Španělský jazyk - Soukromá vysoká škola ekonomických studií
Transkript
Španělský jazyk - Soukromá vysoká škola ekonomických studií
Praha & EU: Investujeme do vaší budoucnosti Studijní texty z e-learningového kurzu Španělský jazyk Autor: RNDr. Vladimír Přech, [email protected] Vytvořeno v rámci projektu OPPA CZ.2.17/3.1.00/31075 Rozvoj vzdělávacího a pedagogického potenciálu Soukromé vysoké školy ekonomických studií © Copyright 2011, Soukromá vysoká škola ekonomických studií, s. r. o. Materiál je možné libovolně používat a šířit, není povoleno ho pozměňovat. Soukromá vysoká škola ekonomických studií, s. r. o., Lindnerova 575/1, 180 00 Praha 8-Libeň tel.: 284 840 027, 284 841 027, e-mail: [email protected], web: www.svses.cz, facebook: www.facebook.com/svses, e-portál: elearning.svses.cz Nabízíme spolupráci při tvorbě Vašich e-learningových kurzů. Španělský jazyk Soukromá vysoká škola ekonomických studií, Praha RNDr. Vladimír Přech 23. 12. 2010 Úvodní slovo pro studenta Vážená studentko, vážený studente, otevíráš e-learningový kurz španělštiny. Je určen jak úplným začátečníkům, tak i studentům, kteří začínají španělštinu znovu studovat po nějakém různě dlouhém přerušení a nevadí jim zopakovat si vše od začátku. Vítáme i ty z Vás, kteří si zvolili španělštinu jen jako menší zlo místo němčiny, ruštiny apod. nebo chtěli studovat francouzštinu, italštinu nebo jiný jazyk a kurz nebyl otevřen. Doufáme, že Vás všechny kurz zaujme, že se z něho něco naučíte anebo, že Vás alespoň neotráví a nezanevřete kvůli němu na španělštinu. Byla by to škoda. Je to krásný, starobylý a kultivovaný jazyk. Je to vzhledem k počtu mluvčích a geografickému rozšíření jazyk opravdu světový. Jeho význam roste a zdá se, že ho čeká velká budoucnost. Kurz, který otevíráte je úvodní, krátký a zdaleka ne dokonalý. Autoři jsou přesvědčeni o jeho užitečnosti, vždyť kromě textů a cvičení obsahuje i audio a video nahrávky a umožňuje studentovi s kurzem pracovat v kteroukoli denní či noční dobu a to ze všech míst s připojením na internet a nebo jen s počítačem. Zároveň ale jistě nedokáže nahradit živou výuku a bez samostudia, dobrého slovníku a učebnice je nedostatečný. Naučit se jazyk je příliš dlouhý, namáhavý a komplikovaný proces. Kurz má několik větších celků, kapitol. 1 V úvodu do studia se dozvíš, jak číst španělské texty – v čem se liší španělský pravopis a výslovnost od češtiny. Seznámíš se také s významem španělštiny a vyzkoušíš si, kolik toho víš o latinské kultuře a historii. Zatím vystačíš s rodným jazykem. V druhé kapitole už je tu gramatika a slovní zásoba. Jde o základní slova a důraz je kladen na současnost a běžné činnosti každého dne. Ve třetí kapitole se vydáme do minulosti a ve čtvrté do budoucnosti. V následující kapitole už budeme číst a poslouchat reálné rozhovory a budeme se jim snažit porozumět a analyzovat je. V poslední kapitole pak přejdeme na texty lehce ekonomicky zaměřené. Kurz je sestaven s úmyslem použít ho jako podpory studia na SVŠES. Studium v prezenční formě studia zde probíhá jednou týdně 2 x 45 minut a v kombinované formě jednou týdně 45 minut. Tento e-learningový kurz má doprovázet studenty během celého studia – u prezenčního studia 4 semestry, u kombinovaného studia 6 semestrů. Je dobré věnovat se kurzu systematicky a pokud možno se vracet i k částem již probraným. Vyplatí se to, neboť opakování je u studia jazyka opravdu nutné, zvláště pokud ho nepoužíváš mimo výuku. Cíle Osvojit si španělskou výslovnost a pravopis. Seznámit se se základní slovní zásobou, vyjadřováním přítomných, minulých a budoucích jevů. Prohloubit si předchozí znalosti a aplikovat je. Poslouchat, číst a porozumět krátkým textům, rozhovorům a reportážím obecného i ekonomického zaměření. Povšimnout si rozdílu použití španělštiny u rodilých mluvčích z různých geografických oblastí i mluvčích nerodilých. Pochopit význam španělštiny a užitečnost jejího přiměřeného ovládání. 2 Obsah 1 Základní informace ....................................................................................................................... 5 1.1 Vznik kurzu ............................................................................................................................. 5 1.2 Kontakt .................................................................................................................................... 6 1.3 Jak postupovat při studiu ........................................................................................................ 7 1.4 Literatura ................................................................................................................................. 9 1.5 Podmínky klasifikace ............................................................................................................ 10 2 Úvod do studia španělského jazyka ............................................................................................ 12 2.1 Španěština v současném světě .............................................................................................. 12 2.2 Španělská slova, která už znáš .............................................................................................. 15 2.3 Pravopis a výslovnost ........................................................................................................... 17 2.4 Slova k procvičení výslovnosti (jména slavných osob a jména geografická) ...................... 20 3 Hablabos de hoy / Přítomnost ..................................................................................................... 23 3.1 Hola. ?Qué tal?...................................................................................................................... 23 3.2 ?Dónde vives? ....................................................................................................................... 28 3.3 En familia .............................................................................................................................. 31 3.4 Adjetivos ............................................................................................................................... 35 3.5 Ser y estar .............................................................................................................................. 38 3.6 Nacionalidades ...................................................................................................................... 41 3.7. Presente de indicativo .......................................................................................................... 43 3.8 Verbos irregulares I............................................................................................................... 46 3.9 ?Qué hora es? El horario ....................................................................................................... 48 3.10 Instrucciónes, imperativos .................................................................................................. 51 3.11 Verbos irregulares II ........................................................................................................... 56 4 Hablamos de futuro / Budoucnost ............................................................................................... 60 4.1 Futuro Imperfecto y Perifrasis verbal ................................................................................... 60 4.2 Ejercicio La formas irregulares del futuro ............................................................................ 63 5 Hablabamos del pasado / Minulost ............................................................................................. 67 5.1 Imperfecto ............................................................................................................................. 67 5.2 Indefinido de los verbos regulares ........................................................................................ 70 5.3 Indefinido de los verbos irregulares ...................................................................................... 72 3 6 Hablamos de cosas cotidianas / Obecná témata .......................................................................... 78 6.1 Praga y Cuba ......................................................................................................................... 78 6.2 ?Cuándo se come aquí? ......................................................................................................... 82 6.3 Gracias a Praga ..................................................................................................................... 86 6.4 Las costumbres en Espana .................................................................................................... 89 6.5 Bebiendo cerveza en Bohemia .............................................................................................. 96 6.6 La gente aquí habla mucho más inglés que en Espana ....................................................... 101 6.7 El idioma espanol gana terreno en la República Checa ...................................................... 104 6.8 No hay tanta diferencia entre checos y espanoles, simplemente el carácter es distinto ..... 107 6.9 Se puede vivir sin hablar checo .......................................................................................... 111 7 Hablamos de negocios /Témata obchodní španělštiny .............................................................. 115 7.1 Café colombiano: buen precio sin bonanza ........................................................................ 115 7.2 Mejora el transporte en Cuba .............................................................................................. 118 7.3 Gripe 'afectará' la economía ................................................................................................ 122 7.4 Lanzan celular “made in Venezuela” .................................................................................. 125 7.5 Londres viaja con petróleo venezolano............................................................................... 127 7.6 Ayuda rusa para Cuba ......................................................................................................... 130 7.7 Caracas atrapada en una “cola”........................................................................................... 133 Zadání úkolů ................................................................................................................................. 137 Kapitola 6: Hablamos de cosas cotidianas ................................................................................ 137 Kapitola 7: Evaluación del curso .............................................................................................. 137 Diskuse ke kapitolám ................................................................................................................... 139 Kapitola 2: Španělština, Španělso a Latinská Amerika a Já ..................................................... 139 Kapitola 3: Yo soy Pedro/María y esta es mi familia ............................................................... 140 Kapitola 3: Mis días y noches ................................................................................................... 140 4 1 Základní informace V této části nalezneme informace o tom, co pomůcka obsahuje, co je obsahem jednotlivých lekcí a dozvíte se zde i o literatuře. Cíle Seznámit se s prostředím kurzu Naplánovat si studium 1.1 Vznik kurzu Každé lidské dílo má i svého autora a jeho vznik je nějak financován. Nejinak je to i s tímto kurzem. Cíle Vědět, kdo je autorem tohoto kurzu a na koho se obracet v případě nejasností. Vznik kurzu Tento kurz byl vytvořen na Soukromé vysoké škole ekonomických studií v Praze v rámci projektu Projekt CZ.2.17/3.1.00/31075 Rozvoj vzdělávacího a pedagogického potenciálu Soukromé vysoké školy ekonomických studií, který získal podporu z Operačního programu Praha Adaptabilita. Projekt byl spolufinancován Evropským sociálním fondem a rozpočtem hl. města Prahy. Projekt byl realizován od listopadu 2008 do dubna 2010. Autorem kurzu je RNDr. Vladimír Přech , odborný asistent Katedry jazyků a humanitních studií na SVŠES. Obrázek 1.1-2 Váš tutor Kurz testovali tester odborník paní Inés Cardenal a studentka Drahomíra Kovaříková. Obrázky a animace, u kterých není uveden zdroj, vytvořil autor kurzu. Autor kurzu by rád poděkoval RNDr. Pavle Gürtlerové a RNDr. Richardu Gürtlerovi za fotografie z jejich cesty do Argentiny a Chile, Mgr. Zině Drbalové a RNDr. Stanislavu Drbalovi za fotografie z Peru a RNDr. Vladimíru Žáčkovi za fotografie z Nicaragui. Všichni poskytli svá díla ochotně a nezištně. 5 Na technickém zpracování se kromě autora podílely pracovníce Katedry matematiky a informačních technologií SVŠES Mgr. Jarmila Helmanová a Bc. Magda Uxová, DiS. Kurz oponovali Ing. Jan Hán, Ph.D. a PhDr. Lucie Rohlíková, Ph.D. z Ústavu celoživotního vzdělávání Západočeské univerzity v Plzni. Všem výše jmenovaným děkuji za spolupráci a podnětné návrhy a připomínky. Vladimír Přech (autor kurzu) Copyright 2009, Soukromá vysoká škola ekonomických studií, s. r. o. Všechna práva vyhrazena. Neoprávněné kopírování, zapůjčování, použití nebo další distribuce jsou zakázány. 1.2 Kontakt Každý se při studiu může dostat do úzkých. Držím palce, aby se Vám to nestalo, ale kdyby přece jen, můžete mne kontaktovat. Cíle Vědět, jak se spojit s vyučujícím. Kdo Vás bude tímto kurzem provádět? Jmenuji se Vladimír Přech a na SVŠES učím angličtinu a španělštinu a také jsem koordinátorem programu Erasmus. Rád jezdím na kole a tak prosím jezděte opatrně svým BMW, Audi nebo Trabantem. :-) Co bych Vám na sebe ještě mohl prozradit? Vystudoval jsem Přirodovědeckou fakultu Univerzity Karlovy (geochemie), a také Filosofickou fakultu (angličtina, pedagogika). Už je to ale dost dávno. :-) Už ani nevím, kolikátý roku už učím. No, začínal jsem někdy kolem roku 1992. Zdá se Vám to hrozné? No, upřímně řečeno, mně také. Inu, člověk vydrží hodně. Vězte, že pro Vás je to výhodné. Když jsem začínal učit, byl jsem, myslím, docela přísný a nesmlouvavý. Čas mne naučil větší toleranci a chci Vás ne trápit, ale pomoci Vám zvládnout tento kurz. I když to neznamená, že nebudete muset pracovat, právě naopak. Viděl jsem studenty hodně nadané, i ty méně. A vím, že pokud student chce, rozhodně tento kurz musí zvládnout. Je to jen otázka toho, kolik úsilí vynaloží. Kde mne najdete? Pracuji jako odborný asistent Katedry jazyků na SVŠES a tedy mne určitě naleznete tam, tzn. v pracovně číslo 38 ve třetím patře. Samozřejmě se budeme vídat na prezenčních konzultacích a hodinách kurzu. 6 Kdy mne najdete? Ve škole jsem denně, pokud ale budete chtít osobní schůzku mimo konzultace, prosím, domluvte si se mnou nejdřív její čas. Jak mne můžete kontaktovat mimo konzultace? Nejlépe mailem na adrese [email protected] nebo telefonem přes ústřednu školy 284 841 027. A teď víte vše, co je nutné před začátkem studia. S chutí do toho. 1.3 Jak postupovat při studiu Dříve než se pustíme do studia jednotlivých lekcí, zamyslíme se nad tím, jak s pomůckou pracovat. Ujasníme si, co budeme k jejímu plnohodnotnému využívání potřebovat. Dále se seznámíme se způsobem ovládání a nastíníme si ideální učební postup. Pomůcka je určena k samostatné přípravě, najdeme v ní kromě výkladu obsah jednotlivých lekcí, odhad času, který je k prostudování lekce potřeba, cvičení pro samostatnou práci, videoukázky a na konci každé lekce souhrnné cvičení. Cíle Po přečtení této lekce budeme schopni pomůcku používat tak, abychom využili všechny její možnosti a svou práci co nejvíce zefektivnili. Vstupní požadavky Vstupujete do kurzu, který je určen úplným začátečníkům. Jediným vstupním požadavkem je zájem o španělštinu a ochota věnovat jejímu studiu čas a energii. Dobře víme, že obojího nemají naši studenti, především kombinovaného studia, mnoho a na plýtvání už vůbec ne. Někteří z Vás si možná zvolili španělštinu jen kvůli tomu, že už měli dost studia němčiny nebo ruštiny nebo proto, že kurz francouzštiny nebo italštiny se nenabízí. I vy buďte srdečně vítáni. Najdou se mezi Vámi i studenti, kteří už španělštinu studovali na střední škole nebo v nějakém kurzu. I vy buďte pěkně vítáni a po letmém seznámení s obsahem první části se soustřeďte na dvě poslední kapitoly. Věříme, že tam najdete dostatek materiálu k rozvinutí Vašich dosavadních znalostí. Obrázek 1.3-1 Las bailarinas en la fiesta en Cuzco, Perú Mgr. Zina Drbalová 7 Jak postupovat při studiu Velmi doporučujeme postupovat systematicky od první do poslední kapitoly. Jednak tím získáte přesnější vhled do obsahu kursu a také si uvědomíte, v kterých částech gramatiky nebo slovní zásoby potřebujete zlepšit. Jednotlivé části na sebe sice bezprostředně nenavazují, ale snažili jsme se o určitou gradaci. Od výkladu gramatiky a její procvičování, přes rozhovory a obecná témata až po ekonomicky zaměřené poměrně aktuální články. Tento kurs je zamýšlen jako doprovod ke kursům španělštiny na naší škole. Kapitola Hablamos de hoy odpovídá gramatice a látce probírané v prvních dvou až třech semestrech. Kapitola Hablamos del pasado pak závěrečným semestrům studia. Kapitola Hablamos de cosas cotidianas se soustřeďuje na obecná témata a tak ji lze využívat během celého studia. Stejně jako poslední kapitola Hablamos de negocios obsahuje gramatické jevy, které odpovídají různým úrovním pokročilosti. Nicméně, řešení přiložených cvičení je dostatečně snadné i pro gramaticky méně pokročilé studenty. Důvodem pro uvedení těchto „těžkých“ textů je připravit studenta na setkání s reálnou španělštinou, kdy je třeba reagovat a pochopit hlavní myšlenky i bez stoprocentní znalosti slovní zásoby a gramatiky. Pokud se dostanete při práci nad kurzem do nesnází, využijte možnosti obrátit se na tutora, kterým je zároveň autor kurzu i vyučující v kontaktních hodinách. Neváhejte přijít také s kritickými poznámkami nebo návrhy na zlepšení obsahu kurzu! V kterém semestru studovat kterou kapitolu elearningového kurzu Tento kurz je sestaven jako doplněk výuky ve všech čtyřech semestrech prezenčního a šesti semestrech kombinovaného studia. V jednotlivých semestrech budeme využívat tyto části e-learningového kurzu: Prezenční studium 1. semestr – kapitola 2 2. semestr – kapitola 3 3. semestr – kapitola 4 a kapitola 6 (prvni tři poslechová cvičení) Obrázek 1.3-2 La aldea Chinchero, Perú Mgr. Zina Drbalová 4. semestr – kapitola 5, kapitola 6 (zbývající poslechová cvičení) a kapitola 7 8 Kombinované studium 1. semestr – kapitola 2 2. semestr – kapitola 3 3. semestr – kapitola 4 4. semestr – kapitola 6 (první tři poslechová cvičení) a kapitola 7 (první dva ekonomické texty) 5. semestr – kapitola 5 6. semestr – kapitola 6 (zbývající poslechová cvičení a kapitola 7 (zbývající ekonomické texty) Obrázek 1.3-3 Cementerio en la ciudad de Matagalpa 1.4 Literatura RNDr. Vladimír Žáček Kromě textu v tomto kurzu můžete při studiu používat i literaturu. Cíle Vědět o dalších studijních materiálech. Studijní literatura Na trhu existuje poměrně rozsáhlý počet učebnic, určených pro začátečníky. Mnohé z nich jsou vytvořené pro české studenty a dají se používat i pro samostatné studium. Obrázek 1.4-1 La aldea de Pucamarca, Perú Mgr. Zina Drbalová V kurzech, které probíhají na SVŠES, jak v prezenční tak kombinované formě, používáme tuto učebníci: Španělština pro samouky, PhDr. Libuše Prokopová, LEDA, 2000 Tento e-learningový kurz je sestaven tak, aby pokrýval a rozšiřoval rozsah učiva, které v této učebnici odpovídá lekcím 1 až 25. U většiny skupin je to maximum látky, kterou se podaří probrat. 9 Během výuky autor také poměrně často používá i materiálů z následujících učebnic: Učebnice současné španělštiny, Olga Macíková, Ludmila Mlýnková, ComputerPress, 2007 Aventura, Kateřina Brožová, Carlos Ferrer Peńaranda, Klett, 2009 Čítanka textů a gramatická cvičení ze španělského jazyka, Vladimír Přech, SVŠES, 2007 Ke studiu reálií En Espaňa, Francisco J.Uriz, Birgit Harling, Chancerel, 1993 Reálie španělsky mluvících zemí, J. Carrrasco Montero, L. Solé Bernardino, Fraus, 1997 Obrázek 1.4-2 La aldea de Pucamarca, Perú Mgr. Zina Drbalová Zahraniční Vuela, kol. autorů, ANAYA, 2005 Chicos, Chicas, Nuria Salido García, EDELSA, 2004 Ven, kol. autorů, EDELSA, 2006 Hablando de Negocios, M. Prada, M.Bovet, EDELSA , 1993 Obrázek 1.4-3 La aldea de Kallakancha, Perú Zdroje Mgr. Zina Drbalová Internetové zdroje jsou tak rozsáhlé a proměnlivé, že zmíníme jen několik z těch, které byly využity k získání materiálů pro tento kurz: Rádio Praha a jeho zahraniční vysílání ve španělštině: www.radio.cz/es/, vysílání BBC ve španělštině: www.bbc.co.uk/mundo/economia a patrně nejčastější zdroj informací www.google.com, www.wikipedia.com 1.5 Podmínky klasifikace Již od začátku je dobré vědět, co musíte udělat pro to, abyste předmět Španělský jazyk úspěšně absolvovali. Cíle Vědět, jaké jsou podmínky klasifikace. 10 Podmínky klasifikace Předmět je zakončen zkouškou v čtvrtém semestru prezenčního studia a v šestém semestru kombinovaného studia. K získání klasifikace je třeba, abys strávil nad kurzem minimálně 80 % času, který kurs vyžaduje, tento čas odhadujeme asi 25 až 30 hodin. Tento odhad je možná příliš optimistický, pokud Ti připadá, že potřebuješ mnohem víc času, nenech se tím vyvést z míry. I v opačném případě, kdy postupuješ rychleji. Je třeba úspěšně projít všechny autotesty. Je třeba se zapojit do všech diskuzí, absolvovat testy a na konci odevzdat úkol Evaluación del curso, t.j. hodnocení kurzu a autohodnocení Tvého zapojení do něj. Body, které získáš v testech, za zapojení do diskuzí (za každou z nich max 10 bodů) a za závěrečnou kompozici – hodnocení kurzu a svého studia ve španělštině, musí být minimálně 65 % maximální hodnoty. Minimální počet získaných bodů je tedy 50. Důležitou podmínkou je pravidelnost studia. Je proto důležité, aby ses do e-learningového kurzu přihlásil po pokynu svého vyučujícího/tutora. U každé kapitoly je v úvodu uvedeno, kterým lekcím v Učebnici pro samouky odpovídá její obsah. Na začátku jednotlivých semestrů bude určeno, kolik látky z e-learningového kurzu je třeba projít a jaké jsou minimální požadavky pro získání zápočtů. Obrázek 1.5-1 Estación de autobuses, Nicaragua Obrázek 1.5-2 Calle en la ciudad de Ocotal, Nicaragua RNDr. Vladimír Žáček. 2003 RNDr. Vladimír Žáček 11 2 Úvod do studia španělského jazyka Milý studente / Estimado estudiante Vítáme Tě v kurzu španělštiny / Bienvenido en el curso de espańol. Jsme rádi, že sis zvolil studium španělštiny / Nos encanta tu decisión de estudiar el espańol. Je to krásný, snadný a užitečný cizí jazyk / Es una lengua bonita, fácil y útil. Na začátku kurzu neočekáváme žádné předchozí studium / Al principio del curso no expectamos el estudio anterior. Pokud jsi již španělštinu studoval, snad Ti tento kurs bude sloužit k opakování / Si has estudiado espaňol quizás puedes utilizar este curso para ejercer y revisar. Přejeme Ti mnoho sil a vytrvalosti / Te deseamos mucha fuerza, voluntad y paciencia. Úvodní kapitola odpovídá úvodní nečíslované a první kapitole v Učebnici pro samouky. Cíle Seznámit studenta s významem španěštiny v současném světě. Využít znalostí slovní zásoby, kterou student již má a která je zároveň slovní zásobou španělštiny. Seznámit studenta se základními pravidly pravopisu a výslovnosti a upozornit ho na hlavní odlišnosti. Umožnit mu pokud možno bezchybně číst neznámý text. 2.1 Španěština v současném světě V tomto textu se dozvíš kolik lidí přibližně mluví španělsky, kolik studentů ji studuje podobně jako ty, proč význam španělštiny roste, jaké jsou kořeny španělštiny a jaké jsou jazyky jí podobné, ve kterých zemích se španělsky domluvíš. Cíle Je dobré znát něco o významu, historii a současnoti předmětu, který se rozhodneš studovat. Potřebuješ argumenty pro to, aby ses dokázal motivovat: námaha spojená s učením stojí za to, jsi mohl vysvětlit své rozhodnutí a volbu svým blízkým: musím teď studovat španělštinu a nemohu tedy mýt nádobí, jsi měl argumenty pro své nadřízené: když budu umět dobře španělsky, budeme moci rozšířit export. 12 Španělština Kde se mluví španělsky Španělsky (espańol, castellano) se mluví nejen v její původní zemi, Španělském království, ale v mnoha zemích Latinské Ameriky, které byly kdysi součástí španělského impéria. Španělsky se mluví i v Africe a na Filipínách. Velmi důležitým jevem je také neustálý nárůst počtu španěsky mluvících obyvatel Spojených států. Po angličtině je to v USA nejvíce užívaný jazyk, ve kterém vycházejí noviny a používají ho i další sdělovací prostředky. Obrázek 2.1-1 Un chico en el valle del Río Macuelizo, Nicaragua RNDr. Vladimír Žáček, 2003 Obrázek 2.1-2 Los chicos en Pisac, Perú RNDr. Stanislav Drbal Obrázek 2.1-3 Una chica en Pisac, Perú RNDr. Stanislav Drbal Obrázek 2.1-4 Las seňoras en Pisac, Perú RNDr. Stanislav Drbal 13 Kde se španělština studuje Velmi rychle roste i počet studentů španělštiny. V Brazilii a v USA patří španělština k nejoblíbenějším cizím jazykům. Za posledních deset let se počet studentů více než zdvojnásobil. Trvale roste i obliba španělštiny v České republice. V několika městech ČR byla zřízena dvojazyčná gymnázia, kde se ve španělštině učí i další studijní předměty. Trvale se zvyšuje i přítomnost španělských a mezinárodních společností na trhu. Jmenujme například společnosti Telefónica O2, Zara, Fagor nebo Rocca. Původ španělštiny Španělština je románský jazyk a u jeho vzniku stála latina, jazyk římských dobyvatelů území pozdější provincie Hispania. Mnoho podobností má proto s dalšími románskými jazyky – portugalštinou, katalánštinou, italštinou, francozštinou nebo rumunštinou. Země, ve kterých se španělština používá Argentina, Belize, Bolívie, Ekvádor, Guatemala, Honduras, Chile, Kolumbie, Kuba, Mexiko, Nikaragua, Panama, Paraguay, Peru, Salvador, Španìlsko, Uruguay, Venezuela Španělština jako oficiální jazyk Oficiálním jazykem je i v některých státech USA: Nové Mexiko, Florida, Kalifornie, Portoriko a Texas, také v některých afrických zemích se mluví španělsky: Maroko, Rovníková Guinea. Španělština je také jedním ze 6 jazyků OSN. Počet mluvčích Počet mluvčích se odhaduje na 400 miliónů a vzhledem k rychlému demografickému růstu v některých zemích Latinské Ameriky se dá očekávat jeho další nárůst. Budoucnost Někteří prognostici předpovídají, že španělština za několik desetiletí může nahradit angličtinu. Situace v USA je dávána jako ilustrující příklad. Více užitečných informací v češtině: cs.wikipedia.org/wiki/Španělština www.cervantes.to/czech/whylearnspanish.html www.au-pair-int.cz/?id=252&kde=left Obrázek 2.1-5 Al camino hacía Los Andes Richard a Pavla Gurtlerovi 14 2.2 Španělská slova, která už znáš Mnoho španělských slov a výrazů už znáš. !Hola! ?Qué tal? Vamos a la playa. Chiquita. Španělská slova k nám promlouvají z obalů výrobků a produktů, z plátna kina nebo obrazovky. Mnoho slov, která běžně používáme je původně z latiny a španělština se z latiny zrodila. Přečti si nasledující text a přesvědč se, že mnoha slovům rozumíš i bez slovníku. Na rozluštění významu zbývajících slov slovník využij. Buď internetový nebo raději klasický kapesní slovník. Že ho ještě nemáš? Inu nejvyšší čas se po něm porozhlédnout. Cíle Přečteš si a seznámíš se se slovy, která mohou být známá nebo povědomá. !Hola! ?Qué tal? !Bienvenido en la clase de español! Španělská slova, která možná znáš Buenos Días, mañana, poncho, !hombre! tacos, sombrero, tequila, Don Quijote, ¡No pasarán! la sangría, el vino, el café, corrida, Don Juan, Doña Carmen, el toreador, el matador, Hasta la vista, Obrázek 2.2-1 Una chica en el Río Gallegos, Argentina Richard a Pavla Gurtlerovi 15 chili con carne, enchilada, flamenco, !hijo de puta! el rodeo, muchacha, bonita, mariachi, cuba libre, mojito, padre, madre, guitarra, banana, tabaco, vamos a la playa, la pampa, la sierra, el río, la cordillera, !caramba! la camisa negra, el campo, cacao, chocolate, guerrilla, la meseta, el volcán, las pirañas, el aligator, chicano, el Greco, el Prado, Los Ángeles, El Dorado, Cañaveral, Florida, La Paz, Nevada, !Adios! Obrázek 2.2-2 El mercado en Jinotega, Nicaragua RNDr. Vladimír Žáček 16 Obrázek 2.2-3 Misa de domingo en Ciudad Antigua, Nicaragua RNDr. Vladimír Žáček Obrázek 2.2-4 La iglésia en Parinacota, Chile RNDr. Stanislav Drbal 2.3 Pravopis a výslovnost V tomto textu se seznámíš s několika pravidly, jak správně, nebo alespoň srozumitelně číst španělský text. Pokud už máš zkušenost se studiem angličtiny, němčiny nebo francouzštiny, máme pro Tebe dobrou zprávu. Španěština je v tomto ohledu asi nejsnazší. Číst text není příliš obtížné. Mnohem těžší je ovšem mu porozumět. Zkus se učit slovíčka co nejpravidelněji. Čeká Tě dlouhá cesta, ale ono to půjde. ?Cómo es el espańol? ?Es difícil? --- No, no es difícil. Es bastante fácil: Je španělština těžká. Ne, není, španělština je snadná. Cíle Přečti několikrát text a snaž se zapamatovat si pravidla pravopisu a výslovnosti. Vyzkoušej je na libovolném textu. Pokud narazíš na problém a nebudeš si jistý, vrať se k původnímu textu. 17 Pronunciación y ortografía (Výslovnost a pravopis) i, y vyslovují se stejně jako y Picasso, Inca, Pablo y Pedro výjimka: leyenda, yodo, ayer, inyectar / zde se vyslovuje jako české j / b, v výslovnost je shodná, na začátku slov jako /b/, jinak slabé /3/ Příklady: Pablo, beber, vivir, bufanda, bomba, bote, volcán, bombero, bárbaro c ca, cu, co – se vyslovují /ka/, /ku/, /ko/: cacao, Cuba, Colombia, coco, corona, ce, ci – se vyslovují /se/ /si/: celoso, Cecilia, precisamente, cifra, cerdo e souhláskou se vyslovuje /k/: clima, critico, crédito ch vyslovuje jako /č/: checo, chocolate, China, chica, muchacho g dosti komplikované ga, gu, go vyslovuje se jako v češtině: goma, gaucho, regulación, pregunta, gorila ge, gi vyslovuje se jako /che/, /chi/: gente, Ginebra, generación, rígido, regional gue, gui vyslovuje se jako /ge/, /gi/: guerra, guitarra, Miguel, gua, guo vyslovuje se /gva/, /gvo/: Paraguay, Guatemala, güe, güi vyslovuje se /gve/, /gvi/: lingüística, vergüenza, pingüino h je němé, nevyslovuje se: hotel, hombre, Honduras, horor j vyslovuje se jako /ch/: Japón, jubilado, José, Jesús, joven, juez, judío ll vyslovuje se různě, (např. v Argentině /ž/), pro nás je nejsnazší vyslovovat jako /j/: llamar, bello, caballo, me llamo, llanura, q qu vyslovuje se jako /k/: Quito, te quiero, reconquista, porqué? r a rr vyslovuje se jako drnčivé /r/ jako v písničce Jarka Nohavici „na zahradě krtek vrtá“: perro, rápido, duro Podrobnější, přesnější a jasnější popis rozdílů mezi českou a španělskou výslovností a pravopisem najdete v učebnici Španělština pro samouky na stranách 16 až 20. Také ve všech dalších učebnicích na trhu nebo v úvodu španělsko-českých slovníků. Ejercicios Text k procvičení (Un texto para leer) nebo Diktát (dictado). Pokud studuješ sám, zkus správně přečíst následující text. Pokud studuješ společně s někým, zkuste si text navzájem diktovat a psát: 18 Obrázek 2.3-1 Perrito Moreno, Argentina Richard a Pavla Gurtlerovi Juan y María son de Madrid. Carmen es de Cuba. Don Quijote y Sancho Panza. El hotel La Habana. Me llamo Pedro. Soy de Quito. Argentina y Chile. Uruguay y Paraguay. Nicaragua y Honduras. El general Pinochet. García Márquez, Fidel Castro. Bebo cacao y vino. Como bananas. Fumo tabaco. Vivo en Colombia. Hay guerra. Mi automóvil, mi coche no es nuevo, es viejo. Pero es rápido. La gasolina es cara. Los chicos y las chicas. Los muchachos y las muchachas. Los hijos y las hijas. En China hay millón de millones de chinos. Los checos somos pocos. ?Dónde va la tranvía? A la escuela. ?Por qué quieres hablar español? Porque quiero charlar con mis amigos. Obrázek 2.3-2 Una chica de Pucamarca, Perú Mgr. Zina Drbalová Obrázek 2.3-3 Un chico con el zorrito, Nicaragua RNDr. Vladimír Žáček 19 Obrázek 2.3-4 Una parada de autobús en Ocotal, Nicaragua RNDr. Vladimír Žáček, 2003 2.4 Slova k procvičení výslovnosti (jména slavných osob a jména geografická) V následujícím textu najdeš jména slavných osob ze Španělska nebo Latinské Ameriky a španělská jména geografická. Přečti si je a dodržuj přitom zásady správné výslovnosti uvedené v předchozím textu. Doufáme, že u vlastních jmen lidí víš nebo alespoň tušíš, o koho se jedná. Pokud ne, zkus najít další informace. Ověř si své znalosti v následujícím autotestu. Cíle Správně číst vlastní jména slavných osobností, měst a zemí, u nichž již student výslovnost většinou zná. Upevňovat studentovy znalosti výslovnosti a pravopisu španělštiny. Vést studenta k pátrání po identitě osob, které nezná a jako student španěštiny by o nich měl něco vědět. Obrázek 2.4-1 Fuego en la Cordillera de Dipito, Nicaragua 20 RNDr. Vladimír Žáček Obrázek 2.4-2 Perrito Moreno, Argentina Richard a Pavla Gurtlerovi Ejercicios Slavné, španělsky mluvící osobnosti Vyslovuj správně následující jména, pokud váháš s výslovností, vrať se k textu předchozí části. Pokud víš, kdo jsou následující osobnosti, zkus u každého najít ve slovníku, jak se vyjádří jeho obor nebo povolání, zemi původu nebo další zajímavosti. U neznámých osob nebo k ověření, najdi informace na www.wikipedia.com Che Guevara Pablo Picasso Gabriel García Márquez Miguel de Cervantes Enrique Iglesias Cristina Aguilera Luis Miguel Antonio Banderas Fernando Alonso Shakira José de San Martín Fidel Castro Juan Carlos de Borbón Luis Zapatero Javier Solana Fernando e Isabel Francisco Goya Antonio Machado Francisco Franco Cristóbal Colón 21 Pablo Iglesias Luis Buńuel Camilo José Cela Simón Bolívar Pancho Villa y Emilio Zapata Rigoberta Menchú Isabel Alende José Martí Fernando Botero Mario Vargas Llosa Octavio Paz Jména geografická Kde se nacházejí následující zeměpisné jevy: řeky, jezera, města. Pokud víš, zapiš a ověř. Pokud nevíš nebo váháš, zkus vyhledat na internetu, v encyklopedii nebo ve slovníku. La Paz Santiago de Cuba Caracas Río Grande La Plata Sevilla Córdoba Uruguay Puerto Rico Perú Chile República Dominicana Paraguay Montevideo Asunción 22 3 Hablabos de hoy / Přítomnost Po úvodní kapitole bys už měl zvládnout správně a srozumitelně přečíst libovolný španělsky napsaný text. Čtení textů ve španělštině je relativně snadné neboť, na rozdíl třeba od angličtiny, je možno číst text správně i bez porozumění. V této kapitole se naučíš trochu textům rozumět. Začneme od jednoduchých vět v přítomném čase. Dozvíš se, jak se tvoří tvary základních sloves, jak se tvoří věty oznamovací, tázací a rozkazovací. Jak se chovají podstatná a přídavná jména, naučíš se základní zájmena a jak s nimi pracovat. Na konci kapitoly bys měl být schopen porozumět popisům každodenních činností a také napsat něco o sobě: kdo jsi, co jsi, co děláš, jak trávíš svůj obvyklý den a co děláš rád o víkendu, o prázdninách nebo když něco slavíš. Přitomný čas a tématika této kapitoly odpovídá 2. až 13. lekci Učebnice pro samouky a v prezenční formě studia se je podaří zvládnout v prvních dvou semestrech, u kombinovaného studia v někdy v prvních 3 semestrech. Cíle Slovesa, přítomný čas, osobní a přivlastňovací zájmena Žádání a rozkazování Otázky Podstatná jména Přídavná jména 3.1 Hola. ?Qué tal? Nauč se, jak pozdravit a prohodit pár slov při setkání. Představ se. Řekni, jak se jmenuješ, odkud jsi a co děláš. Nezapomeň, že máš i učebnici a slovník. Možná tam najdeš, co potřebuješ: jsem účetní, produktový manažer, bydlím na sídlišti, jsem na mateřské, ... Obsah této části sleduje obsah lekcí 1, 2, a 3 Učebnice pro samouky. Cíle Naučit a důkladně si osvojit nejzákladnější fráze při setkání a představování. Upravit vzorový text a použít ho k vytvoření vlastního představení. 23 ¡Hola! ¿Qué tal? Ejercicios Lee ¡Hola! ¿Qué tal? Me llamo Vladimir Prech. Soy de Praga. Soy profesor de español e inglés. Tengo 48 ańos. Soy checo. Soy de la República checa. Vivo en la calle Gabinova n. 1. Está lejos de la escuela. Mi número de teléfono es 123 456 789. Obrázek 3.1-1 Perrito Moreno, Argentina Richard a Pavla Gurtlerovi Ejercicios Contesta a estas preguntas ¿Cómo te llamas? ¿Cómo te apellidas? 24 25 ¿De dónde eres? ¿Qué estudias? ¿Qué idiomas hablas? ¿Cuántos años tienes? ¿Dónde vives? ¿Vives cerca o lejos de la escuela? ¿Cuál es tu número de telefono? Ejercicios Lee la postal Querida Rosa: ¿Cómo estás? Yo estoy muy bien. Estoy contenta de estar en Brasil. Hoy es mi primer día en clase. Tengo un amigo que se llama Paulo y tiene 25 años. Vivo en Copacabana. La escuela está cerca de casa. Me acuerdo mucho de vosotros. Hasta pronto 26 Concha Ejercicios Relaciona ambas columnas Ejercicios Corrige los errores Buenos días. ¿Cómo estoy? Respuesta Buenos días. ¿Cómo estás? ¿Cuánto años tienes? Respuesta ¿Cuántos años tienes? ¿Dónde vives Juan y María? Respuesta ¿Dónde viven Juan y María? ¿De dónde es Ana y Marta? Respuesta 27 ¿De dónde son Ana y Marta? Ejercicios Completa con estas palabras: qué, dónde, cómo, couanto/a(s) ¿De es usted? ¿ sois en la clase de español? ¿ tal está la abuela? ¿ se llama el profesor? ¿ viven tus amigos? ¿ libros de español tienes? ¿ está tu escuela? ¿ se llaman tus padres? Respuestas dónde, cuántos, qué, cómo, dónde, cuántos, dónde cómo 3.2 ?Dónde vives? Nauč se, jak krátce popsat, kde žiješ. Nauč se, jak se na to zeptat. Použij modelový popis pokoje na svůj pokoj nebo kancelář. Vyhledej ve slovníku základní barvy a pokus se odpovědět na otázky v části Colores Přečti si o rodině, která slaví narozeniny, zkus podobně popsat svou vlastní rodinu. Že o ní nechceš mluvit? Tak popiš třeba Simpsonovi, Adamsovi nebo rodinu svých sousedů. Obsah této části odpovídá lekci 4 a 5 v Učebnici pro samouky. Cíle Získat základní slovní zásobu k tématu Popis domova. Naučit se základní fráze se slovesy být a mít / ser, estar, hay, tener Osvojit si přivlastňovací zájmena můj, tvůj, jeho,... / mi, tu, su,..... Vyhledat a naučit se základní barvy. Číst a pokusit se popsat: téma Moje rodina / Mi familia. La casa La casa de Pepe 28 Mi casa está en el centro de Madrid. Es un piso y tiene varias habitaciones. Hay tres dormitorios, un salón, una cocina y dos cuartos de baño. El salón es muy grande, hay un sofá, dos sillones, una mesa y una televisión. En un cuarto de baño hay una bañera y en el otro una ducha. La casa de Marta Yo vivo en una casa a las afueras de Barcelona. Mi casa tiene cuatro habitaciones, un cuarto de baño, una cocina y un salón. También hay un pequeño jardín. La cocina es grande. Hay un frigorífico, un fregadero, una mesa y cuatro sillas. Tu casa Ejercicios Contesta a estas preguntas Obrázek 3.2-1 Perrito Moreno, Argentina Richard a Pavla Gurtlerovi ¿Dónde está tu casa? ¿Cuántas habitacines tiene? ¿Qué hay en el salón? ¿Hay un jardín o una terraza? 29 ¿Cómo son la cocina y el cuarto de bańo? Ejercicios Lee y completa la tabla Mi dormitorio está junto al cuatro de baño. Es luminoso y alegre porque tiene una ventana muy grande. Debajo de la ventana hay un escritorio con un ordenador y un flexo. A la izquierda de la mesa hay una estantería donde estan mis libros. A la derecha, en la pared tengo algunos cuadros. Al lado está el armario y el sillón. La cama es muy cómoda. Es marrón, mi color favorito. Cualidades Expresiones de lugar Muebles/objetos luminoso debajo de escritorio Donde vives Ejercicios Completa el texto con los verbos hay, estar, ser y tener . En mi casa Mi casa tres dormitorios. dos cuartos de baño. En el salón muy grandes. una mesa y cuatro sillas. La cocina pequeña y al lado del salón. En las paredes del pasillo cuadros muy grandes. La pared de mi habitación es azul y mi cama tres muy grande. Obrázek 3.2-2 Donde vives 30 Colores Ejercicios Completa las frases . Los colores de la bandera de tu país son ....................................... El color del cielo en un día del sol es ................................. Los colores de la bandera de Espańa son ....................................... El color de las plantas y el césped es ..................................... El color de la nieve es ............................................ El color de la noche es .................................................... El color del cielo en un día de lluvia es ................................... Obrázek 3.2-3 Colores 3.3 En familia Rodina je to nejbližší a tak se k ní znovu vracíme. Nejdříve si vyzkoušej, jak dokážeš doplnit text, který už jsi jednou četl. Pak se seznam se slovní zásobou rodinných vztahů. Nakonec si přečti text o španělských rodinách. Obsah této části odpovídá lekci 5 v Učebnici pro samouky. 31 Obrázek 3.3-1 Um flor pequeňo Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 La familia Lee Hoy es el cumpleaños de mi abuela Carmen. Esta es mi familia. Mi padre Jorge es el hombre alto y delgado que lleva bigote. Mi madre está a su lado. Es baja y un poco gorda, ella lleva gafas pero es muy quapa, verdad?. Mi madre se llama Ana. Tiene el pelo (cabello) largo y marrón. La nińa rubia es mi hermana Lola. Ella está soltera pero tiene novio. Tomás y Pedro son mis primos. Tomás tiene 17 años y Pedro 12. Tambien están sus padres, mi tío Juan y mi tía Laura. Mi tío es hermano de mi padre. Es también alto, tiene los ojos azules pero es más fuerte que mi padre. La familia I Ejercicios Completa . El hijo de tus tíos es tu .................................... El hijo de tus tíos es tu .................................... La madre de tu padre es tu ............................... La mujer de tu tío es tu ................................... El hijo de tu hermana es tu .............................. El marido de tu hija es tu ................................. La esposa de tu hijo es tu ................................. El padre de tu esposa es tu ............................... El hijo de tu hija es tu ..................................... 32 Obrázek 3.3-2 La Familia 1 La Familia II Ejercicios Relaciona ambas columnas . Obrázek 3.3-3 La Familia 2 33 Ejercicios Completa las frases ¿Cuándo es noviembre. cumpleaños? Mamá, ¿dónde están encima de la mesa. cumpleaños es el 7 de libros? libros están ¿Cómo se llama la hermana de Javier? ¡Qué casualidad! La ¿ hermanos. hermana se llama Laura. también se llama Laura. sois Pedro y Joaquín, verdad? Sí, es mi jefe. somos es su secretaria. son nuestros amigos. Son estudiantes de medicina. Clave tu, Mi, tus, Mis, Su, mía, Vosotros, nosotros, El, Ella, Ellos Ejercicios Cambia el genero de las frases (masculino feminino y vice versa) Su novio es checo. Su madre es una mujer de edad. Todos son españoles. Su tía es viuda. Mi abuelo es viejo. Mi suegra es una señora mayor. Nuestro hermano menor vive en el campo. Vosotras sois extranjeras, sois francesas. Ejercicios Clave 34 Su novia es checa. Su padre es un hombre de edad. Todas son españolas. Su tía es viuda. Mi abuela es vieja. Mi suegro es un señor mayor. Nuestra hermana menor vive en el campo. Vosotros sois extranjeros, sois franceses. Traduce al español y contesta Kolik je ti let? Kde bydlíš? Jsi ženatý/vdaná? Máte děti? Kolik jim je let? Kde bydlí tvoje rodina? Žijí tvojí rodiče? A tvoji prarodiče? Co dělají? Clave ?Cuántos ańos tienes? ?Dónde vives? ?Eres casado/a? ?Teneís hijos? ?Cuántos aňos tienen? ?Dónde vive tu família? ?Viven tus padres? ?Y tus abuelos? ?Qué hacen? En familia Las familias españolas viven bastante unidas. No es raro que los padres, sobre todo al quedar viudos, sigan viviendo con sus hijos y los hijos de éstos, sus nietos. Las familias hermanos, cuñados, tíos, primos, sobrinos se reúnen en muchas ocasiones: fiestas, comidas o tardes de domingos, cumpleaños, santos, bautizos, Navidades, comuniones, bodas y entierros. Las familias españolas no obstante ya no son tan numerosas como antes. El ritmo diario El horario de los españoles va cambiando, pero la gente aún se acuesta muy tarde y no se levanta muy temprano. La jornada laboral está dividida en dos partes por la comida. Se trabaja de las ocho o nueve de la mañana hasta la una o las dos de la tarde y después de la siesta de las tres o cuatro hasta las seis o siete de la tarde. Se cena bastante tarde, entre las nueve y las diez. 3.4 Adjetivos V této části se seznámíš se základními přídavnými jmény, jejich rodovým přechylováním a stupňováním. Přídavná jména jsou vedle podstatných jmen a sloves základními kameny každé 35 věty a tak seznamování s nimi je nekončící proces. Viz například část věnovanou slovesům ser / estar. Obsah této části odpovídá lekci 7 a v části stupňování přídavných jmen lekci 16 Učebnice pro samouky. Cíle Naučit se základní přídavná jména a uvědomit si, jak se přeměňují v závislosti na podstatném jménu, které určují: na jeho rodě a čísle. Stupňování, druhý stupeň, superlativ a poměrně hojně se objevující absolutní superlativ: „buenísimo“ Adjetivos / přídavná jména, přechylování a stupňování Přídavná jména zakončená na -o se v ženském rodě mění na -a: K přídavným jménům zakončeným na -or, -ón, -án se v ženském rodě přidává -a: S výjimkou slov mayor, menor, která jsou druhým stupněm vlastnosti: mi hermana menor Ostatní přídavná jména zůstávají stejná v obou rodech: un chico joven (mladý kluk) fácil (snadný), difícil (těžký), cortés (zdvořilý), grande (velký), contento (spokojený), feliz (šťastný), hábil (schopný), valiente (odvážná), fiel (věrný), puntual (dochvilný), una chica joven (mladá dívka) 36 tenaz (houževnatý), audaz (smělý), cordial (srdečný), contumaz (zatvrzelý) Jména obyvatelská přijímají v ženském rodě a. Píší se s malým písmenem: Stupňování přídavných jmen a příslovcí Pravidelné stupňování V druhém stupni se přidává más nebo menos, ve třetím stupni člen určitý: Nepravidelné stupňování Srovnávání Superl ativ -ísimo muchísimo (velice mnoho) felicísimo (náramně šťastný) 37 Ejercicios Převeďte přídavná jména do opačného rodu. Es un estudiante alto y delgado. ……………………………….. Ella es baja y gorda. .............................................. Juan es trabajador, feliz y valiente. .................................................. Ella es rusa. Es una chica joven y cordial................................................... Ellos son alemanes. Son muy puntuales y un poco aburridos. .......................................... María es tonta y contumaz. ............................................. Es mi hermano menor. Es holgazán. ......................................................... Es mi hermana mayor. Es muy inteligente y valiente. ......................................................... El profesor inglés es divertido. .................................................... Clave Es una estudiante alta y delgada. Él es bajo y gordo. Juana es trabajadora, feliz y valiente. Él es ruso. Es un chico joven y cordial. Ellas son alemanas. Son muy puntuales y un poco aburridas. Mario es tonto y contumaz. Es mi hermana menor. Es holgazána. Es mi hermano mayor. Es muy inteligente y valiente. La profesora inglesa es divertida. 3.5 Ser y estar Být či nebýt. To jest, oč tu kráčí. Ve španělštině vyjadřují české „Být“ slovesa „ser“ a „estar“ /také hay pro existenci/. To nám trochu komplikuje situaci. Přečti si, kde se které sloveso používá a projdi si uvedené příklady. Pak si vezmi dobrý španělsko-český slovník a projdi si těžký text. Rozhovor dvou kolegů v kanceláři. Obsah lekce podstatně rozšiřuje obsah učiva lekce 8 a 9 v Učebnici pro samouky. Není vůbec nudný. Sekretářka asi přijde o práci. Myslíš, že si to zasluhuje? Na konci zkus cvičení. Pokud váháš, které sloveso do věty vložit, vrať se k úvodu. Cíle Uvědomit si, kde se užívají slovesa „ser“ a „estar“. Přeložit náročný text s mnoha příklady použití obou sloves − rozhovor v kanceláři. Na konci cvičení použít správně obě slovesa v jednoduchých větách. 38 Ser y estar El verbo ser se utiliza El verbo estar se utiliza Ejercicios Subraya todas las expresiones utilizadas con los verbos “Ser” y “Estar” Pedro: “Está visto que hoy no se puede trabajar aquí: en mi mesa hay un lío de papeles increíble. Estoy a punto de tirarlos todos y empezar de cero.” Felipe: “¡Hombre, no te pongas así! no tires todos los papeles, no sea que luego los necesites.” Pedro: “Estoy decidido a buscarme una buena secretaria que conozca bien el trabajo y no me haga perder el tiempo con todos estos informes inútiles. De no ser por mi buen carácter, ya habría despedido a María hace mucho tiempo. Estoy seguro de que cualquier otra secretaria sería mejor y más eficiente que ella. ¡Ah! por cierto, ¿dónde está?” Felipe: “Creo que está al teléfono.” Pedro: “¡Ah, como siempre! se pasa horas al teléfono y por si fuera poco continuamente está enferma.” Felipe: “Chico, cálmate. Ya buscaremos aotra. Y es de esperar que tengamos más suerte.” Pedro: “Podemos poner un anuncio en el periódico. ¿Qué te parece?” Felipe: “Estoy de acuerdo. Ahora mismo llamaré a una agencia.” Pedro: “Oye, sobre todo insiste en que debe saber inglés, ser responsable, ordenada y con iniciativa y .... a poder ser que sea joven y tenga ojos azules.” Felipe: “Bueno, sea como sea necesito una secretaria nueva lo antes posible. Hoy mismo voy a decirle a María que queda despedida.” 39 Clave Pedro: “Está visto que hoy no se puede trabajar aquí: en mi mesa hay un lío de papeles increíble. Estoy a punto de tirarlos todos y empezar de cero.” Felipe: “¡Hombre, no te pongas así! no tires todos los papeles, no sea que luego los necesites.” Pedro: “Estoy decidido a buscarme una buena secretaria que conozca bien el trabajo y no me haga perder el tiempo con todos estos informes inútiles. De no ser por mi buen carácter, ya habría despedido a María hace mucho tiempo. Estoy seguro de que cualquier otra secretaria sería mejor y más eficiente que ella. ¡Ah! por cierto, ¿dónde está?” Felipe: “Creo que está al teléfono.” Pedro: “¡Ah, como siempre! se pasa horas al teléfono y por si fuera poco continuamente está enferma.” Felipe: “Chico, cálmate. Ya buscaremos aotra. Y es de esperar que tengamos más suerte.” Pedro: “Podemos poner un anuncio en el periódico. ¿Qué te parece?” Felipe: “Estoy de acuerdo. Ahora mismo llamaré a una agencia.” Pedro: “Oye, sobre todo insiste en que debe saber inglés, ser responsable, ordenada y con iniciativa y .... a poder ser que sea joven y tenga ojos azules.” Felipe: “Bueno, sea como sea necesito una secretaria nueva lo antes posible. Hoy mismo voy a decirle a María que queda despedida.” Ejercicios Ser o estar Completa las frases La sede social El Consejo de Administración accionistas de la empresa. No te preocupes por Martín. La economía Los delegados La empresa Zara en la calle Goya 12. formado por los mayores una persona muy capaz. pasando por momentos muy difíciles. reunidos en la sala. una de las más conocidas empresas españolas. Clave está, está, es, está, están, es 40 Obrázek 3.5-1 Perrito Moreno, Argentina Richard a Pavla Gurtlerovi 3.6 Nacionalidades Žijeme v tzv. „globalizovaném“ světě a tak se denně setkáváme s cizinci anebo alespoň s výrobky ze zahraničí. Nauč se, jak se španělsky řeknou názvy zemí a jejich obyvatel. V druhé části si španělsky přečti, co chápeme pod názvem Latinská Amerika. Dozvíš se také o důležitosti těchto zemí v světovém obchodu a o produktech, kterými zásobují světové trhy. Cíle Naučit se názvy států, jejich obyvatel a přídavná jména obyvatelská. Přečíst a přeložit krátký text o geografickém vymezení a hospodářské situaci Latinské Ameriky. Obrázek 3.6-1 Perrito Moreno, Argentina Richard a Pavla Gurtlerovi 41 Obrázek 3.6-2 Nacionalidades Nacionalidades Ejercicios Completa la frase con el adjetivo de nacionalidad correspondiente . Él es de Eslovaquia, es ......................................... Tú eres de España, eres ……………....................... Nuestros amigos son de México, son ……………................... Mi profesor es de Colombia, es ……………................... Nuestros compañeros de clase son de Cuba, son …………….................. Pablo Neruda, el poeta, fue de Chile, era ……………...................... Lance Amstrong, el ciclista, es de Estados Unidos, es ……………....................... Vladimir Putin, el político, es de Rusia, es ……………........................... Juan Pablo II, el Papa, era de Polonia, era ……………....................... Hans es de Alemania, es …………….................................... Mozart era de Austria, era …………….............................. Hugo Chávez es de Venezuela, es ……………............................. ¿Qué es América Latina? América es uno de los cinco continentes. Está situada entre dos grandes océanos, el Atlántico y el Pacífico. América Latina comprende los territorios que están al sur del río Grande, frontera de EE.UU. y México y llega asta el cabo de Hornos. Su longitud es de unos 12 mil kilómetros. En la mayoría de los países se habla español o portugués. Hay una gran mezcla de razas. Se puede decir que el mestizaje es una de sus características. Los conquistadores se mezclaron con la población indígena, luego llegó la población negra de África y las migraciones en los siglos XIX y XX 42 constituidas sobre todo por los españoles, italianos, alemanes, polacos, japoneses, árabes y otras nacionalidades. Vida económica La riquezas de América Latina fueron por muchos años, y todavía son explotadas por empresas extranjeras. La agricultura se orientó al monocultivo. En Cuba la caña de azúcar, en América Central los plátanos y el café, en Colombia el café y en Argentina el trigo y la carne. Puesto de algunos países latinoamericanos en la estadística del comercio mundial. Productos agrícolas Producto s mineros 3.7. Presente de indicativo Nauč se časovat pravidelná slovesa. Slovesa se rozdělují podle jejich zakončení v infinitivu. Jako vzor slouží slovesa: hablar (mluvit), leer (číst) a escribir (psát). Číst, mluvit a psát je také třeba co nejčastěji, když studuješ (estudiar). Dobré by bylo i poslouchat (escuchar) a procvičovat (practicar, ejercer). Neboť hlavním cílem celého našeho společného snažení by mělo být se naučit (aprender)! Tak mnoho štěstí − Buena suerte! Obsah této části odpovídá lekcím 3 a 4 v Učebnici pro samouky. Cíle Naučit se časování v přítomném čase sloves modelových a pravidelných. Studenti se dozvědí jak časovat pravidelná slovesa a procvičí se v jejich použití. 43 Přítomný čas sloves − Presente de indicativo de los verbos Slovesa se rozdělují podle toho, jak je ukončen jejich infinitiv. Slovesa ukončená v infinitivu na -ar Modelová slovesa Obrázek 3.7-1 Perrito Moreno, Argentina Presente de indicativo I Ejercicios Převeďte v následujících větách slovesa v infinitivu do správného tvaru, použijte animaci ¿Quién (llamar)? (Llamar) mi jefe. ¿(Hablar) tus amigos español? Pedro sí, él (hablar) español pero Alberto y Gisela no, ellos no (hablar) español, ellos (hablar) checo y (estudiar) inglés. Él (preguntar) y su amiga no (contestar). Él (fumar) y sus padres no (fumar). ¿A qué hora (llamar) tu madre? Ella (llama) por la tarde. 44 David (estudiar) francés y español. Su padre (hablar) ruso y alemán. ¿Quién (hablar)? (Hablar) el presidente del gobierno. ¿Cómo se (pronunciar) la “d” en Madrid? Obrázek 3.7-2 Presente de indicativo 1 Slovesa ukončená v infinitivu na -er a -ir Modelová slovesa Presente de indicativo II Ejercicios Převeďte v následujících větách slovesa v infinitivu do správného tvaru, použijte animaci Yo no (beber) café. Y tú, María, ¿(beber) café o té? ¿Dónde (vivir) tus amigos? Ellos no (vivir) en Praga, (vivir) en el campo. Pero su hija (vivir) y (estudiar) aquí. Ella no (hablar) español pero ya (comprender) mucho. En España se (beber) mucho vino, nosotros (beber) más cerveza que vino. En España se (comer) mucha verdura y fruta. Ellos también (comer) más pescado que en nuestro país. En grandes ciudades (viven) muchos extranjeros e inmigrantes. Obrázek 3.7-3 Presente de indicativo 2 45 3.8 Verbos irregulares I Život není snadný, ale ani nudný a proto jsou na světě slovesa nepravidelná. Zároveň platí zásada, že čím je sloveso potřebnější a častěji užívané, tím má většinou častější nepravidelnosti. Jako příklad můžeme vzít slovesa opravdu základní: Být (ser, estar) a Mít (tener). Dá to často velkou námahu naučit se všechny ty nepravidelnosti. Dokonce máme i tendenci slovesa zpravidelňovat. Ale nejde to. Nedají se a děláme proto chyby. Ale chyby k životu patří a dělají ho zajímavějším (tedy někdy). Tak, ozbroj se trpělivostí a s chutí do toho! Obsah této části odpovídá gramatice v lekci 13 a 15. Další nepravidelná slovesa jsou pak postupně přidávána průběžně i v dalších lekcích Učebnice pro samouky. Cíle Naučit se tvary nepravidelných sloves − Verbos irregulares. Procvičit si jejich použití ve větách. Nepravidelná slovesa − Verbos irregulares Přítomný čas sloves − Presente de indicativo de los verbos Mnoho sloves má ve svých tvarech nepravidelnosti. Pro přehlednost jsou u následujících sloves vyznačena tučně. En negrita, las formas irregulares de los verbos Všimněte se, že nepravidelnosti se vyskytují především v jednotném čísle a v třetí osobě čísla množného. Verbos irregulares I Ejercicios Převeďte v následujících větách slovesa v infinitivu do správného tvaru, použijte animaci. Él (decir) que (tener) mucho tiempo libre. Pues, nosotros no (tener) mucho tiempo. 46 Ella (escribir) que no (entender) nuestra carta. (Decir) que no (saber) que hacer. Ellos (poder) leer el libro o ver la película. Yo no (saber) que es mejor. Se (decir) que el dinero es lo más importante. Pero nosotros (saber) que lo más importante es la salud y los buenos amigos. Ella no (tener) mucho dinero pero se (poder) ver que es trabajadora. ¿Vosotros (tener) amigos en Cuba? ¿Dónde (vivir)? Se (decir) que la situación económica está mejorando allí. Es posible, nuestros amigos (vivir) bien y (tener) buen trabajo. Obrázek 3.8-1 Lago Argentino Obrázek 3.8-2 Verbos irregulares 1 Verbos irregulares II Ejercicios Převeďte v následujících větách slovesa v infinitivu do správného tvaru, použijte animaci. Ella (ser) de París. Pero sus padres (ser) españoles y sus abuelos (vivir) en España. Ella (venir) cada verano a visitarlos. Ella se (llamar) Concha. Yo la (conocer) de niña. 47 Hoy por la noche nosotros (tener) un visita. Nuestros amigos chilenos (venir). Ellos (ser) de Santiago. Ellos (ser) comerciantes. Ahora ellos (estar) en Praga de vacaciones. Ellos (venir) con su hijo Felipe. Él (ser) músico, él (conocer) la música checa y (estar) por primera vez en Europa. Tú (tener) buena suerte: (hacer) buen tiempo. Yo siempre (tener) mala suerte. ¿Pedro, tú (conocer) a Carolina. Ella (ser) una chica delgada y deportista. Pues, yo (estar) enamorado de ella. Hoy (ser) viernes. ¿Qué (hacer) tú el fin de semana? ¿(Estar) libre o (trabajar)? Yo (estar) libre pero (venir) mis padres y yo (tener) que preparar la comida. Obrázek 3.8-3 Verbos irregulares 2 3.9 ?Qué hora es? El horario Každý den je jiný, ale všechny jsou si podobné. Ráno vstáváme, možná snídáme, jedeme či jdeme do práce nebo do školy, pracujeme nebo studujeme, obědváme, končíme, vracíme se domů nebo někam jdeme, večeříme, díváme se na televizi, čteme si a nakonec, sice ve velmi různou dobu, jdeme spát. A druhý den zas dokola. V následující části si přečteš, jak probíhá Juanův den. Liší se hodně od tvého? Napiš, jak probíhá tvůj obvyklý všední den. Vyjadřování času ve španělštině se trochu liší od češtiny, ale jistě je rychle zvládneš. Procvič si to. Jsou dny všední a dny sváteční, dny běžné a neobvyklé. Co děláš každý den a co jednou za měsíc? Zkus napsat pár vět a poslat je v diskusi, která následuje za touto kapitolou. Obsah této části odpovídá lekcím 11, 12, 14 a 15 v Učebnici pro samouky. Cíle Naučíš se, jak vyjadřovat čas. Seznámíš se s užitečnou slovní zásobou pro popis běžných každodenních činností. Naučíš se na základě modelu upravovat text, aby vyhovoval tvé osobní situaci. 48 ¿Qué hora es? El horario Ejercicios Tu día Prepara un horario de tu día. Debes poner por lo menos diez horas diferentes y la actividad que ocurre a estas horas. Ejercicios ¿Qué hora es? Lee las horas 7:15, 8:20, 9:45, 10:05, 11:30, 12:00, 12:50, 13:10, 14:30, 15:20, 15:45, 17:45, 20:30, 22:15, 21:10, 22:55, 23:45, 24:00 Clave las siete y cuarto, las ocho y veinte, las diez menos cuarto, las diez y cinco, las once y media, las doce (el mediodía), la una menos diez, la una y diez, las dos y media, las tres y veinte, las cuatro menos cuarto, las seis menos cuarto, las ocho y media, las diez y cuarto, las nueve y diez, las once menos cinco, las doce menos cuarto, la medianoche 49 Expresiones útiles para hablar del horario Por la mañana antes de por la tarde después de dos veces al día por la noche siempre casi siempre los fines de semana todos los días al mediodía nunca a menudo a medianoche a veces de vez en cuando ahora cada día Ejercicios Escribe tres cosas que haces... A veces Todos los días Nunca Una vez al mes Los fines de semana Los horarios y algunas costumbres españolas En España, las tiendas abren por la maraña a las diez y cierran a las dos. A las cinco abren otra vez y cierran a las ocho y media. Algunas tiendas están abiertas todo el día. Los españoles suelen desayunar a las ocho y empiezan a trabajar a las ocho y media o a las nueve. Las dos o dos y media es la hora de la comida más importante en España. Algunos duermen la siesta y otros vuelven al trabajo y salen a las seis o las siete. Por la noche suelen cenar a las nueve o las diez y se acuestan tarde. Ejercicios Escribe un texto similar adoptado a la situación en este país. 50 Informe de la policía El robo se comete esta maraña, viernes 8 de junio, entre las 8 y las 9 horas. El ladrón entra en la casa de Carmen, la portera, mientras ella está comprando en la panadería (nunca cierra la puerta con llave porque es una mujer muy confiada) El ladrón se lleva el correo que acaba de dejar el cartero y 450 euros que había sobre la mesa. Ejercicios Escribe un texto similar El Horario de casa Vivo con tres amigos. En casa nos levantamos a horas distintas. Carlos se levanta muy temprano porque le gusta hacer un poco de deporte antes de desayunar. Después de ducha y se va a trabajar. Pilar y yo nos levantamos a la misma hora, a las 7:30, pero hacemos cosas diferentes: a Pilar le gusta desayunar tranquilamente y leer el diario. Yo me ducho, me afeito, me peino y me voy a mi trabajo. A Ana le encanta dormir, y como se acuesta muy tarde también se levanta muy tarde: es la que mejor vive y más se divierte. Ejercicios Escribe un texto similar adaptado a la situación real en tu casa. 3.10 Instrucciónes, imperativos K tomu, abys mohl někoho o něco požádat, něco rozkázat nebo zakázat, se užívá rozkazovcího způsobu. Jeho formy jsou zavislé na vztahu k osobě, ke které se obracíme. Obsah této části odpovídá gramatice obsažené v lekci 10 Učebnice pro samouky. Cíle V této části se student seznámí s pokyny a instukcemi, které budou dále používány ve cvičeních nebo které jsou běžné ve španělských učebnicích jazyka (Instrucciónes) Použití rozkazovacího způsobu sloves (Imperativo) v tykání a vykání a jeho opisy (mohl bys, proč to neuděláš, buď tak hodný a udělej to) 51 Pokyny / Instrucciónes Imperativo para dar instrucciones Verbos en -ar Verbos en -er Ve rbos en -ir Př eložte následující instukce / Traduce las instrucciones: Escribe el nombre de cada objeto / cosa. Lee con atención el texto. Busca en el texto cuatro palabras desconocidas. Escucha las frases y repítelas. Subraya las expresiones de frecuencia. Observa y lee. Relaciona los dibujos y las frases. Pregunta y responde. Escribe diez adjetivos. Vuelve a escuchar. Repite las frases. Mira el plano de la ciudad. Observa el mapa de España. 52 Contesta las preguntas en el libro. Corrige los errores. Describe tu comida favorita. Relaciona las frases en las dos columnas. Clave Napiš jména všech předmětů /věcí. Čti pozorně text. Najdi v textu čtyři neznámá slova. Poslouchej výroky a opakuj. Podtrhni výrazy, které znamenají, jak často se něco děje. Pozoruj a čti. Přiřaď k sobě obrázky a slova. Ptej se a odpovídej. Napiš deset přídavných jmen. Znovu si poslechni. Opakuj výroky. Prohlédni si plán města. Dívej se na mapu Španělska. Odpověz na otázky v učebnici. Oprav chyby. Popiš své oblíbené jídlo. Přiřaď výrazy v obou sloupcích. La formas del imperativo Rozkaz se tvoří od kmene slovesa. Rozkaz v tykání (tú) se tvoří: Rozkaz při zdvořilém oslovování, vykání (Usted) se tvoří: Obrázek 3.10-1 Fitzroy y los autores de las fotos Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 53 Nepravidelná slovesa Rozkazy, instrukce a pokyny lze vyjadřovat kromě rozkazovacího způsobu i opisem, otázkou apod. Všimněte si následujícího příkladu. ¡Pregunta! ¿Por qué no preguntas? ¿Puedes preguntar? Haz el favor de preguntar. Ejercicios Proveďte stejnou operaci i s následujícími rozkazy. Escribe tu nombre. Ejemplo ¿Por qué no escribes tu nombre? ¿Puedes escribir tu nombre? Haz el favor de escribir tu nombre. Ven a las dos. Habla con ella. 54 Abre las ventanas. ¡Contesta! Escucha este disco. Ve al banco. Pasa por aquí. Obrázek 3.10-2 Indicador de Caminos Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 55 Proveďte tutéž operaci i ve zdvořilém vykání. Hable con su esposa. Ejemplo ¿Por qué no habla Usted con su esposa? ¿Puede Usted hablar con su esposa? Haga el favor de hablar con su esposa. Abra la puerta. Conteste todas las preguntas. 3.11 Verbos irregulares II V tomto textu tě čeká další malá dávka nepravidelných sloves. Už jsme se zmínili, že jsou to slovesa obecně velmi užitečná a často užívaná a tak se jim věnuj s patřičnou pozorností. Ověř si na cvičeních, že už jsi zvládl všechny jejich tvary. Pokud dlouho váháš, vrať se k danému slovesu a ještě se mu chvilku věnuj. V téhle části opravdu platí, že naučit se nepravidelná slovesa jednou a pořádně ušetří spoustu práce a starostí v budoucnu. Nakonec, i všechny testy jsou na ně zaměřeny. Obsah této části odpovídá gramatice lekce 13 a 15 v Učebnici pro samouky. Vytrvej! Cíle Seznámit se a naučit přítomný čas dalších sloves III − Presente de indicativo de los verbos. Nepravidelná slovesa II − Verbos irregulares. 56 Nepravidelná slovesa II - Verbos irregulares II Přítomný čas sloves − Presente de indicativo de los verbos Mnoho sloves má ve svých tvarech nepravidelnosti. Pro přehlednost jsou u následujících sloves vyznačena tučně. − En negrita, las formas irregulares de los verbos Obrázek 3.11-1 Lago de Los Tres Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 Ejercicios Převeďte v následujících větách slovesa v infinitivu do správného tvaru. Pues, yo (salir) a las seis pero ella se (querer) quedar hasta las ocho. Pepe, ¿ (ir) a la playa hoy? Ella no (ver) que estoy cansado, que yo solo (querer) dormir, porque se me (cerrar) los ojos. Esta revista (salir) el viernes y es muy popular. Él no (ir) porque (tener) mucho trabajo. Pues, nosotros (ir) solos. José no (oír) que yo le (decir). ¿Es que él no (poder) o no (querer)? Todos (querer) ver la exposición. Yo mismo (ir) a verla el próximo martes. 57 Juan, ¿no (oír) nada? Yo (oír) un ruido extraño pero no (ver) nada tampoco. Clave salgo, quiere, vas, ve, quiero, cierran, sale, va, tiene, vamos, oye, digo, puede, quiere, quieren, voy, oyes, oigo, veo Ejercicios Převeďte v následujících větách slovesa v infinitivu do správného tvaru. Pues, yo te (dar) todo lo que (tener). Ella (seguir) viviendo en la misma calle. Esta noticia que yo te (traer) es muy sorprendente. El niño ya (contar) muy bien. Nuestra abuela nos (contar) historias de su juventud. El coche (seguir) todo recto hasta el final de la calle. Te (traer, yo) un diccionario. Se (decir) que es el mejor que hay. Te lo (dar, yo). Nosotros (salir) por la tarde, (dar) una vuelta y (querer) estar en casa a las ocho. Ella (traer) regalos para toda su familia. Clave doy, tengo, sigue, traigo, cuenta, cuenta, sigue, traigo, dice, doy, salimos, damos, queremos, trae 58 Obrázek 3.11-2 Fitzroy 3405 m Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 Sloveso Haber slouží jako pomocné sloveso při vytváření složených slovesných časů, u předpřítomného času (preterito perfecto). Od stejného slovesa se odvozuje existenciální vazba Hay. Tvar hay se používá pro jednotné imnožné číslo: En esta ciudad hay sólo un hotel. En esta calle hay dos restaurantes. Hay muchos problemas. No hay dinero y no hay tiempo libre. Hay que znamená je třeba, je nutno. Hay que estudiar duro y mucho. Obrázek 3.11-3 Un restaurante, un refresco, el único en 100km 59 4 Hablamos de futuro / Budoucnost Mluvili jsme už o přítomnosti a věnovali spoustu času minulosti. Nastal čas na budoucnost. Budoucnost je nejistá, ale je pro nás velmi důležitá, neboť v ní proběhne všechno, co nás teprve čeká. A mnoho lidí věří, že ji můžeme ovlivnit: našimi rozhodnutími, naší prací a studiem, naší pílí. Tak pilně a usilovně nastuduj tuto kapitolku a vyzkoušej si své znalosti v autotestu. Obsah této části odpovídá látce obsaženév lekci 14 Učebnice pro samouky. Cíle Seznámit se s různými způsoby vyjadřování budoucnosti. Naučit se pasivně i aktivně jich užívat. Zkontrolovat si znalosti v autotestu. 4.1 Futuro Imperfecto y Perifrasis verbal Po seznámení s vyjadřováním přítomnosti a minulosti se nyní podívejme směle i do budoucnosti. Je důležitá, vždyť v ní budeme žít celý náš další život! V následujícím textu se seznámíme se dvěma hlavními formami vyjadřování budoucích dějů: budoucím časem − futuro imperfecto a opisem − perifrasis verbal. Po přehledu tvoření − a můžeme předeslat, že není složité a ani příliš nepravidelné − následuje krátký text na procvičení. K důkladnějšímu ověření nabytých znalostí si nezapomeň projít autotest, který následuje. Cíle Naučit se, jak se tvoří budoucí čas − Fututo Imperfecto. Seznámit se s nepravidelnými formami jeho tvoření. Vyjadřování budoucnosti opisem − Perifrasis Verbal. Budoucí čas Futuro a vyjadřování budoucnosti Budoucí události můžeme vyjadřovat ve španělštině stejně jako v češtině různým způsobem. V následujícím textu se seznámíš se dvěma z nich. 60 Budoucí čas Futuro Imperfecto Tvoří se od infinitivu slovesa přidáním koncovek. Stejné tvoření je i u sloves zakončených v infinitivu na -er a -ir (např.: comer, escribir). Nepravidelné tvary se vyskytují jen u několika sloves. Obrázek 4.1-1 Flores Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 Budoucím časem (futuro imperfecto) se vyjadřují budoucí a pravděpodobné děje. Pozor při překladu na časté použití vyjadřování pravděpodobnosti nebo domněnky. ¿Quién será? Kdo to bude?, Kdo to asi bude? Kdo to asi je? 61 Obrázek 4.1-2 Flores Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 Opis Perifrasis Verbal K vyjádřování blízké, pravděpodobné nebo zamýšlené činnosti nebo děje se používá: ir + a + infinitiv (opis , perifrasis verbal) Ejercicios Rozlišení obou možností, jak vyjádřit budoucnost je někdy individuální a tak doporučujeme procvičit a používat obě varianty. Las predicciones ¿Cómo (ser) la vida en el futuro? En 1996, la revista New York Times Magazine dedicó una edición a predecir como será la vida en los próximos 100 años. Estaban allí los pensamientos de periodistas, sociólogos, escritores, modistas, artistas y filósofos. HASTA EL 2020 Casi todo el código genético (ser) decodificado, es decir (tener, nosotros) un "manual del usuario" de cada ser vivo y se predice que muchas enfermedades genéticas se (curar) sin necesidad de cirugías, inyectando en los pacientes células con los genes correctos y de igual manera se (atacar) microorganismos que contagian enfermedades infecciosas. 62 En el campo de la informática, se ha calculado que mientras el precio baja, el poder de las computadoras se duplica cada 18 meses, por lo cual para el 2020 los microprocesadores actuales (costar) centavos y (ser) tan desechables como el papel común, permitiéndonos ponerlos prácticamente en lugares como el interior del cuerpo humano, plantas o animales, en montañas, fondo de los mares, volcanes, carreteras, ropa, paredes, jardín, etc. Fabián Romo Proaño, [email protected] Clave será, será, tendremos, curarán, atacarán, costarán, serán 4.2 Ejercicio La formas irregulares del futuro Budoucnost je vždy nejistá. Nicméně při tvoření tvarů budoucího času sloves bychom si jisti být měli. Následující cvičení ti trochu pomůže osvojit si nepravidelná slovesa. Nezapomeň však, že při nejistotě můžeš využít k vyjádření budoucnosti i jiné cesty. Nabízí se použití tvarů slovesa ir. Cíle Procvičíš si tvoření budoucího času nepravidelných sloves. Při nízké úspěšnosti se k němu můžeš kdykoli vrátit a procvičovat je znovu. Obrázek 4.2-2 Al este de Bariloche Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 Obrázek 4.2-1 El valle cerca de Catedral (San Carlos) Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 63 Ejercicios Completa las siguientes frases empleando el futuro de los verbos que aparecen entre paréntesis. 1 Él (IR) de excursión a los Picos de Europa. Respuesta irá 2 Ellos nos (INVITAR) al teatro esta noche. Respuesta invitará 3 Nosotrosviene. (COMER) en un restaurante chino el domingo que Respuesta comeremos 4 ¿ (IR) a veranear a ese pequeño pueblo el verano que viene? Respuesta iré 5 Mi madre me (MANDAR) un paquete el mes que viene. Respuesta mandará 6 Te (LLAMAR) a las 9 por teléfono mañana por la mañana. Respuesta llamaré 7 Mi amigo (ESTUDIAR) Medicina el año que viene. Respuesta estudiará 8 Nosotros (OÍR) la radio esta tarde. Respuesta oyeremos 9 Ellos (VER) la televisión después de cenar esta noche. Respuesta 64 verán 10 ¿ Y tú, (COGER) el avión o el barco el mes próximo? Respuesta cogerás 11 No (VALER) la pena ver esa película. Respuesta valdrá 12 Ella no (TENER) tiempo. Respuesta tendrá 13 Ella no (DECIR) nada. Respuesta dirá 14 Tú no (QUERER) suspender el examen. Respuesta querrás 15 No (PODER) ir de excursión. Respuesta 16 Ellos (SABER) el número de teléfono del Sr. Gómez. Respuesta 17 Usted (VENIR) a la fiesta. Respuesta 18 No (HABER) entradas para el concierto. Respuesta 19 Ella se (PONER) su traje largo. Respuesta 20 Él (SALIR) de viaje a las 7. Respuesta 65 66 5 Hablabamos del pasado / Minulost Všechno, co jsme, umíme, děláme a máme je výsledkem minulosti. Minulé časy, které se v této kapitole naučíš tvořit a používat, ti umožní mluvit o událostech a dějích, které proběhly. Přehled minulých časů není kompletní, ale zatím bohatě postačí. Mnoho sloves a většina těch nejpotřebnějších má nějaké nepravidelnosti tvoření. Naučit se je, je to bolestivé a pracné, ale bohatě se to vyplatí. Minulé časy jsou probírány v lekcích 18 až 24 Učebnice pro samouky. V prezenčním studiu jsou minulé časy probírány v třetím a hlavně v čtvtém semestru. V kombinovaném studiu ve čtvrtém semestru a hlavně v pátém a šestém semestru. Cíle Naučit se tvořit minulé časy sloves a nepravidelnosti jejich tvoření. Získat základní vhled do problematiky minulého času. Procvičit si znalost na cvičeních a ověřit si ji v autotestu. 5.1 Imperfecto V této části se seznámíš s prvním minulým časem. Jedná se o čas souminulý, běžně se také označuje termínem imperfecto. Používá se tam, kde v češtině říkáme: míval jsem, chodívali jsme, býval.... nebo když líčíme okolnosti dalších dějů, stavy nebo popisujeme. Probíráme ho jako první z jednoduchého důvodu: tvoří se u téměř všech sloves pravidelně a navíc se dost často vyskytuje v textech. Tak se pusť do studia a udělej první krok v této kapitole: od nynějška budeš schopen mluvit nejen o přítomnosti, ale i o minulosti. Obsah této části odpovídá lekci 18 v Učebnici pro samouky. Cíle Naučit se souminulý čas sloves, jeho tvoření a částečně i pochopit jeho použití v jazyce. Důkladně si ho procvičit a aktivně ho používat při vyprávění vlastní minulosti. Imperfecto Souminulý čas Imperfecto se forma del infinitivo de los verbos. 67 Souminulý čas tvoří se z infinitivního kmene přidáním -aba a -ía. vyjadřuje minulý čas dávnější minulosti, která byla opakována, byla zvykem vyjadřuje také popis situace, okolností nebo stavu − slouží jako pozadí jiného děje překládá se do češtiny minulým časem nebo formou “chodíval, býval” je pravidelný u většiny sloves s výjimkou sloves ser, ver a ir ser: era (býval jsem, byl jsem), eras, era, éramos, erais, eran ver: veía (vídával jsem, viděl jsem) veías, veía, veíamos, veíais, veían ir: iba (chodíval jsem, chodil jsem)ibas, iba, íbamos, ibais, iban Obrázek 5.1-1 Um flor pequeňo Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 Traduce al checo Tenía problemas en la escuela. Viajábamos en tren. Cuándo era pequeño pasaba mis vacaciones en el campo. Hablaban de su trabajo. Él no comprendía nada. Vivían en una casa muy grande. Visitabas a tu hermana. Esta era la casa de mis abuelos . Lo veía en la televisión. Antes vivía en Barcelona, ahora vive en Praga. Cuándo era joven practicaba muchos deportes. Hace un rato hacía sol, ahora llueve. Entonces sabíamos nada, ahora sabemos todo. Mi madre trabajaba en el banco. 68 Entonces era un niño de ocho años. Cuando estaba enferma, dormía mucho. Cuando éramos niños, nos divertíamos y éramos felices. Ejercicios Clave Míval (jsem) ve škole potíže. Jezdívali jsme vlakem. Když (jsem) byl malý, trávil (jsem) prázdniny na venkově. Mluvili o své práci. On jim nerozuměl. Bydlívali ve velkém domě. Navštěvoval jsi svou sestru. Tohle býval dům mých prarodičů. Vídával (jsem) to v televizi. Dříve bydlel v Barceloně, teď bydlí v Praze. Když (jsem) byl mladý, dělal (jsem) mnoho sportů. Před chvílí svítilo slunce, teď prší. Tehdy jsme nic nevěděli, teď už víme všechno. Maminka pracovala v bance. Tehdy (jsem) měl osum let. Když (jsem) byla nemocná, spala jsem hodně. Když jsme byly dětmi, užily jsme hodně legrace a bývaly jsme šťastné. Cambia los verbos de presente a imperfecto. Ella tiene buena suerte. Me gusta trabajar en el jardín. Vive en Londres y trabaja en un hotel. Gana bastante dinero. Queremos mucho a nuestra abuela. Cuando estoy de vacaciones voy a la playa. A él le gustan los deportes. Juega al fútbol y tenis. Hay mucha gente que ven la tele cada día. Es una chica muy guapa. Tiene el cabello rubio y los ojos azules. Vive mal: fuma demasiado, bebe mucho y no se mueve. 69 Clave tenía, gustaba, vivía, trabajaba, ganaba, queríamos, estaba, iba, gustaban, jugaba, había, veía, era, tenía, vivía, fumaba, bebía, movía Obrázek 5.1-2 Al camino hacia El Chalten Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 Ejercicios Cambia la historia en la forma de imperfecto. Soy un niño. Tengo un perro. Vivo en el campo. Voy a la escuela. Juego al fútbol. Mis abuelos estan jubilados. Los visito a veces. Salgo con mis amigos. Estoy contento. Cuando llueve me quedo en casa y leo. Veo la tele y escucho la radio. Hay programas interesantes. Duermo la siesta. Clave era, tenía, vivía, iba, jugaba. estaban. visitaba, salía, estaba, llovía, quedaba, leía, veía, escuchaba, había, dormía 5.2 Indefinido de los verbos regulares Dostáváme se k velmi podstatné části gramatiky: tvoření minulého času prostého u pravidelných sloves a také u sloves, která jsou sice nepravidelná, ale − k naší velké radosti − se při tvoření minulého času chovají pravidelně. Indefinido de los verbos regulares 70 Minulý čas prostý je asi nejdůležitější čas minulý a tak se s ním setkáváme velmi často. Věnuj mu tedy potřebnou pozornost. Obsah této části rozšiřuje gramatiku obsaženou v lekci 22 Učebnice pro samouky. Cíle Naučit se tvořit minulý čas prostý v jeho pravidelných formách. Seznámit se se změnami pravopisu, které jsou nutné pro zachování výslovnosti. El Indefinido de los verbos regulares Minulý čas dokonavý pravidelných sloves El Indefinido se forma Minulý čas dokonavý je nejpoužívanější formou vyjadřování minulosti, i u pravidelných sloves dochází k mnoha pravopisným změnám, mnoho často užívaných sloves tvoří jeho tvary nepravidelně, používá se zejména k událostí v již uzavřené minulosti (včera, minulý týden, před dvěma roky) a při vyprávění dějů, které šly chronologicky za sebou, vyjadřuje také událost, která se stala během nebo na pozadí děje, který je v souminulém čase imperfecto. Obrázek 5.2-1 Los arboles muertos El Chaltén Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 Pravopisné změny v minulém čase sloves Tyto změny umožňují zachovat výslovnost slovesa a zároveň dodržet pravopisná pravidla. V následující tabulce jsou změny pravopisu vyznačeny tučně: 71 Obrázek 5.2-2 El Chaltén y la bandera de Argentina Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 Některá slovesa, která nepravidelně tvoří přítomný čas se v minulém čase chovají pravidelně. 5.3 Indefinido de los verbos irregulares Jak krásné by bylo, učit se jazyk, který nemá nepravidelná slovesa! To si možná povzdechneš při otevření této části kursu. Bohužel, všechny živé jazyky mají nepravidelnosti. Jazyky umělé (například Esperanto) je sice nemají, ale buhužel až dosud nedokáží konkurovat těm živým. Ale šedá je teorie a zelený života strom. Tak se vyzbroj trpělivostí a odhodláním a nauč se nepravidelnostem tvoření minulého času prostého − indefinido. Obsah této části odpovídá gramatice v lekcích 23 a 24 Učebnice pro samouky. 72 Cíle Naučit se a procvičit tvoření minulého času prostého nepravidelných sloves - indefinido de los verbos irregulares. Procvičit si nabyté teoretické znalosti na doplňovacím a překladovém cvičení. Indefinido de los verbos irregulares Minulý čas dokonavý nepravidelných sloves Slovesa s nepravidelnostmi v některé osobě Obrázek 5.3-1 Un pequeňo restaurante eh Chaldén Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 73 Slovesa, která jsou nepravidelná ve všech osobách Obrázek 5.3-2 San Carlos de Bariloche, la estacion de tren Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 Slovesa zcela nepravidelná Ejercicios Indefinido de los verbos irregulares Completa con la forma del verbo en indefinido. Transforma los verbos de infinitivo a indefinido. Slovesa v závorkách dejte do tvaru prostého minulého času. 1 Ella lo (repetir) dos o tres veces. Nadie (responder). Respuesta repitió, respondió 74 2 Ellos ruido. (dormir) dos horas y después los (sentirse) muy mal. (despertar) el Respuesta durmieron, despertó, sintieron 3 Le y (encontrar, yo) ayer. Me (reírse). Después (saludar) (seguir, él) hacía la estación. Respuesta encontré, saludó, se rió, siguió 4 ¿ Dónde yo) que debía venir. (estar, tú) todo el tiempo ayer? Pues, no (saber, Respuesta estuviste, supe 5 Le yo). Después yo) estudiar pero no (poner, yo) el manual en la mesa y (ir, yo) a la escuela y (poder, yo). (salir, (querer, Respuesta puse, salí, quise, pude 6 cama. (oír, él) el teléfono. Se (preferir, él) no responder. (quedar, él) en la Respuesta oyó, quedó, prefirió 7 Pues (oír, yo) el despertador. Pero yo) que era sábado y no me (levantar) hasta las diez. (pensar, Respuesta oí, pensé, levanté 8 Sus padres (llegar) a su casa y (regresar) del viaje ayer. Ellos (descubrir) el robo. Respuesta regresaron, llegaron, descubrieron 9 El señor (descender) del avión y hacia la aduana. Un empleado en uniforme le (dirigirse) (pedir) el pasaporte. Respuesta descendió, se dirigió, pido 10 La Reconquista La Reconquista (ser) la liberación de España de la ocupación árabe. (empezar) el año 722 y 75 (terminar) en 1492. (durar) más que 700 años. Respuesta fue, empezó, terminó, duró 11 El general Franco Carlos (morir) en 1975 y dos días después el rey Juan (comenzar) a reinar. En 1985 España (firmar) el tratado de ingreso en la Comunidad Europea. Respuesta murió, comenzó, firmó 12 El 12 de octubre de 1492 Cristóbal Colón (llegar) a una isla que (llamar) San Salvador. La (proclamar, él) el territorio español. Esto (ser) el comienzo del imperio español. En 1992 España (celebrar) el quinto centenario del Descubrimiento de América. Respuesta llegó, llamó, proclamó, fue, celebró Ejercicios Traduce al espaňol / Přeložte do španělštiny. 1. V kolik hodin jsi včera přišel domů? .................... Trochu pozdě, nechytil jsem metro a musel jsem čekat .................... Respuesta ¿A qué hora llegaste a casa ayer? Un poco tarde, no cogí el metro y tuve que esperar. 2. Neměl jsi hodinky? .................... Měl ale zapoměl jsem se na ně podívat. .................... Respuesta ¿No tuviste el reloj? Sí, lo tuve pero olvidé a mirarlo. 3. Co se stalo? .................... 76 Nic závažného. Měli jsme nehodu. Naše auto se srazilo s krávou. Nebylo to tak zlé. Jen naše staré auto se rozbilo a kráva utrpěla lehký úraz. .................... Respuesta ¿Qué pasó? Nada serio. Tuvimos un accidente. Nuestro coche chocó con una vaca. No fue tan mal. Solo nuestro viejo coche se destrozó y la vaca sufrió una herida ligera. 77 6 Hablamos de cosas cotidianas / Obecná témata Než začneme mluvit o odborných tématech obchodní španělštiny, soustředíme se na obecný jazyk každého dne. Na rozdíl od předchozích kapitol je mnoho textů doplněno i jenich nahrávkou ve formátu MP3. Většina z nich pochází z Radia Praha − zahraničního vysílání ve španělštině. Tematicky jsou spojeny s tím, co dobře známe − s životem v naší zemi a v Praze. Výhodou nahrávek je přítomnost mluvčích z mnoha zemí Latinské Ameriky a také, že na nich vystupují nerodilí mluvčí. Češi, kteří jako ty kdysi začínali se španělštinou. Kéž nám jsou vzorem a příkladem. Cíle Naučíš se číst a porozumět delším textům. Hlavním jsou rozhovory s rodilými mluvčími. Zapamatuješ si obraty obecné španělštiny. Ověříš si porozumění formou autotestů a poslechneš si nahrávku. Všimneš si možná i různé výslovnosti podle původu mluvčího. 6.1 Praga y Cuba V tomto rozhovoru se seznámíš s běžnými obraty každodenní konverzace. Na konci textu najdeš otázky, kterými si ověříš, že textu dobře rozumíš a několik cvičení. Nakonec si můžeš poslechnout nahrávku rozhovoru. Cíle Seznámit se s otázkami na původ a životní zkušenosti. Procvičit schopnost číst rychle a zachytit hlavní myšlenky a informace. Poslech rozhovoru a jeho současné sledování v textu nahrávky. Všimnout si kubánského akcentu mluvčího. ”Acá en Praga o allá en Cuba, la vida es la misma” Por Gonzalo Núñez Reynier Lazcano Pérez, cubano, llegó hace poco más de medio año a Praga, con lo puesto, en busca de su realización personal y profesional. Y aunque le ha costado, de a poco lo está logrando. Trabaja como fisioterapeuta en dos centros de salud de la capital checa y ya planea realizar una exposición con sus pinturas. Obrázek 6.1-1 Último autobús 78 Richard a Pavla Gürtlerovi, Argentina 2006 ¿Hace cuánto tiempo estás en Praga? “Seis meses y dos semanas”. ¿Qué te trajo hasta acá? “Mejorar, ansias de libertad, buscar mis sueños, los que no podía realizar allá en Cuba. Y un poco el destino, la suerte me trajo hasta aquí. No śe cómo, pero de repente me vi en Praga”. ¿Cuáles son esos sueños de los que hablas? “Sueños de realización profesional, de realización artística, como persona. No sé, una familia, estabilidad económica”. ¿A qué te dedicabas en Cuba? “Yo era fisioterapeuta. Y pintaba. Pero nunca expuse en Cuba. Pintaba más bien para mis amigos, para mí, algún que otro encargo, pero más bien pintaba por hobby en Cuba”. ¿Tienes posibilidades de trabajar acá en Praga en tu profesión? “Estoy trabajando en Praga en mi profesión. De hecho, estoy trabajando en dos lugares como fisioterapeuta”. ¿Y cómo te las has arreglado con el idioma, con las diferencias culturales? “Con el idioma, al principio mucho dolor de cabeza. Pero pienso que más que el idioma verbal, funciona mejor el idioma extraverbal y la comunicación de los sentimientos. Me comunico muy bien con mis pacientes. He tenido que aprender muy rápido el checo, pero de momento no es problema”. Curso básico de checo urgente tomaste, ¿no? “No, curso básico de la calle”. ¿Y manejas el inglés? “No. Mi inglés es muy malo. Peor que mi checo. Y eso me ha obligado a aprender más rápido el checo” ¿Qué cosas te han llamado la atención, que son completamente distintas a tu vida diaria en Cuba, aquí en Praga? “Mira, le comentaba a mi novia, Lucie, precisamente. Ando un poco estresado con el tema del dinero, que no alcanza, qué sé yo, buscar el piso, que quiero comprarme una computadora, quiero el Internet, quiero, quiero, quiero... Yo le comentaba a Lucie que en Cuba yo no tenía nada y no me preocupaba. Y aquí te estresas porque estás buscando un piso. En Cuba ni soñar buscar un piso. Aquí te estresas porque... No sé. No te estresas, pero por ejemplo, yo pensaba. Quisiera viajar, cuando tenga una estabilidad económica. ¿Adónde voy? Me gustaría ir a Canarias, porque tengo descendencia de canario. Me gustaría ir al País Vasco, porque tengo descendencia de vasco. Me gustaría ir aquí, me gustaría ir allá. Y en Cuba ni soñar con pensar me gustaría ir al País Vasco o ir a Canarias, ¿no? O sea que las preocupaciones son diferentes aquí, cambian totalmente”. Me decías que la cosa como no te la pintaban allá era distinta a como tú la has visto acá. ¿A qué te refieres con eso? 79 “Totalmente distinta. En Cuba te pintan el mundo capitalista como el quinto infierno. Mi padre es revolucionario acérrimo y desde que tú naces como que te van adoctrinando, te van metiendo en la cabeza que el capitalismo es malo. Y te confieso que cuando ya venía para acá sentí un poco de miedo, que se te vuelve inconsciente. Y llego aquí y mira, me he dado cuenta que hay una cosa. Ni el capitalismo es tan malo como te lo pintaban allá ni es tan bueno como quizás te lo imaginabas. Y ni el socialismo es tan malo como te lo pinta el capitalismo, ni es tan bueno como ellos dicen. Ambos tienen sus pro y sus contra. Mira, al final yo me he dado cuenta que es lo mismo. Se vive similar aquí que en Cuba. Las preocupaciones cambian un poco, pero cambian a partir de las posibilidades que tienes tú de adquirir cosas. Pero las preocupaciones son las mismas. Un amigo mexicano, cuando yo llegué aquí, me decía: ‘Mira, las ventanas son ventanas aquí y allá. La diferencia es que allá abren para la derecha y acá para la izquierda’. Yo pienso, la hierba es verde donde quieras. Al final las preocupaciones cambian un poco pero la vida es la misma donde quieras, la vida es una sola. Eso sí, totalmente diferente: costumbres, forma de pensar, todo”. Zdroj textu www.radio.cz/es Ejercicios Preguntas de comprensión ¿Cómo se llama y de dónde es el hombre? Respuesta Reynier Lazcano Pérez, de Cuba ¿Cuál es su profesión? Respuesta fisioterapeuta ¿A qué se dedica en su tiempo libre? Respuesta pintura ¿Desde hace cuándo está en Praga? 80 Respuesta desde hace más de medio año, seis meses y dos semanas ¿Qué lenguas extranjeras habla? Respuesta checo y un poco de inglés ¿Dónde aprendió el checo? Respuesta en la calle y en su trabajo ¿Qué diferencias menciona que existen entre la vida en Cuba y este país? Respuesta menos estrés en Cuba, preocupaciones económicas en Praga, es dífícil viajar al extranjero de Cuba, pero en general la vida es similar ¿Qué se puede decir de su padre y de su antepasados? Respuesta sus antepasados fueron de Canarias del País Vasco ¿Por qué habla de la ventana en el último párafo? ¿Qué simbología tiene? Respuesta su amigo la utiliza para mostrar la diferencia entre la vida en diferentes países 81 Obrázek 6.1-2 Puerto Natales Un hostal y um taxi amarillo Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Escucha la entrevista y fijate del accento de los locutores. Obrázek 6.1-3 Acá en Praga o allá en Cuba la vida es la misma Radio Praga 6.2 ?Cuándo se come aquí? V následujícím textu se dozvíš o rozdílných zvyklostech a časech, kdy se jí ve Španělsku a u nás. Cíle Naučíš se číst a porozumět delšímu textu. Vyzkoušíš si, nakolik mu rozumíš pomocí otázek, kde správnou odpověď vybereš ze čtyř možností a procvičíš si porozumění i na výpovědích, které jsou pravdivé či nepravdivé. Nakonec si poslechni nahrávku. 82 ¿Cuándo se come aquí? Por Carlos Ferrer ¿Qué horarios son estos? Eso es lo que se preguntan siempre los españoles y una parte de los latinoamericanos que visitan la República Checa y se enfrentan a la manera local de distribuir el tiempo. Aquí se come a otras horas, y esta diferencia influye en otras cosas como el tiempo libre o las relaciones sociales. El primer ejemplo es el almuerzo, que en España tiene lugar a las dos o incluso más tarde, y que puede durar hasta dos horas, ya que es la comida principal del día. Javier Barceló. es español y cuando vino a pasar unos días en Praga le sorprendió la ligereza con la que se toman el almuerzo en la República Checa. “La gente come mucho por la calle andando. O sea, no hay cultura de la comida del mediodía, de sentarse a comer y estar comiendo. La gente va como con un poco más de rapidez, más estrés”, comentó. Así que en la República Checa no hay ni sombra de esa pausa larga que en España se toman por la tarde muchas empresas y establecimientos para que almuercen sus empleados. La sobremesa del mediodía es más bien corta y no muy sociable si la comparamos con la española. Pero claro, por otro lado, si se almuerza más pronto y se le dedica menos tiempo, también se cena antes: entre las 6:00 y las 7:00. Según nos cuenta Javier, esto cambia totalmente la manera de planificar el ocio entre semana. Obrázek 6.2-1 El mar - Puerto Natales Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 “Ellos adelantan las comidas con respecto a España. Entonces la sociabilidad de las personas es bastante diferente, porque empieza en otro horario, es decir, la gente en España cena a lo mejor a las 9:30 o 10:00 de la noche. Entonces salen a las 11:00 de la noche (entre semana, no hablamos de fines de semana). Aquí por ejemplo a las 6:00 de la tarde la gente cena, entonces tiene más tiempo para estar reunida. Hay bastante vida después de las cenas. En Valencia, en España, un día entre semana la gente por lo normal no suele quedar a tomar una cerveza o algo de eso”, explicó. Así que ya saben: si son españoles o de algunos países latinoamericanos, como México por ejemplo, tengan cuidado al almorzar. A las dos ya no hay menú de mediodía y la comida sale 83 bastante más cara. Y a quien se le ocurra ir a cenar a las diez probablemente se encontrará con la cocina cerrada. Zdroj textu na www.radio.cz/es/articulo/108153 Obrázek 6.2-2 Puerto Natales Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Ejercicios Escoge la opción que más refleja el texto. El almuerzo en la R. Checa que en España. a) es más tarde b) es menos importante c) es menos rápido d) es más sociable La cena en España que en la R. Checa. a) es más tarde b) es tiempo para salir c) es entre seis y siete d) es menos sociable Después de la cena durante la semana los checos . a) salen menos que en Valencia b) salen para tomar cerveza c) se quedan en casa d) no se reúnen como en España Los españoles que visitan R. Checa . a) salen antes de la cena b) toman una pausa para almorzar 84 c) no pueden cenar tan tarde como en España d) aprovechan el menú de mediodía La pausa para comer en la R. Checa que en España. a) se utiliza más para reunion de familia b) se toma más en la calle andando c) es menos estresante d) es más corta Respuestas La llave 1b, 2a, 3b, 4c, 5d Obrázek 6.2-3 Puerto Natales Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Ejercicios Verdadero o falso 1) El almuerzo en España dura más que dos horas. F V 2) Muchas compañías en España tienen una larga pausa para el almuerzo. F V 3) En Valencia durante la semana laboral se sale menos después de la cena que en Praga. F V 4) En la R. Checa muchas cocinas de los restaurantes cierran a las doce de la tarde. F V 5) Los españoles siempre son sorprendidos por el horario checo. F 6) Hay poca vida social después de la cena en la R. Checa. F V 7) La almuerzo sale más caro en la R. Checa que en España. F V V Respuesta 1 F, 2 V, 3 V, 4 V, 5 V, 6 F, 7 F Escucha la entrevista y fijate del accento de los locutores. 85 6.3 Gracias a Praga V tomto poměrně dlouhém rozhovoru si ověříš schopnost porozumět hlavním myšlenkám bez nutnosti hledat význam všech výrazů a slov v textu. Ověříš si, zda jsi textu porozuměl při řešení testu V/F. Nakonec si poslechni nahrávku rozhovoru Radia Praha a všimni si odlišností přízvuku chilské španělštiny. Cíle Dokážeš přečíst a najít hlavní myšlenky delšího rozhovoru. Seznámíš se se slovní zásobou, která se týká umění, architektury i obecných témat. Ověříš si pochopení textu použitím 14 otázek Pravda/Lež (V/F). Poslechneš si přečtený text v rozhlasové nahrávce a porovnáš výslovnost obou mluvčích se standardem Gracias a Praga he aprendido a descubrir Santiago María Erina Naranjo Maldini es una pintora chilena, que reside en Santiago, pero que tiene una relación muy cercana con Praga, ciudad por la que profesa una admiración confesa. Acaba de inaugurar su segunda exposición en la capital checa, titulada Raíces, en la que rinde homenaje a sus antepasados, que llegaron desde Europa a Latinoamérica, en busca de mejor vida, y llega hasta el presente, con su hijo haciendo el recorrido a la inversa, con el mismo propósito. Obrázek 6.3-1 Cabaňas Praga - Puerto Varas Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 María ¿Qué la trae a Praga? “Bueno, primero, ver a mi hijo, que vive en Praga. Y aproveché la oportunidad de traer algunos de mis trabajos para mostrarlos aquí en la galería Julio Cortázar de La Casa Blů, que es segunda vez que lo hago”. Y en qué se diferencia esta exposición de la anterior? “Absolutamente en todo. Primero, en la técnica, la anterior fueron óleos y ahora es únicamente dibujo. Y éste es el inicio de un tema que estoy abordando en este minuto que es una cosa bien complicada, es como largo. Partí pensando en el Golem de Praga, empecé a estudiar el Golem 86 y qué es esto de crear una persona, digamos alguien que te sirve, que te influye en la vida. El Golem es alguien que anda dando vueltas y que influye en la vida de las personas. El tema es, pensando en los europeos que llegaron a Chile a comienzos del siglo XX, que se casaron, tuvieron hijos, descendientes, y esos hijos tienen una influencia europea muy grande. De hecho, mis abuelos llegaron allá”. ¿Descendientes checos? “No, italianos. Y pensando que las raíces esas europeas tiran tan fuerte que por alguna razón estos descendientes vuelven a Europa. O sea, pensemos en mi hijo, que teniendo su profesión, toda su vida hecha en Chile, de repente bum, partió a Europa. Algo pasa, algo pasa y eso es lo que estoy investigando”. ¿Y estos dibujos los hizo pensando en exponerlos en Praga? “Sí, este trabajo lo hice especialmente para Praga pero con un tema que vengo trabajando hace mucho tiempo. Dije: voy a Praga, no voy a llevar óleos grandes, voy a llevar algo que sea fácil de llevar. Y por eso hice dibujos. ¿Y qué le parece Praga, la República Checa? “Praga me gusta cada vez más. Cada vez es nueva para mí. Cuando estoy en Santiago, me digo: parece que conozco Praga mejor que Santiago. Y llego a Praga y me doy cuenta que no la conozco y empiezo a conocerla de nuevo y me empiezo a fascinar de nuevo. Y camino y camino... Me gusta mucho”. Obrázek 6.3-2 La casa en P. Natales - Ayuntamiento Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 ¿Qué le gusta de Praga, en comparación con Santiago, por ejemplo? “El poder ir caminando por las calles e ir mirando esos edificios maravillosos. Pero sabes tú, he aprendido otra cosa. Cuando llego a Santiago también miro los edificios, antes no los miraba. Y descubro que allá también hay cosas, evidentemente no como lo que hay acá, pero uno tiene que aprender a mirar la ciudad y Praga me gusta porque hay algo que hace que uno la mire”. ¿Se podría decir entonces que Praga le invita a mirar Santiago? “Podría ser, me ha enseñado a mirar la ciudad. Tal vez sea porque Santiago no es tan fotogénico y la gente no habla muy bien de Santiago. Y un poco porque los chilenos pensamos que lo lindo 87 está afuera. Pero después tú te das cuenta que no. Porque puede ser maravilloso Praga, que lo es, pero después llego a Santiago y me digo que no estamos tan mal. (Por Gonzalo Núñez ,adaptado) Zdroj textu na www.radio.cz/es/articulo/108819 Obrázek 6.3-3 Piceria P. Natales Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Ejercicios Verdadero / falso 1. La señora Naranjo Maldini llegó para abrir su segunda exposición en Praga. F V 2. Su primera exposición en Praga se llamo Raíces, homenaje a los antepasados. F V 3. La actual exposición muestra óleos. F V 4. Los dibujos son en su mayoría retratos de su hijo. F V 5. Los antepasados de la artista llegaron a Chile de Bohemia. F V 6. Los dibujos se transportan con más facilidad que los óleos. F V 7. El hijo de la artista nació en Europa. F V 8. Uno de los temas de la exposición actual es la historia de Golem. F V 10. Si la artista compara Praga y Santiago le gusta más la primera ciudad. F 9. Su hijo decidió a vivir en Europa. F V V 11. Muchos de los habitantes de Chile no aprecian mucho la belleza de Santiago. F V 12. La artista no mira los edificios en Santiago. F V 13. Después de regresar a su país, Chile, su patria le gusta cada vez más. F V 88 14. Según la artista, los chilenos tienen una relación muy estrecha con la cultura de Europa. F V Respuesta 1 V, 2 F, 3 F, 4 F, 5F, 6V, 7 F, 8 V, 9 V, 10, V, 11 V, 12 F, 13 V, 14 V Obrázek 6.3-4 Gracias a Praga he aprendido a descubrir Santiago Radio Praga Escucha la entrevista y fijate del accento de los locutores. 6.4 Las costumbres en Espana Jaké asi má Španěl nebo Španělka dojem z naší země při dlouhodobém pobytu. Jaké by to asi bylo bydlet nějakou dobu naopak ve Španělsku. Přečti si rozhovor s mladou Španělkou, která vysvětluje, jaké jsou hlavní rozdíly, se kterými se setkala. Po přečtení jednotlivých částí si zkus autotesty porozumění. Cíle Naučiš se číst delší text a najít v něm základní a specifické informace. Ověř si svoje znalosti na dílčích testech porozumění. “Las costumbres en España son bastante distintas, vivimos más en la calle” Por Nuria Sánchez García 89 Obrázek 6.4-1 Los Caballos Paraje N. Torres de Paine Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Zdroj textu na www.radio.cz/es/articulo/100455 Paula Angulo es una madrileña de 25 años que ha estudiado Marketing y Relaciones Públicas, lleva viviendo en Praga cuatro meses, y vino aquí por medio de una beca para realizar prácticas profesionales. No es la primera vez que vive fuera de España, pero para ella Praga tiene una belleza peculiar y enigmática. Hola Paula, ¿cómo estás? “Bien”. ¿Cuánto tiempo llevas en la ciudad? “Cuatro meses ya”. ¿Por qué estás viviendo en Praga? “Vine con una beca Leonardo a realizar un periodo de prácticas en esta ciudad”. ¿Y qué has venido a hacer aquí? ¿Cuál es tu trabajo? “Está relacionado con mis estudios. Estoy trabajando en el departamento de Marketing y Relaciones públicas en una organización de un festival de música, que se realiza aquí en Praga durante el mes de Junio, llamado United Island”. ¿Te gusta el trabajo qué estás haciendo? “Sí, mucho”. No es la primera vez que vives fuera de España, ¿verdad? “No, estuve alrededor de dos años viviendo en Inglaterra, primero en Manchester y luego en Londres”. 90 Obrázek 6.4-2 La nube UFO Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Ejercicios Verdadero falso no dicho 1. Paula obtuvo dinero del programa Leonardo para poder estar en Praga. F 2. A Paula le gusta la música y compró entrada para poder asistir al festival. 3. Paula vivó hace dos años en Manchester y Londres. F V V F ND V ND ND 4. Paula llegó a Praga hace 4 meses. United Islands es un festival de música en verano. 5. United Islands es un festival de música en verano. F V F ND V ND Respuesta 1 V, 2 F, 3 ND, 4 F, 5 V ¿Qué es lo que te resulta más diferente respecto a Inglaterra y a España, que es tu país? “En ambos países tanto en Inglaterra como en España los tranvías es algo que no se ve. En Inglaterra, por ejemplo, la moda es completamente distinta y el estilo de vida de los ciudadanos, también el mestizaje es mucho mayor en Londres que en Praga. Y en España, el tranvía está entrando ahora en ciudades como Barcelona, porque es un medio de transporte muy bueno. Las costumbres en España son bastante distintas que en la República Checa, en España vivimos más en la calle, somos más energéticos, nos reímos más y también somos más gritones”. (Risas). ¿Has notado mucha diferencia entre los españoles, los ingleses y los checos? “No mucha, realmente depende de quien te encuentres, por ejemplo los checos son más callados que los ingleses o los españoles. Los españoles más morenos y los ingleses más rebeldes”. ¿Y no has sentido discriminación por ser latina? “No, a veces la gente de aquí es un poco seca cuando se dan cuenta que no hablas su idioma, pero supongo que será solo por ese motivo y no por el hecho de ser latina”. 91 Volviendo a la capital checa, ¿Qué es lo que más te sorprendió cuando llegaste a la ciudad, algo que no te esperabas? “Pues un detalle muy curioso es el trato que reciben aquí los animales, sobre todo los perros, son tratados más como amigos que como mascotas, se los sacan de marcha, a los bares, por todos los sitios y eso me gusta mucho. Y luego en cuanto a la cerveza me la esperaba más fuerte, es bastante floja, pero está muy buena”. (Risas). Es decir que te gusta mucho la cerveza de aquí ¿no? “Bastante”. (Risas). Y hablando de los bares checos, ¿te esperabas otra cosa diferente a España o te los esperabas así? “Me esperaba algo distinto a España, porque realmente en cada país los bares son distintos, tienen algo de peculiar, pero no me los esperaba para nada así me gusta bastante lo único que el ambiente es muy calmado a no ser que te metas en un club nocturno, por lo que están bastante bien y puedes beber cerveza hasta las tantas”. Llevas cuatro meses aquí viviendo pero, ¿tienes algún sitio preferido de la ciudad, algo que te guste mucho o que visites frecuentemente? “Pues sobre todo los sitios que más visito son los bares (risas), ya que el clima es bastante frío para mí gusto, de todas formas toda la ciudad en sí es de una belleza impresionante por lo que suelo ir a dar paseos, sobre todo por el Old Town y el barrio judío”. ¿Sabías algo sobre la República Checa, antes de llegar aquí? “Sabía algo de su historia a lo largo del siglo XX, y además una amiga estuvo aquí viviendo seis meses con una beca, también, y me había hablado un poco sobre Praga y sobres las costumbres de aquí”. Obrázek 6.4-3 Torres de Paine con el Lago Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 92 Ejercicios Escoge la mejor opción 1) Londres es según Paula la ciudad a) con el peor transporte b) con la mejor cerveza c) con la mayor diversidad de nacionalidades d) con menos vida de la calle 2) Según Paula los tranvías a) no se ven en España b) son un buen medio de transporte c) son pocos en Londres d) son de moda en Madrid 3) Los checos según Paula a) son muy rebeldes b) discriminan contra la gente latina c) son lo mismo como los españoles y los ingleses d) no hablan mucho 4) Los animales domésticos en Praga a) son tratados como amigos b) son tratados con violencia c) se ven solos en bares d) se compran como mascotas 5) A Paula le gusta a) el estilo de vida de los ingleses b) la gente seca c) el ambiente calmado d) el barrio histórico de Praga Respuesta 1 c, 2 b, 3 d, 4 a, 5 d En la ultima parte de la entrevista con Paula completa el texto. Por cada hueco se necesita una sola palabra. 93 Obrázek 6.4-4 Torres de Paine Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Praga se caracteriza, entre otras cosas, por la cantidad de arte que corre por sus calles: música, exposiciones, arquitectura. ¿Has visto muchas exposiciones o has ido a algún concierto? “Sí, he visitado el museo de Alfons Mucha y Escoge: estoy soy tengo en mente ir a visitar el de Jan Saudek, el fotógrafo. En cuanto a la ópera, he estado en un par de representaciones y tengo en mente otras cinco más Escoge: después antes dentro de que me vaya a España. ¿ Y algún concierto qué te haya gustado mucho? “Estuve hace escoge: unos una los semana en el concierto de los Smashings Pumpkins, la verdad es que me Escoge: gustó juego 94 encantará mucho, el grupo lo dió todo de ellos y estuvo muy bien”. ¿Y qué tal con los checos? “Muy bien, algunos muy simpáticos y otros Escoge: más menos loca pero por lo general bien”. Si digo Praga, ¿Qué palabra te viene Escoge: a desde dentro la cabeza? “Puentes, frío, cerveza, tranvía, colores, ópera, adoquínes, río, castillo”. (Risas). Entonces, ¿estás feliz aquí o echas de menos tu vida en España? “Sí, estoy muy contenta aquí en Praga pero como siempre cuando estás Escoge: cerca lejos junto de los tuyos, pues se les añora más que cuando los tienes al lado por lo que si que les Escoge: escribo llamo hecho de menos, pero en cuanto a amigos y todo estoy muy bien aquí”. Pues nada Paula te deseamos que tengas mucha Escoge: gente suerte cerveza 95 durante el resto de tu estancia y que estés muy cómoda en Praga. Mucha Escoge: Problemas Gracias Recuerdos Paula. “Yo a vosotros también os deseo lo mejor, gracias”. Las respuestas corectas tengo, antes, una, gustó, menos, a, lejos, echo, suerte, gracias !Congratulaciones! Ya hablas y comprendes muy bien!! Obrázek 6.4-5 Salida del Sol Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 6.5 Bebiendo cerveza en Bohemia Jak se my Češi lišíme od ostatních národů? Co je naším národním rysem? Proč je Praha tak atraktivním cílem turistů? Po přečtení následujícího textu o tom budeš moci mluvit i ve španělštině. Krátký text s tématem Pivo - česká kultura - Praha. Ověř si svojí schopnost porozumění na sedmi otázkách s výběrem čtyř odpovědí. A za odměnu si večer můžeš připít s "cerveza checa". Cíle Po přečtení textu získáš dostatečnou slovní zásobu, abys dokázal mluvit o lidové kultuře a jejích charakteristických rysech. Bebiendo cerveza en Bohemia La cerveza checa dio que hablar en abril de este año, después de que la disputa de un siglo con EEUU sobre los derechos del nombre de la cerveza Budweiser fuera llevada a la corte de Luxemburgo. 96 Obrázek 6.5-1 Salida del Sol sobre los Torres de Paine Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Un repaso a la cultura de la cerveza en Bohemia En enero de 2008 los consumidores de Ceské Pivo (cerveza checa) celebraron la solicitud de reconocimiento de una denominación de origen de la UE para esta bebida, que protege los productos asociados a una región geográfica. Los checos ya la pidieron en mayo de 2004, siguiendo los pasos de otras diez cervezas checas protegidas por la UE. En Alemania, la cerveza de Baviera ya consiguió el reconocimiento de la UE en 2001. Castillos y cerveza “Castillos y cerveza”, una joven pareja de veinteañeros resume así sus motivos para visitar Praga. Van en el tranvía desde el centro de la ciudad con un grupo de turistas británicos y escandinavos en su mayoría a la fábrica de cerveza Staropramen, que produce la famosa cerveza rubia y la oscura, con sabor a malta. “Es una ciudad preciosa, y más barata que la mayoría de las ciudades de Europa occidental por lo que podemos permitirnos pasar un buen rato”. La escala de producción y el volumen producido en esta fábrica de cerveza es bastante asombrosa. En sus instalaciones se producen 300 barriles por hora y 500.000 botellas al día: un rendimiento diario de 850 hectolitros. Aunque hay diferencias de precios, la media de una pinta de cerveza ronda entre 35 y 45 Coronas checas (de 1,40 a 1,80 euros), lo que está muy por debajo del precio medio para el mismo producto en el Reino Unido. Es un hecho conocido que los checos adoran su cerveza. Consumen más (casi 157 litros per cápita al año) que cualquier otro país. La calidad de las marcas internacionalmente conocidas es atribuida a las condiciones de la agricultura en la región, que son apropiadas para el cultivo de lúpulo. 97 Obrázek 6.5-2 Las flores amarillas Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 La primera cerveza checa data del año 859, y las primeras exportaciones se hicieron ya en el año 903. La mayoría de las alrededor de 50 fábricas de cerveza en República Checa exportan su producción al exterior. El presidente de la asociación de fabricantes de cerveza checos estima que la demanda de exportaciones aumenta un 125% al año, lo que se traduce en alrededor de tres millones de hectolitros de cerveza enviados al extranjero. La expansión de la Unión Europea ha significado nuevos mercados abiertos para sus productos. ”Praga es la nueva Ámsterdam” Praga se presenta como un destino turístico con bebidas baratas, lo que se conoce bien desde hace más de una década, con compañías como la británica ‘Prague Pissup Tours’. Esto convierte a la capital checa en un destino popular para despedidas de soltero, que se aprovechan de vuelos baratos para pasar un fin de semana bebiendo. “A veces ves grupos en la ciudad vieja actuando como idiotas borrachos”, dicen un par de camareros locales, “de todas maneras les damos la bienvenida porque se gastan mucho dinero”. (el texto: Boris Svartzman, agradecimientos a Vítek Nejedlo) Zdroj textu na www.cafebabel.com/spa/article/24622</a> (adaptado) Obrázek 6.5-3 El arándano rojo - brusinky Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 98 Ejercicios Escoge la opción más parecida a la información en el texto. 1) En abril se hablaba mucho de la cerveza checa porque a) e celebraron cien años de la cerveza de Budweiser b) la cerveza checa ya se puede vender en Luxemburgo c) diez marcas de cerveza checa obtuvieron la protección de UE d) la disputa sobre el nombre Budweiser llegó a la corte europea Opción correcta d 2) El nombre "cerveza checa" a) estaba protegido desde tiempos remotos, ya en el año 903 b) no estaba protegido en el tiempo de escribirse el texto c) está protegido desde mayo 2004 d) está protegido de 2001 como la cerveza de Baviera Opción correcta b 3) Se dice en el texto que Praga es una destinación popular porque a) es la sede de una de las más grandes fabricas de cerveza b) la cerveza es mejor que en el Reino Unido c) combina monumentos históricos y precios bajos d) es donde se produce asombroso volumen de botellas Opción correcta c 4) Los checos adoran cerveza porque a) es más barata que en cualquier país b) es de buena calidad por sus ingredientes c) se exporta cada vez más al extranjero d) existen más que 50 fábricas de cerveza Opción correcta b 5) La exportación de cerveza aumenta porque 99 a) la cerveza se produce desde el año 859 por lo menos b) existe una demanda creciente c) se exporta cerveza de 50 fabricas d) su precio esta muy debajo del precio medio Opción correcta b 6) Se comparan Praga y Ámsterdam porque a) en ambas ciudades hay numerosos monumentos históricos b) son conocidas por producción de cerveza c) en ambas los turistas gastan mucho dinero d) son atractivos para los que se emborrachan Opción correcta d 7) Las despedidas de soltero son a) compañías baratas de vuelos b) grupos de británicos c) camareros locales d) oportunidad para beber Opción correcta d Obrázek 6.5-4 Lago Nordenskjöld Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 100 6.6 La gente aquí habla mucho más inglés que en Espana Cítíš zábrany, když máš mluvit cizím jazykem? Připadá Ti, že nemluvíš dobře a tak raděj mlčíš? Věz, že nejsi vůbec sám. Tahle situace postihuje nejen jednotlivce, ale, jak v následujícím textu uvidíš a posléze uslyšíš, i celé národy. Mnoho Španělů má pak ostych mluvit anglicky. Podobně jako ty španělsky. Cíle Po přečtení kratšího textu si ověříš své porozumění na otázkách za textem. Pak si nahrávku Radia Praha poslechneš a porovnáš její obsah s přepisem. Všimneš si výslovnosti španělštiny na jihu Španělska (Andalusia). La gente aquí habla mucho más inglés que en España” Por Juan Antonio Méndez La República Checa se ha convertido en pocos años en uno de los destinos más demandados por turistas y estudiantes procedentes de todo el mundo. Una situación muy parecida a la que vivió España hace unos años, pero con una diferencia, aquí se habla mucho más inglés. Hoy en Un Mundo de Diferencias hablamos del buen nivel de inglés que tienen los checos. Obrázek 6.6-1 La boca del glacial - Čelo ledovce Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Que la República Checa y en concreto Praga es una ciudad muy cosmopolita es algo que todos sabemos, que lo habitual es ir escuchando por la calle diversos idiomas también. Ahora bien, cuando se trata de hablar el idioma de Shakespeare, los checos dominan esta lengua mucho mejor que los españoles. Al contrario que en la Península Ibérica, aquí se habla mucho más inglés. En restaurantes, comercios, o simplemente entre los jóvenes, la diferencia en ocasiones es abrumadora. Magüi Rodríguez, una española afincada en Praga, señala esta diferencia con su ciudad natal, Sevilla. “Sí, por supuesto, yo pienso que aquí se habla mucho más inglés. Yo por ejemplo en Sevilla, que está al sur de España, la gente no lo habla. Yo nunca hablo inglés en Sevilla cuando entro en una tienda. Pero creo que la gente en el tema del inglés, en Sevilla o en España, lo general es que no sepan entender demasiado bien. A lo mejor la gente joven sí, pero la más mayor no. Por supuesto, lo confirmo, la gente aquí habla mucho más inglés que en España”. 101 Como en muchos otros países latinoamericanos en España hay una especie de miedo a hablar inglés en público, a utilizar el idioma, a equivocarse. Una opción que los checos no contemplan. Al tratarse de una ciudad muy turística y cosmopolita, son muchos los lugares en los que se habla inglés. Además, Praga es un destino muy demandado por estudiantes de todo el mundo, que eligen la ciudad para realizar una beca Erasmus o para terminar la carrera. Una realidad, que convierte a esta capital en una de las urbes más cosmopolitas de Europa. Alvaro Ponce de León, un español que se encuentra en Praga realizando unas prácticas profesionales, tiene muy claro la superioridad de los checos en este tema. “Sinceramente creo que el nivel de inglés de las checos es bastante mejor que en España. En España mucha gente habla inglés pero no con la misma facilidad que lo hablan aquí. Quizás su situación geográfica le haya permitido más facilidades a la hora de aprender el idioma, pero en España la verdad considero que el nivel es mucho más bajo que el de la República Checa en lo que al idioma se refiere”. Así que ya saben amigos, no se asusten al venir a la República Checa si no saben hablar checo. El inglés es también aquí un idioma muy utilizado, algo de lo que no todos los paises pueden presumir. Zdroj textu na www.radio.cz/es/articulo/111202</a> Obrázek 6.6-2 Panorama del Glacial Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Ejercicios Preguntas de comprensión. Según el texto ?quién habla mejor el inglés, los checos o los espaňoles? Respuesta claro: los checos ?Qué son las más evidentes razones de esta situacion? Respuesta los checos tienee menos miedo, Praga es una ciudad turística y cosmopolita ?Por qué parece a los locutores que Praga una ciudad cosmopolita? 102 Respuesta viven aquí muchos extranjeros, vienen muchos turístas y estudiantes, habitual es ir escuchando por la calle diversos idiomas ?Si se comparan Praga y Sevilla ?dónde se oye hablar más el inglés? Respuesta en Praga ?Por qué tienen muchos espaňoles y latinoamericanos "miedo" hablar inglés? Respuesta tienen miedo utilizar el idioma, a equivocarse ?Qué no debe asustar a los amigos de Alvaro? Respuesta que sin saber checo no pueden veni Ahora escucha la grabacion del texto de Radio Praha. Obrázek 6.6-3 La boca del glacial Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 103 Obrázek 6.6-4 La gente aqui habla mucho más ingles que en Espana 6.7 El idioma espanol gana terreno en la República Checa Už jsi věnoval studiu španělštiny nemálo času. Proč ses vlastně rozhodl ji studovat? Není to jen módní záležitost? Opravdu, dnes patří španělština k oblíbeným cizím jazykům. Proč vlastně? V následujícím textu na mnohé z těchto otázek najdeš odpověď. Cíle Po čtení tohoto středně dlouhého textu a rozhovoru se seznámíš se slovní zásobou, která se zabývá tématem učení, školy a jazyka. Na konci textu si otázkami ověříš, že jsi schopen zodpovědět základní otázky porozumění. Poslechneš si nahrávku a porovnáš výslovnost rodilého mluvčího a české učitelky španěštiny. Není snadné odlišit její výslovnost od rodilého mluvčího. El idioma español gana terreno en la República Checa Por Freddy Valverde El idioma español sigue ganando terreno. En el más reciente informe del Ministerio de Educación de España se dice que el interés y la demanda por la lengua española en la República Checa continúa aumentado. Se trata de la única lengua extranjera que presenta un crecimiento anual en número de alumnos en la enseñanza secundaria. Entre los factores que han favorecido al auge del interés por el idioma español destaca el ingreso de la República Checa a la Unión Europea y la presencia cada vez mayor de hispanohablantes en el país, con un aporte cultural muy dinámico y de rápida de proyección. 104 Obrázek 6.7-1 Lago Grey - trozos de hielo Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 En A Toda Marcha conversamos sobre el tema con la profesora Martina Hulešová ¿Desde su punto de vista a qué responde esa especie de auge que se está dando actualmente en la República en cuanto al interés por el idioma español? “Es una pregunta difícil y compleja, pero trataré de responderla de manera breve. En primer lugar se trata de una cultura atractiva, así lo dicen casi todos lo estudiantes. Por ejemplo les atraen las películas españolas o hispanoamericanas, les atraen bastante, la música, muy propia para los estudiantes de secundaria. Y también, a veces comparando con otros idiomas, me parece que en los primeros años, cuando se aprende el español es muchísimo más fácil de captarlo y pueden comunicar rápidamente. Tampoco tienen problemas con la pronunciación y otras cosas que, a veces impiden aprender el francés ta rápido como el español”. ¿Existen en la República Checa buenas condiciones para impartir clases de español, me refiero a si existe una infraestructura amplia, si hay suficientes profesores? “Eso es un problema, por me lo pregunta supongo. La infraestructura, es decir los estudios universitarios para los futuros profesores no son tan buenos como podrían o deberían ser, para responder al auge que existe ahora, es decir que hay pocos estudios, en la Universidad donde se puedan preparar los futuros profesores. En Praga, por ejemplo, en la Facultad de Pedagogía, creo que no existe la posibilidad de estudiar el español como preparación para la carrera de un profesor. Entonces hay pocos profesores con cualificación universitaria que dan clases de español, y eso es un gran problema”. ¿Qué opina sobre la presencia de hispanohablantes, cada vez más fuerte aquí? “Yo opino que es bastante bueno, porque Praga es una ciudad atractiva, no sé si esto sucede también en otras ciudades. Praga es una ciudad atractiva para casi todos los jóvenes y los hispanohablantes tienen aquí un colonia, como dicen ellos, bastante amplia y creo que comunican cómo se vive aquí. Vienen muchos y mi opinión es que es una cosa positiva”. La Radiodifusión checa tiene sus emisiones en español para América Latina y para España. ¿No sé si tiene ud. algún conocimiento sobre la existencia de Radio Praga o si utilizan esas transmisiones a la hora de dar clases? “Si, mucho con los estudiantes y mis colegas también. Muchas veces la utilizamos no solamente para escuchar, sino que para leer los textos después y recurrimos a los archivos que hay”. A las explicaciones de la profesora Martina podemos agregar que en la República Checa el idioma español ocupa el quinto lugar de acuerdo al número de estudiantes y que la lengua española se imparte, por el momento, en seis ciudades del país. Zdroj textu na www.radio.cz/es/articulo/113916</a> 105 Obrázek 6.7-2 Cuernos de Paine Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Ejercicios Comprensión del texto. El idioma español gana terreno en la República Checa 1 ?Según el Ministerio, el interés en espaňol crece o disminue?.......................................... 2 ?Qué son las causas de este desarollo?............................. 3 ?Qué atrae a los estudiantes estudiar espaňol?............................. 4 ?Utiliza la profesora el material de la Radio Praga? ............................. 5 ?Qué lugar ocupa el castellano el la República Checa?............................. La clave / respuestas 1) el interés crece, 2) ingreso del país a la Union Europea, la presencia de hispanohablantes y aporte cultural 3) la popularidad de cultura latina, cine, musica y la facilidad del idioma, 4) sí, 5) quinto Obrázek 6.7-3 Cuerno si de Paine − del barco. Banderas Chile, Patagonia 106 Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Escucha la grabación de la entrevista de Radio Praga. Nota la pronunciacion de los locutores. La poca diferencia entre el espaňol del hispanohablante y la profesora checa. Fijate de las diferencias entre el texto y la grabacion audio. Obrázek 6.7-4 El idioma espanol gana terreno en la República Checa Radio Praga 6.8 No hay tanta diferencia entre checos y espanoles, simplemente el carácter es distinto No hay tanta diferencia entre simplemente el carácter es distinto checos y españoles, Por Juan Antonio Méndez Unas vacaciones de verano hicieron que Linda visitara España por primera vez hace cuatro años. El sol, el mar y la comida, la atrajeron a unas tierras un tanto más lejanas de las que normalmente frecuentaba. Pero esa visita se convirtió en algo más que un breve encuentro, se convirtió en el principio de una relación con un país y una gente, que hoy cumple más de cuatro años. Quién le iba a decir a Linda hace unos años, que hoy su vida giraría en torno a una país que no es el suyo, España. Pues así es, desde que decidiera por entonces viajar de vacaciones a Mallorca, Linda comparte su vida con un español, Jesús. Diferencias culturales tan importantes como horarios, gastronomía o el propio carácter de la gente, hicieron que Linda se enamorara de esta tierra. Pero no todo en la vida es amor, Linda además de vivir con un español, trabaja para una constructora española. Todo un ejercicio de paciencia dado los malos tiempos que corre el país en lo que al sector inmobiliario se refiere. Hoy día, esta checa de veintisiete años, vive comodamente en Praga, pero todavía sigue teniendo muy presente la cultura española, sobre todo en algunos aspectos. “A mi me gustaba mucho una cosa de los españoles y es que los domingos van muy bien vestidos. Aquí los checos no dan mucha importancia a la ropa, visten mal desde mi punto de vista. Me gusta como viste la gente en España, son más clásicos, más formales, elegantes. En general dan más importancia a la ropa”. 107 Vivir con un español ha sido todo un reto para Linda, son muchos los kilómetros que nos separan pero no tantas las diferencias. El clima y el mar es lo que más echa de menos de España. El sol, el calor, en general la luz, es algo muy difícil de ver por estas tierras. Para Linda es todo un lujo tener en el mísmo país dos mares y un océano. Aunque según ella, a falta de mar, buenas son montañas. En cuanto al trabajo, Linda observa diferencias que nunca antes se había planteado. Los horarios españoles son muy distintos de los checos, allí se le concede más importancia a la hora de comer, descansan una o dos horas. Ella no trabaja directamente con españoles pero sí tiene relación con los compañeros que en ocasiones vienen desde España. “Los españoles están acostumbrados a descansar, comer y dormir la siesta, pero claro, luego terminan a las nueve de la noche. Aquí los checos salen del trabajo sobre las cinco o seis de la tarde, eso si es distinto. Otra diferencia es cuando vienen mis compañeros de España y salimos por la noche. Ellos están acostumbrados a otra vida, no les importa salir hasta las cinco de la mañana. Aquí no, los checos salen a las ocho de la tarde y se van a su casa sobre la medianoche”. Un año viviendo por esos lares fueron suficientes para darse cuenta que el trabajo y la situación económica que vive ese país no era la óptima para emprender un futuro. Linda es consciente de esta situación porque trabaja en una empresa epañola situada aquí en la capital. De momento la crisis no afecta directamente a su sucursal, pero sabe que todo es cuestión de tiempo. “La crisis se nota mucho, la empresa donde yo trabajo está en una crisis total, ya que en general hay una crisis muy fuerte en el trabajo, aunque nosotros aquí estamos bastante lejos de España, nuestros compañeros allí, nos cuentan que el ambiente no es tan alegre, aquí seguimos con nuestro proyecto, pero hasta cuando, eso no se sabe”. Saliendo del estereotipo de que los checos son serios y se relacionan poco, la vida de Linda es un auténtico baile de culturas, idiomas y tradiciones. Con la República Checa como patria y España en el corazón, esta joven es el ejemplo de la nueva juventud checa, una juventud abierta, europea y más sociable. Zdroj textu na www.radio.cz/es/articulo/109863 Obrázek 6.8-1 Caterata Salto Grande de Rio Paine Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 108 Obrázek 6.8-2 Co. Paine Grande y Lago Nordeskjöld Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Ejercicios Preguntas de comprensión Escoge la continuación más adecuada. 1) Entre las differencias de cultura no se habla de a) la siesta b) la puntualidad c) la hora de acostarse d) el trabajo 2) Lo que no atrae Linda a Espaňa a) la comida y la bebida b) el clima c) la ropa de domingo d) los torros 3) Linda a) estaba interesada en Espaňa desde niňa b) se enamoró de un latinoamericano c) pasó sus vacaciones en Malorca d) vive en Espaňa durante los veranos 4) Linda trabaja a) en una sucursal checa en Espaňa b) en una empresa de Madrid c) en una sucursal espaňola en Praga 109 d) de interprete y bailarína 5) La crisis economica a) se nota menos en Espaňa b) hace la gente menos alegre c) causó la perdida de trabajo para Linda d) hace que los espaňoles salen menos La clave 1-b, 2-d, 3-c, 4-c, 5-b Obrázek 6.8-3 Cuenos de Paine Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Obrázek 6.8-4 No hay tanta diferencia entre checos y espaňoles Radio Praga Escucha la grabación de Radio Praga. Compara la pronunciacion de los locutores. Fijate de la pronunciacion de Linda. Espaňol no es su lengua materna pero habla muy bien. 110 Obrázek 6.8-5 Co. Paine Grande y lago Nordeskjold Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 6.9 Se puede vivir sin hablar checo Žil jsi někdy delší dobu v cizině? Máš takový plán? Dovedeš si představit život v zemi, kde se mluví jazykem, krerý neovládáš? Poslechni si následující rozhovor. Porovnej své názory s mluvčím na nahrávce. Cíle Přečteš si a dokážeš najít hlavní myšlenky textu. Ověříš si schopnost textu porozumět na testu. Poslechneš si rozhovor a všimneš si výslovnosti rodilých mluvčích. “En Praga se puede vivir sin hablar checo, pero no sin hablar inglés” Por Carlos Ferrer Vino a Praga por una mujer, pero se quedó por amor a la ciudad, a su estilo de vida y al amplio abanico de posibilidades vitales y profesionales que le ofrece. La aventura de Santiago Fariña con Praga dura ya dos años y tiene visos de continuar. En Radio Praga hemos conversado con este joven sociólogo argentino sobre estas y otras muchas cosas. Bueno Santiago, cuéntanos cuál fue el motivo que te trajo a la República Checa. Estoy acá casi dos años, entre un año y medio y dos. Vine en febrero de 2007. Vine porque tenía una relación en ese momento, y ella vivía acá y entonces terminé mis estudios y vine a vivir para acá. Luego la relación se terminó y yo sigo viviendo en Praga, pero esa fue la razón, sí. ¿Y a qué te dedicas? ¿Qué haces en Praga? Cuando llegué, como muchos otros hispanoparlantes me preparé un poco y empecé a dar clases de español y luego de un tiempo trabajé muchas horas, ya que como profesor de español hay mucho trabajo. Y me cansé, quise probar otra cosa y como en Praga también hay mucho trabajo en muchas otras áreas, especialmente en trabajo de oficina, busqué trabajo y lo encontré. ¿Y cómo valoras tu experiencia como profesor de español? ¿Habías trabajado antes? No como profesor no rentado, pero siempre me gustaron las lenguas, y me resultaba algo natural. Siempre me gustó mucho y me sigue gustando. Entonces no me costó. La experiencia fue muy 111 buena, pero es un trabajo muy cansador, es desgastante a muchos niveles. No solamente hay que trabajar mucho, porque el español a diferencia del inglés, tiene menos demanda y no se puede trabajar en una sola escuela, sino que hay que trabajar en muchas. Eso significa que tenemos que viajar muchísimo, todos los días, de una clase a la otra, sin suficiente descanso muchas veces. Eso hace la experiencia un poco pesada, pero me parece satisfactoria, muy satisfactoria. Obrázek 6.9-1 Cuernos de Paine Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 ¿Crees que los checos se sienten atraídos por la cultura hispana en general? Lo que vi yo es que sí. Pero claro, esta es la gente que quiere aprender o que habla español. Pero yo pienso que sí. Hay un prejuicio positivo con los latinos. La sensación que tengo es que los checos tienen un prejuicio consigo mismos, probablemente parecido a algún prejuicio que tengamos nosotros sobre ellos, como gente fría, poco divertida, seria, preocupada, o gris y fría como el clima. Y esperan de nosotros gente cálida, divertida, y siempre con la fantasía esa de que en Latinoamérica la gente baila en todas las esquinas, y esta todo el mundo de fiesta. Casualmente las dos primeras palabras que todo el mundo conoce son siesta y fiesta. Y ahora trabajas en una oficina. Hay muchos extranjeros trabajando aquí en Praga. Praga es el centro de Europa y reúne a muchas multinacionales, que ofrecen aquí una gran demanda de puestos de trabajo. ¿Es cierto? Sí, sí, eso es una realidad. En Praga tienen oficinas la mayor parte de las empresas más importantes del mundo. Entonces eso hace que haya una demanda de trabajo muy superior a la que podrían satisfacer los checos. Viene gente de todas partes. Pienso que en los 90 tenía que ver con el hecho de que se esperaba que los checos no estuvieran a la altura de las exigencias del mercado laboral occidental, digamos capitalista. Hoy eso no es así. Hoy supongo que la gente sigue viniendo porque es un sitio interesente, es una ciudad hermosa y también porque existe este clima, este ambiente internacional. Pero lo que hace a la oferta de trabajo, sí. Hay muchísimo trabajo. ¿Piensas que se puede vivir en Praga sin hablar checo? Sí, lo he dicho muchas veces con algunos amigos. Y pienso que en Praga se puede vivir sin hablar checo. No se puede vivir sin hablar inglés. También conozco gente que ha venido y todavía vive en Praga sin hablar checo y sin hablar inglés y realmente no me explico cómo hacen. Dependen completamente de alguna otra persona que los relacione con el mundo. 112 ¿Y cuáles son tus planes de futuro? ¿Piensas quedarte en el país? Bueno, eso es una pregunta difícil de responder. No tengo una respuesta definida. Lo que sé es que hoy Praga es un centro de oportunidades a muchos niveles. Solamente a nivel laboral, por ejemplo, con la cantidad de trabajo que hay, esto hace que uno pueda desarrollarse de una manera que no sería común en cualquier otro lado. Yo comparo esto con Buenos Aires, que es lo que conozco porque viví seis años allá. Y la sensación que tengo es que el mismo tiempo en Buenos Aires no significaría el mismo desarrollo profesional, por lo menos en lo que hace al crecimiento dentro de una estructura. Probablemente en lo que es aprender uno puede aprender lo mismo pero acá el mercado laboral es sumamente volátil, entonces todas estas empresas multinacionales tienen una rotación altísima y poca gente se queda más de dos o tres años, con lo que cualquiera que se quede cuatro está en condiciones de acceder prácticamente a cualquier puesto. Y eso lo hace tentador. Así que eso me resulta tentador hoy, y es la razón por la que pienso quedarme un poco más, pero no sé por cuánto tiempo. ¿Y qué es lo que echas de menos de Argentina? ¡La carne! Tengo que decir que la carne de vaca, la buena carne de vaca argentina la extraño muchísimo. Porque acá es carísima y a mi juicio no es buena. Pero hay muy buena carne de cerdo, que también me gusta mucho. Pero sí, lo que más extraño, básicamente, es la carne. La cultura no la extraño. Puedo decir que no extraño nada. Al contrario. Me agrada la cultura checa, me encuentro cómodo. Zdroj textu na www.radio.cz/es/articulo/111229 Obrázek 6.9-2 Torres de Paine con Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Ejercicios Preguntas de comprensión. 1 ?De dónde es Santiago? ........................................ 2 ?Por qué llegó a Praga? ........................................ 3 ?Desde cuándo vive en nuestro país? ........................................ 113 4 ?Cómo se ganó la vida al principio de su estancia? ........................................ 5 ?Tenía experiencia de esta profesion? ........................................ 6 ?Por qué terminó este trabajo? ........................................ 7 ?Qué atrae a la gente a estudiar espaňol? ........................................ 8 ?Cuáles son la dos primeras palabras que aprenden? ........................................ 9 ?Por qué fue relativamente fácil a encontrar trabajo de oficina? ........................................ 10 ?En qué ciudad pasó Santiago seis aňos? ........................................ 11 ?Qué extraňa en nuestro país? ........................................ 12 ?Se puede vivir sin hablar la lengua del país? ........................................ Respuestas 1) de Argentina, 2) porque tenía una novia checa, 3) desde fevrero 2007, 4) enseňó espaňol, 5) no, 6) fue agotador, viajaba mucho, 7) la imagen de la cultura alegre, 8) siesta y fiesta, 9) hay muchas empresas internacionales, existe demanda, 10) Buenos Aires, 11) la carne de vaca, 12) sí pero es muy difícil Ahora escucha la grabación de Radio Praga. Obrázek 6.9-3 Rio Paine y Torres de P. Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Obrázek 6.9-4 En Praga se puede vivir sin hablar checo pero no sin Radio Praga 114 7 Hablamos španělštiny de negocios /Témata obchodní Hablamos de negocios – mluvime o obchodních a ekonomických tématech. Možná se zaleknete a řeknete si: toho ještě vůbec nejsem schopen. Nebojte. Texty jsou krátké a aktuální, mnoho informací znáte z tisku nebo dalších médii. Čtěte texty se slovníkem, znovu si uvědomíte, jak důležitým nástrojem je dobrý slovník ať klasický, ve formě knihy nebo elektronický. Ověřte si, zda rozumíte dost na to, abyste mohli odpovědět na otázky za textem nebo udělat cvičení. Podívejte se na video k danému tématu. Máte na to dostatek času a vůbec nevadí, když si jedno místo projedete a poslechnete několikrát. Pamatujte: kdo neskočil do vody, plavat se těžko naučí. Cíle Osvojit si slovní zásobu a frazeologii španělštiny zaměřené na hospodářské, politické a obchodní oblasti života společnosti. Procvičovat práci se slovníkem. Naučit se vyhledávat v textu důležité nebo použitelné informace. Spojovat psaný text a jeho formu ve videonahrávkách. Všímat si rozdílů ve výslovnosti i slovní zásobě jednotlivých španělsky mluvících zemí. 7.1 Café colombiano: buen precio sin bonanza Už jsi dneska měl svou oblíbenou kávu nebo čaj? Víš, že káva patří k nejdůležitějším položkám zahraničního obchodu? Přečti si krátký článek o vývoji cen této komodity. Cíle Přečteš si krátký text a ověříš si své porozumění na několika otázkách. Café colombiano: buen precio sin bonanza Hernando Salazar Colombia La cosecha de café se ha reducido en Colombia. En medio de la crisis económica global, los cafeteros colombianos viven un momento excepcional... pero extraño. La cotización de la libra del grano en el mercado de Nueva York se acerca a los US$2, algo que no ocurre desde hace 11 años, cuando se produjo la última bonanza de precios. En esa oportunidad, el café colombiano llegó a US$2,80 por libra en Nueva York. Lo paradójico es que mientras las cotizaciones son buenas, no hay mucho café para vender en el mercado internacional. Y eso marca sustancialmente la diferencia con las bonanzas, cuando además de buenos precios ha habido suficientes granos para exportar. 115 Todo se debe a que la cosecha se ha reducido por factores como el invierno y la renovación de cultivos, a que los tostadores de Estados Unidos no tienen muchas existencias y a que, por esa razón, están dispuestos a pagar sobreprecios para atender sus compromisos. La oferta de café colombiano en el exterior es casi nula. Colombia es un componente clave en muchas marcas de café 100% que valoran los consumidores. Además, una parte importante del grano de café colombiano se utiliza en café tostado y molido que se vende en supermercados. El país andino, que es el tercer exportador mundial del grano después de Brasil y Vietnam, compite en la gama de cafés suaves. Zdroj textu http://www.bbc.co.uk/mundo/economia/2009/05/090506_1630_colombia_cafe_ms.shtml Ejercicios Comprension ¿Está el precio de café alto o bajo? Respuesta alto ¿Cuál es el precio actual? Respuesta el café colombiano llegó a US$2,80 por libra en Nueva York ¿Qué es la bonanza? Respuesta periodo de precios altos ¿Por qué se describe la situacion como "extraňa"? Respuesta 116 no hay mucho café para vender, la oferta de café colombiano en el exterior es casi nula ¿Pueden aprovechar la situacion los productores de café? Respuesta no ¿Por qué es la oferta de café reducida? Respuesta la cosecha se ha reducido por factores como el invierno y la renovación de cultivos y los tostadores de muchas existencias ¿Cuáles son los países productores más importantes? Respuesta Brasil, Vietnam y Colombia Obrázek 7.1-1 Café de Colombia Mundo BBC 117 Obrázek 7.1-2 Lago Sarmiento de Gamboa Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Obrázek 7.1-3 Puerto Natales Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Obrázek 7.1-4 Asado de Oveja Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 7.2 Mejora el transporte en Cuba Jezdíš do školy nebo do práce autem nebo hromadnou dopravou? Možná tomu nebudeš věřit, ale dopravní systém v Praze patří mezi nejvyspělejší na světě. Situace v mnoha zemích Latinské Ameriky je v tomto ohledu velmi nedobrá. Přečti si článek o mírném zlepšení na Kubě. Ověř si svou schopnost porozumění na krátkém cvičení. Cíle Naučíš se číst odborně zaměřený text o dopravě. Ověříš si svou schopnost mu porozumět v hlavních bodech. Mejora el transporte en Cuba Fernando Ravsberg BBC Mundo, La Habana 118 La escasez de transporte público fue una de las cinco críticas más recurrentes durante el debate nacional que se organizó en 2007. Dos años después, aparece como el logro más tangible del gobierno de Raúl Castro, por lo menos en la capital. La inversión en autobuses es de más de US$180 millones y para 2012 se calcula que se habrán comprado muchas otras unidades, lo cual llevaría la capacidad de transporte a la cifra anterior a 1990, año en que se inicio la crisis económica. Cientos de buses, normales y articulados, han sido adquiridos en China, Rusia, Alemania, Bielorrusia y Corea, además de otra importante cantidad de equipos usados provenientes de diferentes partes del mundo que ya circulan por las calles de La Habana. El Estado cubano ha financiado toda la inversión, pero la empresa de Metrobus (también estatal) debe amortizar poco a poco la deuda, algo que llevará bastante tiempo teniendo en cuenta que el pasaje cuesta 40 centavos de peso, es decir US$0,016. Obrázek 7.2-1 Transporte en Cuba Mundo BBC El método brasileño El sistema de Metrobus es una idea original de Brasil, concretamente aplicada en la ciudad de Curitiba. Según los especialistas cubanos, ha dado muy buen resultado porque une los conceptos de los países más avanzados con los recursos del Tercer Mundo. Está estructurado como un Metro de superficie con 17 líneas, en las que buses articulados atraviesan la ciudad de una punta a la otra, haciendo paradas cada kilómetro, lo cual ha permitido en dos años duplicar el número de pasajeros para alcanzar un millón diario. Según el ingeniero González, ahora habría que comenzar una segunda fase en la que buses mas pequeños, haciendo trayectos cortos, trasladen a los pasajeros desde la parada del Metrobus hasta los barrios más distantes de las rutas principales. Los años duros La crisis económica de la década de los años 90 llevó a una reducción drástica del transporte de pasajeros, en parte por la escasez de petróleo y en parte porque no había recursos para renovar los buses o comprar piezas de repuesto con qué mantenerlos en marcha. Durante 15 años, la mayoría de los habaneros se movían en bicicletas o haciendo autostop. Se organizó incluso un cuerpo de inspectores que se dedicaba a detener automóviles estatales y los obligaba a llevar a las personas que fueran por la misma ruta. 119 La Habana pasó de tener 2.500 autobuses a menos de 500, la mayoría de ellos en muy mal estado, por lo que gran parte del tiempo estaban de baja. Hasta 2007 no se realizaron inversiones en el sector, de modo que poco o nada mejoró. Zdroj textu na www.bbc.co.uk/mundo/america_latina/2009/05/090507_2350_cuba_transporte_ms.shtml Ejercicios Comprensión ¿Qué fue una de las más frecuentes críticas en el debate nacional en 2007? Respuesta la escasez del transporte público ¿En qué año se inició la crisis económica en Cuba? Respuesta 1990 ¿Qué países importan los autobuses a Cuba ahora? Respuesta China, Rusia, Alemania, Bielorrusia y Corea y otros ¿Quién ha financiado la compra de autobuses nuevos? Respuesta el estado cubano ¿Por qué es difícil amortizar la deuda de la compañía Metrobus? Respuesta porque el precio de viaje es muy bajo - 40 centavos solamente 120 ¿De dónde proviene la idea del sistema metrobus? Respuesta de la ciudad de Curitiba en Brasil ¿Por qué es útil este sistema en Cuba? Respuesta porque une el concepto de transporte moderno con la situación de Cuba de recursos limitados ¿Cuántas líneas tiene el sistema y cuántos pasajeros transporta diariamente hoy? Respuesta 17 y un millón ¿Cómo se transportaron los habitantes durante la crisis económica? Respuesta en bicicleta y haciendo autostop Obrázek 7.2-2 Puerto Natales Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 121 Obrázek 7.2-3 Punta Arenas el barco de pesca Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 7.3 Gripe 'afectará' la economía Jaký má chřipka vliv na ekonomiku? Přečti si krátký text o chřipce v Mexiku a pak otevři zdroj , stránky BBC Mundo a podívej se na video reportáž k tomuto tématu. Cíle Přečteš si krátký text o aktuální nakažlivé chřipce a jejím dopadu na hospodářství. Budeš moci porovnat odhad dopadů chřipky a reálné dopady, které v tomto okamžiku nejsou známy. Poslechneš si i video reportáž BBC Mundo Gripe "afectará" la economía BBC Mundo Según la CEPAL, el brote de gripe porcina profundizará la contracción económica en México. La Comisión Económica para América Latina y el Caribe (CEPAL) advirtió este lunes que la economía regional podría contraerse en 2009 aún más de lo previsto por causa del brote de gripe porcina en México. La entidad estimó que la caída del Producto Interno Bruto (PIB) latinoamericano probablemente superará el 0,3% esperado. La CEPAL había calculado este índice sólo teniendo en cuenta los embates de la crisis financiera internacional. "Definitivamente, vamos a revisar la cifra y es posible que la revisemos a la baja", dijo la secretaria ejecutiva del organismo, Alicia Bárcena, en un foro de inversión organizado por la agencia Reuters en Santiago, Chile. Sin embargo, Bárcena no se arriesgó a dar un número estimado de la caída. La portavoz de la CEPAL, Pilar Bascuñán, comentó luego a BBC Mundo: "Lo que podemos decir con seguridad es que el nuevo cálculo estará reflejado en el informe económico que publicamos cada julio, aunque tal vez se adelante algún dato". 122 Menos turismo En Santiago, Bárcena dio a entender que el brote de gripe porcina en México tendrá un impacto negativo en el índice de crecimiento de toda la región por tratarse de la segunda economía latinoamericana.El turismo representa un 1,5% del PIB mexicano y es la tercera fuente de divisas del país, con ingresos anuales por unos US$13.000 millones. http://www.bbc.co.uk/mundo/economia/2009/05/090504_2000_cepal_gripe_ms.shtml Ejercicios Comprensión ¿Cómo se reflejó la crisis financiera en la economía de México? Respuesta la caída del Producto Interno Bruto (PIB) superará el 0,3% ¿Por qué parece que será peor? Respuesta por la gripe porcina ¿Por qué el impacto de la gripe en México influye toda la región? Respuesta porque la economía de México es la segunda más grande de la América Latina ¿Qué significan las abreviaciones CEPAL y PIB? Respuesta la Comisión Económica para América Latina y el Caribe, Producto Interno Bruto ¿Cuál importancia tiene el turismo por la economía de México? 123 Respuesta el turismo representa un 1,5 % del PIB mexicano y es la tercera fuente de divisas del país http://www.bbc.co.uk/mundo/america_latina/2009/04/090430_video_mexico_cecilia_economia_jmp.shtml Obrázek 7.3-1 Gripe BBC Mundo Obrázek 7.3-2 La Isla de Magdalena Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 124 Obrázek 7.3-3 Punta Arenas Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Obrázek 7.3-4 Los postes indicadores Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 7.4 Lanzan celular “made in Venezuela” Jistě máš mobilní telefon. Kolikátý v pořadí už to je? Tušíš, ve které zemi byl vyroben ten, který teď máš? Výroba mobilních telefonů a další mikroelektroniky byla donedávna doménou technologicky nejvyspělejších zemí. Ale ani Latinská Amerika nechce zůstat pozadu. Přečti si krátkou zprávu o prvním mobilním telefonu vyrobeném ve Venezuele. Cíle Přečteš a pochopíš hlavní myšlenky krátkého textu o výrobě mobilních technologií. Lanzan celular “made in Venezuela” Yolanda Valery BBC Mundo, Venezuela 125 Hace y recibe llamadas y mensajes de texto. Toma fotos, capta señal de radio FM, tiene acceso a internet WAP, almacena archivos MP3 y MP4 para música y video. Todo por menos de US$15 por unidad. El presidente de Venezuela, Hugo Chávez, lo llama "El Vergatario" (coloquialismo que en Venezuela significa "excelente") y sale a la venta este domingo para coincidir con el Día de la Madre. Se trata del primer teléfono celular ensamblado en Venezuela, con tecnología y piezas chinas. La fábrica, ubicada en el estado Falcón, en el occidente del país, fue inaugurada por el mandatario venezolano en febrero pasado, en el marco de una visita del vicepresidente chino Xi Jinping. La empresa Venezolana de Telecomunicaciones (Vetelca), creada para producirlo, pertenece en un 85% al Estado venezolano y en un 15% a la compañía china ZTE. Los teléfonos serán comercializados a través de Movilnet, la división de telefonía móvil de la estatal Compañía Anónima Nacional Teléfonos de Venezuela (CANTV). Las autoridades venezolanas han promocionado la salida al mercado del teléfono, modelo ZTE C366, como un paso decisivo hacia la independencia tecnológica del país, aunque algunos especialistas ven esto con cierto escepticismo. Este domingo se comercializarán unos 5.000 aparatos. Según el ministro de Ciencia, Tecnología e Industrias Intermedias, Jesse Chacón, en los próximos meses se colocarán en el mercado unas 100.000 unidades. La meta total para 2009 es entregar 600.000 teléfonos. Ejercicios ¿Verdadero (V) o falso (F)? El nuevo móvil / celular venezolano es un aparato bastante avanzado. F V Respuesta V "El Vergatario" es el nombre coloquial para presidente Chávez. F V Respuesta F, el presidente lo utiliza para el nuevo teléfono El precio del móvil es bastante alto F V Respuesta F, solamente US$15 La compañía que produce el celular es china. F V Respuesta F, la compañía pertenece en 85% al Estado venezolano La tecnología es china. F V Respuesta 126 V La primera venta fue al Día Internacional de la Mujer. F V Respuesta F, el domingo, el Día de la Madre Al final del año serán producidos 100 000 aparatos F V Respuesta F, 600 000 teléfonos http://www.bbc.co.uk/mundo/ciencia_tecnologia/2009/05/090508_celular_venezolano_dv.shtml Obrázek 7.4-1 Movil Hecho en Venezuela BBC Mundo Obrázek 7.4-2 Punta Arenas Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 7.5 Londres viaja con petróleo venezolano Londres viaja con petróleo venezolano Redacción, BBC Mundo Hasta 250.000 londinenses de bajos ingresos podrán viajar por autobuses y tranvías a mitad de precio, gracias a un acuerdo de la alcaldía de la capital británica con el gobierno de Venezuela, que entró en vigor. 127 La medida, suscrita en febrero por el alcalde de Londres, Ken Livingstone, y Petróleos de Venezuela Europa, la sucursal europea de la empresa estatal PDVSA, ha generado una gran controversia. El acuerdo consiste en el suministro de petróleo venezolano para los buses de Londres con un 20 % de descuento en su precio, a cambio de asesoría de la alcaldía de Londres a Venezuela en ámbitos como el transporte público, la planificación urbana, la protección medioambiental, el manejo de desechos, la promoción del turismo y actividades culturales. Livingstone dijo que el convenio -que representará un subsidio venezolano de hasta US$32 millones anuales- permitirá que los londinenses de más escasos recursos reciban un beneficio de hasta US$555.00 por año. Obrázek 7.5-1 Petroleo de Venezuela para Londres BBC Mundo ¿Seducción? En una conferencia de prensa, Livingstone negó que se haya dejado seducir por una supuesta campaña diplomática de Chávez financiada por el petróleo. Pero el alcalde, a quien sus adversarios apodan "Ken el Rojo" por sus posturas de izquierda, dijo que "francamente, preferiría 'meterme en la cama' (con Chávez) que, como lo ha hecho el gobierno británico, con (el presidente de Estados Unidos) George W. Bush". Según declaraciones anteriores de Livingstone, el acuerdo es también bueno para Venezuela porque "ese país está en vías de emplear sus riquezas petroleras para beneficio de la mayoría de su población, que vive en ciudades, dándole prioridad a áreas como la mejora de la salud pública y el medio ambiente, el transporte público, la vivienda y la planificación". http://news.bbc.co.uk/hi/spanish/business/newsid_6956000/6956854.stm Ejercicios Las preguntas de comprensión: ¿De qué contrato se habla en el primer párafo? Respuesta 128 Contrato entre Londres y Venezuela. ¿Para qué será utilizido el petróleo? Respuesta Para el transporte público, los autobuses. ¿Qué será la ayuda de Londres a Venezuela? Respuesta Asesoría en ambitos como planificacion urbana, transporte publico, manejo de desechos. ¿Qué nombre utilizan sus adversarios para el alcalde de Londres? Respuesta "Ken el Rojo" ¿Qué son los londinenses que van a aprovechar el petróleo barato? Respuesta Los londinenses de más escasos recursos. Obrázek 7.5-2 Punta Arenas Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 129 Obrázek 7.5-3 El monumenta al Magallanes Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Obrázek 7.5-4 Vendedor de joyas Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 7.6 Ayuda rusa para Cuba Kuba byla po několik desetiletí ve velmi úzkém kontaktu s naší zemí. Politické vazby se v poslední době přerušily, ale karibský ostrov zůstává vyhledávaným cílem turistů. Budoucnost ukáže, zda dojde k podobnému oživení vztahů, o jakém se dozvíš v textu. Rusko velkoryse zapomnělo na dluh, který Kuba měla vůči bývalému Sovětskému svazu a snaži se pomoci zemi postižené ničivým hurikánem. Cíle Přečti si a snaž se co nejvíce porozumět aktuálnímu textu o ekonomických a politických otázkách vztahů Kuby a Ruska. Ověř si své porozumění formou autotestu. Ayuda rusa para Cuba Fernando Ravsberg BBC Mundo, La Habana La ayuda fue prometida a Cuba durante la visita de Castro a Rusia. 130 Llegó a Cuba el primer barco ruso con una donación de alrededor de 23 mil toneladas de trigo, dirigida a los damnificados por los huracanes que asolaron la isla el pasado año, según explicó a la prensa el embajador ruso, Mikhail Kamynin. El diplomático dijo que "la ayuda en cuestión es expresión de los sentimientos de amistad que Rusia siente a Cuba, país con que tenemos añejos vínculos históricos y humanitarios y con que el año que viene celebraremos el 50 aniversario de restablecimiento de relaciones diplomáticas ". "En el país se desarrollan a buen ritmo las obras de reconstrucción, pero sigue pendiente el problema de suministro de víveres a la población", dijo Kamynin, cuyo país fue el primero en enviar ayuda a Cuba después de los desastres. La entrega es la primera de una serie que alcanzará las 150 mil toneladas, fue acordada durante la visita del Presidente Raúl Castro a Rusia en enero del presente año y es un gesto que tiene mucho que ver con la recomposición de las relaciones bilaterales. Obrázek 7.6-1 Ayuda rusa a Cuba BBC Mundo Alianza estratégica Ambos países firmaron un documento en el que se establece una "alianza estratégica" entre las dos naciones y ya se habla de importantes proyectos comunes como la creación de una fábrica de montaje de automóviles Lada, el más usado en Cuba. Se espera que un importante consorcio petrolero ruso inicie trabajos de prospección en las aguas cubanas del golfo y que el grupo minero Norilsk, el mayor productor de níquel del mundo, inicie estudios geológicos en la zona niquelífera cubana. Economistas cubanos creen que en 2009 se superarán ampliamente los US$400 millones de comercio del pasado año. Cuba vende a Rusia azúcar, cítricos, níquel y cobalto e importa de ese país maquinaria, productos químicos, acero, metales laminados y piezas de repuesto. Ambos países parecen haber dejado atrás el conflicto que se creó con la desaparición de la Unión Soviética, a la que Cuba le debía, según algunos analistas, más de 20 mil millones de rublos convertibles, producto de 30 años de comercio. 131 Evidentemente Rusia ha renunciado a cobrar ese dinero mientras Cuba está dispuesta a olvidar que Moscú incumplió todos los acuerdos suscritos por la Unión Soviética, provocando pérdidas de miles de millones en la economía de la isla. http://www.bbc.co.uk/mundo/america_latina/2009/04/090419_0930_cuba_rusia_donativo_amab.shtml Obrázek 7.6-2 Magallanes - Tierra del Fuego Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Ejercicios Comprensión del texto. 1. ?De qué donación se habla en el primer párafo? a) dinero b) petróleo c) trigo 2. Las relaciones diplomaticas duran a) sesenta aňos b) sincuenta aňos c) cien aňos 3. ?Qué recursos naturales van a ser explotados con la ayuda rusa, a) madera y plomo b) azúcar y tabaco c) petróleo y níquel 4. Entre los productos exportados de Cuba a Rusia no figura: a) azúcar y cítrocos b) petróleo y madera c) cobalto y níquel 132 5. ?De qué conflicto se habla al fin del texto? a) la guerra civil y la post-guerra b) la isolación diplomática de la isla c) la deuda y los acuerdos no cumplidos Las respuestas 1c, 2b, 3c, 4b, 5c Obrázek 7.6-3 Magallanes - Tierra del Fuego Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 Obrázek 7.6-4 Punta Arenas - restaurante Richard a Pavla Gürtlerovi, Chile 2006 7.7 Caracas atrapada en una “cola” Jezdíš do školy nebo do zaměstnání autem? Jak často uvízneš v dopravní zácpě? Máš zkušenost s dopravními problémy v zahraničí, například při cestě na dovolenou? 133 Přečti si text o zácpách v Caracasu, hlavním městě Venezuely, ve které stojí díky bohatým zásobám ropy a populismu vlády litr benzinu méně než litr minerálky. Důsledkem je situace, kterou můžeme místním obyvatelům opravdu těžko závidět. Cíle Přečteš si text a seznámíš se se slovní zásobou, která se týká dopravy a infrastruktury. Ověříš si porozumění textu na autotestu. Pokud tě zaujme toto téma, můžeš si poslechnout video a všimnout si venezuelské výslovnosti mluvčích. Caracas atrapada en una “cola” Yolanda Valery BBC Mundo, Venezuela Además de la llanta de repuesto, al menos dos cosas no faltan nunca en el auto de Eugenio Martínez: un radio y una almohada. Es el botiquín de supervivencia básico para quien, como miles de personas, tiene que enfrentar la posibilidad de quedarse atascado varias horas en un tráfico infernal, todos los días, de lunes a viernes, de 6:00 a 9:00 am y de 5:00 a 8:00 pm. La alcaldía Metropolitana de Caracas estima que cada uno de los habitantes de esta ciudad pierde cuatro horas al día atrapado en lo que aquí se conoce como "colas". Al multiplicar el número de habitantes por la pérdida de tiempo, la alcaldía obtiene la cifra de 2.304.000.000 horas/hombre desperdiciadas sobre el asfalto cada año. "El tema del tránsito me produce desesperanza", le comenta a BBC Mundo Eugenio, quien además es periodista y ha escrito varios artículos de opinión sobre un problema que afecta la salud, la productividad, y en suma, la calidad de vida de incontables caraqueños. Obrázek 7.7-1 Transporte en Caracas BBC Mundo En deuda Se estima que a la ciudad, que hace décadas desbordó sus límites originales y ahora incluye cuatro municipios del vecino estado Miranda, se le debe la construcción de más de 100 kilómetros de calles y autopistas para volverla más o menos transitable. El mal estado de las vías, el caos en el transporte público, y el número de vehículos que la transitan han hecho estas obras más urgentes que nunca. Cifras suministradas por el Instituto de 134 Tránsito al rotativo Últimas Noticias en agosto de 2008 señalan que en una ciudad de unos 4.500.000 habitantes circulan cerca de 2.200.000 automóviles. Pero para ejecutar las obras se requieren una abundante inversión de tiempo y recursos. Mientras tanto, la alcaldía mayor, ente coordinador de los cinco municipios que en total comprenden Caracas, y la gobernación de Miranda implementaron este año varias medidas para aliviar la congestión. Algunas de esas iniciativas, como el "día de parada", que restringía sin ningún tipo de penalidad la circulación de ciertos vehículos en ciertas vías y a ciertas horas, e instituido en febrero en período de prueba, fueron rechazadas por el gobierno nacional, que argumentó que la medida violaba el derecho al libre tránsito. Ejercicios Comprensión ?Qué son las tres cosas que Eugenio siempre lleva en su coche? Respuesta la llanta de repuesto, un radio, una almohada ?Qué profesión tiene Eugenio? Respuesta periodísta ?En qué días y a qué horas es el transporte más pesado? Respuesta los días laborales, de lunes a viesrnes, de 6 a 9 am y de 5 a 8 pm ?Cuánto tiempo cada día pasa un habitante en atascos? Respuesta cuatro horas al día 135 ?Cuál es la proporción de la populación y el número de los coches? Respuesta casi 2:1, un coche por cada dos habitantes ?Qué se require para mejorar la mala situación? Respuesta abundante inversión de tiepo y recursos (dinero) Por qué fueron rechazadas algúnas iniciativas para reducir el tráfico? Respuesta según del gobierno violaban el derecho al libre transito Para ver el video y el reportaje http://www.bbc.co.uk/mundo/america_latina/2009/05/090406_1157_colas_venezuela_jm.shtml 136 Zadání úkolů Kapitola 6: Hablamos de cosas cotidianas Jak se liší tvůj každodenní život od obyvatelů Španělska, Latinské Ameriky nebo jiné cizí země, kterou jsi navštívil a nebo o které něco víš. Napiš krátký text ve španělštině a odešli ho svému tutorovi. Zadání Esej v délce minimálně 60 slov na téma životního stylu a zvyklostí Tipy pro řešení Využij některého z textů této lekce jako kompozičního vodítka Kapitola 7: Evaluación del curso Z předchozí diskuze i ze zkušeností s praktickými kurzy jazyka je zjevné, že mnohým z vás schází možnost prakticky si vyzkoušet nabyté znalosti v kontaktu s španěskými mluvčími. Přes možnost komunikace přes internet a poměrně velkému počtu hispánců, hlavně v Praze, je těžké překonat ostych a otestovat si své dovednosti v přímém kontaktu. Na konci kurzu jsme tedy zvolili místo testu [kol. I když evaluace, t.j. hodnocení kursu studentem, je součástí všech Elearningových kurzů, rádi bychom, aby ses pokusil o hodnoceni kurzu i ve španělštině. Hodnocení je totiž z jazykového hlediska výzvou - není snadné ani v rodném jazyce a natož pak v cizím. Pust se tedy odvážně do toho. Zadání Estimado estudiante, Estás al fin de este curso E-learning (en línea). El autor quiere felicitarte y agradecerte por tu paciencia y trabajo intensivo y duro de muchas semanas. El curso fue preparado sin mucha experiencia anterior de esta forma de enseñanza. Por eso nos interesa muchísimo su impacto. ¿Puedes dedicar una media hora más a pensar sobre el curso en su total y escribir tus opiniones, impresiones y pensamientos? Nos interesa ante todo: ¿Qué parte del curso te pareció 1. el más útil / inútil? 2. el más difícil / fácil? 3. el más interesante / aburrido? 4. el mejor / peor? 5. el bien hecho / el mal construido? 137 ¿Qué experiencia tienes con cursos de este tipo o cómo se compara este curso de español con ellos? Según tu experiencia ¿cuánto tiempo se necesita para estudiar este curso y es el tiempo indicado bien o mal estimado? ¿En qué capítulo es la diferencia más grande? Tu estudio de español ¿qué prioridad tiene si se compara con otras materias de tus estudios? ¿Es así, que no podías dedicarte más al curso de español por tener que estudiar otros idiomas o materias? ¿Te gustaría continuar con el curso E-learning de español? Por qué sí o no? 138 Diskuse ke kapitolám Kapitola 2: Španělština, Španělso a Latinská Amerika a Já Španěštinu nestuduješ sám a tak bychom rádi věděli, proč sis ji vybral a co Tě k tomu vedlo. Zapoj se do diskuze a poznej své spolužáky. Porovnej s nimi i své dosavadní zážitky s zkušenosti se španělskou a latinsko americkou kulturou. Reaguj na přispěvky druhých. Pamatuj, že největší hodnotu mají vlastní prožitky. Nemusí to být hned tvůj výstup k Machu Picchu, stačí když zajímavě popíšeš třeba knížku, film nebo sportovní výkon, který se ti líbil nebo tě nadchl a má nějakou spojitost se španělštinou. Připoj třeba obrázek nebo odkaz na internetu. Proč studovat španělštinu? Ve studiu jazyka, stejně a možná ještě více než při jiném studiu, je důležitý motiv, důvod PROČ se do něčeho tak dlouhého, namáhavého a obtížného člověk pouští. 1. Zamysli se a napiš PROČ, ses rozhodl studovat španělštinu. 2. Co o Španělsku a Latinské Americe víš? Byl jsi tam už na výletě, dovolené nebo pracovně? Pokud ano, poděl se s námi o své dojmy. Pokud ne, kam by ses rád jednou podíval? 3. Máš rád španělskou kulturu / KULTURU / kulturu? Abychom objasnili, co myslíme tím trojím stejným slovem: KULTURA, s velkými písmeny, tím rozumíme výtvarné umění, literaturu, film, architekturu, kultura, malým proloženým písmem, tím rozumíme hlavně fotbal, ale taky jiné sporty a další témata, o kterých s takovou dovedností u nás v Čechách píší například v Blesku nebo vysílají na Nově, a nakonec kultura, tedy styl života obyvatel Španělska a Latinské Ameriky a do které zasahují i KULTURA s kulturou. Napiš a poděl se s námi o své zážitky. Máš mezi svými známími někoho, kdo mluví španělsky? Chodíš tancovat latinsko-americké tance? Máš oblíbenou mexickou restauraci? Líbí se ti španělské filmy? Už jsi ochutnal mezcal? 139 Kapitola 3: Yo soy Pedro/María y esta es mi familia Jak se jmenuješ, kde bydlíš, co děláš, co tě baví, co máš rád, co rád děláš ve volném čase? Napiš něco o své rodině, svých blízkých a svých přátelích a představ se svým spolužákům. Přečti si, s kým si ve (virtuální) třídě, zeptej se svých kolegů na nejasná místa jejich textů a na podrobnosti. Reaguj na dotazy a podněty ostatních. Nezapomeň, že představování je důležité a kam si tě ostatní zařadí na něm často velmi závisí. První úkol, kdy použiješ španělštinu: Představení sama sebe a své rodiny a přátel Napiš opravdu to základní: jak se jmenuješ, kde bydlíš, co děláš, co tě baví, co máš rád a nerad a něco o své rodině, svých blízkých a svých přátelích. Ze zkušenosti víme, že tyto informace chápají mnozí jako privátní a nechtějí o nich mluvit. Nevadí, napiš představení osoby virtuální. Představ se jako Ricky Martin, Madona nebo AlCapone. Převleků a falešných identit může být mnoho. Nezapomeň ale, že se jedná o diskusi a musiš své kolegy zaujmout. Většinou je zaujme spíše pravda a skutečné informace o Tobě a ne smyšlené identity. I když vtipné představení to může vyrovnat. Umíš-li to, vlož obrázek nebo prezentaci či odkaz. Holý text ale postačí. Kapitola 3: Mis días y noches Jsou dny všední a dny sváteční, dny veselé i smutné, dny plné slunce i dny zamračené, dny běžné a neobvyklé. Co děláš každý den a co jednou za měsíc, co jednou za uherský rok a co neděláš skoro nebo vůbec nikdy? Zkuz napsat pár vět a poslat je do diskuse. Spoj texty, které jsi, jak doufáme, napsal v předchozí kapitole "¿Qué hora es?" a poděl se se svými spolužáky a tutorem o informaci, jak probíhá Tvůj běžný den a jaké jsou Tvé oblíbené a neoblíbené činnosti. (Doufáme, že studium španělštiny u Tebe patří k oblíbeným a častým aktivitám ). Přečti si, jak tráví svůj čas spolužáci a pokud chceš, na něco se zeptej, něco okomentuj, k něčemu se vyjádři, zkrátka vyzkoušej si zapojit se do diskuze ve španělštině. Že na to ještě neznáš dost slovíček? Máš přece slovník. Pokud ještě ne, doporučujeme zakoupit, zatím postačí úplně ten nejmenší a nejlevnější kapesní. Nebo zkus slovničky na Internetu. Pokud Tě baví si hrát, popiš svůj denní program jako bys byl někdo jiný: milionář, president, slavná filmová hvězda nebo postava z románu. 140