gastronomický slovník česko-esperantský
Transkript
gastronomický slovník česko-esperantský
GASTRONOMICKÝ SLOVNÍK ČESKO-ESPERANTSKÝ GASTRONOMIA VORTARO ĈEĤA-ESPERANTA Marie Ribasová - Margit Turková 2015 GASTRONOMICKÝ SLOVNÍK ČESKO-ESPERANTSKÝ GASTRONOMIA VORTARO ĈEĤA-ESPERANTA KOMPILIS Marie Ribasová - Margit Turková 2015 ISBN 978-80-87241-20-2 OBÁLKA - KOVRILPAĜO: Jaroslav Krpejš / TISKÁRNA - PRESEJO: Dvořák - Dobříš 2015 -3- Předmluva I. Příprava jídel (slovesa) II. Nádobí a pomůcky III. Suroviny . 1 Základní suroviny . 2 Luštěniny a obiloviny . 3 Zelenina a ovoce . 4 Koření a bylinky IV. Pokrmy . 1 Předkrmy a saláty . 2 Polévky / Zavářky . 3 Omáčky . 4 Masová jídla . 4.1 Z hovězího masa . 4.2 Z telecího masa . 4.3 Z vepřového masa . 4.4 Ze skopového (jehněčího) a kůzlečího masa . 4.5 Ze zvěřiny . 4.6 Z drůbeže a králíka . 4.7 Z ryb . 4.8 Z mletého masa . 4.9 Z uzeného masa . 5 Bezmasá jídla . 5.1 Sladká . 5.2 Nesladká . 6 Přílohy k pokrmům *** Knedlíky (viz tabulka) . 7 Moučníky a dezerty . 7.1 Moučníková těsta . 7.2 Pečivo . 7.3 Moučníky . 7.4 Dezerty V. Nápoje Antaŭparolo I. Preparo de manĝoj (verboj) II. Vazaro kaj kuirhelpiloj III. Krudaĵoj . 1 Bazaj krudaĵoj . 2 Legumenoj kaj cerealoj . 3 Legomoj kaj fruktoj . 4 Spicaj kaj aromaj herboj IV. Manĝoj . 1 Antaŭmanĝaĵoj kaj salatoj . 2 Supoj / Enbolaĵoj . 3 Saŭcoj . 4 Viandaj manĝoj . 4.1 El bova viando . 4.2 El bovida viando . 4.3 El porka viando . 4.4 El ŝafa (ŝafida) kaj kapridaviando . 4.5 El ĉasbestoj . 4.6 El kortbirdoj kaj kuniklo . 4.7 El fiŝoj . 4.8 El haketita viando . 4.9 El fumaĵita viando . 5 Senviandaj manĝoj . 5.1 Dolĉaj . 5.2 Nedolĉaj . 6 Garnaĵoj *** Pastobuloj (vidu tabuleton) . 7 Farunaĵoj kaj desertoj . 7.1 Farunpastoj . 7.2 Bakaĵoj . 7.3 Farunaĵoj . 7.4 Desertoj V. Trinkaĵoj -4- Předmluva Antaŭparolo Tento malý slovník vznikl z podnětu jazykových seminářů ve Skokovech. Protože nemá parametry slovníkové, slovníkářské, nazývejme jej raději „příručkou“. Jena malgranda vortareto ekestis pro instigo de la lingva seminario en Skokovy. Ĉar ĝi ne havas kriteriojn de l´oficiala vortar-verko, ni nomu ĝin prefere „kompendio“. Jistě bude nemálo těch, kteří v něm nenajdou svoje oblíbená jídla. Ale mohou si je uvařit a objednat, podle sloves k přípravě jídel, pomůcek a ingrediencí, které jsou zde uvedeny. Vycházely jsme ze základů evropské kuchyně, do které česká kuchyně patří. Tímto základem je maso. Aby bylo možno z masa vařit („slovníkově“), je třeba nejprve maso pojmenovat. Ani po douhodobých diskusích nebylo možno tyto názvy úplně sjednotit, proto jsme se rozhodly pro t.zv. „vizuální metodu“ : pro obrazové znázornění a k němu příslušné pojmenování (pojmy), takže (snad) nemůže dojít k nedorozumění. Certe troviĝos nemalmultaj legantoj, kiuj en ĝi ne trovos siajn ŝatatajn manĝojn. Sed ili povas la manĝojn mem kuiri kaj mendi laŭ verboj, helpiloj kaj ingrediencoj, kiuj ĉi tie troviĝas. Ni eliris el fundamentoj de la eŭropa kuir-arto, ĉar la ĉeĥia tien apartenas. En ĝi la ĉefa elemento estas viando. Por ke oni el la viando preparu la manĝaĵon („vortar-koncerne“), oni devas al la viando-parto doni nomon. Sed eĉ post longaj diskut-konsultoj ne eblis la nomojn (opiniojn) tute unuigi. Do ni decidiĝis por la „vidmaniera metodo“: vidigi la koncernajn desegnaĵojn kaj al ili apartenantajn nomojn (nociojn); do verŝajne ne okazos miskompreno. Naší snahou je především, aby tato příručka byla prakticky použitelná, proto chce respektovat i národní aspekty, i když se v nich vyskytují (snad nepříliš závažné) nelogičnosti a slovníková nesystematičnost). Nejvíce viditelným příkladem je dělení a pojmenování hovězího masa: zde jsme použily názvosloví, které navrhli naši konzultanti: Nia strebo estas, ke la kompendio estu praktikcele utila, tial ni respektis ankaŭ lingvajn nuancojn de aliaj nacioj, kvankam ie-tie troviĝas mallogikeco aŭ vortar-malsistemeco (espereble ne tro gravaj). La plej videbla ekzemplo estas rilate la bovo-viando-partoj: ĉi tie ni ekuzis la nomojn, kiujn proponis niaj konsultantoj: ZP (Zdeněk Pluhař), JW (Jan Werner), EBVDuden (germanaesperanta vortaro). ZP (Zdeněk Pluhař), JW (Jan Werner), EBV Duden (německoesperantský slovník). Ni opinias, ke inter ili ne estas gravaj diferencoj. La samajn nomojn ni uzis en la listo de l´manĝoj. Neniun el ili ni preferas – sed uzas ilin kongrue kun la ĝenerala nomumado de ĉeĥaj manĝoj, (kvankam povas troviĝi diferencoj: Ĉeĥa respubliko ja konsistas el diversaj regionoj, nacioj, kio certe respeguliĝas ankaŭ en la nociaro koncerne la kuir-kaj precipe la buĉad-fakojn). Plue ni klopodis distingi la 1) krud-viando-partojn de la 2) prilaboritaj (por manĝi), por ilin distingi ankaŭ gramatike: 1) ni nomas „viando“, 2) per la finaĵo „ - aĵo“. (Kvankam ne ĉiam tio kongruas). Jsme toho názoru, že mezi nimi není podstatných rozdílů. Těchto názvů jsme použily i v seznamu jídel. Žádný z nich nepreferujeme – ale používáme jich v souladu s běžným českým pojmenováním jídel (i zde se mohou vyskytnout krajové odlišnosti: Česká republika se skládá z různých regionů, z různých národností, což se zajisté odráží i v pojmosloví kuchařského, a zejména řeznického oboru). Marie Ribasová, Margit Turková Ni dankas por granda helpo al Jan Werner Děkujeme za velkou pomoc Janu Wernerovi -5- I. Preparo de manĝoj I. Příprava jídel cedit ....................................................... dusit ....................................................... dát vařit (přivést do varu) ..................... gratinovat (zapékat) .............................. hníst (knedlík) ....................................... kynout ................................................... mazat (chleba) ....................................... míchat (vířivě kvedlat smetanu, ............ vejce pro piškot. těsto) i míchat (vejce) ....................................... nadívat .................................................. nakládat (do soli) ................................. nakládat (do marinády) ........................ namáčet ................................................ obalit („ v trojobalu“, ve strouhance) ... obalit ( v těstíčku) ................................. obložit ................................................... pařit, spařit (vroucí vodou) ................. péci (chléb, těsto) .................................. péci, rožnit (maso) ............................... pražit (mouku, kávu) ............................ prosít ..................................................... rozpustit (ve vodě) ............................... rozpustit (rozehřát máslo) ..................... rožnit (opéci) maso ............................... ředit ....................................................... filtri stufi boligi grateni knedi gisti, pufiĝi, ŝveli ŝmiri (panon) kirli (kremon, ovojn por biskvit-pasto) batmiksi (ovojn) farĉi pekli marini trempi panumi ovumi garni brogi baki (panon, paston) rosti (rostbaki, bakrosti) rosti, brunbruligi (farunon, kafograjnojn) kribri dilui (en akvo) fandi (buteron) rosti (rostbaki) viandon malkoncentri, maldensigi -6- scedit ........................................... smažit .......................................... smíchat ........................................ spařit ............................................ stírat (těsto) .................................. strouhat ........................................ škrábat (brambory) ...................... škrábat (maso na tatar. biftek) .... škvařit .......................................... šlehat ............................................ třít (těsto) ..................................... udit ............................................... válet ............................................. vařit se ......................................... vařit .............................................. zadělávat (maso) .......................... zadělávat (těsto) ........................... zahustit ........................................ zapékat (gratinovat) ..................... zavařovat ..................................... deakvumi friti miksi broligi ŝvabri (paston) raspi senŝeligi (terpomojn) skrapi friti, rosti, fandi kirli frotmiksi (paston) fumaĵi, fumumi rulpremi boli kuiri frikasi (viandon) knedi, pretigi (paston) densigi grateni konservi II. Vazaro kaj kuirhelpiloj II. Nádobí a pomůcky cedník ................................................ cukřenka ........................................... džbán ................................................ formičky ........................................... hmoždíř ............................................ hrnec ................................................ karafa ............................................... kastrol .............................................. kleštičky (na cukr) ............................ kořenka ............................................ láhev ................................................. lis (na česnek) .................................. louskáček ......................................... mísa plochá ..................................... mísa hluboká ................................... mlýnek ............................................. naběračka ....................................... nůž ................................................... nůžky (na maso) ............................... octovka ............................................. olejka ............................................... omáčník ........................................... otvírák (na konzervy) ...................... otvírák (na pivo) .............................. palička ............................................. pánev ............................................... párátko ............................................ filtrilo sukerujo kruĉo bak-/ pudingformujoj pistujo poto karafo kaserolo sukerprenilo spicujo botelo ajlopremilo nuksrompilo plado pelvo, bovlo muelilo ĉerpkulerego tranĉilo tondilo vinagrujo oleujo saŭcujo ladmalfermilo botelmalfermilo maleo pato dentopinglo, dentopurigilo -7- pečicí plech ................................... pečicí papír ................................... plotna ............................................ podložka (ohnivzdorná) ................ podšálek ....................................... pohár ............................................. poklička ........................................ příbor ............................................ sekáček .......................................... síto, sítko ....................................... sklenice .......................................... slánka ............................................ stěrka ............................................ struhadlo ....................................... škrabka ......................................... šlehací metla ................................. štětec .............................................. těrka .............................................. tlouček (do hmoždíře) ................... trychtýř ......................................... tyčinka (míchací) .......................... utěrka ............................................ váha ............................................... vál .................................................. váleček ........................................... vývrtka .......................................... bakpleto bakpapero fornoplato submetaĵo (varmorezista) subtaso pokalo potkovrilo manĝilaro haketilo, haktranĉilo kribrilo, kribrileto glaso salujo ŝvabrilo raspilo senŝeligilo kirlilo peniko frotilo pistilo funelo agitilo viŝtuko, telertuko pesilo rultabulo pastorulilo korktirilo III. Krudaĵoj III. Suroviny .1 Základní suroviny .1 Bazaj krudaĵoj cukr (řepný, třtinový) ........................ sukero (sukerbeta, sukerkana, kansukero) cukr kostkový, krupicový, ............... sukero kubeta, grajneta, krystalový, moučkový i kristaligita, pulvora cukr vanilkový .................................. sukero vanilita čaj ....................................................... teo droždí (kvasnice) ............................... gisto džem ................................................... konfitaĵo jíška/zápražka ................................... farunrostaĵo jogurt ................................................. jogurto kakaový prášek ................................. kakaopulvoro káva .................................................... kafo kokos (strouhaný) ............................. kokosnukso (raspita) kyselé mléko ...................................... acida lakto kyška .................................................. kazeiĝinta lakto majonéza ............................................ majonezo mák ..................................................... papavo mandle ................................................ migdalo margarín ............................................ margarino marmeláda ......................................... marmelado maso (tučné, libové) ........................... viando (grasa, malgrasa) - drůbeží ............................................. - kortobirda - hovězí ............................................... - bova - jehněčí ............................................. - ŝafida - králičí .............................................. - kunikla - kůzlečí ............................................. - kaprida -8- - skopové ..................................... - vepřové ..................................... - zvěřina, ptáci ............................ maso rybí .................................... - mořských ryb ............................ - sladkovodních ryb .................... maso uzené ................................. med .............................................. mléko ........................................... nálev ............................................ ocet .............................................. olej ............................................... - stolní (na smažení) ................... – řepkový, slunečnicový i - olivový (panenský) .................... – (na saláty) i ořechy, oříšky ............................. - burské (arašídy) ........................ - kokosové ................................... - lískové ....................................... - vlašské ...................................... - pistáciové .................................. podmáslí ...................................... povidla ......................................... povidla švestková ........................ prášek do pečiva ......................... - ŝafa - porka - ĉasbesta, ĉasbirda viando fiŝa - de maraj fiŝoj - de riveraj/lagaj fiŝoj viando fumaĵita mielo lakto infuzaĵo vinagro oleo - nutraĵa (por fritado) – rapa, sunflora - oliva (virgina) – (por salatoj) nuksoj - arakidaj (arakidonuksoj) - kokosaj - avelaj - juglandaj - pistaciaj buterlakto fruktokaĉo prunaĵo bakpulvoro III. Krudaĵoj III. Suroviny .1 Základní suroviny .1 Bazaj krudaĵoj protlak ...................................... pudingový prášek ..................... pyré ............................................ rozinky ...................................... sádlo .......................................... - husí ......................................... - vepřové ................................... - vepřové se škvarky ................ sirup .......................................... slanina ...................................... smetana .................................... sníh (šlehané bílky) .................. strouhanka ............................... sůl .............................................. sýr ............................................. syrovátka .................................. škrobová moučka .................... šlehačka .................................... škvarky ..................................... špek ............................................ těstoviny .................................... - kolínka .................................... - makarony ............................... - nudle široké ............................ - nudle vlasové .......................... - špagety .................................... pulpo pudingpulvoro pureo sekvinberoj/ rosinoj graso - ansera - porka - porka kun grivoj siropo salita fumaĵita lardo kremo ŝaŭmigita blankaĵo bulkoraspaĵo, panraspaĵo salo fromaĝo selakto amelfaruno kirlita kremo grivoj lardo pastaĵoj - kurboformaj tubetoj - makaronioj - nudeloj - vermiĉeloj - spagetoj - flíčky .................................... tvaroh ..................................... uzeniny .................................. - klobása ................................ - párek ................................... - salám ................................... - vuřt („buřt“) ........................ - šunka ................................... vejce – žloutek - bílek ............ záklechtka – mouka .............. s vodou, mlékem i zápražka, jíška – mouka, ...... málo tuku i zásmažka, jíška – mouka, ..... hojně tuku - kvadratetoj kazeo fumaĵoj - kolbaso - parvursto - salamo - vursto - ŝinko ovo – flavaĵo - blankaĵo farunlikvaĵo – faruno kun akvo, lakto farunrostaĵo – faruno preskaŭ sen graso farunfritaĵo – faruno abunde da graso .2 Luštěniny a obiloviny .2 Legumenoj kaj cerealoj čočka ....................................... fazole ....................................... hrách ....................................... jáhly ........................................ kroupy, krupky ...................... kroupy, krupky (ječné) ......... krupice (kukuřičná) ............... krupice (pšeničná) .................. -9- lentoj fazeoloj pizoj milioj grio, grieto grio, grieto (el hordeo) grieto (el maizo) grieto, semolo (el tritiko) III. Krudaĵoj III. Suroviny mouka ........................................ - ječná ........................................ - pšeničná .................................. - žitná ........................................ mouka +++) .............................. - hladká ..................................... - polohrubá ............................... - hrubá ...................................... pohanka .................................... rýže ........................................... vločky ........................................ - ovesné ..................................... - rýžové ..................................... faruno - hordea - tritika - sekala faruno +++) - fajne muelita - duonfajne (duonkrude) muelita - malfajne (krude) muelita fagopiro rizo flokoj - avenaj (avenflokoj) - rizaj (rizoflokoj) . 3 Zelenina a ovoce . 3 Legomo kaj fruktoj artyčok ...................................... brambory .................................. brokolice ................................... celer ........................................... cibule ......................................... cukina ........................................ čekanka ..................................... černý kořen ............................... červená řepa ............................. česnek ........................................ dýně ........................................... artiŝoko terpomoj brokolo celerio cepo cukinio ciĥorio hispania skorzonero ruĝa beto ajlo melona kukumo - 10 - fazolové lusky ............................ hrášek zelený (lusky) ................. chřest .......................................... kapary ........................................ kapusta ....................................... - hlávková (savojská) ................. - kadeřavá (kadeřávek) .............. - růžičková (bruselská) .............. kedlubna (kedluben) ................. křen ............................................ kukuřice ..................................... květák (karfiol) ........................... lilek ............................................. meloun ....................................... mrkev ......................................... okurka ........................................ oliva ............................................ paprika (lusk) ............................. pastiňák ...................................... petržel, kořenová ....................... petržel, kadeřavá (nať, výhonek) pórek ........................................... rajské jablíčko (rajče) ................ rebarbora (reveň) ....................... ředkev ......................................... ředkvička .................................... fazeolaj guŝoj pizo verda (guŝoj) asparago kaparoj brasiko-sabeliko - kapa (savoja) - krispa, sabelika - burĝona (brusela, burĝonbrasiko) tigobrasiko (brasikrapo) kreno maizo florbrasiko melongeno melono karoto kukumo olivo paprika guŝo, kapsiko pastinako petroselo, radika petroselo, krispa (foliaĵo, ŝoso) poreo tomato rabarbo rafano rafaneto III. Krudaĵoj III. Suroviny salát hlávkový ...................................... šalotka .................................................. špenát ................................................... šťovík .................................................. topinambur .......................................... tuřín ..................................................... tykev .................................................... vodnice ................................................ zelí, bílé ............................................... zelí, červené ........................................ zelí, letní ............................................. zelí, zimní ........................................... laktuko ŝaloto (askalono) spinaco rumekso topinamburo napo kukurbo rapo brasiko, blanka brasiko, ruĝa brasiko, somera brasiko, vintra ananas .................................................. angrešt ................................................. banán ................................................... bluma .................................................. borůvka ............................................... broskev ............................................... brusinka ............................................... citron ................................................... datle .................................................... fík ........................................................ hrozny, vinné ....................................... hruška .................................................. jablko .................................................. jahoda .................................................. ananaso groso banano pruno „italika“ mirtelo persiko vakcinio citrono daktilo figo vinberaro piro pomo frago kaštan ................................................ kdoule ............................................... malina ............................................... mandarinka ....................................... mango ............................................... meloun .............................................. meruňka ............................................ mirabelka („špendlíky, ...................... trnky, karlátka“) i mišpule .............................................. moruše .............................................. ostružina ........................................... papaja ................................................ pomeranč ........................................... rybíz, bílý .......................................... rybíz, černý ....................................... rybíz, červený ................................... ryngle (renkloda) .............................. šípek ................................................. švestka .............................................. trnka ................................................. třešně ................................................. višně .................................................. - 11 - kaŝtano (marono) cidonio frambo mandarino mango melono abrikoto mirabelo mespilo moruso rubuso papajo oranĝo ribo, blanka ribo, nigra ribo, ruĝa renklodo rozbero (rozfrukto) pruno prunelo ĉerizo acidĉerizo III. Krudaĵoj III. Suroviny .4 Koření a bylinky . 4 Spicoj kaj aromaj herboj anýz ........................................ badyán ................................... bazalka .................................. bobkový list ........................... cayenský (kajenský) pepř ..... estragon ................................. fenykl .................................... hořčičné semínko .................. hřebíček ................................. jalovec ................................... kari ........................................ kmín ...................................... kopr ....................................... koriandr ................................. levandule ............................... libeček ................................... majoránka ............................. máta ....................................... meduňka ................................ muškátový květ ..................... muškátový oříšek .................. nové koření ............................ oregano (dobromysl) ............. paprika .................................. - sladká ................................... - pálivá ................................... anizo ilicio bazilio laŭra folio kajena pipro drakunkolo fenkolo sinapa sem(et)o kariofilo juniperbero kareo kumino aneto koriandro lavandulo (lavendo) levistiko majorano mento meliso muskat-arilo (maciso) muskat-muskato („nukseto“) pimento origano papriko - dolĉa - pika (brulgusta) pažitka ................................... pepř ........................................ - bílý ....................................... - černý .................................... - červený ................................ puškvorec .............................. rozmarýn ............................... sanytr (salnitr) ....................... saturejka ................................ skořice ................................... šafrán .................................... šalvěj ..................................... tymián .................................... vanilka ................................... zázvor .................................... - 12 - ŝenoprazo pipro - blanka - nigra - ruĝa akoro rosmareno salpetro satureo cinamo safrano salvio timiano vanilo zingibro IV. Manĝoj IV. Pokrmy . 1 Předkrmy a saláty . 1 Antaŭmanĝaĵoj kaj salatoj gratinované chlebíčky .......... grilovaná rajčata .................. kaviár .................................... klobása .................................. - studená ................................ - opečená ............................... majonéza ............................... - drůbeží ................................ - lososová .............................. - rybí ...................................... - šunková ............................... makrela ................................. - se smetanovou omáčkou ... - v oleji ................................... míšenina z vajec .................... omeleta .................................. - s cibulí a bramborami ........ - s rajčaty a paprikami ......... - sýrová .................................. - zeleninová ........................... opečené houby ....................... palačinka sladká ................... - s džemem a šlehačkou ........ - s jahodami ........................... - s malinami ........................... palačinka slaná, plněná ........ gratenitaj toastoj rostitaj tomatoj kaviaro kolbaso - malvarma - rostita majonezo - kortbirda - salma - fiŝa - ŝinka skombro - kun krema saŭco - en oleo ovomiksaĵo (fritita) omleto - kun cepo kaj terpomoj - kun tomatoj kaj kapsikoj - kun fromaĝo - kun legomo rostitaj fungoj palĉinto dolĉa - kun konfitaĵo kaj kremo - kun fragoj - kun framboj palĉinto (patkuko) sala, farĉita per: - 13 - - rajčaty .................................... - sýrem ..................................... - vejci ........................................ - žampiony ............................... paštika ..................................... - z husích drůbků .................... - z husích jater ......................... párek ........................................ salám ........................................ sardinky ................................... - s bylinkami ............................ - osmažené ............................... - v oleji ..................................... špenátová roláda ..................... tvarohová pomazánka ............ vaječné smaženky s žampiony vaječný salát ............................ vaječné toasty .......................... vejce ......................................... - plněná .................................... - s kraby ................................... vejce se sýrem, zapečená ........ - v košíčcích z těsta ................. - v košíčcích ze salámu ............ vejce, zapečená ........................ - s cibulkou ............................... - tomatoj - fromaĝo - ovoj - agarikoj pasteĉo - el anseraj dehakitaĵoj - el anseraj hepatoj parvursto salamo sardeloj - kun herboj - frititaj - en oleo rulaĵo el spinaca pasto kazea (pan)ŝmiraĵo ovaj fritaĵoj kun agarikoj ova salato toastoj kun ovo ovoj - farĉitaj - kun kraboj ovoj kun fromaĝo, gratenitaj - en pastaj korbetoj - en salamaj korbetoj ovoj, gratenitaj - kun cepo IV. Manĝoj IV. Pokrmy - s křenem ................................ - se slaninou („anglickou“) ...... - se špekem .............................. - se šunkou a sýrem ................. - se špenátem ........................... - se žampiony .......................... vejce, ztracená, ....................... ve smetanové omáčce i zeleninová směs ....................... salát (s majonézou / ................. bez majonézy) i - bramborový .......................... - celerový ................................. - fazolový ................................. - humrový ................................ - krabí ...................................... - kuřecí .................................... - mrkvový ................................ - okurkový ............................... - rajský ..................................... - rybí ........................................ - sardelový ............................... - sýrový .................................... - šopský .................................... - kun kreno - kun fumaĵita lardo („angla“) - kun lardo - kun ŝinko kaj fromaĝo - kun spinaco - kun agarikoj ovoj, poĉitaj, en krema saŭco legoma miksaĵo salato (kun majonezo / sen majonezo) - terpoma - celeria - fazeola - omara - kraba - kokida - karota - kukuma - tomata - fiŝa - sardela - fromaĝa - legoma, kun bulgara fromaĝo - vaječný ................................... - ova - vlašský .................................... - kun salamo - 14 - .2 Polévky / zavářky .2 Supoj / enbolaĵoj boršč ...................................... polévka bramborová ............ - letní ..................................... - zimní ................................... - selská ................................... celerová, s bramborami ........ cibulová ................................. česneková (oukrop) ............... čočková .................................. drožďová ............................... dršťková ................................ drůbková bílá ........................ fazolová, bílá, na kyselo ....... fazolová s uzeným masem .... frankfurtská .......................... gulášová ................................. houbová ................................. hrachová ................................ chlebová (s vejcem) .............. jaternicová ............................ jehněčí ................................... kapustová, se sýrem .............. kmínová ................................ knedlíčková (játrové k., ....... játrová rýže) i kroupová ................................ barĉo supo terpoma - somera - vintra - kamparana celeria, kun terpomoj cepa ajla lenta gista stomaktripa tripa blanka fazeola, blanka, acidita fazeola kun fumaĵita viando gulaŝa, kun parvursto ĝulaŝa funga piza pana (kun ovo) el porkotripa miksaĵo ŝafida sabelika, kun fromaĝo kumina kun hepataj buletoj, hepata „rizo“ gria IV. Manĝoj IV. Pokrmy krupicová ................................. semola kyselo (podkrkonošská) ............ densigita, el gisto-lakto, fungoj (montara) květáková ................................. florbrasika mléčná, s rýží ........................... lakta, kun rizo nudlová .................................... nudela, vermiĉela ovarová ..................................... porka, kapbolaĵa pivní ......................................... biera pórková .................................... porea rajská ....................................... tomata rybí ........................................... fiŝa slepičí ....................................... kokina špenátová ................................. spinaca zapražená ................................. farunrostaĵa konsomeo z čerstvého zelí, s masem ........ el freŝa brasiko, kun viando z fazolových lusků, s krupicí .. el fazeolaj guŝoj, kun semolo z hrášku a brambor ................ el verdaj pizoj kun terpomoj z kysaného zelí ........................ el fermentita brasiko z ovesných vloček ................... el avenaj flokoj vývar ........................................ buljono - hovězí .................................... - bova - zahuštěný .............................. - konsomea - zeleninový ............................. - legoma kroupy, krupky .................... krutony ................................. krupice ................................. noky, nočky, knedlíčky ....... (kvasnicové, játrové) i nudle (široké, vlasové) ......... rýže (bílá, „játrová“) ............. strouhání .............................. svítek .................................... . 3 Omáčky . 3 Saŭcoj omáčka ................................. - bešamelová ........................ - celerová .............................. - cibulová .............................. - česneková ........................... - frankfurtská ...................... - hořčicová ............................ - houbová .............................. - jablečně-křenová ............... - kaparová ............................ - koprová .............................. - křenová .............................. - okurková ............................ - pažitková ............................ - rajská .................................. Zavářky (do polévek) .............. Enbolaĵoj (por supoj) drobenka .................................. erigitaĵo (el pasto, pano) kapání ...................................... pastogutaĵo - 15 - grio, grieto frititaj pankubetoj semolo nokoj, buletoj, kneletoj (gistaj, hepataj) nudeloj (larĝaj, vermiĉelaj) rizo (blanka, „hepata“) raspaĵo krespopecoj saŭco - beŝamela - celeria - cepa - ajla - „frankfurta“ (kun f. vursto) - mustarda - funga - pomo-krena - kapara - aneta - krena - kukuma - ŝenopraza - tomata IV. Manĝoj IV. Pokrmy - romuláda ............................ - sardelová ............................ - sladká (povidlová – ........... švestková / z ovoc. šťávy) - smetanová .......................... - sojová ................................. - sýrová ................................. - šípková ............................... - štěpánská ........................... - romulado - sardela - dolĉa (prunaĵa / el frukta suko) - s hráškem .......................... - s kyselými cibulkami ....... - s makarony a sýrem ......... - s rajčaty ............................. - s rajčaty a fazolkami ........ - se sýrem ............................. - se zeleninou ....................... - znojemský ......................... - krema - soja - fromaĝa - sovaĝ-rozbera - „stefana“ (kun kuiritaj haketitaj ovoj) - tatarská .............................. - „tatara“ (majoneza) - vaječná ............................... - ova - worcestrová ....................... - vorcestra . 4 Viandaj manĝoj . 4 Masová jídla . 4.1 Z hovězího masa jazyk, vařený ....................... ledvina, dušená .................... maso, dušené ....................... - s hořčicí ............................. - s kysanou smetanou .......... - na rajčatech ....................... - se zeleninou a brambory .. maso vařené ........................ plátek ................................... - na smetaně ........................ - na smetaně, se zeleninou .. - plněný, se smetanou ......... - s kyselou okurkou ............. roštěnka, dušená ................. i . 4.1 El bova viando biftek ................................... - přírodní ............................. - se žampiony ...................... - tatarský ............................. býčí žlázy (testes), smažené dršťky, zadělávané ............. guláš .................................... - bramborový ...................... - pikantní ............................. bifsteko - (krad)rostita - kun agarikoj - kruda, skrapita (laŭ tatara maniero) testikoj, frititaj stomaktripoj, frikasitaj gulaŝo - terpoma - pikanta (spicita) - na zelenině ......................... - na paprice, se smetanou ... - v mléce ............................... - 16 - - kun verdaj pizoj - kun marinitaj cepetoj - kun makaronioj kaj fromaĝo - kun tomatoj - kun tomatoj kaj fazeolaj guŝoj - kun fromaĝo - kun legomo - „znojma“ (kun marinitaj kukumoj) lango, kuirita reno, stufita viando, stufita - kun mustardo - kun acida kremo - sur tomatoj - kun legomo kaj terpomoj - kuirita steko - kun kremo - kun kremo, kun legomo - farĉita, kun kremo - kun marinita kukumo ripaĵo, stufita (bovstufaĵo, lumbaĵo) - sur legomo - sur papriko, kun kremo - en lakto IV. Manĝoj IV. Pokrmy - znojemská ......................... - kun marinitaj kukumoj pečeně (roštěnec) ................. ripaĵo rostita (dorsoripaĵo, rostbefo) - na víně ............................... - sur vino - na zelenině ........................ - sur legomo - přírodní ............................. - en propra saŭco - s hořčicí ............................. - kun mustardo - s kysanou smetanou ......... - kun acida kremo - s kyselou okurkou ............ - kun marinita kukumo - na rajčatech ...................... - sur tomatoj - se žampiony ...................... - kun agarikoj - se zázvorem ...................... - kun zingibro roláda .................................. rulaĵo - plněná masem (mix) ........ - farĉita per haketita viandomiksaĵo - plněná vejci na tvrdo ....... - farĉita per kuiritaj ovoj - s hořčicí ............................. - ŝmirita per mustardo rumpsteak (přírodní pečeně) rumpsteko (rostita) svíčková ............................... fileaĵo - na smetaně ........................ - kun kremo - na víně ............................... - sur vino - sekaná ................................ - haketita - s nádivkou ......................... - farĉita - s okurkami a mrkví .......... - kun kukumoj kaj karoto - „stroganov“ ....................... - laŭ rusia recepto (kun fungoj) - špikovaná .......................... - lardita - v kapustových listech ....... - en sabelikaj folioj - v lístkovém těstě ............... oháňka vařená .................... španělský ptáček ................ vemínko, smažené .............. závitek ................................. - na smetaně, s křenem ...... - nadívaný rýží .................... - nadívaný houbami ........... - 17 - - en foliigita pasto vosteto, kuirita farĉita volvaĵo tranĉaĵo el bovinmamo, fritita volvaĵo - kun kremo kaj kreno - farĉita per rizo - farĉita per fungoj 15 IV. Pokrmy 4 1 IV. Manĝoj 5 6 Hovězí .................... 13 7 10 2 14 Názvy dělení masa 9 8 .................................... Bova 11 12 14 3 Nomoj de viando-partoj česky 1. špička krku a krk 2. vysoké žebro (přední žebro) 3. hrudí 4. podplečí 5. vysoký roštěnec 6. nízký roštěnec 7. svíčková 8. pupeční žebro (zadní ž., bok s kostí) 9. bok (bez kosti), pupek 10. plec, plecko 11. kýta: ořech/vrchní šál, spodní šál, 12. předkýtí 13. špička kýty (zadní maso) 14. kližka 15. oháňka De ZP 1. antaŭa kolo 2. brusta ripo(viando) (antaŭa ripo) 3. brusto 4. subŝultro(viando) 5. antaŭa dorso (dorsoviando) 6. lumbo 7. fileo (fileoviando) 8. ventra ripo (ventroripo) 9. koksoviando sen ostoj (ventro sen ripo) 10. ŝultro 11. femuro: nukso/supra-malsupra ŝalmuskolo 12. antaŭfemuro 13. pinto de femuro (supra, suba femura klabo) 14. pieda viando (piedoviando) 15. vosto De EBV (Duden) 1. kolo 2. antaŭa ripaĵo 3. brustaĵo 4. brusto-ripaĵo 5. posta ripaĵo 6. lumbaĵo 7. fileo 8. 9. maldikaj ventroflankaĵoj 10. ŝultro 11. femuraĵo 12. 13. rumpo 14. kruraĵo 15. Poznámky: Ledví Panenka (svíčková) Rimarkoj: Lumbo(parto) Fileo: de bovo, de porko EN: rump = femuro Wells: postaĵo - 18 - De JW 1. nuko kaj kolo 2. brusta ripo 3. brusto 4. subŝultra ripaĵo 5. (supra) dorso 6. lumbo 7. fileo 8. ventra ripo 9. koksoviando sen ostoj 10. ŝultro 11. femuro (...nukso) 12. subfemura viando 13. femura klabo, gropo (rumpo) GE 1915 +++ 14. kruroviando 15. +++: kiel parto de femuro ĝi estu tiel nomata IV. Manĝoj IV. Pokrmy . 4.2 Z telecího masa i . 4.2 El bovida viando játra ..................................... - na cibuli ............................ - smažená ............................ - ve vaječném těstíčku ....... hlava s vinnou omáčkou .... hrudí ................................... - na slanině ......................... - s citronem ........................ - s nádivkou ......................... - s vinnou omáčkou ............ - smažené ............................. karbanátek pečený ............. koleno pečené ...................... kotleta .................................. - na víně, s parmezánem .... - přírodní, s kmínem .......... kýta (ořech) - pečeně .......... - s majonézou ...................... - na paprice ......................... - na sardelích ....................... - pečená ............................... - s rýží .................................. - zadělávaná ........................ ledvina, pečená .................... ledvina, zavinutá ................. hepataĵo - sur cepo - fritita - en ova pasto kapo kun vina saŭco brustaĵo - sur lardo - kun citrono - farĉita - kun vina saŭco - fritita frikadelo rostita genuo rostita kotleto - sur vino, kun parmezano - rostita, kun kumino femuraĵo (nukso, klabo, gropo, rumpo) - rostaĵo - kun majonezo - sur papriko - kun sardeloj - (krad)rostita - kun rizo - frikasita dorsaĵo, rostita dorsaĵo volvaĵo, kun reno mozeček ................................... - dušený s vejci ........................ - smažený ................................. nožičky ..................................... - pečené, marinované ............. - smažené ................................. pečeně ...................................... - na víně ................................... - pikantní ................................. - se smetanou ........................... roláda plněná vejci a salámem řízek ......................................... - máslový (z mletého masa) ..... - opečený na másle .................. (medailonky) i - na houbách ............................ - na rajčatech ........................... - na sardelích a kaparech ........ - na zázvoru ............................. - s česnekem ............................. - se smetanou ........................... - se zeleninou ............................ - smažený (vídeňský), ............... v trojobalu i - smažený, ve vaječném těstě .. - zapečený se šunkou ............... - 19 - cerbaĵo - stufita kun ovoj - fritita piedaĵoj - rostitaj, marinitaj - frititaj rostaĵo - sur vino - pikanta - kun kremo rulaĵo farĉita per ovoj kaj salamo eskalopo - butera, el haketita viando) - rostita sur butero (medalionetoj) - sur fungoj - sur tomatoj - sur sardeloj kaj kaparoj - sur zingibro - sur ajlo - kun kremo - sur legomo - fritita („viena“), ovumita-panumita - fritita, en ova pasto - gratenita kun ŝinko IV. Manĝoj IV. Pokrmy - zapečený se sýrem ........................ závitek (španělský ptáček) .............. - s nádivkou (párky, mor. ................ klobása, vejce) i - se sardelemi .................................. - se šunkou ...................................... - se sýrem ........................................ - se žampiony .................................. - gratenita kun fromaĝo volvaĵo, gratenita - farĉita (parvursto, kolbaso, ovo) - kun sardeloj - kun ŝinko - kun fromaĝo - kun agarikoj - 20 - IV. Manĝoj IV. Pokrmy Telecí ........................................................................................................................................................ Bovida 1 2 3 4 7 6 9 5 8 Názvy dělení masa Nomoj de viando-partoj 1. krk (karbanátek) 2. pečeně (ledvina) 3. kýta 4. plec 5. špička hrudí 6. střed hrudí 7. pupek 8. přední koleno (kližka) 9. zadní koleno (kližka) 1. kolo 2. dorso 3. femuro 4. ŝultro 5. brusto supra 6. brusto meza 7. ventro 8. genuo antaŭa 9. genuo malantaŭa - 21 - IV. Manĝoj IV. Pokrmy . 4.3 Z vepřového masa i . 4.3 El porka viando bůček, nadívaný ................... bůček, pečený ...................... čevapčiči ............................... játra, dušená ........................ játra, na roštu ...................... guláš segedínský .................. guláš se zeleninou ................ kotleta s kostí / žebírko / ..... - jako řízek (přírodní) .......... - dušená ............................... - s okurkovou omáčkou ....... - s paprikovým luskem ........ - s pórkem ............................ - s rajčaty ............................. - se smetanou ....................... - se sýrem ............................ - se zeleninou ....................... - se žampiony ....................... - v trojobalu ......................... ledvinky, dušené .................. ledvinky, s vejci ................... maso, dušené ....................... maso, vařené ....................... ovar ..................................... pečeně (bez kosti), ražniči .. - na sardelích ....................... ripaĵo, farĉita ripaĵo, rostita serbia kebabo hepataĵo, stufita hepataĵo, kradrostita gulaŝo kun saŭrkraŭto gulaŝo kun legomo kotleto kun ripo / ripaĵo / - rostita - stufita - en saŭco kun marinita kukumo - kun paprika guŝo - kun poreo - kun tomatoj - kun kremo - kun fromaĝo - kun legomo - kun agarikoj - fritita ovumita panumita renaĵo, stufita renaĵo, kun ovoj viando, stufita viando, kuirita kapbolaĵo rostaĵo (sen ostoj) - (krad)rostaĵo - sur sardeloj - 22 - - na smetaně (kotleta) ................. - na víně ....................................... - naložená, na víně ...................... - na zelenině ................................ - pikantní .................................... - s cibulí ....................................... - s červeným zelím ...................... - se smetanou a hořčicí .............. pečené nožičky s nádivkou ........ řízek / kotleta .............................. - dušený ....................................... - smažený, vídeňský ................... (v trojobalu) i - s paprikovým luskem .............. - ve vaječném těstíčku ................ svíčková na roštu ........................ - kun kremo (kotleto) - sur vino - marinita, sur vino - sur legomo - pikanta - kun cepo - kun ruĝa brasiko - kun kremo kaj mustardo rostitaj piedetoj, farĉitaj eskalopo / kotleto - stufita - fritita, viena (ovumita-panumita) - kun paprika guŝo - en ovopasto fileaĵo, kradrostita IV. Manĝoj IV. Pokrmy Vepřové ...................................................................................................................................................... Porka 3 6 4 1 15 7 8 11 2 12 9 10 13 12a 5 14 13 14 Názvy dělení masa 1. hlava 2. lalok 3. hřbetní sádlo 4. krkovice 5. bok se žebry 6. pečeně 7. kotleta 8. panenka svíčková 9. žebra 10. bůček bez kosti 11. plec Nomoj de viando-partoj 12. kýta 12a. šunkový výřez 13. kolínko 14. nožička 15. ocásek 1. kapo 2. lobo 3. dorsa graso 4. kolviando 5. antaŭa ventroripo 6. rostaĵviando 7. kotleto 8. fileoviando 9. ripoj 10. ventroviando 11. ŝultro - 23 - 12. femuro 12a. šinkoparto 13. genu(et)o 14. pied(et)o 15. vosteto IV. Manĝoj IV. Pokrmy . 4.4 Ze skopového (jehněčího) a kůzlečího masa i čevapčiči ........................................................................................... jehněčí pečeně .................................................................................. jehněčí (kůzlečí) pečeně s nádivkou ............................................... skopový guláš .................................................................................. - na rajčatech a paprikách ............................................................. - na zelenině ..................................................................................... - srbský (s bramborami) ................................................................... skopový hřbet s rajčaty a hříbky ................................................... skopová kotleta s rajčaty a paprikami .......................................... skopová kýta na smetaně ................................................................ skopové maso ................................................................................... - na česneku ..................................................................................... - na roštu .......................................................................................... - s kapustou a bramborami ............................................................ - s majoránkovou omáčkou ............................................................ - s rýží ............................................................................................... - zadělávané, s karotkou ................................................................. skopová plec s rajčaty a smetanou ................................................ skopové rizoto ................................................................................. skopový řízek, dušený ..................................................................... - 24 - . 4.4 El ŝafa (ŝafida) kaj kaprida viandoj serbia kebabo ŝafidaĵo rostita ŝafidaĵo (kapridaĵo) rostita, farĉita ŝafa gulaŝo - sur tomatoj kaj paprikaj guŝoj - sur legomo - serbia (kun terpomoj) ŝafa dorsaĵo kun tomatoj kaj boletoj ŝafa kotleto kun tomatoj kaj paprikaj guŝoj ŝafa femuraĵo kun kremo ŝafa viando - sur ajlo - kradrostita - kun sabeliko kaj terpomoj - kun majorana saŭco - kun rizo - frikasita, kun karoto ŝafa ŝultraĵo kun tomatoj kaj kremo ŝafa rizoto ŝafa eskalopo, stufita IV. Manĝoj IV. Pokrmy Skopové ........................................................................................................................................................ Ŝafa 1 2 3 4 5 6 7 7 Názvy dělení masa Nomoj de viando-partoj 1. krk 2. vysoký hřbet (šrůtka) 3. nízký hřbet 4. kýta 5. plec 6. bok (pupek) 7. noha 1. kolo 2. alta (antaŭa) dorsoviando 3. malalta (malantaŭa) dorsoviando 4. femuro 5. ŝultro 6. ventroviando 7. kruroviando - 25 - IV. Manĝoj IV. Pokrmy . 4.5 Ze zvěřiny i . 4.5 El ĉasbestoj jelení hrudí, nadívané ............. jelení hřbet na smetaně .......... jelení steak ............................... kančí guláš ............................... kančí kýta se šípkovou ............ omáčkou i kančí pečeně na smetaně, ....... s brusinkami i kančí řízek ............................... srnčí / zaječí guláš ................... srnčí kýta na červeném víně .. srnčí pečeně ............................. srnčí pečeně na smetaně ......... srnčí přední maso, dušené ..... srnčí ragú ................................. cerva brustaĵo, farĉita cerva dorsaĵo kun kremo cerva steko apra gulaŝo apra femuraĵo kun rozbera saŭco apra rostaĵo kun kremo, kun vakcinioj apra eskalopo kapreola /lepora gulaŝo kapreola femuraĵo sur ruĝa vino kapreola rostaĵo kapreola rostaĵo kun kremo kapreola brustaĵo, stufita kapreola raguo . 4.6. Z drůbeže a králíka i . 4.6 El kortbirdoj kaj kuniklo holoubata, pečená, s nádivkou husí biskup, pečený ................. husí drůbky na paprice .......... husí játra ................................. - na cibulce .............................. - s mandlemi ............................ husa, pečená ............................ husí prsa na zázvoru ............... husa, nadívaná ........................ kolombidoj, rostitaj, farĉitaj ansera rumpsteko, rostita anseraj tripoj sur papriko ansera hepataĵo - sur cepo - kun migdaloj ansero, rostita ansera brustaĵo sur zingibro ansero, farĉita - 26 - kachna, pečená ........................... králík ........................................... - dušený ........................................ - dušený, na víně .......................... - pečený, s česnekem .................. - s hořčicí a pálenkou ................. krůta, pečená .............................. kuře ............................................. - dušené, se smetanou ................ - nadívané ................................... - na houbách ............................... - na paprice ................................. - na rajčatech, s vínem ............... - na zelenině ................................ - na žampionech a smetaně ........ - pečené v troubě ......................... - pečené na roštu ......................... - s omáčkou z rajčat ................... - smažené, v trojobalu ................ - smažené, v sýrovém obalu ....... - vařené ........................................ perlička, pečená .......................... slepice .......................................... - na smetaně ................................ - pečená na slanině ...................... - smažená ..................................... - vařená ........................................ anaso, rostita kuniklo - stufita - stufita, sur vino - rostita, kun ajlo - kun mustardo kaj brando meleagro, rostita kokidaĵo - stufita, kun kremo - farĉita - sur fungoj - sur papriko - sur tomatoj, kun vino - sur legomo - sur agarikoj kaj kremo - rostita en fornokesto - kradrostita - kun tomata saŭco - fritita, ovumita-panumita - fritita, en fromaĝa pasto - kuirita numido, rostita kokinaĵo - kun kremo - rostita kun lardo - fritita - kuirita IV. Manĝoj IV. Pokrmy . 4.7 Z ryb i . 4.7 El fiŝoj kapr ........................................... - na černo .................................. - pečený, s citronem ................. - pečený, se smetanou .............. - smažený .................................. - vařený, na modro .................. - v rosolu ................................... lín, pečený na kmíně ................ štika ........................................... - pečená ..................................... - pečená, na sardelích ............... úhoř, pečený ............................. . 4.8 Z mletého masa kouličky v omáčce ..................... buletoj, en saŭco krokety z vařeného masa ......... buletoj, el kuirita viando, frititaj máslový „řízek“ ....................... - butera „flano“ placičky, s rajčaty ..................... flanoj, kun tomatoj pečeně (sekaná „svíčková“) ...... rostaĵo („haketita fileaĵo“) - se smetanovou omáčkou ........ - kun krema saŭco - se zeleninou ............................. - kun legomo závin ........................................... volvaĵo karpo - en saŭco el sekfruktoj - rostita, kun citrono - rostita, kun kremo - fritita - kuirita en vinagro - en gelatenaĵo tinko, rostita kun kumino ezoko - rostita - rostita, kun sardeloj angilo, rostita . 4.9 Z uzeného masa i . 4.9 El fumaĵita viando brambory, zapečené ................. s uzeným masem i flíčky (fleky) ............................... s uzeným masem i karbanátky ................................ krkovice, pečená ....................... maso, vařené ............................. nákyp ......................................... omeleta ...................................... i . 4.8 El haketita viando biftek ......................................... bifsteko čevapčiči ................................... stangoformaj viandomikso -frikadeloj karbanátky (z míchaného masa) frikadeloj (el viandomiksaĵo) - dušené, s hráškem .................. - stufitaj, kun pizoj - dušené, v omáčce ................... - stufitaj, en saŭco - smažené .................................. - frititaj karbanátky (telecí) ................... frikadeloj (el bovida v.) - dušené ..................................... - stufitaj - s hříbky ................................... - kun boletoj - smažené ................................... - frititaj - 27 - terpomoj, gratenitaj kun fumaĵita viando kvadrat-pastaĵoj kun fumaĵita viando frikadeloj kolviando, rostita viando, kuirita sufleo omleto IV. Manĝoj IV. Pokrmy . 5. Senviandaj manĝoj . 5. Bezmasá jídla . 5.1 Sladká i . 5.1 Dolĉaj kaše: ........................................ - krupicová (vaječná) ............. - ovesná .................................. - pohanková ........................... knedlíky .................................. (z těsta: bramborového, i kynutého, odpalovaného, i tvarohového), plněné i jahodami, broskvemi, i borůvkami, meruňkami, i rybízem, švestkami, i švestkovými povidly aj. i nákyp, rýžový ........................ žemlovka (jablková) ............... . 5.2 Nesladká - pečené se sýrem ................... - vařené ................................... - vařené, s mlékem .................. - vařené, s česnekem a petrželí - zapečené ................................. - zapečené s bílou omáčkou ... - zapečené s houbami ............. - zapečené se slanečkem ......... - zapečené s vejci a sýrem ...... kaĉo: - grieta ovokaĉo - avena - fagopira knedbuloj (el pasto: terpoma, ŝvela, bola (bol-pasto), kazea), farĉitaj per fragoj, persikoj, mirteloj, abrikotoj, riboberoj, prunoj, prunaĵo k. a. sufleo, rizogrieta ovokaĉo „bulkaĵo“ (kun stufitaj pomoj) bramborák .............................. bramborová kaše ................... - růžová, zelená ...................... - s celerem ............................... - s opečenou cibulí ................. bramborové ............................ - placky (pečené) ..................... i . 5.1 Nedolĉaj brambory ................................ - dušené .................................. - dušené se smetanou ............. - dušené na kyselo, s koprem - dušené na paprice ................ - dušené v majoránkové ....... omáčce i - pečené ................................... - pečené s máslem .................. terpomoj - stufitaj - stufitaj kun kremo - stufitaj kun acida kremo, aneto - stufitaj sur papriko - stufitaj en majorana saŭco - rostitaj - rostitaj kun butero - 28 - - šišky (smažené) ..................... - škubánky .............................. čočka (na kyselo) ..................... fleky (flíčky) ............................. - s houbami ............................. - s čerstvým zelím ................... - s kysaným zelím ................... - rostitaj kun fromaĝo - kuiritaj - kuiritaj, kun lakto - kuiritaj, kun ajlo kaj petroselo - gratenitaj - gratenitaj kun krema saŭco - gratenitaj kun fungoj - gratenitaj kun haringo - gratenitaj kun ovoj kaj fromaĝo krudterpoma flano terpoma kaĉo - rozkolora, verda - kun celerio - kun rostita cepo terpomaj - flanoj (rostitaj) - kuiritaj terpomoj + faruno - ruletoj (frititaj) - kuiritaj terpomoj + faruno - terpomfaruna kaĉo lentaĵo (je acida maniero) kvadratetformaj pastaĵoj - kun fungoj - kun kruda brasiko - kun fermentita b. (saŭrkraŭto) IV. Manĝoj IV. Pokrmy halušky (slovenské) ............... nokoj terpomfarunaj (slovaka tradicia) - s kyselým zelím, se špekem - kun saŭrkraŭto, kun lardo - s bryndzou ........................... - kun pikanta ŝafa fromaĝo houby, dušené (s vejci) .......... fungoj, stufitaj (kun ovoj) jahelník, vařený ..................... milio-kaĉo, kuirita (kun terpomoj) (s bramborami) i kaše: ....................................... kaĉo: - hrachová .............................. - piza - krupicová (s houbami, ......... - semola (kun fungoj, ovokaĉo) vaječná) i - ovesná .................................. - avena - pohanková ........................... - fagopira - rýžová .................................. - riza knedlíky (z těsta houskového, knedbuloj (el bulka ŝvelpasto) kynutého) i - špekové ................................ - lardaj knedlíky (z těsta bramboro- knedbuloj (el terpompasto), farĉitaj per: vého), plněné: i - masem, špekem, škvarkami - viando, lardo, grivoj kroupy .................................... griaĵo - dušené (s brambory) ............. - stufita (kun terpomoj) - vařené ................................... - kuirita lepenice ................................... miksita terpoma kaĉo makarony ............................... makaronioj - s rajskou omáčkou .............. - kun tomata saŭco - se smetanou .......................... - kun kremo - s rajčaty a žampiony ........... nákyp ...................................... - krupicový ............................. - rýžový ................................... - z těstovin .............................. nudle ....................................... - do polévky (široké, tenké) ... - s mákem ............................... - růžové, zelené ...................... rizoto ...................................... - s houbami, paprikami, ...... rajčaty i - zeleninové ........................... smažený sýr ........................... sýrový koláč .......................... sýrové lívance ........................ sýrový nákyp ......................... špagety ................................... - s kečupem a strouhaným ... sýrem i - s paprikami a rajčaty ......... - s vejci a sýrem ..................... špenát (s vejcem) ................... škubánky ............................... zelné závitky, dušené ............. - 29 - - kun tomatoj kaj agarikoj sufleo - semola - riza - el pastaĵoj nudeloj - por supo (larĝaj, vermiĉeloj) - kun papavo - rozkoloraj, verdaj rizoto - kun fungoj, paprikoj, tomatoj - legoma fritita fromaĝo fromaĝa kuko fromaĝaj krespoj fromaĝa sufleo spagetoj - kun keĉupo kaj raspita fromaĝo - kun papriko-guŝoj kaj tomatoj - kun ovoj kaj fromaĝo spinaco (kun ovo) terpomfarunaj buloj, nokoj brasikfoliaj volvaĵoj, farĉitaj IV. Manĝoj IV. Pokrmy . 6 Přílohy k pokrmům . 6 Garnaĵoj brambory ................................ - „ americké“ .......................... - pečené ................................... - vařené .................................. bramborová kaše ................... bramborový salát .................. bramboráčky .......................... terpomoj - „amerikaj“ (frititaj, kun ŝelo) - rostitaj - kuiritaj terpoma kaĉo terpoma salato terpomaj flanoj (frititaj, el krudaj terpomoj) frititaj terpomoj knedbuloj*** (tutaj kaj tranĉitaj – knedleroj) - ŝvelaj (bulkaj / senbulkaj) - terpomaj (el kuiritaj ter. / bulkaj) - terpomaj (el krudaj ter. ) hranolky ................................. knedlíky *** .......................... (celé i krájené na plátky) i . 7 Farunaĵoj kaj desertoj . 7 Moučníky a dezerty . 7.1 Moučníková těsta i . 7.1 Farunaĵ-pastoj - bramborové .......................... - křehké ................................... - kynuté ................................... - linecké .................................. - lístkové ................................. - mandlové .............................. - nudlové ................................. - odpalované ........................... - perníkové .............................. - piškotové .............................. - sušenkové ............................. - tažené (na „štrůdl“) ............... - třené ...................................... - tvarohové .............................. - kynuté (houskové / ............... bez housky) i - bramborové (z vařených br. / houskové) i - bramborové (ze syrových .... brambor - „chlupaté“) i krokety ................................... terpomaj frititaj „kroket-buletoj“ těstoviny ................................. pastaĵoj topinky ................................... frititaj toastoj rýže (dušená, vařená) ............ rizo (stufita, kuirita) noky ........................................ nokoj . 7.2 Pečivo i . 7.2 Bakaĵoj bábovka .................................. bublanina (s třešněmi, ........... jiným ovocem) i buchta ..................................... dort .......................................... houska .................................... chléb ........................................ kobliha .................................... koláč ....................................... - 30 - - terpoma - ŝvelmola - pufiĝinta - butera - foliigita - migdala - nudela - bolpasto - mielkuka - biskvita - biskota - tirita (por rulaĵo) - frotmiksita - kazea babao sufleo (kun ĉerizoj, aliaj fruktoj) buĥto torto bulko pano benjeto kuko IV. Manĝoj IV. Pokrmy lívanec ..................................... perník ..................................... rohlík ...................................... rohlík sladký loupáček .......... rohlík sladký s náplní ............ rohlík slaný s náplní .............. roláda ...................................... vánočka ................................... vdolek ..................................... velikonoční beránek .............. velikonoční mazanec ............. závin (štrůdl) .......................... - z lístkového těsta ................. - z kynutého těsta .................. - z taženého těsta ................... . 7.3 Zákusky V. Nápoje krespo mielkuko korneto korneto dolĉa foli-pastaĵo korneto dolĉa farĉita korneto sala farĉita rulaĵo pastoplektaĵo (kristnaska) fritkuko paska ŝafid-forma bakaĵo paska dolĉa pano pomrulaĵo (strudelo) - el foliigita pasto - el ŝvela pasto - el tirita pasto aperitiv .................................... becherovka .............................. čaj ............................................ čokoláda .................................. grog ......................................... kakao ....................................... káva ......................................... kefír ......................................... koktejl ..................................... koňak ...................................... likér ......................................... medovina ................................ mléko ...................................... mošt ........................................ odvar ....................................... pálenka ................................... pivo ......................................... podmáslí ................................. punč ........................................ šťáva ....................................... víno ......................................... voda ........................................ i . 7.3 Desertoj dortík ...................................... macesy (židovské .................... velikonoční pečivo) i oplatky / vafle ......................... zmrzlina .................................. zmrzlinový pohár ................... tortpeco (tranĉo el torto) maco / oblato (juda paska deserto) oblatoj / macoj / vafloj glaciaĵo parfeo - 31 - V. Trinkaĵoj aperitivo likvoro „Becher“ teo ĉokolado grogo kakao kafo kefiro koktelo konjako likvoro mielbrando lakto mosto dekokto brando biero buterlakto punĉo suko vino akvo Pojmový systém knedlíků v českém kuchařském umění KRITERIUM NÁPLŇ PLNĚNÉ: MERUŇKY, BROSKVE, ŠVESTKY, JAHODY, BORŮVKY, RYBÍZ, POVIDLA (ŠVESTKOVÁ) Vysvětlivky: * Noky se používají také jako zavářka do polévky ** Kynuté: Použití kvasnic nebo sodovky *** Odpalované těsto hozené do vařící vody (v ní je mléko nebo tuk) Nočky: kuličky z mouky, jater, droždí, (chleb. střídy), žloutek, koření - zavářky do polévek ① Přílohové knedlíky: nakrájené na plátky i celé - 32 - TVAROH KNEDLÍKY TVAROHOVÉ NOKY, NOČKY (JAKO PŘÍLOHA) * DRUH TĚSTA KN. BRAMBOROVÉ PLNĚNÉ: MASEM, ŠPEKEM, ŠKVARKY BRAMBOR. TĚSTO BRAMBORY KNEDLÍKY BRAMBOROVÉ KYNUTÉ TĚSTO MOUKA KN. Z ODPAL. TĚSTA MOUKA KRUPICE KNEDLÍKY KYNUTÉ *** BR. SYROVÉ STROUHANÉ HLAVNÍ JÍDLO: KNEDLÍKY, NOKY KN. HOUSK, ŠPEKOVÉ ** VAŘENÉ BRAMBORY KNEDLÍKY BRAMBOR. BEZ HOUSKY MOUKA KNEDLÍKY HOUSKOVÉ HLAVNÍ SLOŽKA KNEDLÍKY BRAMBOR. HOUSKOVÉ PŘÍLOHOVÉ NOKY CÍL KNEDLÍKY BEZ HOUSKY ① PŘÍLOHOVÉ KNEDLÍKY KNEDLÍKY ZE STROUHANÝCH BRAMBOR (CHLUPATÉ) RODOVÉ JMÉNO: KNEDLÍK(Y) Nocio-sistemo de knedbuloj laŭ la ĉeĥia kuirarto farĉo ĉefplada manĝaĵo: buloj, buletoj, nokoj farĉitaj per fruktoj (abrikotoj, persikoj, prunoj, fragoj, mirteloj, riboberoj k.a.), prunaĵo, marmelado kazeo kazeaj bul(et)oj terpomaj buloj farĉitaj per viando, lardo, grivoj terpomoj bolpastaj buletoj bulko-lardaj buloj ** faruno terpomaj buletoj faruno semolo nokoj (pastobuletoj) kiel garnaĵo al vianda-saŭca ĉefplado* raspaĵo el krudaj terpomoj knedloj (el krudaj terpomoj) terpompasto terpomaj knedloj sen bulko-pecetoj pufpasto terpomaj bulko-knedloj kuiritaj terpomoj knedloj sen bulko-pecetoj speco de pasto faruno bulko-knedloj ĉefa komponanto garnaj nokoj ① garnaj knedbuloj: knedloj, knedleroj celo (knedlo), sin. pastobulo pufpastaj buloj *** genra nomo: knedbulo kriterio referencaj glosoj: * nokoj estas uzataj ankaŭ kiel enbolaĵo por noko-supo ** pufpasto estas pasto fermentinta helpe de gisto aŭ sodakvo *** bolpasto estas faruna pasto, ĉe kies knedado faruno estas ŝutata en bolantan likvon: akvo aŭ lakto kun graso kneletoj: buletoj el aglomeritaj hepataĵo, gisto, (panmolo), ovoflavo, spico - la buletoj estas kuiritaj kiel enbolaĵo en vianda supo ① garnaj knedbuloj = tutaj buloj aŭ tranĉaĵoj de buloj (knedleroj) - 33 - Jazyková a technická spolupráce: Lingva kaj teknika kunlaboro: Jan Werner, Jarka Malá, Vladimír Türk Tiskárna - presejo Dvořák, Dobříš 2015 150 ks ISBN 978-80-87241-20-2 9 788087 241202