30 września 2011 r.
Sala Wystaw Muzeum Těšínska w Karwinie
Masarykovo náměstí 10
733 01 Karviná-Fryštát (wejście dla niepełnosprawnych)
tel.: +420 596 311 425
e-mail: [email protected]
Godziny otwarcia: wt–piąt. 8–12 godz. i 12:30–16:30 godz.
so. 9–13 godz.
niedz. 13–17 godz.
R
Dvě města – jedna tradice / Dwa miasta – jedna tradycja. Projekt je spolufinancován EU z prostředků ERDF prostřednictvím Euroregionu TS – ŚC.
Projekt dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach ERDF za pośrednictwem Euroregionu TS – ŚC.
V roce 2011 uplyne 100 let od narození významného umělce, akademického malíře a sochaře Franciszka Świdra
(27. 1. 1911 – 22. 3. 1997), rodáka z Karviné. Svůj mimořádný talent uplatnil na studiích v Krakově, které završil v roce
1938 absolvováním Akademie výtvarných umění v Praze.
Náměty pro svá díla čerpal z nelehkého každodenního života. Jeho prvním velkým dílem byl nástěnný triptych s názvem
Ze života školáků v polské škole v Horní Suché. Věnoval se malířství, grafice, portrétům, karikaturní řezbě. Dominujícím
se stal sochařský monument a figurální plastika prováděná různými technikami. Zabýval se i vitrážemi a designérskou
tvorbou nebo návrhy etiket pro karvinskou likérku. Mementem jeho poválečné tvorby se stal pomník Matky věnovaný
obětem nacistického teroru v Životicích. Byl rovněž mistrem monumentální malby. Dokládala to nástěnná malba s názvem
Kulturní brigáda v Hotelu Piast v Českém Těšíně odhalená v roce 1953. Při její tvorbě spolupracoval s Rudolfem Żebrokem.
V 50. letech 20. století vytvořil na českotěšínském gymnáziu s polským vyučovacím jazykem sgrafito s motivem mládeže.
Měl v oblibě portrétní malbu i karikaturu, v drobné figurální malbě zachytil nejrůznější lidové typy a postavy. Věnoval se
průmyslovým námětům, pozornost upíral k těšínské krajině s Beskydami. Umělec zachytil krajinu a objekty, které v současné době již neexistují. Za všechna díla je připomenuta Studie zničeného karvinského zámku.
Během svého života Franciszek Świder nesčetněkrát svá díla vystavil – většinou se jednalo o společné výstavní projekty
s dalšími umělci. První samostatnou výstavu realizoval až na sklonku svého života v roce 1992.
Výstava představí řadu uměleckých děl zhotovených rozličnými výtvarnými technikami, pro něž čerpal autor náměty ze
své milované Karviné a jejího okolí. Své místo zde mají i osobní památky, fotografie, písemnosti a předměty každodenní
potřeby, kterými byl Franciszek Świder obklopen. Malířské náčiní, které léta používal, evokuje jeho přítomnost…
W 2011 r. mija 100. rocznica urodzin cenionego artysty, malarza i rzeźbiarza akademickiego Franciszka Świdra
(27. 1. 1911 – 22. 3. 1997), pochodzącego z Karwiny. Swój wyjątkowy talent kształcił w Krakowie, a później w Akademii
Sztuk Pięknych w Pradze, którą ukończył w 1938 roku.
Tematy do swoich dzieł czerpał z obserwacji niełatwego życia codziennego. Jego pierwszym wielkim obrazem był
tryptyk Z życia uczniów namalowany na ścianie w polskiej szkole w Górnej Suchej. W jego twórczości odnajdujemy prace
malarskie, grafikę i rzeźbę, tworzył portrety i karykatury, widoki i abstrakcje. Od pewnego okresu w jego dorobku zaczęła
dominować monumentalna rzeźba figuralna wykonywana z różnych materiałów. Zajmował się też witrażownictwem i projektowaniem, w jego pracowni powstały m.in. projekty winiet dla karwińskiej fabryki likierów. Jedną z najbardziej znanych
jego powojennych prac jest pomnik Matki poświęcony ofiarom terroru faszystowskiego w Żywocicach. Był również mistrzem monumentalnego malarstwa ściennego. Należy do nich m.in. obraz Brygada kulturalna z Hotelu Piast w Czeskim
Cieszynie, który odsłonięto w 1953 roku. Obraz ten powstał przy współpracy z Rudolfem Żebrokiem. W 50. latach XX
wieku wykonał sgraffito z motywem młodzieży i robotników na budynku czeskocieszyńskiej szkoły z polskim językiem
nauczania. Jego ulubionym tematem były portrety i karykatura, co zaowocowało w niewielkich rozmiarów obrazkach i rysunkach przedstawiających różne typy i postacie z jego otoczenia. Wśród tematów odnajdujemy również motywy związane
z przemysłem lub z przyrodą i Beskidami. Artysta uchwycił krajobrazy i obiekty, których już nie ma. Warto wspomnieć
tutaj o cyklu Studium zniszczonego zamku.
Franciszek Świder w ciągu swego życia wielokrotnie wystawiał swoje dzieła – najczęściej na wystawach zbiorowych.
Pierwszą samodzielną wystawę zorganizował dopiero pod koniec w swego życia w 1992 roku.
Karwińska wystawa prezentuje cały szereg prac z bogatego dorobku artysty, wykonanych różnymi technikami, których
inspiracją była ukochana Karwina i jej okolica. Całość uzupełniają pamiątki osobiste w postaci fotografii, dokumentów
i przedmiotów codziennego użytku, które otaczały Franciszka Świdra.
Przybory malarskie, których przez lata używał, przywołują jego obecność …
Mgr. Kateřina Stenchlá