zde. - Sbor SCEAV Třanovice - Slezská církev evangelická av

Transkript

Slezská církev evangelická a.v.
Âlàski KoÊció∏ Ewangelicki A.W.
Obec Tfianovice
„JeÏí‰ je pro na‰e spasení bezpodmíneãnû nutn˘,
ale také absolutnû postaãující.“
pastor Vladislav Santarius
Wy jesteÊcie Êwiat∏oÊcià Êwiata, nie mo˝e si´ ukryç
miasto po∏o˝one na górze.
Mat 5,14
Z dûjin evangelického sboru v Tfianovicích
Milí sborovníci, pfiátelé,
dostává se Vám do rukou sborov˘ bulletin vydan˘ u pfiíleÏitosti 50. v˘roãí vzniku samostatného sboru Slezské církve evangelické a.v. v Tfianovicích.
Tento bulletin byl zpracován na základû dostupn˘ch archivních materiálÛ
a také ze svûdectví dosud Ïijících pamûtníkÛ. V‰em, ktefií se podíleli na pfiípravû
tohoto dokumentu, chci vyjádfiit srdeãné podûkování. V‰em ãtenáfiÛm pak obohacení z mnoha historiografick˘ch údajÛ a skuteãností z minul˘ch let Ïivota
sboru aÏ do souãasnosti. ProtoÏe se mnohé informace obsaÏené v bulletinu podafiilo pfiehlednû a souhrnnû zpracovat a zvefiejnit poprvé, jsou o to cennûj‰í.
Dûkuji Vám v‰em za Va‰e pfiímluvné modlitby, které vysíláte k Pánu za poÏehnání a BoÏí vedení na‰eho sboru. Vfiele díky patfií rovnûÏ v‰em, ktefií slouÏíte
v nejrÛznûj‰ích sloÏkách, ale i jako jednotlivci na rÛzn˘ch sborov˘ch i misijních
akcích. V neposlední fiadû srdeãné díky za Va‰i obûtavost pfii brigádách a pracích
v rámci na‰eho sboru i za Va‰e finanãní dary, kter˘mi pfiispíváte na rÛzné sborové záleÏitosti, ale nezapomínáte i na podporu misijní práce (sbírky na Ukrajinu,
sbírky na tisk Biblí pro rozvojové zemû a mnohé dal‰í), a tak pomáháte k budování a rÛstu Kristova tûla a jeho království na této zemi.
Pán aÈ Vám v‰em bohatû Ïehná
administrátor sboru Tomá‰ Tyrlík
Z historii Parafii Ewangelickiej w Trzanowicach
Mili zborownicy, przyjaciele,
Otrzymujecie bulletyn zborowy wydany z okazji 50. rocznicy powstania
samodzielnego zboru Âlàskiego KoÊcio∏a Ewangelickiego w.a. w Trzanowicach.
Bulletyn ten zosta∏ opracowany na podstawie dost´pnych materia∏ów archiwalnych oraz Êwiadectw ˝yjàcych dotàd zborowników. Wszystkim, którzy przygotowywali ten dokument, pragn´ wyraziç serdeczne podzi´kowania. Wszystkim
czytelnikom ˝ycz´ wzbogacenia mnóstwem danych historycznych i wydarzeƒ lat
minionych. Mnóstwo informacji zawartych w bulletynie jest o to cenniejsze, i˝
uda∏o si´ je po raz pierwszy w sposób jasny opracowaç i opublikowaç.
Dzi´kuj´ Wam wszystkim za Wasze modlitwy przyczynne, które zanosicie do
naszego Pana o b∏ogos∏awieƒstwo i Bo˝e prowadzenie naszego zboru. Szczere
dzi´ki nale˝à si´ równie˝ wszystkim , którzy pracujà w ró˝nych grupach lub indywidualnie s∏u˝à w czasie uroczystoÊci zborowych i misyjnych.
Niemniej dzi´kuj´ za Waszà ofiarnoÊç w czasie prac w naszym zborze, dzi´kuj´ te˝ za dary finansowe, którymi wspieracie ró˝ne sprawy zborowe, jak równie˝
dzia∏ania misyjne (kolekta na Ukrain´, na druk Biblii dla krajów trzeciego Êwiata
itp.)pomagajàc tym w budowaniu i wzroÊcie cia∏a Chrystusowego i Jego królestwa
tutaj na ziemi.
Niech Wam Pan hojnie b∏ogos∏awi!
administrator zboru Tomá‰ Tyrlík
Tfianovice 8.8. 2000
Trzanowice 8.8. 2000
2
3
Tfianovice v dobû reformaãní, protireformaãní a toleranãní
Trzanowice w czasie reformacji, kontrareformacji i w okresie
tolerancyjnym
Obec Tfianovice leÏí 7 km na západ od âeského Tû‰ína a existovala jiÏ pravdûpodobnû ve 14. století, kdy se jmenovala Tfienkovice nebo Stfiánkovice.
V písemn˘ch pramenech se tyto názvy poprvé
vyskytují roku 1440. Tfianovice patfiily k bohat‰ím obcím a v dobû reformaãní pfiijaly Lutherovo uãení. Stával zde dfievûn˘ evangelick˘
kostel, kter˘ se poprvé objevuje v pramenech
roku 1652. Byl s vûÏí, obehnán kryt˘m ochozem. V roce 1654 byl odebrán náboÏenskou
komisí, která na Tû‰ínsku provádûla rekatolizaci. Totálnû zchátralá budova kostela byla v roce
1903 rozprodána na palivové dfiíví.
Tfianovice jsou rovnûÏ spojeny se jménem
tû‰ínského rodáka Jifiího Tfianovského, známého skladatele duchovních písní. Pfiíjmení Tfianovsk˘ získal po svém pradûdu Adamovi, kter˘
byl v Tfianovicích rychtáfiem. Ve stáfií se pfiestûhoval k vnukovû rodinû do Tû‰ína na Star˘ trh,
kde mûl Jifiího otec Valentin dÛm. Tam také ve
103 letech zemfiel. Jeho zboÏnost, která se odráDfievûn˘ evangelick˘ kostel
v Tfianovicích kolem r.1652
Ïela v duchovních písních, mûla na pravnuka
velk˘ vliv a Tfianovsk˘ na nûj vzpomíná ve svém
ver‰ovaném Ïivotopise Coronis ad posteritatem:
...ba také otcÛv dûd, sto tfiemi jsa vyãerpán léty,
z Tfianovic star˘ Adam, kter˘ tam sedlákem byl!
Rychtáfiem v rodném jsa kraji,
jenÏ krví praotcÛ vzdûlán,
dûtem po rodné obci to jméno dal v‰em.
V samotné hodinû smrti pûl píseÀ, píseÀ si zpíval
(smrti své hlasatelem tak jako labuÈ si byl):
poÏádav o strunn˘ nástroj,
on sladké písnû té nápûv
pfiipojil ztlumen˘m hlasem, zpívaje srdcem a rty:
„JeÏí‰i, vûãn˘ BoÏe, má nadûje v‰ecka, mne tû‰í,
v kaÏdé Ïe hodinû Ïití ty blaho a spása jsi má.
JeÏí‰i, vûãn˘ BoÏe, jejÏ vfielá“ - dal‰í zná kaÏd˘,
kdo zná ty staré ver‰e, ãesk˘ jeÏ národ si pûl.
...Quin et patris avus, centum et tribus aridus
annis,
Tranovicensis cultor Adamus Agri,
qui patriae judex, proavorum sanguine cultae,
a patria natis nomina simpla dedit.
Qui melos accinuit, melos hora mortis in ipsa,
(ac cygnus praeco funneris ille sui!)
accitis fidibus, namque illudsuave melisma
submisse junxit, pectore et ore canens:
Jesu, aeterne Deus! tu spes mea tota, salutem
in quavis hora gaudeo te esse meam;
Jesu, aeterne Deus! quem fervida... caetera novit,
qui gentis Bojae metra vetusta tenet.
4
7 km na zachód od Czeskiego Cieszyna jest po∏o˝ona wioska Trzanowice. Trzanowice istnia∏y prawdopodobnie ju˝ w XIV wieku i nosi∏y nazw´ Trzenkowice lub
Strzankowice. Pierwsze pisemne wzmianki o Trzanowicach pochodzà z 1440
roku. Wioska ta nale˝a∏a do bogatszych. W czasie reformacyjnym Trzanowice przyj´∏y nauk´ Lutra. Sta∏ tutaj drewniany koÊció∏ ewangelicki, pierwsze wzmianki
o nim pojawiajà si´ w 1652 roku; posiada∏ wie˝´ oraz by∏ obwarowany zas∏oni´tà
fortecà. W 1654 roku zosta∏ zabrany przez komisj´ do spraw religii, która na Âlàsku Cieszyƒskim przeprowadza∏a rekatolizacj´. W 1903 roku by∏ zupe∏nie zniszczony budynek koÊcio∏a rozsprzedany na opa∏.
Trzanowice sà równie˝ znane dzi´ki nazwisku s∏ynnego cieszyƒskiego rodaka Jerzego Trzanowskiego,
kompozytora pieÊni religijnych. Nazwisko Trzanowski
zyska∏ po swym pradziadkowi Adamowi, który by∏
w Trzanowicach wójtem. Na staroÊç przeprowadzi∏ si´
do rodziny wnuka do Cieszyna na Stary Targ, gdzie
Walentyn, ojciec Jerzego, posiada∏ dom. Tam równie˝
majàc 103 lat umiera. Jego pobo˝noÊç przejawiajàca
si´ w pieÊni religijnej wywiera∏a wp∏yw na prawnuka
i Trzanowski na niego wspomina w swym wierszowanym ˝yciorysie Coronis ad posteritatem:
Zaznaczam , ˝e dziadek ojca 103 letni Adam,
Rolnik i wójt w Trzanowicach da∏ dzieciom swoim
Nazwisko od rodzinnej wioski, w której
Trzanowscy zamieszkiwali przez pokolenia.
By∏ on pieÊniarzem wielkim i z Êpiewem na ustach
zszed∏ ze Êwiata
Podobnie jak ∏ab´dê wyÊpiewa sobie Êmierç swojà.
Kocha∏ si´ w harfie i w∏asne pienia ∏àczàc
z jej g∏osem
Sercem i usty Êpiewa∏:
Jezusie, wieczny Bo˝e, ska∏o mej nadziei,
Obrono najbezpieczniejsza w ka˝dej ˝ycia chwili,
Jezusie, wieczny Bo˝e…
Reszt´ zna ten, kto sobie Êpiewywa∏ te stare wiersze
czeskiego narodu.
...Quin et patris avus, centum et tribus aridus
annis,
Tranovicensis cultor Adamus Agri,
qui patriae judex, proavorum sanguine cultae,
a patria natis nomina simpla dedit.
Qui melos accinuit, melos hora mortis in ipsa,
(ac cygnus praeco funneris ille sui!)
accitis fidibus, namque illudsuave melisma
submisse junxit, pectore et ore canens:
Jesu, aeterne Deus! tu spes mea tota, salutem
in quavis hora gaudeo te esse meam;
Jesu, aeterne Deus! quem fervida... caetera novit,
qui gentis Bojae metra vetusta tenet.
(T∏umaczenie Andrzeja Wantu∏y poprawione z uwzgl´dnieniem
brzmienia oryginalnego.)
5
Boufiliv˘ poãátek 17. století v‰ak neumoÏnil Tfianovskému klidn˘ pobyt v rodném kraji. Naopak po cel˘ jeho krátk˘ Ïivot jej vichfiice Tfiicetileté války sm˘kala
z místa na místo. Pfiesto se do rodného kraje vracíval ãasto - roku 1620, 1621,
1625; naposledy v kvûtnu 1636, rok pfied svou smrtí.
O získání „kostela milosti“ v Cieszynie se zaslouÏili i lidé spjati s územím dne‰ního sboru. JiÏ roku 1691 figuruje podpis Karla Bedfiicha Pelhfiima z Tfienkovic
na protokolu usnesení evangelické ‰lechty. Václav Pelhfiim z Tfienkovic a Jan Jifií
Îerovsk˘ z To‰onovic patfiili roku 1709 k ‰esti zástupcÛm 44 evangelick˘ch stavÛ
Tû‰ínska, a starali se o vystavûní JeÏí‰ova kostela. Pán z To‰onovic vûnoval JeÏí‰ovû ‰kole v Cieszynie 1500 r˘nsk˘ch; z ãásti tûchto penûz mûli získat stipendium
dva chlapci z jeho pfiíbuzenstva nebo jiní chudí chlapci ‰lechtického pÛvodu.
Erdmann Klete von Klettenhof, majitel Hradi‰tû, tvofiil poãátkem 19. století
jednoãlenné ‰lechtické presbyterstvo (Kirchenvorstand) tohoto kostela.
Burzliwy poczàtek XVII wieku umiemo˝liwi∏ Trzanowskiemu spokojne przebywanie w kraju rodzinnym. Przeciwnie - w czasie jego krótkiego ˝ycia zmagania
wojny trzydziestoletniej rzuca∏y go z miejsca na miejsce. Pomimo tego do kraju
rodzinnego cz´sto powraca – 1620, 1621, 1625. Po raz ostatni w maju 1636 roku,
rok przed swojà Êmiercià.
Ludzie zwiàzani z terytoriami dzisiejszego trzanowickiego zboru zasadzali si´
równie˝ o „koÊció∏ ∏aski“ w Cieszynie. Ju˝ 1691 roku figuruje podpis Karla Bedfiicha Pelhfiima z Trzenkowic na protokole wniosków szlachty ewangelickiej.
W 1709 roku Václav Pelhfiim z Tfienkovic i Jan Jifií Îerovsk˘ z To‰anovic nale˝eli
do szeÊciu przedstawicieli 44 stanów ewangelickich Âlàska Cieszyƒskiego, które
troszczy∏y si´ o budow´ KoÊcio∏a Jezusowego. Pan z Toszonowic ofiarowa∏ Szkole
Jezusowej w Cieszynie 1500 ryƒskich; cz´Êç pińiedzy mia∏a byç przeznaczona
w formie stypendium dla dwu ch∏opców z jego pokrewieƒstwa lub innych ubogich
ch∏opców pochodzenia szlacheckiego. Erdmann Klete von Klettenhof, w∏aÊciciel
Grodziszcza, przedstawia∏ na poczatku XIX wieku jednoosobowe prezbiterstwo
szlacheckie (Kirchenvorstansd) KoÊcio∏a Jezusowego.
ZaloÏení hfibitova a stavba kostela.
Roku 1858 byl zaloÏen evangelick˘ hfibitov. Pozemek vûnoval jist˘ pan Gatnar.
Náklady na vystavûní márnice a oplocení pozemku dosáhly v˘‰e 630,19 zlat˘ch.
První, kdo byl pohfiben na novém hfibitovû, byl pan Knopek z Dolních Tfianovic.
V roce 1890 byl hfibitovní pozemek roz‰ífien. Kolem hfibitova stály velké lípy, které
byly roku 1931 odstranûny. 7. ledna 1894 se na svém zasedání hfibitovní zastupitelstvo rozhodlo roz‰ífiit márnici na kapli, v níÏ by se konaly bohosluÏby a vysluhovala sv. veãefie Pánû. Od roku 1896 se k tomuto úãelu pofiádaly sbírky. 20. ledna
1901 se ustavil stavební v˘bor. TéhoÏ roku vûnoval Pawel Kukucz pozemek pro
vystavûní hfibitovní kaple (na tomto místû dnes stojí kostel). Peníze, které byly
sebrány na v˘stavbu kaple, odÀal roku 1915 stát na váleãnou pÛjãku (kromû toho
byly zabaveny 2 zvony z vûÏe márnice). BohosluÏby se konávaly na hfibitovû, po
vystavûní ‰koly roku 1905 v této ‰kole. 3. ãervence 1927 byl ustanoven nov˘ stavební v˘bor, jehoÏ ãleny byli Jan Kubaczka, Jan Lasota, Andrzej DanyÊ, Pawel
Roman, Jerzy Lasota, Adolf Recmanik, Jerzy Sabela, Jan Rakowski, Józef èwak, Jan
Niemczyk a Jan Nowak. Ti pak pfiijali odváÏné rozhodnutí místo kaple postavit
kostel. Na podzim 1927 byla uskuteãnûna sbírka mezi evangelíky v Tfianovicích,
jejíÏ v˘nos ãinil 27.920 Kã. Finanãní pomoc poskytly i jiné sbory a Fond Gustava
Adolfa. Úheln˘ kámen byl poloÏen 15. 9. 1929 a slavnostní otevfiení vystavûného
kostela se konalo dne 13. 9. 1931. BoÏím Slovem poslouÏili faráfii z â. Tû‰ína
a z Komorní Lhotky. Projekt kostela vytvofiil ing. arch. Tadeusz Michejda z Katowic, rodák z Albrechtic. Kostel se hfibitovem patfiil sboru v âeském Tû‰ínû, kterému pfiedkládal úãty ze své ãinnosti a hospodafiení.
6
Za∏o˝enie cmentarza i budowa koÊcio∏a
W 1858 roku powsta∏ cmentarz ewangelicki.
Parcel´ ofiarowa∏ pewien pan Gatnar. Koszta
zwiàzane z wybudowaniem kostnicy i ogrodzenia parceli wynosi∏y 630,19 Z∏. Pierwszym
pogrzebanym na tym cmentarzu by∏ pan Knopek z Trzanowic Dolnych. W 1890 roku parcela
zosta∏a poszerzona. Wokó∏ cmentarza ros∏y
du˝e lipy, które w 1931 roku zosta∏y Êci´te.
7 stycznia 1894 rada cmentarna zadecydowa∏a
o poszerzeniu kostnicy na kaplic´, w której
mia∏y odbywaç si´ nabo˝eƒstwa i miano wys∏ugiwaç Komuni´ Âwi´tà. Od 1896 roku przeprowadzano w tym celu kolekty. 20.1.1901 ustalono
komisj´ budowlanà. W tym samym roku Pawe∏
Kukucz darowa∏ parcel´ w celu wybudowania
kaplicy cmentarnej (w tym miejscu dziÊ stoi koÊció∏). Pieniàdze, które zosta∏y zebrane w celu
KoÊció∏ w Trzanowicach w 1931 roku wybudowania kaplicy, by∏y w 1915 roku zabrane
przez paƒstwo jako po˝yczka wojenna. (oprócz tego wzi´to dwa dzwony z wie˝y
kostnicy). Nabo˝eƒstwa odbywa∏y si´ na cmentarzu, po wybuduwaniu szko∏y
w 1905 roku w budynku szkolnym. 3. 7. 1927 by∏a ustalona nowa komisja budowlana, której cz∏onkami byli Jan Kubaczka, Jan Lasota, Andrzej DanyÊ, Pawe∏
Roman, Jerzy Lasota, Adolf Recmanik, Jerzy Sabela, Jan Rakowski, Józef ˚wak, Jan
7
Obec
Vûlopolí
Tfianovice
Hradi‰tû
Tû‰ínsko
V˘sledky sãítání lidu v letech 1900 a 1910
Niemczyk i Jan Nowak. Ci podj´li Êmia∏à decyzj´ wybudowaç zamiast kaplicy koÊcio∏. Jesienià 1927 roku przeprowadzona zosta∏a wÊród trzanowickich ewangelików kolekta, dzi´ki której zebrano 27 920 Kcz. Finansowo wspar∏y i inne zbory
oraz Fundusz Gustawa Adolfa. 8.9.1929 po∏o˝ono kamieƒ w´gielny, 13.9.1931
zosta∏ uroczyÊcie otwarty nowo wybudowany koÊció∏. Nabo˝eƒstwa by∏y odprawiane przez pastorów z Czeskiego Cieszyna i Ligotki Kameralnej. Projekt koÊcio∏a
wytworzy∏ ing arch Tadeusz Michejda z Katowic, rodak z Olbrachcic. KoÊció∏ wraz
z cmentarzem nale˝a∏ do zboru w Czeskim Cieszynie, któremu te˝ przedstawia∏
rachunki ze swej dzia∏alnoÊci i gospodarowania.
1900
Celkov˘ poãet obyvatel
z toho evangelíkÛ
1910
Celkov˘ poãet obyvatel
z toho evangelíkÛ
295
261 (88%)
852
535 (63%)
731
410 (56%)
369 354
83 492 (23%)
306
270 (88%)
875
472 (54%)
785
398 (51%)
434 821
93 566 (22%)
Wyniki spisu ludnoÊci z lat 1900 i 1910
Wioska
1900
Ogólna iloÊç obywateli
Z tego ewangelików
1910
Ogólna iloÊç obywateli
Z tego ewangelików
295
261 (88%)
852
535 (63%)
731
410 (56%)
369 354
83 492 (23%)
306
270 (88%)
875
472 (54%)
785
398 (51%)
434 821
93 566 (22%)
Vznik samostatného sboru v Tfianovicích
Wielopole
Po 2. sv. válce v ãele Evangelické hfibitovní obce (kazatelské stanice) v Tfianovicích, která patfiila sboru v Komorní Lhotce stáli: Jan Kubaczka - Horní Tfianovice, Adam Niemczyk - Dolní Tfianovice, Jan Niemczyk - Horní Tfianovice, Emil
Bolek - Dolní Tfianovice, Josef Îwak - Dolní Tfianovice, Jan Rakowski - Horní Tfianovice.
Po celou dobu se tito první „presbytefii“ zab˘vali my‰lenkou zaloÏit samostatn˘
sbor v Tfianovicích, pfiiãemÏ nezÛstalo jen
Prohlá‰ení pro zaloÏení sboru
v Tfianovicích z r. 1949
u my‰lenek. Roku 1949 bylo církvi naznaãeno,
Ïe mÛÏe poãítat s povolením k reorganizaci pfiíli‰ velik˘ch sborÛ a vytvofiit sbory nové. Pfiípravy k vytvofiení 12 nov˘ch sborÛ se rozbûhly
v roce 1950 spoleãnû s pfiípravami IV. fiádného
synodu. Na synodu byly uvefiejnûny dekrety
státní správy, jimiÏ se povoluje vznik nov˘ch
sborÛ. Sbor v Tfianovicích byl zaloÏen
11.7.1950. Je nutno zdÛraznit, Ïe tomu pfiedcházela mnoha prohlá‰ení podepsaná obãany
vesnic, ktefií chtûli zaloÏit svÛj samostatn˘ sbor.
Tato prohlá‰ení se zaãala podepisovat
3.2.1949
Poãet podepsan˘ch v jednotliv˘ch vesnicích:
Tfianovice - 243, Hradi‰tû - 151, Horní To‰anovice - 52, Dolní Domaslavice (Volovec, Zavadovice) - 66
Trzanowice
Po II wojnie Êwiatowej na czele Ewangelickiej Spó∏ki Cmentarnej (stacja kaznodziejska) w Trzanowicach, która nale˝a∏a do zboru w Ligotce Kameralnej, stali:
Jan Kubaczka – Toszonowice Górne, Adam Niemczyk –Trzanowice Dolne, Jan
Niemczyk – Trzanowice Górne, Emil Bolek – Trzanowice Dolne, Josef ˚wak –
Trzanowice Dolne, Jan Rakowski – Trzanowice Górne.
Przez ca∏y czas pierwszych „prezbiterów“ nurtowa∏a myÊl o za∏o˝eniu samodzielnego zboru w Trzanowicach, przy czym nie pozosta∏o tylko przy ideach. W
1949 roku koÊció∏ zosta∏ powiadomiony, i˝ mo˝e liczyç z zezwoleniem do reorganizacji zbyt du˝ych zborów i stworzenia zborów nowych. W 1950 roku rozpocz´∏y
si´ wraz z przygotowaniami IV Regularnego Synodu równie˝ przygotowania do
powstania 12 nowych zborów. Na synodzie zosta∏y oficjalnie og∏oszone dekrety
w∏adzy paƒstwowej, które umo˝liwia∏y powstanie nowych zborów. 11.7.1950 zosta∏
za∏o˝ony zbór w Trzanowicach. Trzeba podkreÊliç, i˝ to poprzedza∏o mnóstwo
obwieszczeƒ, które by∏y podpisywane przez obywateli wiosek, którzy chcieli za∏o˝yç swój samodzielny zbór.
8
9
Grodiszcz
Âlàsk Cieszyƒski
Powstanie samodzielnego zboru w Trzanowicach
Obãané Vojkovic se rozdûlili a v podepsaném prohlá‰ení ze dne 15.12.1949 se
rozhodli, zda chtûjí patfiit pod sbor v Komorní Lhotce nebo v Tfianovicích. Pro
Tfianovice bylo 21 osob, pro Komorní Lhotku 14 osob.
Poãet dûtí do 18 let, jejichÏ rodiãe podepsali prohlá‰ení o zaloÏení samostatného sboru v Tfianovicích, byl 230.
JelikoÏ na poãátku vznikly komplikace s pfiidruÏením vesnic Dolní Domaslavice a Vojkovice, zÛstaly doãasnû u dosavadních matefisk˘ch sborÛ v Komorní Lhotce a v Dolních Bludovicích.
Tfianovick˘ sbor tedy v prvopoãátku zahrnoval tyto vesnice: Dolní a Horní Tfianovice, Dolní a Horní To‰anovice, Hradi‰tû.
Pozdûji pak probûhlo pfiidruÏení obcí Horní Îukov a Vûlopolí a to na jejich
vlastní Ïádost potvrzenou podpisy 95% obãanÛ Horního Îukova a 85% obãanÛ
Vûlopolí.
Dne 14.8.1950 se presbyterstvo usneslo pfiijmout tyto obce do svého sboru.
To v‰e bylo potvrzeno Státním úfiadem pro vûci církevní 26.10.1951
3. 2. 1949 zacz´to obwieszczenie podpisywaç.
IloÊç podpisów w poszególnych wioskach: Trzanowice – 243, Grodziszcz – 151,
Toszonowice Górne – 52, Domas∏awice Dolne ( Wo∏owiec, Zawadowice ) - 66
Obywatele Wojkowic podzielili si´. Podpisali obwieszczenie (15.12.1949),
w którym decydowali si´, czy chcà nale˝eç do zboru w Ligotce Kameralnej
czy do Trzanowic. Za Trzanowicami – 21 osób,za Ligotkà Kameralnà – 14 osób.
Rodzice 230 dzieci do 18 lat podpisali obwieszczenie dotyczàce za∏o˝enia samodzielnego zboru w Trzanowicach .
Poniewa˝ na poczàtku zaistnia∏y komplikacje z przy∏àczeniem wiosek Domas∏awic Dolnych i Wojkowic, zosta∏y tymczasowo u swoich dotychczasowych macierzyƒskich zborów w Ligotce Kameralnej i B∏´dowicach Dolnych.
Zbór trzanowicki w swoich poczàtkach obejmowa∏ nast´pujàce wioski: Trzanowice Dolne i Górne, Toszonowice Dolne i Górne,Grodziszcz.
Póêniej do∏àczy∏y si´ dzi´ki w∏asnej proÊbie wioski ˚uków Górny i Wielopole,
co by∏o potwierdzone podpisami 95% obywateli ˚ukowa Górnego i 85% obywateli Wielopola.
Dnia 14. 8. 1950 prezbiterstwo uchwali∏o przyjćie tych wiosek do swego zboru.
Wszystko by∏o dnia 26.10. 1951 potwierdzone przez Urzàd Paƒstwowy do Spraw
KoÊcielnych.
Ju˝ przed za∏o˝eniem zboru istnia∏y w stacji kaznodziejskiej Trzanowice chóry.
Chodzi∏o o polski chór pod dyrekcjà dyrygenta Adamca i czeski chór, który prowadzi∏ dyrygent Kupãík. Z przyjÊciem ksi´dza Santariusa i dzi´ki jego inicjatywie
dosz∏o do po∏àczenia tych dwu chórów. Równie˝ ju˝ przed za∏o˝eniem zboru osbywa∏y si´ godziny biblijne u Karola Danysia w ˚ukowie Górnym. Istnia∏ te˝ zespó∏
gitar hawajskich, który wyst´powa∏ na ró˝nych spotkaniach, zw∏aszcza m∏odzie˝owych.
JiÏ pfied zaloÏením sboru v kazatelské stanici Tfianovice existovaly pûvecké
sbory. Byl to polsk˘ sbor pod vedením dirigenta Adamce a ãesk˘ sbor pod vedením dirigenta Kupãíka. S pfiíchodem faráfie Santaria se pak díky jeho iniciativû
tyto pûvecké sbory spojily. Pfied zaloÏením sboru se rovnûÏ konaly biblické hodiny u Karla DanyÊe v Horním Îukovû. Také existoval men‰í soubor havajsk˘ch
kytar, kter˘ hrával na rÛzn˘ch setkáních - pfiedev‰ím mládeÏov˘ch.
Poãátky duchovní práce ve sboru
Tehdej‰í církev lze charakterizovat jako církev zkostnatûlou, ve sborech kromû
pastora jiÏ nikdo jin˘ nemûl vliv na sborov˘ Ïivot. Pastor Santarius, kter˘ byl ovlivnûn Spo∏ecznoÊcià ChrzeÊcijaƒskà ve Stonavû, jeÏ kladla dÛraz na pravost a jedineãnost Bible a zapojení laick˘ch pracovníkÛ do vedení sboru, si pfiinesl svou
pfiedstavu fungujícího sboru a zaãal ji od poãátku praktikovat i pfies pfiekáÏky,
které mu kladlo tehdej‰í státní i církevní vedení. Sv˘m nekompromisním postojem tak ovlivnil zásadnû Ïivot tfianovického sboru a pozdûji i ostatních sborÛ
v celém Slezsku. (JelikoÏ Spo∏ecznoÊç ChrzeÊcijaƒska byla oficiálnû státem zakázána, vystupovala jako „misijní hnutí“ uvnitfi Slezské církve a.v. a v jejím ãele stál
faráfi Santarius). Pod jeho vedením, tehdy je‰tû jako administrátora, se zaãíná
tedy rozbíhat sborová práce. On a jeho spolupracovníci vytvofiili v kaÏdé obci
náleÏející ke sboru urãité centrum, kde se zvûstovalo evangelium; a to navzdory
nepfiízni státních úfiadÛ, které chtûly ve‰keré aktivity zlikvidovat.
Poczàtki pracy duchowej w zborze
Ówczesny koÊció∏ mo˝na charakteryzowaç jako skostnia∏y,
oprócz pastora nikt inny w zborze
nie móg∏ mieç wp∏ywu na ˝ycie
zborowe. Pastor Santarius b´dàc
pod
wp∏ywem
Spo∏ecznoÊci
ChrzeÊcijaƒskiej w Stonawie, która
podkreÊla∏a prawdziwoÊç i wyjàt-
Je zapoãata duchovní obnova sboru.
Byly zavedeny biblické hodiny, které se konaly pfiedev‰ím v kostele, a to na
10
Pierwsze prezbiterstwo
w Trzanowicach, r.1950
11
zaãátku samostatnû v jazyce ãeském a polském - v pátek v 18 a v 19 hod. a v nedûli
v 16 a 17 hod., pozdûji se zmûnily na spoleãné ãesko-polské.
RovnûÏ v dal‰ích obcích se konaly biblické hodiny: Hradi‰tû - evangelická ‰kola
- stfieda v 17 hod., Dolní To‰anovice v domû Aloise ·evãíka ã.91 - ãtvrtek
17 hod., Volovec v domû Franti‰ka Îvaka ã.40 - první sobota mûsíce v 17 hod.,
Vûlopolí v domû Karla Kokotka ã.13 - první nedûle v 18 hod., Horní Îukov
v domû Karla DanyÊe ã.130 - stfieda v 19 hod., místní evangelická ‰kola - tfietí
nedûle ve 14 a 15 hod.
Krátkodobû nebo pfii urãit˘ch pfiíleÏitostech se biblické hodiny konaly rovnûÏ
na jin˘ch místech sboru. Na programu biblick˘ch hodin se kromû faráfie Santaria podíleli rovnûÏ laiãtí pracovníci, jako Karel DanyÊ - Horní Îukov 130, Franti‰ek Pawlica - Horní Îukov 47, Franti‰ek Chalupsk˘ - Horní Îukov 69, pozdûji
Karel BoroÀ - Dobratice 266 a mnozí dal‰í.
Byla zapoãata systematická práce s dûtmi. Kromû hodin náboÏenství se v kostele v Tfianovicích a ve Vûlopolí
konaly nedûlní besídky v ãeském
a polském jazyce. Kromû faráfie
Santaria je vedli dal‰í spolupracovníci: manÏelka Vanda Santariusová, Kamila Guznarová, ·tûpánka
Chalupská, Anna Îvaková, Marie
Kokotková, Emilie Kunzová, Helena Smoloniová, Helena a Anna
Rucké, Adolf Lasota, Jan Gryga
a dal‰í.
Pro pracovníky nedûlních besídek byla kaÏd˘ mûsíc pofiádána
Nedûlní besídka, r. 1950
‰kolení s ukázkov˘mi lekcemi. ·kolení vedl pastor
Santarius. Pozdûji pfiipravovala lekce paní Gawlasová
z âeského Tû‰ína.
RovnûÏ se vytvofiil dorost a mládeÏ, a to pfiedev‰ím z nov˘ch konfirmandÛ
a mlad˘ch lidí, ktefií dfiíve chodili do jin˘ch sborÛ, zejména do Komorní Lhotky.
kowoÊç Biblii oraz w∏àczenie laików w prowadzenie zboru, wniós∏ swà wyobraêni´
funkcjonujàcego zboru i zaraz od poczàtku (na przekór przeszkodom w postaci
ówczesnych w∏adz paƒstwowych i koÊcielnych) rozpoczà∏ jej realizacj´. Swà bezkompromisowà postawà zasadniczo wp∏ynà∏ na ˝ycie trzanowickiego zboru i pozosta∏ych zborów na ca∏ym Âlàsku. (Poniewa˝ istnienie Spo∏ecznoÊci
ChrzeÊcijaƒskiej by∏o oficjalnie przez paƒstwo zakazane, przedstawia∏a si´ ona
w postaci „ruchu misyjnego” wewnàtrz Slàskiego KoÊcio∏a a.w., w czele którego
dalej sta∏ ksiàdz Santarius.) Rozpoczyna si´ wić rozwój pracy zborowej pod kierownictwem wtedy jeszcze administratora W∏adys∏awa Santariusa. On i jego wspó∏pracownicy stworzyli w ka˝dej gminie nale˝àcej do zboru pewne centrum, gdzie
zwiastowano ewangeli´, i to na przekór niesprzyjajàcemu nastawieniu w∏adz paƒstwowych, które usi∏owa∏y zakazami i ró˝nymi przeszkodami o zlikwidowanie
wszystkich dzia∏alnoÊci.
V nedûli dne 19.11.1950 se konaly pod vedením faráfie Jifiího Cymorka
v novém sboru v Tfianovicích volby tamního faráfie. Z 529 osob oprávnûn˘ch
k hlasování se zúãastnilo voleb 292 voliãÛ. V‰echny hlasy byly odevzdány na jediného kandidáta, dosavadního administrátora sboru Vladislava Santaria. Instalace
novû zvoleného faráfie se bude slavnostním zpÛsobem konat v nedûli dne
Jest rozpocz´ta obnowa duchowa zboru.
Zaprowadzono godziny biblijne, które odbywa∏y si´ g∏ównie w koÊcie∏e,
w poczàtkach odr´bnie w j´zyku czeskim i polskim – w piàtek o godz. 18.00 i 19.00
i w niedziel´ o godz. 16.00 i 17.00, póêniej wspólne czesko-polskie.
Godziny biblijne odbywa∏y si´ i w innych wioskach: Grodziszcz – Êroda godz.
17.00, Toszonowice Dolne w domu Aloise ·evãíka nr 91 – czwartek godz. 17.00,
Wo∏owiec w domu Franti‰ka Îvaka nr 40 – pierwszà sobot´ w miesiàcu o godz.
17.00, Wielopole w domu Karla Kokotka nr 13 – pierwszà niedziel´ o godz.
18.00, ˚uków Górny w domu Karola Danysia nr 130 – Êroda o godz. 19.00, miejscowa szko∏a ewangelicka – trzecià niedziel´ o godz. 14.00 i 15.00.
Krótkotrwa∏o lub w czasie pewnych okazji godziny biblijne odbywa∏y si´
i w innych miejscach zboru. W programie godzin biblijnych wzi´li udzia∏ oprócz
ksi´dza Santariusa i laiccy pracownicy: Karol DanyÊ – ˚uków Górny 130,
Franti‰ek Pawlica – ˚uków Górny 47 , Franti‰ek Chalupski – ˚uków Górny 69,
póêniej Karel BoroÀ – Dobracice 266 i wielu innych.
Rozpocz´to systematycznà prac´ wÊród dzieci. Oprócz lekcji religii odbywa∏y
si´ w koÊciele w Trzanowicach i w Wielopolu szkó∏ki niedzielne w obu j´zykach.
Oprócz ksi´dza Santariusa w pracy tej pomagali i inni wspó∏pracownicy: ˝ona
Vanda Santariusová, Kamila Guznarová, ·tûpánka Chalupská, Anna Îvaková,
Marie Kokotková, Emilie Kunzová, Helena Smoloniová, Helena a Anna Rucké,
Adolf Lasota, Jan Gryga i inni.
Dla pracowników szkó∏ki organizowano ka˝dy miesiàc seminaria z lekcjami
pokazowymi prowadzone przez pastora Santariusa. Póêniej materia∏y do lekcji
przygotowywa∏a pani Gawlasová z Czeskiego Cieszyna.
Powsta∏ równie˝ dorost i m∏odzie˝, w sk∏ad którego wchodzili przede wszystkim
konfirmandzi i m∏odzi ludzie, którzy wczeÊniej ucz´szczali do innych zborów,
zw∏aszcza do zboru w Ligotce Kameralnej.
12
13
Instalace prvního pastora sboru v Tfianovicích
(V˘Àatek z Pfiítele lidu ã.12 r. 1950)
17.12.1950 ve 14. hod. v kostele v Tfianovicích. K této slavnosti domácí víry sousedních sborÛ zve tfianovické star‰ovstvo.
ObûÏník z 28.10.1952 zahrnuje poãet vûfiících ve sboru v Tfianovicích
Horní Îukov
294
Tfianovice
375
Hradi‰tû
259
To‰anovice
178
Vûlopolí
190
CELKEM
1296
Instalacja pierwszego pastora trzanowickiego zboru
Kaple v Horním Îukovû, r. 1952
Kromû duchovní práce se rozvíjela i ãinnost hospodáfiská. V roce
1952 byla v Horním Îukovû pfiestavûna márnice na kapli, kde bylo
moÏno konat bohosluÏby.
V letech 1952-1953 pfiebudovali sborovníci malou sakristii na
velk˘ sborov˘ sál, nad sálem a kanceláfií zahájili stavbu bytu pro pastora. Na tento úãel získali od státu
subvenci ve v˘‰i 20000 Kãs (v nové
mûnû).
Léta prvního odvolání pastora sboru
Církevní rada SCEAV jmenovala pastora Vladislava Santaria administrátorem
v Ostravû s platností od 1.9.1953. Pastor Santarius tedy musel ukonãit své pÛsobení v Tfianovicích k 31.8.1953.
Sbor s tím nesouhlasil, coÏ vyústilo v intervence na v‰echny kompetentní orgány, vãetnû zaslání protestního dopisu adresovaného církevní radû SCEAV, kde se
mimo jiné pí‰e o tom, Ïe bez vûdomí místního presbyterstva byl pastor Santarius
pfiemístûn do Ostravy, coÏ není v souladu s právními pfiedpisy. Ve sboru v Tfianovicích byl pro nedostatek duchovních administrátorem tfii mûsíce senior Josef
Fukala. V polovinû fiíjna byl jmenován administrátorem sboru Karol Krzywoƒ ml.,
ale stihl „odslouÏit“ jen jedny bohosluÏby, neboÈ 1. listopadu byl povolán do
základní vojenské sluÏby. Zaãíná dlouholet˘ „boj o pastora“, kter˘ pfietrvává nûkolik desetiletí. Presbyterstvo zasílá opûtovnû protestní dopisy, kde poÏaduje vysvûtlení a sdûlení dÛvodu odvolání pastora Santaria z Tfianovic. Církevní rada pak
zasílá odpovûdi, kde odvolání pastora Santaria zdÛvodÀuje duchovními potfiebami sboru v Ostravû. Podle pamûtníkÛ tehdej‰í doby v‰ak hlavním dÛvodem odvolání pastora Santaria z Tfianovic byla jeho aktivní práce zejména mezi mlad˘mi lidmi,
14
(Urywek z Przyjaciela Ludu nr 12, 1950 r. )
W niedziel´ dnia 19.11. 1950
odby∏y si´ pod kierownictwem
ks. Jifiího Cymorka w nowym trzanowickim zborze wybory miejscowego ksi´dza. SpoÊród 529 osób
upowa˝nionych do g∏osowania
w wyborach wzi´∏o udzia∏ 292
wyborców. Wszystkie g∏osy wspiera∏y jedynego kandydata - dotychczasowego administratora zboru
W∏adys∏awa Santariusa. W niedziel´ 17.12.1950 o godz. 14.00 w koÊZaproszenie na insta- ciele w Trzanowicach odby∏a si´ uroczystoÊç instalacji
lacj´ pastora, r.1950 nowo wybranego ksi´dza. Na t´ uroczystoÊç trzanowickie
prezbiterstwo zaprasza wierzàcych z sàsiednich zborów.
Okólnik z 28.10. 1952 zawiera dane o iloÊci wierzàcych w zborze w Trzanowicach
˚uków Górny
294
Trzanowice
375
Grodziszcz
259
Toszonowice
178
Wielopole
190
RAZEM
1296
Oprócz pracy duchowej by∏a bardzo aktywna i dzia∏alnoÊç gospodarcza.
W 1952 roku by∏ w ˚ukowie Górnym przebudowany budynek cmentarny na kaplic´, gdzie mo˝na by∏o odprawiaç nabo˝eƒstwa.
W latach 1952 – 1953 przebudowali trzanowiccy zborownicy ma∏à zakrysti´ na
du˝à sal´, nad salà i kancelarià rozpocz´to budow´ mieszkania dla pastora. Na
ten cel uzyskano od paƒstwa subwencj´ w wysokoÊci 20000 Kãs (w nowej walucie).
Lata pierwszego odwo∏ania pastora zboru
1.9.1953 Rada KoÊcielna ÂKEAW mianowa∏a do funkcji administratora
w Ostrawie pastora Santariusa. Z dniem 31.8.1953 pastor Santarius musia∏ ukoƒczyç swà dzia∏alnoÊç w Trzanowicach .
Zbór nie przyjà∏ tej wiadomoÊci, co przeistoczy∏o si´ w interwencje do wszystkich organów kompetentnych, w∏àcznie z przes∏aniem adresowanego Radzie KoÊcielnej listu protestacyjnego, który mi´dzy innymi zawiera wzmianki o tym, i˝ bez
wiedzy miejscowego prezbiterswa przeniesiono pastora Santariusa do Ostrawy, co
15
coÏ se nezamlouvalo tehdej‰í státní vrchnosti. Odpovûdnost za sbor pfiebírá Gustav
Szurman - pastor sboru Na Nivách - a to od 15.11.1953 aÏ do 28.2.1955, kter˘ se stává
administrátorem ex currendo. Teprve 1.12.1953 byla mezera v pastoraãní ãinnosti
sboru odstranûna jmenováním Kazimierza Suchanka, kter˘ pracoval pod vedením
Gustava Szurmana. Roku 1954 byla dokonãena v˘stavba bytu pro pastora, do nûhoÏ
se pfiestûhoval Kazimierz Suchanek.
Práce, kterou zapoãal pastor Santarius, se i v jeho nepfiítomnosti ve sboru rozvíjela a pokraãovala. Záznam o ãinnosti sboru z roku 1954 uvádí:
Smí‰en˘ pûveck˘ sbor, r.1950
pûvecké sbory - v Tfianovicích
pÛsobil pûveck˘ sbor, kter˘ v roce
1954 tvofiilo 42 stál˘ch ãlenÛ ve
vûku od 16 - 25 let. Zpívá se v obou
jazycích, zkou‰ky probíhají ve stfiedy v 19.00 (v létû ve 20.00)
a v nedûle v 16.00 hod. V roce
1954 vystupoval sbor 46 krát.
orchestr - ve sboru je mandolinov˘ soubor pod vedením dirigenta profesora H∏awiczky v poãtu
35 hudebníkÛ.
dorost - vedoucí dorostu je Stanislav Kaczmarczyk, setkání dorostu je kaÏd˘ t˘den v pátek v 16.00
v poãtu 25-30 osob.
mládeÏ - mládeÏ má setkání
v rámci pûveckého sboru v nedûli
v 16.00
V roce 1955 je ve sboru vedeno 1450
ãlenÛ.
Ve ‰kolách probíhá rovnûÏ
v˘uka náboÏenství, a to v Horním
Îukovû, Tfianovicích, To‰anovicích, Vûlopolí a Hradi‰ti. S v˘jimDorost, r.1950
kou To‰anovic bylo náboÏenství
vyuãováno ãesky a polsky. V soboty odpoledne probíhala také v˘uka konfirmandÛ.
Na Ïádost presbyterstva byla 23.srpna 1956 schválena kandidátka laick˘ch pracovníkÛ ve sboru a byly zavedeny biblické hodiny v Horních To‰anovicích
u Adama Krzy˝anka ã. 31 (polské) a v Dobraticích u Karla Boronû ã. 121 (ãeské).
Po nûjakém ãase ONV zamítl biblické hodiny v Horních To‰anovicích z dÛvodÛ hygienick˘ch a také proto, Ïe v malé vzdálenosti od tohoto místa se konají jiné
jest sprzeczne z przepisami prawnymi. W zbore w Trzanowicach z powodu braku
ksi´˝y by∏ przez okres trzech miesićy administratorem senior Josef Fukala. W po∏owie paêdziernika mianowano administratorem zboru Karola Krzywonia m∏., który
zdà˝y∏ odprawiç tylko jedno nabo˝eƒstwo, gdy˝ 1.11. rozpoczà∏ s∏u˝b´ wojskowà.
Rozpoczyna si´ d∏ugoletni „bój o pastora“, który trwa∏ kilkadziesiàt lat. Prezbiterstwo ponownie przesy∏a listy protestacyjne, w których domaga si´ wyt∏umaczenia powodów, dla których pastor Santarius musia∏ odejÊç z Trzanowic.
W odpowiedzi Rada KoÊcielna udowadnia, i˝ zmiany te sà spowodowane potrzebami w zborze ostrawskim. Wed∏ug Êwiadectw ludzi pami´tajàcych tamte czasy
g∏ównym powodem odwo∏ania pastora Santariusa z Trzanowic by∏a jego aktywna
praca w zborze (zw∏aszcza wÊród m∏odzie˝y), co nie odpowiada∏o ówczesnym w∏adzom paƒstwowym. OdpowiedzialnoÊç za zbór przebra∏ Gustaw Szurman, pastor
zboru Na Niwach (od 15.11.1953 do 28.2.1955), który zostaje administratorem ex
currendo. Dopiero 1.12.1953 przez mianowanie Kazimierza Suchanka do funkcji administratora usuni´to luk´ w dzia∏alnoÊci kaznodziejskiej. Kazimierz Suchanek pracowa∏ pod kietrownictwem Gustawa Szurmana. W 1954 roku skoƒczono
budow´ mieszkania dla pastora; do mieszkania przeprowadzi∏ si´ ks. Suchanek.
Praca rozpocz´ta przez pastora Santariusa naprzekór jego jego nioeobecnoÊci by∏a
kontynuowana i rozwija∏a si´. Zapis dotyczàcy dzia∏alnoÊci zboru z roku 1954 podaje:
Chóry - w Trzanowicach dzia∏a∏ chór , do którego w 1954 roku nale˝a∏o 42 sta∏ych cz∏onków w wieku od 16 – 25 lat. Âpiewa si´ w obu j´zykach, próby przebiegajà w Êrody o godz. 19.00 (latem o godz. 20.00) i w niedziel´ o godz. 16.00.
W 1954 roku chór wyst´powa∏ 46 razy.
Dorost - prowadzàcym dorostu
jest Stanis∏aw Kaczmarczyk, spotkania dorostu odbywajà si´ ka˝dy
piàtek o godz. 16.00 (25 – 30 osób).
Orkiestra - w zborze dzia∏a
zespó∏ mandolinowy , który prowadzi dyrygent prof Karol H∏awiczka, w zespole gra 35 muzyków.
M∏odzie˝ - m∏odzie˝ spotyka si´
w ramach chóru w niedziel´
o godz. 16.00.
W 1955 roku zbór obejmuje 1450
Zespó∏ madolinowy, r.1952
cz∏onków.
Równie˝ w szko∏ach przebiega nauka religii - w ˚ukowie Górnym, Trzanowicach, Toszonowicach, Wielopolu i Grodziszczu. Oprócz Toszonowic by∏a nauka
religii prowadzona w obu j´zykach. Nauka konfirmacyjna przebiega∏a ka˝dà sobot´ po po∏udniu.
16
17
biblické hodiny. Navzdory tomuto zákazu biblické hodiny na tûchto i jin˘ch místech fakticky probíhaly.
Na proÊb´ prezbiterstwa przyj´to dnia 23.8.1956 kandydatk´ pracowników –
laików w zborze i by∏y zaprowadzone godziny biblijne w Toszonowicach Górnych
u Adama Krzy˝anka nr 31 (w j´z. polskim) i w Dobracicach u Karla Boronû nr 266
(w j´z. czeskim ).
Po pewnym czasie ONV z powodów higienicznych zakaza∏o odprawianie
godzin biblijnych w Toszonowicach Górnych. Dalszym powodem by∏o to, ˝e w niewielkich odleg∏oÊciach od danych miejsc sà ju˝ odprawiane godziny biblijne.
Na przekór temu zakazu godziny biblijne nadal w tych miejscach przebiega∏y.
Odhalení sochy Jifiího Tfianovského
Realizaci my‰lenky na odhalení
pomníku Jifiího Tfianovského podporoval zejména pastor Santarius.
Sbor jiÏ mûl del‰í dobu ve vlastnictví sochu akademického sochafie L. Pollaka z Pie‰Èan. 19.7. 1956
presbyterstvo oznámilo Církevní
radû zámûr postavit památník
Jifiího Tfianovského a poÏádalo
o dotaci 15000 Kã. K odhalení
sochy do‰lo 30.9.1956, kdy se pfiipomínalo 320. v˘roãí vydání „Cithary“. Odhalení pomníku, jemuÏ
Slavnost pfii odhalení sochy Jifiího
pfiedcházely ve 13.00 hod. bohosluÏby, bylo pfiíTfianovského, r.1956
tomno takové mnoÏství lidí, Ïe se neve‰li do
kostela a museli stát na prostranství pfied kostelem, na hfibitovû a na silnici. Byl
pfiítomen i generální sekretáfi Svûtového luterského svazu dr. Carl E. Lund-Quist
ze Îenevy, kter˘ kázal na bohosluÏbách v angliãtinû (tehdy nejspí‰ poprvé zaznûla v kostele v Tfianovicích angliãtina), a mnoho dal‰ích hostÛ (napfi. prof. M. Biã,
prof. J. Michalko, prof. A. Nygren). Po bohosluÏbách bylo proneseno nûkolik
projevÛ z tribuny (k tomu úãelu zvlá‰tû pfied kostelem zhotovené) a poté tfianovick˘ sborovník Józef Zipser odhalil Tfianovského sochu.
Návraty a dal‰í odvolávání pastora Santaria
Od 1.2.1957 získává pastor Santarius povolení k návratu do tfianovického
sboru a znovu se tak ujímá jeho vedení.
Sborov˘ Ïivot se dále rozvíjí. V roce 1957 vznikl v Tfianovicích dechov˘ orchestr
pod vedením dirigenta Josefa Kotase.
V Tfianovicích bylo 9 vedoucích nedûlních besídek a 11 pomocníkÛ. Vedoucími byli: ·tûpánka Chalupská, Vanda Santariusová, Lidie Lasotová, Adolf Lasota,
Karel Kaczmarczyk, Karel Hlawiczka, Emilie Kunzová a Emilie DanyÊová.
TéhoÏ roku byl rovnûÏ opraven kostel a kolem nûj vysázen park. Po dvou letech
pastorova pÛsobení se sbor na svém shromáÏdûní dne 8.2.1959 dovídá, Ïe pastor
Santarius má b˘t pfiemístûn do sboru v Karviné II, a to 15.2.1959. Proti tomuto rozhodnutí se sbor tvrdû ohradil a prostfiednictvím sborového shromáÏdûní podal protest, ve kterém se mimo jiné sdûluje, Ïe nepfiijmou Ïádného z knûÏí, kter˘ by byl
poslán církevními úfiady (kurátorem sboru je Adam Niemczyk).
18
Ods∏onićie pomnika Jerzego Trzanowskiego
MyÊl, ˝eby ods∏oniç pomnik Jerzego Trzanowskiego, wspiera∏ przede wszystkim
pastor Santarius. Zbór ju˝ w ciàgu d∏u˝szego czasu posiada∏ pomnik d∏uta znanego rzeêbiarza L. Pollaka z Pie‰Èan. Dnia 19.7.1956 prezbiterstwo zawiadomi∏o
Rad´ KoÊcielnà o zamiarze wybudowaç pomnik Jerzego Trzanowskiego. Prezbiterstwo równie˝ ˝àda∏o o dotacj´ w wysokoÊci 15000 Kcz. 30.9.1956 w ramach
obchodów 320. rocznicy wydania „Cithary”ods∏oni´to pomnik. Przed ods∏onićiem pomnika odby∏o si´ o godz. 13.00 nabo˝eƒstwo. Na uroczystoÊci by∏o obecnych wiele ludzi, niektórzy z braku miejsca w koÊciele stali przed koÊcio∏em, na
cmentarzu i na drodze. Obecny by∏ i sekretarz generalny Âwiatowego Zwiàzku
Luterskiego, dr. Carl E. Lund – Quistst z Genewy, który wyg∏osi∏ kazanie w j´zyku
angielskim (wówczas najprawdopodobniej po raz pierwszy zabrzmia∏ w trzanowickim koÊciele j´zyk angielski). Byli obecni i dalsi goÊcie (np. prof
M. Biã, prof J. Michalko, prof A. Nygren). Po nabo˝eƒstwie z wybudowanej przed
koÊcio∏em trybuny wyg∏oszono kilka przemówieƒ a potem trzanowicki zborownik
Józef Zipser ods∏oni∏ pomnik Trzanowskiego.
Powroty i nast´pne odwo∏ania pastora Santariusa
Z dniem 1.2.1957 pastor Santarius odzyskuje pozwolenie na
powrót do zboru trzanowickiego
i tak znów obejmuje jego prowadzenie.
˚ycie zborowe nadal rozwija
si´. W 1957 roku powstaje w Trzanowicach orkiestra d´ta, którà
prowadzi dyrygent Józef Kotas.
W Trzanowicach by∏o 9 prowadzàcych szkó∏k´ niedzielnà i 11
pomocniczych. Prowadzàcymi byli:
·tûpánka Chalupská, Vanda Santariusová, Lidie Lasotová, Adolf
Orkiestra d´ta, r. 1957
19
Nicménû i pfies protesty sboru a presbyterstva musel pastor Santarius odejít
a jako administrátor sboru byl ode dne 20.2.1959 povûfien faráfi Josef Fuka∏a.
V ãervnu stejného roku pak Josefa Fuka∏u vystfiídal opût faráfi Kazimierz Suchanek.
V této dobû vyuãovala ·tûpánka Chalupská náboÏenství ve v‰ech ‰kolách - celkem 10 tfiíd (5 ãesk˘ch a 5 polsk˘ch).
Faráfi Suchanek administroval tfianovick˘ sbor aÏ do roku 1965, kdy dne 19.1.
byl správcovstvím sboru povûfien Vladislav KiedroÀ - faráfi v Tûrlicku. Záhy v‰ak
byl dne 19.4.1965 vystfiídán a administrátorem sboru v Tfianovicích byl jmenován
faráfi Gustav Cieƒcala.
V roce 1966 byl zaloÏen muÏsk˘ pûveck˘ sbor pod vedením dirigenta Gustava
Hlawiczky.
V roce 1969 po uvolnûní politické situace v âSSR je umoÏnûn
návrat pastora Santaria do tfianovického sboru, kde se opût ujímá
jeho vedení, pfiestoÏe bydlí
v Ostravû, kde je nadále administrátorem ex currendo.
V nedûli 28. záfií 1969 otevfiel
biskup Jifií Cymorek v Dolních
Domaslavicích novou evangelickou modlitebnu. Hostem zde byl
mj. i faráfi Mikulá‰ Mitaº z Brezové
MuÏsk˘ pûveck˘ sbor, r. 1966
na Slovensku; dostavili se dokonce
i pfiedseda a tajemník místního
národního v˘boru. Stavbu obûtavû vedl presbyter (a pozdûj‰í kurátor) sboru v
Tfianovicích Stanislav Niemczyk. Spolu s jin˘mi brigádníky na stavbû bezplatnû
odpracovali 6175 hodin.
V roce 1970 byla v Hradi‰ti provedena celková rekonstrukce
nûkdej‰í evangelické ‰koly na
kapli.
Lasota, Karel Kaczmarczyk, Karel H∏awiczka, Emilie Kunzová i Emilie Danysiová.
W tym samym roku dosz∏o do remontu koÊcio∏a, a dooko∏a koÊcio∏a wysadzono drzewa.
Po dwu latach dzia∏alnoÊci pastora zbór na swym zgromadzeniu dnia 8.2.1959
dowiaduje si´, i˝ pastor Santarius ma byç przesuni´ty do zboru w Karwinie II (od
15.2.1959). Decyzja ta wywo∏uje w czasie odbywajàcego si´ zgromadzenia zborowego protesty. Zborownicy podkreÊlajà, i˝ nie przyjmà ˝adnego innego ksi´dza
wys∏anego przez organy koÊcielne (kuratorem zboru by∏ Adam Niemczyk).
Na przekór protestom zboru i prezbiterstwa musia∏ pastor Santarius odejÊç i do
funkcji administratora zboru by∏ dnia 20.2.1959 wybrany ks. Józef Fuka∏a.
W czerwcu tego roku ks. Fuka∏´ zastàpi∏ ks. Suchanek.
W tym czasie prowadzi∏a ·tûpánka Chalupská religi´ we wszystkich szko∏ach –
w sumie 10 klas (5 czes. i 5 polsk.).
Ksiàdz Kazimierz Suchanek administrowa∏ w trzanowickim zborze a˝ do 1965
roku, kiedy prowadzenie zboru obejmuje z dniem 19.1.1965 Vladislav KiedroÀ –
ksiàdz w Cierlicku. Niebawem wszak dnia 19.4.1965 dochodzi do zmiany i zbór
trzanowicki administrowa∏ ks. Gustaw Cieƒcia∏a.
W 1966 roku powsta∏ chór m´ski, który dyrygowa∏ Gustaw H∏awiczka.
W 1969 roku sytuacja polityczna w âSSR si´ rozluênia; jest umo˝liwiony powrót
pastora Santariusa do zboru trzanowickiego. Ponownie prowadzi zbór jako jego
pastor, pomimo tego, ˝e mieszka
w Ostrawie, gdzie zostaje administratorem ex currendo.
W niedziel´ 28.9.1969 otwarto
w Domas∏awicach Dolnych nowy
ewangelicki
dom
modlitwy.
Otwarcia dokona∏ biskup Jifií
Cymorek. Na uroczystoÊci goÊci∏
mi´dzy inymi i ks. Mikulá‰ MiÈal
z Brezové na S∏owacji, przyby∏
nawet i przewodniczàcy místního
národního v˘boru wraz z sekretarzem
generalnym.
Pracami
Kaplica w Domas∏awicach Dolnych, r. 1969
budowlanymi kierowa∏ prezbiter
(i póêniejszy kurator) zboru w Trzanowicach Stanis∏aw Niemczyk. Wraz z innymi
braçmi bezp∏atnie odpracowali 6 175 godzin.
W 1970 roku dosz∏o w Grodziszczu do zupe∏nej rekonstrukcji szko∏y ewangelickiej na kaplic´.
Kazatelská stanice v Hradi‰ti,
r. 1971
20
21
Doba (ne)normalizace
Okres (nie)normalizacji
Dne 1.9.1975 byl opûtovnû odvolán pastor Santarius z tfianovického sboru a na
jeho místo nastoupil faráfi Gustav Cienciala. Od 15.9. spravuje tfianovick˘ sbor
senior Leopold Pavlas, bûhem této doby také ãasto slouÏí ve sboru vikáfika Anna
Bystrzycka.
V sedmdesát˘ch a osmdesát˘ch letech dochází ke zostfienému postupu státu
proti sborové práci (vedlo to k jistému oslabení sborového Ïivota, jeÏ se projevilo
napfi. zánikem nûkter˘ch biblick˘ch hodin).
Ale celkovû lze fiíci, Ïe se díky horlivosti a vytrvalosti pracovníkÛ udrÏel sborov˘ Ïivot ve sv˘ch
rozmanit˘ch formách. Dokonce i Sekretariát
pro vûci církevní ministerstva kultury âSR se
zá‰tí konstatuje: „Úãast laikÛ v církvi je velmi
v˘razná a jsou tendence tyto ústavou dané zásady pfiekraãovat (zasahování do vûcí pfiíslu‰ejících duchovním), napfi. na biblick˘ch
hodinách mají nebo chtûjí mít hlavní slovo.
Dochází i k pokusÛm ovlivÀovat státní správu
ve vûcech rozmísÈování duchovních. Velké
nebezpeãí pro církev vytváfií nûktefií laici, ktefií
bez jakéhokoliv povûfiení pÛsobí bez ohledu na
církevní ústavu proti souãasnému vedení církve
i proti zámûrÛm státní správy.“
Od 1.12.1976 se administrátorem tfianovického sboru stává faráfi Jan Niedoba.
Odvolávací dekret kurátora sboru
Franti‰ka Chalupského, r. 1980
Dopisem ze dne 17.11.1980 byl doãasn˘
kurátor tfianovického sboru Franti‰ek Chalupsk˘ protiprávnû zbaven v‰ech funkcí ve SCEAV v reakci na jeho vystoupení na XIV. synodu církve (roku 1991 byl
rehabilitován in memoriam). Na protest proti odvolání kurátora sboru pfiestaly
dosavadní pûvecké sbory a dechov˘ orchestr vystupovat na bohosluÏbách. Z tohoto dÛvodu byl
zaloÏen nov˘ smí‰en˘ pûveck˘
sbor pod vedením pastora Paw∏a
Romana. Sbor poprvé vystoupil
24.12.1980 na jitfiních bohosluÏbách.
Dne 13.2.1981 bylo vyhlá‰eno
uvolnûní místa na pastora tfiano-
1.9.1975 roku by∏ pastor Santarius ponownie odwo∏any ze zboru trzanowickiego i na jego stanowisko nastàpi∏ ks. Gustav Ciencia∏a. Od 15.9. zborem trzanowickim opiekuje si´ równie˝ senior Leopold Pavlas, w tym czasie w zborze cz´sto
s∏u˝y równie˝ wikariusz Anna Bystrzycka.
W latach siedemdziesiàtych i osiemdziesiàtych paƒstwo zaostrza swe dzia∏ania
przeciw pracy zborowej (prowadzi∏o to do pewnego os∏abienia pracy zborowej,
nast´pstwem czego np. niektóre godziny biblijne przerwa∏y swojà czynnoÊç).
Owszem dzi´ki gorliwoÊci i wytrwa∏oÊci pracowników ˝ycie zboru nie usta∏o.
Nawet Sekretariat do Spraw KoÊcielnych Ministerstwa Kultury âSSR z pewnà niechćià konstatuje: „Bardzo wyraêny jest udzia∏ laików w koÊciele i pojawiajà si´
tendencje przekraczaç pewne zasady (wtràcanie si´ do spraw duchownego), np.
w czasie godzin biblijnych laicy majà lub chcà mieç g∏ówne s∏owo. Pojawiajà si´
i próby wp∏ywania na organ paƒstwowy w sprawach rozmieszczania duchownych.
Wielkim niebezpieczeƒstwem dla koÊcio∏a sà i niektórzy laicy, którzy bez jakiegokolwiek polecenia organizujà dzia∏ania przeciw kierownictwu koÊcio∏a i przeciw
organom paƒstwowym.“
Od 1.12.1976 administratorem trzanowickiego zboru zostaje Jan Niedoba.
Listem z dnia 17.11.1980 zosta∏ dotychczasowy kurator zboru trzanowickiego
Franti‰ek Chalupski przeciwprawnie pozbawiony wszystkich funkcji w ÂKEAW.
By∏a to reakcja na jego wystàpienie w czasie XIV Synodu KoÊcio∏a (w 1991 roku
by∏ rehabilitowany in memoriam). Na znak protestu przeciw odwo∏aniu kuratora
odmówi∏y chóry i orkiestra d´ta wyst´pów w nabo˝eƒstwach. Dlatego pod kierownictwem pastora Romana powsta∏ nowy chór mieszany. Po raz pierwszy wystàpi∏ dnia 24.12.1980 na nabo˝eƒstwie jutrzennym.
Dnia 13.2.1981 og∏oszono uwolnienie miejsca na pastora zboru trzanowickiego, poniewa˝ prawop∏atnie wybrany pastor Santarius wówczas nie uzyska∏ pozwolenia paƒstwa wykonywaç funkcj´
pastora w Trzanowicach. O miejsce pastora ubiega∏ si´ administrator Jan Niedoba. 28 czerwca
odby∏o si´ zgromadzenie zborowe, jego programem by∏ wybór
pastora. Z 319 obecnych 262 g∏osowa∏o za, 51 przeciw, 6 wstrzyma∏o si´ od g∏osu. Pastorem zboru
zosta∏ wybrany Jan Niedoba.
UroczystoÊç instalacji nowego
pastora odby∏a si´ 9.8.1981.
Nov˘ smí‰en˘ pûveck˘ sbor, r. 1980
22
Prezbiterstwo, r. 1980
23
vického sboru, neboÈ právoplatnû zvolen˘ pastor Vladislav Santarius tehdy nemûl
státní souhlas pro pastoraci v Tfianovicích. O místo pastora se ucházel dosavadní
administrátor Jan Niedoba. 28. ãervna se konalo sborové shromáÏdûní, jeÏ mûlo
na programu volbu pastora. Z 319 pfiítomn˘ch hlasovalo 262 pro, 51 proti, 6 se
zdrÏelo hlasování. Pastorem sboru byl zvolen Jan Niedoba.
Instalace nového pastora pak probûhla 9.8.1981
Církevní informátor na rok 1983 uvádí: V Tfianovicích je poãet vûfiících 850,
pastorem je Jan Niedoba, kurátorem Jifií Kotas z Horních To‰anovic.
Jan Niedoba byl 3.2.1985 pfiesunut do Bystfiice. Jako vikáfi byl Tfianovicím pfiidûlen Bedfiich Pieter z ¤eky. Administrátorem sboru je Wilhem Stonawski.
V roce 1986 byly Tfianovice pfiipojeny k Dolnímu seniorátu.
Dnem 22.7.1986 pfiebírá administraci tfianovického sboru faráfi Bogus∏aw
Kokotek z Tfiince.
V 80. letech byla dle projektu Ing. arch. Karla CieÊlara provedena rekonstrukce interiéru, kter˘ se stal moderním sakrálním prostorem, jenÏ koncentruje
pozornost posluchaãÛ na monumentální kfiíÏ.
V roce 1988 byl pfiipojen Fr˘dek-Místek k Tfianovicím jako pátá kazatelská stanice.
Informator koÊcielny w 1983 roku podaje liczb´ wierzàcych 850; pastorem jest
Jan Niedoba, kuratorem Jifií Kotas z Toszonowic Górnych.
Z dniem 3.2.1985 by∏ Jan Niedoba przesuni´ty do Bystrzycy. Wikariuszem
w Trzanowicach zosta∏ Bedfiich Pieter z Rzeki. Administratorem zboru jest
Wilhelm Stonawski.
W 1986 roku by∏y Trzanowice w∏àczone do Dolnego Senioratu.
Z dniem 22.7.1986 administracj´ zboru przejà∏ Bogus∏aw Kokotek z Trzyƒca.
W latach 80. dosz∏o do rekonstrukcji interieru wed∏ug projektu ing arch Karola CieÊlara.Interier koÊcio∏a tak sta∏ si´ nowoczesnym przybytkiem sakralnym.
Uwaga s∏uchaczy koncentruje si´ na monumentalny krzy˝.
W 1987 roku do∏àczono Fr˘dek - Místek do Trzanowic jako piàtà stacj´ kaznodziejskà.
Sbor v dobû politického uvolnûní a demokratizace
spoleãnosti.
Práci ve sboru na konci období komunismu (1989) popisuje tehdej‰í senior
Vladislav Voln˘ takto: „PÛsobí zde smí‰ená pûvecká sdruÏení, muÏsk˘ sbor, do
nûkolika skupin rozdûlené nedûlní dûtské poboÏnosti, pokonfirmaãní mládeÏ,
která pÛsobí v poãetn˘ch dvou skupinách (dorost a mládeÏ). Dobfie organizována je práce sester. Sbor má vlastní dechovku a jiné hudebnû-vokální soubory. Náv‰tûvnost sluÏeb BoÏích je nejvy‰‰í v na‰í církvi. Vedle bohosluÏebného Ïivota se ve
sboru konají ãetná evangelizaãní shromáÏdûní. Veãery hudby a zpûvu, mládeÏová sejití a setkání stfiední generace. Samozfiejmû, Ïe se nezapomíná ani na ty nejstar‰í, pro které se pfiipravuje veãefie Pánû s dovozem a odvozem.“
Na podzim roku 1988 je zahájena rozsáhlá pfiístavba sálu a bytu, která byla
dokonãena v roce 1989.
S nov˘m politick˘m zfiízením pfiicházejí po roce 1989 i nové moÏnosti práce ve
sboru a také na necírkevní pÛdû. V roce 1991 získává „Misijní hnutí“, pÛsobící
doposud ilegálnû, opût právní formu obãanského sdruÏení pod názvem KfiesÈanské spoleãenství-Spo∏ecznoÊç ChrzeÊcijaƒska. KS-SCH je hybnou silou práce v rÛzn˘ch oblastech sborového Ïivota, a to od práce s dûtmi aÏ po péãi o nejstar‰í ãleny
sboru. Zahrnuje rovnûÏ náv‰tûvy dvou domovÛ dÛchodcÛ - ve Fr˘dlantu a Komorní Lhotce, náv‰tûvy azylového domu v Karviné, pfiíleÏitostná setkání v kulturních
domech v Tfianovicích, Vûlopolí a v Hradi‰ti - adventní koncerty, velikonoãní slav24
Zbór w okresie rozluênienia politycznego i demokratyzacji
˝ycia spo∏ecznego
Prac´ w zborze pod koniec okresu komunizmu (1989 roku) charakteryzuje
ówczesny senior W∏adys∏aw Voln˘ nast´pujàco: „Dzia∏ajà tu mieszane chóry, chór
m´ski, szkó∏ka niedzielna, w której dzieci sà podzielone do kilka grup, m∏odzie˝
pokonfirmacyjna (dorost i m∏odzie˝). Bardzo dobrze organizowana jest praca
sióstr. W zborze dzia∏a orkiestra d´ta i inne wokalno-muzyczne zespo∏y. Udzia∏
wierzàcych w nabo˝eƒstwach jest
Spotkanie najstarszych zborowników, r. 1988
najwy˝szy z ca∏ego koÊcio∏a.
Oprócz nabo˝eƒstw odbywajà si´
te˝ zgromadzenia ewangelizacyjne, wieczory muzyki i Êpiewu,
spotkania m∏odzie˝owe i spotkania generacji Êredniej. Nie zapomina si´ te˝ o najstarszych
cz∏onkach zboru, dla których
organizowane
sà
spotkania
z Komunià Âwi´tà (zbór zapewnia
dojazd starszych).
Jesienià 1988 roku rozpocz´to
przybudówk´ sali i mieszkania.
Przybudówka by∏a dokoƒczona w 1989 roku.
Z nowà sytuacjà politycznà po 1989 roku pojawiajà si´ i nowe mo˝liwoÊci pracy
zborowej i w Êrodowisku niewierzàcym. W 1991 roku „ruch misyjny”, który dotàd
dzia∏a∏ nielegalnie, otrzymuje prawne pozwolenie dzia∏ania w formie towarzystwa
noszàcego nazw´ KfiesÈanské spoleãenství – Spo∏ecznoÊç ChrzeÊcijaƒska (KS –
SCH). KS – SCH jest o˝ywiajàcym elementem pracy zborowej w ró˝nych jej dzie25
nosti a jiné. Sbor se rovnûÏ aktivnû zapojil do oslav 400. v˘roãí narození Jifiího
Tfianovského (1992). MládeÏ a dorost pofiádá od roku 1992 pravidelné podzimní
Dny dorostu a mládeÏe. Je rovnûÏ navázán partnersk˘ vztah s norsk˘m lutersk˘m
sborem v Jørpelandu.
V letech 1993-94 pomáhal ve sboru vikáfi Tomasz Chudecki z Polska.
Kazatelská stanice ve Fr˘dku-Místku se osamostatnila roku 1994.
V roce 1994 pfievzal administraci tfianovického sboru faráfi Jan Drózd - pastor
sboru v Horní Suché. Ve sboru pak pÛsobí aÏ do roku 2000, kdy náhle umírá.
Bûhem jeho ãinnosti mu pomáhali vikáfi Tomá‰ Tyrlík (1994-98) a vikáfi Janusz
Ko˝usznik (1998-99). Od roku 2000 je administrátorem sboru senior Tomá‰ Tyrlík - pastor sboru ve Fr˘dku - Místku. PfiíleÏitostnû vede bohosluÏby diakon Emil
Kroczek - pfiedseda masmediální komise SCEAV, bydlící v bytû farního sboru
v Tfianovicích.
V roce 1995 probûhla generální oprava kaple v Horním Îukovû a rovnûÏ oprava stfiechy kostela v Tfianovicích. V roce 1999 pak byla provedena oprava fasády,
nov˘ venkovní nátûr kostela a rekonstrukce vstupního schodi‰tû do kostela.
Následnû roku 2000 byla vymûnûna dlaÏba a upraveno okolí kostela.
dzinach. Obejmuje prac´ od dzieci po najstarszych cz∏onków zboru. Dotyczy
odwiedzin dwu domów starców we Frydlancie i Ligotce Kamerelnej - odwiedzin
domu azylowego w Karwinie, okazyjnych spotkaƒ w domach kultury w Trzanowicach, Wielopolu i Grodziszczu. Nast´pnie to organizacja koncertów adwentowych i uroczystoÊci wielkanocnych i innych imprez. Zbór równie˝ w∏àczy∏ si´
aktywnie do organizacji obchodów 400. rocznicy urodzin Jerzego Trzanowskiego
(1992). Od 1992 roku m∏odzie˝ wraz dorostem regularnie przygotowywuje Dni
Dorostu i M∏odzie˝y, które odbywajà si´ co roku we wrzeÊniu. Nawiàzano równie˝
stosunki partnerskie z norweskim zborem luteraƒskim w Jørpelandzie.
Od 1993 do 1994 roku w naszym zborze pomaga wik. Tomasz Chudecki z Polski.
W 1994 roku usamodzielni∏a si´ stacja kaznodziejska we Fr˘dku – Místku.
W 1994 roku administracj´ zboru przyjmuje Jan Drózd – pastor zboru w Suchej
Górnej. W zborze pracuje a˝ do 2000 roku, gdy nagle umiera.W czasie jego dzia∏alnoÊci pomagali mu wikariusz Tomá‰ Tyrlík (1994–1998) i wikariusz Janusz
Ko˝usznik (1998–1999). Od 2000 roku administratorem zboru jest senior Tomá‰
Tyrlík – pastor zboru we Fr˘dku – Místku. Okazjonalnie nabo˝eƒstwa odprawia
diakon Emil Kroczek, przewodniczàcy komisji masmedialnej ÂKEAW mieszkajàcy
w parafialnym mieszkaniu w Trzanowicach.
W 1995 roku dokonano gruntownej odbudowy kaplicy w ˚ukowie Górnym
i równie˝ odbudowano dach koÊcio∏a trzanowickiego. W 1999 roku odbudowano
fasad´, pokryto zewn´trznà Êcian´ koÊcio∏a nowym lakierem i zrekonstruowano
schody do koÊcio∏a. Nast´pnie w 2000 roku u∏o˝ono nowy bruk i uporzàdkowano
teren wokó∏ koÊcio∏a.
Faráfii pÛsobící ve sboru v Tfianovicích
Jméno
Doba pÛsobení
Vladislav Santarius
1950-1953
Josef Fukala
1953
Karol Krzywoƒ ml.
1953
Gustaw Szurman
1953-1955
Kazimierz Suchanek
1953-1957
Vladislav Santarius
1957-1959
Josef Fukala
1959
Kazimierz Suchanek
1959-1965
Vladislav KiedroÀ
1965
Gustaw Cienciala
1965-1968
Vladislav Santarius
1968-1975
Gustav Cienciala
1975
Leopold Pavlas
1975-1976
Jan Niedoba
Bedfiich Pieter
Boguslaw Kokotek
Tomasz Chudecki
Tomá‰ Tyrlík
Jan Drózd
Janusz Ko˝usznik
Tomá‰ Tyrlík
1976-1985
1985-1986
1986-1993
1993
1994-1998
1994-2000
1998-1999
od 2000
26
Poznámka
3 mûsíce
necelé 2 t˘dny
podruhé
4 mûsíce
podruhé
3 mûsíce
potfietí † 1989
2 t˘dny
velice ãasto zastupuje
vikáfika Anna Bystfiická
v roce 1980 zvolen pastorem
admin. je Wilhem Stonawski
† 2000
Ksi´˝a dzia∏ajàcy w Zborze Ewangelickim w. a. w Trzanowicach
Nazwisko pastora
Czas dzia∏alnoÊci
Uwagi
Vladislav Santarius
1950 – 1953
Josef Fukala
1953
3 miesiàce
Karol Krzywoƒ m∏.
1953
niespe∏na 2 tygodnie
Gustaw Szurman
1953 – 1955
Kazimierz Suchanek
1953 – 1957
Vladislav Santarius
1957 – 1959
po raz drugi
Josef Fukala
1959
4 miesiàce
Kazimierz Suchanek
1959 – 1965
po raz drugi
Vladislav KiedroÀ
1965
3 miesiàce
Gustaw Ciencia∏a
1965 – 1968
Vladislav Santarius
1968 – 1975
po raz trzeci, †1989
Gustaw Ciencia∏a
1975
2 tygodnie
Leopold Pavlas
1975 – 1976
bardzo cz´sto zast´puje
wik. Anna Bystrzycka
Jan Niedoba
1976 – 1985
w 1980 r. wybrany pastorem
27
Kurátofii evang. a. v. sboru v Tfianovicích
Jméno
Doba pÛsobení
Jan Kubaczka
1950-1955
Adam Niemczyk
1955-1959
Franti‰ek Chalupsk˘
1969-1980
Adam Niemczyk
1980 - 1981
Jifií Kotas
1981-1987
Adolf Lasota
1987-1999
Stanislav Niemczyk
od 1999
Poznámka
své funkce se vzdal
byl zbaven v‰ech funkcí ve sboru
podruhé
Kostelníci evang. a.v. sboru v Tfianovicích
Jméno
Doba pÛsobení
Poznámka
Jan Gryga
Pfied vznikem samost. sboru Byl souãasnû i hrobníkem
Adam Bia∏oƒ
1944-1956
Byl souãasnû i hrobníkem
Theodor Hrboczek
1956-1965
spoleãnû se svou Ïenou
Helena Guznarová
1965-1998
Danu‰e Klusová
od r. 1998
Faráfii, ktefií vy‰li ze sboru v Tfianovicích
Jméno
PÛsobení
Poznámka
Stanislav Kaczmarczyk
nynûj‰í faráfi âCE
v â. Tû‰ínû Na Rozvoji
Vladislav Voln˘
nynûj‰í biskup SCEAV
Karel Bilan
Krásná Ves - Slovensko † 2.4.1975 po autonehodû
Jan Drózd
Horní Suchá, Tfianovice
† 14.3.2000
·tûpán Marosz
jáhen âCE ve ·tramberku
Marek ¤íãan
vikáfi SCEAV v Tfiinci
Varhaníci
Karel Adamiec, Vanda Romanová, Emilie Îwaková, Petr Roman, Rut Tomanová,
Eva Niemcová, Beata Romanová
Vedoucí mládeÏe
Adolf Lasota, Pavel Klimoszek, Karel H∏awiczka, Karel Kaczmarczyk, Pavel DanyÊ,
âeslav Roman, Karel ¤íman, Rudolf Marosz, Lubomír Fikoczek, Zbygniev Molin,
Michal Klus, Libor Gryga
28
Bedfiich Pieter
Bogus∏aw Kokotek
Tomasz Chudecki
Tomá‰ Tyrlík
Jan Drózd
Janusz Ko˝usznik
Tomá‰ Tyrlík
1985 – 1986
1983 – 1993
1993 – 1994
1994 - 1998
1994 - 2000
1998 – 1999
od 2000 roku
adm. Wilhem Stonawski
† 2000
Kuratorzy Zboru Ewangelickiego w.a. w Trzanowicach
Nazwisko kuratora
Czas dzia∏alnoÊci
Uwagi
Jan Kubaczka
1950 - 1955
Adam Niemczyk
1955 – 1959
abdykowa∏
Franti‰ek Chalupsk˘
1969 – 1980
zosta∏ pozbawiony z
wszystkich funkcji w zborze
Adam Niemczyk
1980 – 1981
(po raz drugi)
Jifií Kotas
1981 – 1987
Adolf Lasota
1987 – 1999
Stanis∏aw Niemczyk
od 1999 roku
KoÊcielni (zakrystiani) Zboru Ewangelickiego a. w. w Trzanowicach
Nazwisko koÊcielnego
czas dzia∏alnoÊci
Uwagi
Jan Gryga
przed powstaniem
by∏ zarówno i grabarzem
samodzielnego zboru
Adam Bia∏oƒ
1944 – 1956
by∏ zarówno i grabarzem
Theodor Hrboczek
1956 – 1965
razem z swojà ˝onà
Helena Guznarová
1965 – 1998
Danu‰e Klusová
od 1998 roku
Ksi´˝a, którzy wyszli z trzanowickiego zboru
Nazwisko ksi´dza
Dzia∏alnoÊç
Stanislav Kaczmarczyk
obecnie ksiàdz âCE
Cz. Cieszynie Na Rozwoju
W∏adys∏aw Voln˘
obecnie biskup ÂKEAW
Karel Bilan
Krásná Ves – S∏owacja
Jan Drózd
·tûpán Marosz
Marek ¤íãan
Sucha Górna, Trzanowice
diakon âCE w ·tramberku
wikariusz ÂKEAW w Trzyƒcu
29
Uwagi
† 2.4.1975 w wypadku
samochodowym
† 4. 3. 2000
Dirigenti pûveck˘ch sborÛ a hudebních souborÛ
Smí‰en˘ pûveck˘ sbor (1950): Karel Adamec, Josef Kotas, Gustav Hlawiczka st., Gustav Hlawiczka ml.
Mandolinov˘ soubor, pozdûji orchestr mládeÏe (1953-68): prof. Karel H∏awiczka, Jan
Guznar, Jindfiich Kunz
MuÏsk˘ pûveck˘ sbor (1966): Gustav Hlawiczka st., Gustav Hlawicka ml., Karel
¤íman, Oto Chowaniok
Smí‰en˘ pûveck˘ sbor (1980) : Pawe∏ Roman, Irena Krzy˝ankova
Dívãí soubor Melodie: Urszula Hudeczková, Jana Îwaková, Andrea Hlawiczková,
Ingrid Hlawiczková
Dûtsk˘ soubor Paprsek (1979): Gustav Hlawiczka, Eva Jaworková, Iva Tomiczková,
Kristina ¤ímanová
Dechov˘ orchestr (1957): Josef Kotas, Josef Sikora, Jindfiich Kunz, Oto Chowaniok,
Jan Pieter
Akord (1963): âeslav Roman
Po celou dobu trvání sboru existuje rovnûÏ dramatick˘ krouÏek, kter˘ nacviãoval
a hrál rÛzná divadelní pfiedstavení jak na pÛdû sboru, tak i mimo sbor. V souãasné dobû jej vede Anna Âmi∏owska.
OrganiÊci
Karel Adamiec, Vanda Romanová, Emilie Îwaková, Petr Roman, Rut Tomanová,
Eva Niemcová, Beata Romanová
Osobnosti pÛsobící v Tfianovicích
Vladislav Santarius (1950-1953, 1957-1959, 1968-1975).
Narodil se 12.11.1915 ve Stonavû v rodinû horníka jako
páté dítû. Po ukonãení gymnasia v âeském Tû‰ínû roku
1937 zahájil teologická studia v Bratislavû, pokraãoval ve
Var‰avû a v Praze. Za II. svût. války - od roku 1940 - pracoval v dole Barbora, pozdûji byl odeslán na nucené
práce do Nûmecka. Po válce pracoval do roku 1946 jako
úfiedník opût na dole Barbora v Karviné, v letech 19461948 v Tû‰ínské tiskárnû jako korektor. Mezitím dokonãil
dálkovû studia teologie v Bratislavû, v letech 1946-1948
studoval i na Právnické fakultû UK. JiÏ od mládí byl ãinn˘
v tehdej‰ím misijním hnutí Spo∏ecznoÊci ChrzeÊcijaƒskiej, zejména v práci nedûlních besídek a na biblick˘ch
hodinách. Po druhé svûtové válce byl zvolen pfiedsedou Spo∏ecznoÊci ChrzeÊcijaƒskiej ve Slezsku. JiÏ jako student teologie vypomáhal ve sborech v Bludovicích,
Ostravû a jinde. Jeho ordinace se konala 27.9.1948 v âeském Tû‰ínû a pak byl
vikáfiem v Komorní Lhotce, kde také fiídil ústavy Betezda a Sarepta. Roku 1950 se
stal faráfiem v Tfianovicích, odkud v‰ak byl pfiinucen odejít 1.9.1953. V letech
1953-1957 je administrátorem sboru v Ostravû, posléze v Bohumínû. Od 1.2.1957
do 15.2. 1959 opût pÛsobí v Tfianovicích, v letech 1959-1963 v rodné Stonavû, nej30
Prowadzàcy m∏odzie˝y
Adolf Lasota, Pawe∏ Klimoszek, Karol H∏awiczka, Karel Kaczmarczyk,
Pawe∏ DanyÊ, âeslav Roman, Karel ¤íman, Rudolf Marosz, Lubomír Fikoczek,
Zbygniew Molin, Michal Klus, Libor Gryga.
Dyrygenci chórów i zespo∏ów muzycznych
Chór mieszany (1950): Karel Adamiec, Josef Kotas, Gustaw Hlawiczka st., Gustaw
Hlawiczka m∏.
Zespó∏ mandolinowy, póêniej orkiestra m∏odzie˝owa (1953 – 1968): prof Karol H∏awiczka, Jan Guznar, Jindfiich Kunz.
Chór m´ski (1966): Gustaw Hlawiczka st., Gustaw Hlawiczka m∏., Karel ¤íman,
Oto Chowaniok
Chór mieszany (1980): Pawe∏ Roman, Irena Krzy˝anek
Zespó∏ dziewczćy Melodie: Urszula Hudeczková, Jana Îwaková, Andrea Hlawiczková, Ingrid Hlawiczková.
Zespó∏ dziecićy Paprsek (1979): Gustaw Hlawiczka, Eva Jaworková, Iva Tomiczková, Kristina ¤ímanová.
Dyrygenci orkiestry d´tej (1957): Josef Kotas, Josef Sikora, Jindfiich Kunz, Oto
Chowaniok, Jan Pieter
Akord (1963): âeslav Roman
Od poczàtku istnienia zboru dzia∏a równie˝ zespó∏ dramatyczny. Zespó∏ próbowa∏
i wystawia∏ ró˝ne sztuki teatralne. Wyst´powa∏ nie tylko w naszym zborze, lecz
i poza zborem. Obecnie zespó∏ prowadzi Anna Âmi∏owska.
OsobowoÊci dzia∏ajàce w Trzanowicach
Vladislav Santarius (1950–1953, 1957–1959, 1968–1975). Urodzi∏ si´ 12.11.
1915 w Stonawie w rodzinie górnika jako piàte dziecko. Po ukoƒczeniu gimnazjum w Czeskim Cieszynie w 1937 roku rozpoczà∏ studia teologiczne w Bratys∏awie,
nast´pnie w Warszawie i Pradze. W czasie II wojny Êwiatowej - od 1940 roku - pracowa∏ w kopalni Barbora, póêniej wys∏ano go na przymusowe prace do Niemiec.
Po wojnie pracowa∏ do 1946 roku jako urz´dnik w kopalni Barbora w Karwinie,
w latach 1946–1948 pracowa∏ w Drukarni Cieszyƒskiej jako korektor. W tym czasie skoƒczy∏ zaoczne studia teologiczne w Bratys∏awie, w latach 1946–1948 studiowa∏ nawet na wydziale prawa UK w Pradze. Ju˝ od swej m∏odoÊci by∏ czynny
31
prve jako seniorátní vikáfi, posléze jako administrátor. 31.5.1963 byl propu‰tûn z
práce v církvi a do roku 1965 pracoval v rekultivaãní firmû v Karviné. Od roku
1965 je administrátorem v Ostravû, kde bydlí a pracuje do konce srpna 1980.
15. dubna 1968 se vrací do Tfianovic, kde je pastorem do 31.10.1973 a poté administrátorem ex currendo do 15. záfií 1975, kdy je opût nucen tento sbor opustit.
Pracuje pak do 1. záfií 1980 v Ostravû, kdy pro nevyfiízení jeho Ïádosti o pfiemístûní odchází do dÛchodu. Po více neÏ sedm let je mu odepíráno povolení ke
kazatelské sluÏbû. KdyÏ mu povolení bylo koneãnû udûleno, hlásá Slovo BoÏí uÏ
jen krátce. Na cestû do âeského Tû‰ína je ve vlaku zasaÏen mrtvicí
a následnû umírá dne 5.6.1989 v nemocnici v Havífiovû. Smuteãní obfiad se konal
v sobotu 10. ãervna 1989 v evangelickém kostele Na Nivách v âeském Tû‰ínû. Rozlouãit se s ním pfii‰li kromû rodiny, pfiátel a ãlenÛ sboru ve velikém poãtu i jeho
spolupracovníci na vinici Pánû. Zakrátko jej následuje jeho vûrná Ïivotní druÏka,
Vanda roz. Bubíková (*19.12.1921, †15.12.1989). V listopadu téhoÏ roku se
zhroutil komunistick˘ reÏim a pfied církvi se otevfiely nové moÏnosti, na které pfiipravil fiadu misijních pracovníkÛ právû zesnul˘ pastor.
V letech 1945-58 pob˘vá v âeskoslovensku prof. Karol H∏awiczka (*14.2.1894,
†22.7.1976), muzikolog, pedagog, skladatel a varhanní virtuos. PÛsobil misijnû
a hudebnû zejména ve sborech v Komorní Lhotce a v Tfianovicích. Pastor Santarius jej uvádí do misijní práce, kde K. H∏awiczka nachází ‰iroké pole pÛsobnosti
- diriguje orchestry a pûvecké sbory, vede biblické hodiny a setkání mládeÏe,
‰kolí, pfiedná‰í, vydává zpûvníky pro pûvecké sbory („Cytra“, 1950, „Cithara. 35
misijních písní pro smí‰ené sbory“) a pro dûti („Stokrótki“, 1948); pfiipravil téÏ
zpûvník, kter˘ se mûl jmenovat Hosanna a kter˘ obsahoval pfies 1000 písní,
z nichÏ mnohé profesor pfieloÏil (pfiekládal ze sedmi jazykÛ). Vydal také krátk˘
Ïivotopis Spurgeona, sbírku svûdectví „Spod strzechy Êlàskiej“ aj. V letech 19481951 se úãastní organizace misijních slavností ve Zlínû. Roku 1958 odchází do
Polska (Cieszyn). Bratr Adam o nûm fiekl: „On by∏ ewangelistà i niewàtpliwie by∏
te˝ duszpasterzem, poniewad˝ posiada∏ umiej´tnoÊç rozmawiania z ludêmi
i przemawiania do nich. Zw∏aszcza w okresie zaolziaƒskim zdzia∏al bardzo du˝o
dobrego. Tam go ludzie wspominajà“.
Jan Drózd se nar. 8. kvûtna 1942 v KoÀské. Po ukonãení gymnasia v âeském Tû‰ínû usiloval o to, aby mohl
zahájit teologická studia. Aãkoli se hlásil 4x, nikdy nedostal ani církevní, natoÏ státní souhlas. Vystudoval tedy
dal‰í stfiední ‰kolu a pracoval v Tfiineck˘ch Ïelezárnách
jako technik, pfiiãemÏ se soukromû vzdûlával v teologick˘ch disciplínách, zvlá‰tû pak se vûnoval církevním dûjinám. Souãasnû pracoval ve sborech, zvlá‰tû v mládeÏi nejprve v âeském Tû‰ínû, pozdûji v Tfianovicích. Po sametové revoluci ho sbor v Suché povolal na místo diakona,
kde pracoval od 1.7.1991 na pln˘ úvazek. Roku 1993 se
w ruchu misyjnym Spo∏ecznoÊci ChrzeÊcijaƒskiej, zw∏aszcza w pracy szkó∏ek niedzielnych i na godzinach biblijnych. Po II wojnie Êwiatowej by∏ wybrany przewodniczàcym Spo∏ecznoÊci ChrzeÊcijaƒskiej na Âlàsku. Ju˝ jako student teologii
pomaga∏ w zborach w B∏´dowicach, Ostrawie i innych. Jego ordynacja odby∏a si´
27.9.1948 w Czeskim Cieszynie, póêniej zosta∏ wikariuszem w Ligotce Kameralnej, gdzie równie˝ kierowa∏ zak∏adami Betezda i Sarepta. W 1950 roku zosta∏ ksi´dzem w Trzanowichch, skàd by∏ zmuszony 1.9.1953 odejÊç. W 1953–1957 roku by∏
administratorem w Ostrawie, póêniej w Boguminie. Od 1.2.1957 do 15.2.1959 jest
znów ksi´dzem w Trzanowicach, w latach 1959 – 1963 dzia∏a w rodzimej Stonawie
najpierw jako wikariusz senioralny, póêniej jako administrator. 31.5.1963 zosta∏
zwolniony z pracy w koÊciele i od 1965 roku pracowa∏ w zak∏adzie rekultywacyjnym w Karwinie. Od 1965 roku by∏ administratorem w Ostrawie, gdzie mieszka∏
i pracowa∏ do koƒca sierpnia 1980 roku. 15 kwietnia 1968 powraca do Trzanowic, gdzie pracuje jako pastor do 31.10.1973, a póêniej jako administrator ex currendo do 15.9.1975, kiedy znów jest zmuszony opuÊciç zbór. Póêniej pracuje
w Ostrawie i z powodu nie przyjćia jego proÊby o zmian´ miejsca odchodzi
1.9.1980 na emerytur´. Ponad siedem lat nie otrzyma∏ zezwolenia do s∏u˝by kaznodziejskiej. Po otrzymaniu zezwolenia g∏osi S∏owo Bo˝e ju˝ tylko przez krótki
okres. W pociàgu w drodze do Czeskiego Cieszyna dostaje udar mózgu, nast´pstwem czego w hawierzowskim szpitalu dnia 5.6.1989 umiera. UroczystoÊç pogrzebowa odby∏a si´ w sobot´ 10 czerwca 1989 w KoÊciele Ewangelickim Na Niwach
w Czeskim Cieszynie. Po˝egnaç si´ z nim przysz∏o oprócz rodziny, przyjació∏
i cz∏onków zboru i szerokie grono jego wspó∏pracowników na winnicy paƒskiej.
Krótko potem umiera jego ˝ona Wanda z Bubików (*19.12.1921, †15.12.1989).
W tym samym roku w listopadzie runà∏ komunizm, koÊcio∏owi otworzy∏y si´ nowe
mo˝liwoÊci, do których wielu misyjnych pracowników przygotowa∏ w∏aÊnie zmar∏y
pastor.
W latach 1945–1958 przebywa w Czechos∏owacji
prof. Karol Hlawiczka (*14.2.1894, †22.7.1976) – muzykolog, pedagog, kompozytor i mistrz organowy. Dzia∏a∏
misyjnie i muzycznie zw∏aszcza w zborach Ligotce Kameralnej i w Trzanowicach. Pastor Santarius wprowadzi∏ go
do pracy misyjnej, gdzie K. Hlawiczka znajduje szerokie
pole dzia∏alnoÊci – dyryguje orkiestry, chóry, prowadzi
godziny biblijne i spotkania m∏odzie˝owe, prowadzi seminaria, wyk∏ady, wydaje Êpiewniki dla chórów („Cytra”,
1950; „Cithara. 35 pieÊni misyjnych chórów mieszanych”)
i dla dzieci („Stokrótki”, 1948); przygotowa∏ równie˝
Êpiewnik, który mia∏ nazywaç si´ Hosanna i w którym
znajdowa∏o si´ ponad 1000 pieÊni. Wiele z nich profesor
przet∏umaczy∏ (t∏umaczy∏ z siedmiu j´zyków). Wyda∏ równie˝ krótki ˝yciorys Spurgeona, zbiór Êwiadectw „Spod strzechy Êlàskiej” itd. W latach 1948 – 1951 bierze
32
33
stal pastorem tamtéÏ, o rok pozdûji byl jmenován administrátorem v Tfianovicích.
Od roku 1995 byl ãlenem Církevní rady. Zemfiel v sobotu 4. bfiezna 2000 v Tfianovicích v kostele, poté co nedokonãil pohfieb bl.p. Jaroslava ¤ímana. Poslední
rozlouãení s církevním radou Drózdem se konalo 11. bfiezna 2000; nad jeho rakví
se sklonil mj. i fieckokatolick˘ archimandrita Jan Sergiusz Gajek, jenÏ pfiipomenul
slova z Mt. 5, 11.
udzia∏ w organizacji uroczystoÊci misyjnej w Zlínû. W 1958 roku odchodzi do Polski (Cieszyn). Brat Adam powiedzia∏ o nim: „On by∏ ewangelistà i niewàtpliwie by∏
te˝ duszpasterzem, poniewa˝ posiada∏ umiej´tnoÊç rozmawiania z ludêmi
i przemawiania do nich. Zw∏aszcza na Zaolziu zdzia∏a∏ bardzo du˝o dobrego. Tam
go ludzie wspominajà.”
Jan Drózd urodzi∏ si´ 8.5.1942 w Koƒskiej. Po ukoƒczeniu gimnazjum w Czeskim Cieszynie pragnà∏ rozpoczàç studia teologiczne. Pomimo tego, ˝e cztery razy
podawa∏ zg∏oszenia, nigdy nie otrzyma∏ zgody koÊcio∏a i w∏adz paƒstwowych. Po
ukoƒczeniu nast´pnej szko∏y Êredniej pracowa∏ w hucie trzynieckiej jako technik,
przy czym prywatnie kszta∏ci∏ si´ w dyscyplinach teologicznych, szczególnie historii koÊcio∏a. RównoczeÊnie pracowa∏ w zborach, zw∏aszcza w m∏odzie˝y, najpierw
w Czeskim Cieszynie, póêniej w Trzanowicach. Po rewolucji aksamitnej zbór
w Suchej powo∏a∏ go do s∏u˝by diakona, gdzie od 1.7.1991 pracowa∏ pe∏noetatowo. W 1993 roku zosta∏ w Suchej wybrany pastorem, rok póêniej by∏ mianowany
administratorem w Trzanowicach. Od 1995 roku by∏ cz∏onkiem Rady KoÊcielnej.
Z mar∏ w sobot´ 4.3.2000 w Trzanowicach w koÊciele nie dokaƒczajàc pogrzebu
Êp. Jaroslava ¤ímana. Ostatnie roz∏àczenie z radcà koÊcielnym Janem Drózdem
odby∏o si´ 11 marca 2000; nad jego trumnà pok∏oni∏ si´ mi´dzy innymi i greckokatolicki archimandryta Jan Sergiusz Gajek, który przypomnia∏ s∏owa
z Mateusza 5, 11.
Sbor v ãíslech
Poãet pokfitûn˘ch dûtí (celkem)
Nejmen‰í poãet kfitûn˘ch dûtí
Nejvût‰í poãet kfitûn˘ch dûtí
1019
10
30
r. 1996, 1999
r. 1958
Poãet konfirmandÛ (celkem)
nejmen‰í poãet konfirmandÛ
nejvût‰í poãet konfirmandÛ
900
10
30
1988, 1996, 1997
1955
Poãet svateb (celkem)
nejménû svateb
nejvíce svateb
452
3
22
1992
1951
Pohfiby (celkem)
nejménû pohfibÛ
nejvíce pohfibÛ
806
7
29
1950, 1961
1986
Souãasnost
BOHOSLUÎBY - konají se kaÏdou nedûli v 8.30 hod. První a tfietí nedûli jsou
v jazyce polském, druhou a ãtvrtou v jazyce ãeském. KaÏdá pátá nedûle, slavnosti
a mládeÏové bohosluÏby, které jsou min. 4 krát v roce, jsou spoleãné v obou jazycích.
BohosluÏby se konají také v kazatelsk˘ch stanicích v Dolních Domaslavicích,
Hradi‰ti a v Horním Îukovû - kaÏdou první a tfietí nedûli.
NEDùLNÍ ·KOLA - zabezpeãuje duchovní program pro dûti. Pravidelná setkání se uskuteãÀují v nedûli dopoledne v dobû bohosluÏeb. Kromû nedûlní besídky
v Tfianovicích se také dûti setkávají v Horním Îukovû (kaple) a ve Vûlopolí v domû KokotkÛ. Pro dûti se také pofiádají jiné aktivity, napfi. letní tábory, sportovní akce ap. Poãet dûtí nav‰tûvující v‰echna setkání se pohybuje kolem 50.
S dûtmi pracuje kolektiv pfieváÏnû mlad˘ch lidí z fiad mládeÏe a dorostu. Vedoucím nedûlní besídky v Tfianovicích je Rudolf Âmi∏owski a Alena Klusová, ve Vûlopolí Yvona Guznarová a v Horním Îukovû Irena Fleischhansová.
DOROST - jedná se o mládeÏ po konfirmaci. Vedení dorostu si klade za prvofiad˘ cíl dovést mladé lidi k pfiijetí JeÏí‰e Krista jako osobního Spasitele. Dorost se
setkává pravidelnû v nedûli po bohosluÏbách, kaÏdou první sobotu v mûsíci pofiá34
Zbór w liczbach
Liczba ochrzczonych dzieci (Razem)
1019
Najmniejsza iloÊç ochrzczonych dzieci
10
Najwi´ksza iloÊç ochrzczonych dzieci
30
Liczba konfirmandów (Razem)
900
Najmniejsza liczba konfirmandów
10
Najwi´ksza liczba konfirmandów
30
Liczba zawartych Êlubów (Razem)
452
Najmniejsza liczba Êlubów
3
Najwi´ksza liczba Êlubów
22
Pogrzeby (Razem)
806
Najmniejsza liczba pogrzebów
7
Najwi´ksza liczba pogrzebów
29
r.1996, 1999
r. 1958
1988, 1996, 1997
1955
1992
1951
1950, 1961
1986
Wspó∏czesnoÊç
NABO˚E¡STWA – sà odprawiane co niedziel´ o godz. 8.30 - pierwszà i trzecià
niedziel´ w miesiàcu w j´zyku polskim, drugà i czwartà w j´zyku czeskim. Ka˝dà
piàtà niedziel´ w miesiàcu, w czasie uroczystoÊci i nabo˝eƒstw m∏odzie˝owych
(odbywajà sie cztery razy do roku) nabo˝eƒstwa sà odprawiane w obu j´zykach.
35
dají slavnostní setkání, pravidelnû sportují, tábofií a také se setkávají na modlitebních chvílích bûhem t˘dne. Dorost tvofií pfiibliÏnû 40 mlad˘ch lidí. Zodpovûdnost za dorost má Karel Guznar.
MLÁDEÎ - do této sloÏky pfiecházejí postupnû mladí lidé
z dorostu. Obsahovû je mládeÏ
více zamûfiena na duchovní rÛst
a na zapojení do sluÏby. SnaÏí se
sv˘m programem oslovit své nevûfiící pfiátelé a mladé lidi kolem
sebe. Svá pravidelná setkání mívají v pátky a podobnû jako dorost
organizují letní a zimní tábory,
podílejí se na pfiípravách akcí
zahrnujících v‰echny mladé lidi
ve Slezsku (To‰anovice), také se
Pobyt mládeÏe, r. 1999
aktivnû podílejí na vedení sboru.
Poãet ãlenÛ mládeÏe se pohybuje kolem 60 osob. Vedoucím je Libor Gryga.
ODBOR SESTER - sdruÏuje ãlenky sboru a jejich programem je setkávání
u BoÏího Slova, vzájemná duchovní pomoc, péãe o star‰í a nemocné, zabezpeãování rÛzn˘ch akcí ve sboru apod. Vedoucí odboru sester je Alena Kiszová.
SKUPINA „C“ - takto se obvykle oznaãuje skupina stfiední generace ve sboru.
K pravideln˘m setkáním dochází ‰estkrát roãnû. Cílem setkání je duchovní rÛst,
vzájemné sdílení a pfiedávání poznatkÛ jak v oblasti duchovní, tak i praktického
Ïivota se zamûfiením na rodinu. Práci v této skupinû vede Lubomír Fikoczek.
BIBLICKÉ HODINY - probíhají kaÏdou nedûli odpoledne v 17.00 hod.
Ve vedení a zabezpeãení programu tûchto setkání se pravidelnû stfiídají v˘‰e uvedené sloÏky.
SETKÁNÍ STAR·ÍCH - jsou organizována pro seniory sboru, ktefií jiÏ vzhledem
ke svému vûku a zdravotnímu stavu nejsou schopni nav‰tûvovat v‰echna pravidelná setkání ve sboru. UskuteãÀují se ãtyfiikrát roãnû a jedná se o organizaãnû
a programovû pfiipravena spoleãná posezení, jimÏ pfiedchází zpovûì a Svatá
veãefie Pánû.
MODLITEBNÍ SKUPINY - tato setkání probíhají bûhen t˘dne v jednotliv˘ch
rodinách nebo ve sborov˘ch místnostech, kde se scházejí ãlenové sboru rÛzn˘ch
vûkov˘ch skupin, aby se modlili o sbor a vzájemnû se povzbuzovali.
PùVECKÉ SBORY - v tfianovickém sboru pÛsobí dva smí‰ené pûvecké sbory,
jeden pod vedením Gustava Hlawiczky a druh˘ fiídí Irena Krzy˝ankova. Své místo
ve sboru má také muÏsk˘ pûveck˘ sbor, jehoÏ dirigenty jsou Karel ¤íman
a Oto Chowaniok. V neposlední fiadû zde také pÛsobí dûtsk˘ pûveck˘ soubor
Równie˝ w stacjach kaznodziejskich sà odprawiane nabo˝eƒstwa – w Domas∏owicach, Grodziszczu i ˚ukowie Górnym (ka˝dà pierwszà i trzeci´ niedziel´).
SZKÓ¸KA NIEDZIELNA – zapewnia program duchowy dla dzieci. Regularne
spotkania odbywajà si´ w czasie niedzielnego nabo˝eƒstwa. Równie˝ istniejà szkó∏ki niedzielne w ˚ukowie Górnym (w kaplicy) i we Wielopolu - w domu Kokotków.
Dla dzieci sà równie˝ organizowane inne imprezy, np. obozy, imprezy sportowe
itp. Na wszystkie spotkania ucz´szcza oko∏o 50 dzieci. Z dzieçmi pracujà m∏odzi
ludzie ucz´szczajàcy do dorostu i m∏odzie˝y. Prowadzàcym szkó∏ki niedzielnej
w Trzanowicach jest Rudolf Âmi∏owski i Alena Klusová we Wielopolu Yvona Guznarová a w ˚ukowie Górnym Irena Fleischhansová.
DOROST – chodzi o m∏odzie˝ pokonfirmacyjnà. Celem prowadzàcych dorostu
jest przyprowadziç m∏odych ludzi do przyjćia Pana Jezusa Chrystusa jako osobistego Zbawiciela. Dorost spotyka si´ co niedziel´ po nabo˝eƒstwie, pierwszà sobot´ w miesiàcu organizujà uroczyste spotkania. Równie˝ cz´sto uprawiajà sport,
organizujà obozy, a w trakcie tygodnia spotykajà si´ w grupach modlitewnych.
Do dorostu ucz´szcza oko∏o 40 m∏odych ludzi. Odpowiedzialnym za dorost jest
Karel Guznar.
M¸ODZIE˚ – do m∏odzie˝y przechodzà m∏odzi ludzie z dorostu. Dzia∏alnoÊç
m∏odzie˝owa ukierunkowywuje si´ bardziej na wzrost duchowy m∏odych ludzi
i s∏u˝b´ Bogu. Swym programem stara si´ przemawiaç do niewierzàcych przyjació∏
i m∏odych ludzi wokó∏ siebie. Regularnie spotyka si´ w piàtki i (podobnie jak
dorost) organizuje letnie i zimowe obozy. Równie˝ bierze udzia∏ w przygotowaniach imprez dla m∏odych ludzi na Âlàsku (Obóz Ewangelizacyjny w Toszonowicach) oraz bierze aktywny udzia∏ w kierownictwie zboru. M∏odzie˝ liczy oko∏o 60
osób. Prowadzàcym jest Libor Gryga.
SEKCJA SIÓSTR – zespala cz∏onkinie zboru, ich programem sà spotkania przy
S∏owie Bo˝ym, wzajemna pomoc duchowa, troska o starszych i chorych, organizacja ró˝nych imprez w zborze itp. Przewodniczàcà sekcji sióstr jest Alena Kiszová.
GRUPA „C” – to Êrednia generacja w zborze. Regularnie spotykajà sià szeÊç razy
w roku. Celem spotkaƒ jest wzrost duchowy, wzajemne wspieranie si´ i przekazywanie sobie doÊwiadczeƒ z dziedziny duchowej lub z ˝ycia praktycznego, zw∏aszcza rodzinnego. Prac´ w tej grupie prowadzi Lubomír Fikoczek.
GODZINY BIBLIJNE – odbywajà si´ co niedziel´ o godz. 17.00. W przygotowaniu i prowadzeniu programu godzin biblijnych zmieniajà si´ wy˝ej wymienione
grupy.
SPOTKANIA STARSZYCH – dla seniorów zboru, którzy z powodu swego wieku
i stanu zdrowotnego nie mogà regularnie braç udzia∏ w spotkaniach zborowych,
sà cztery razy do roku organizowane wspólne spotkania. Chodzi o organizacyjnie
i programowo przygotowane wspólne spotkanie, które wyprzedza spowiedê
i Komunia Âwi´ta.
36
37
Paprsek, kter˘ vede Eva Jaworková
a Kristina ¤ímanová.
HUDEBNÍ SKUPINY - nejstar‰ím hudebním tûlesem tfianovického sboru je dechov˘ orchestr,
kter˘ pÛsobí pfii mnoh˘ch sváteãních událostech sboru i obce. Jen
o 6 let mlad‰í je hudební skupina
Akord, která vystupuje pfiedev‰ím
na setkáních stfiední generace.
¤adu let jiÏ také pÛsobí pûveck˘
soubor Melodie, jeÏ je tvofien
v˘hradnû dívkami a to dorostovéDûtsk˘ soubor Paprsek, r. 1999
ho vûku. Ve sboru jsou rovnûÏ
dal‰í hudební skupiny rÛzného Ïánru a sloÏení, které tvofií pfieváÏnû ãlenové
dorostu a mládeÏe, ale i nedûlní besídky.
GRUPY MODLITEWNE – spotkania te odbywajà si´ w ciàgu tygodnia w poszczególnych rodzinach lub pomieszczeniach zborowych, gdzie spotykajà si´ cz∏onkowie zboru ró˝nych grup wiekowych, ˝eby modliç si´ o zbór i wzajemnie sobie
dodawaç otuchy.
CHÓRY – w zborze trzanowickim dzia∏ajà dwa chóry mieszane, jeden pod kierownictwem Gustawa Hlawiczki, drugi dyryguje Irena Krzy˝anek. Dyrygentami
chóru m´skiego sà Karel ¤íman i Oto Chowaniok.Istnieje te˝ zespó∏ dziecićy
Paprsek, który prowadzi Eva Jaworková i Kristina ¤ímanová.
ZESPO¸Y MUZYCZNE – najstarszym zespo∏em muzycznym zboru trzanowickiego jest orkiestra d´ta, która bierze udzia∏ w ró˝nych uroczystoÊciach zboru i wioski. Tylko o szeÊç lat od orkiestry jest m∏odszy zespó∏ Akord, który wi´kszoÊcià
wyst´puje na spotkaniach generacji Êredniej. Przez wiele lat istnieje te˝ dziewczćy zespó∏ Melodie, w którym Êpiewajà dziewcz´ta wieku dorostowego. Dalej pracujà w zborze i inne grupy muzyczne i zespo∏y o ró˝nych stylach muzycznych
i o ró˝nym sk∏adzie.W ich sk∏ad wchodzà przewa˝nie m∏odzi ludzie z dorostu
i m∏odzie˝y, tak˝e i z szkó∏ki niedzielnej.
38
39
Z
ávûrem se pfiipojme k modlitbû apo‰tola Pavla, která je
zapsána v Listû Efezsk˘m 3, 14-21. V ní jsou vysloveny 4 prosby, které vnímám jako nosné pilífie existence kfiesÈanského
sboru v na‰i dobû i pro pfií‰tí generace.
Apo‰tol Pavel kleká na kolena pfied Otcem v nebesích
a modlí se:
• aby byl Jeho Duchem upevnûn posílen vnitfiní ãlovûk a Kristus
pfieb˘val skrze víru v na‰ich srdcích.
Tato prosba vyjadfiuje touhu, aby Pán JeÏí‰ Kristus nebyl
v na‰em Ïivotû nejen hostem ve sváteãních dnech, ale abychom Mu trvale a stále
více dávali prostor k pfieb˘vání a konání skrze nás.
• abychom byli zakofienûni a zaloÏeni v lásce mohli spolu se v‰emi bratfiími pochopit „rozmûry BoÏí lásky“
Láska má b˘t pÛdou, ve které je ná‰ Ïivot zakofienûn, a má b˘t také základem,
na kterém stojí ná‰ Ïivot. NemÛÏeme dát hodnovûrné svûdectví tomuto svûtu,
pokud na‰e vzájemné vztahy nebudou prodchnuty vzájemnou láskou, která se
obûtuje pro druhého a která uãí odpou‰tût jeden druhému. Musíme se probolet
k lásce, jiná cesta pro zdrav˘ rÛst a v˘voj neexistuje. Z toho plyne hlubok˘ v˘znam
sborového spoleãenství. Nezanedbávejme proto spoleãná shromáÏdûní.
• abychom poznávali Kristovu lásku, která pfiesahuje kaÏdé poznání
BoÏí svrchovanost není moÏno vyjádfiit pojmy na‰eho trojrozmûrného svûta.
Jedin˘m pfiimûfien˘m obrazem této lásky je golgotsk˘ kfiíÏ, jenÏ sv˘mi rameny proniká v‰ím stvofiením. KéÏ tato láska promûÀuje kaÏdé zákoutí na‰eho Ïivota
a skrze nás mocnû pÛsobí i v na‰em okolí.
• A dali se prostoupit v‰í plností BoÏí
Pán BÛh nám v Kristu zjevil plnost BoÏích darÛ a touÏí, „abychom dosáhli
jednoty víry a poznání Syna BoÏího, a tak dorostli zralého lidství, mûfieno mírou
Kristovy plností“ (4,13). KdyÏ jsme naplnûni sami sebou, BÛh uÏ v nás nemÛÏe
pfieb˘vat, a proto buìme plni Boha, aÈ dorÛstáme ve zralé BoÏí muÏe a Ïeny.
Tomu pak, kter˘ pÛsobením své moci mezi námi mÛÏe uãinit neskonale víc, neÏ zaã prosíme a co si dovedeme pfiedstavit, Jemu samému buì sláva v církvi a v Kristu JeÏí‰i po v‰ecka pokolení na vûky vûkÛ! Amen
40

zde. - Sbor SCEAV Třanovice - Slezská církev evangelická av

Transkript

Podobné dokumenty

Kostel Nanebevzetí Panny Marie

14.09.2009 (*)

Zpráva ze života sboru