GRENZENLOSE AUGENBLICKE
Transkript
GRENZENLOSE AUGENBLICKE
Spojrzenie ponad granicami Najbardziej na wschód wysunięty powiat Niemiec Okamžiky bez hranic okres Görlitz – nejjižnější v Německu GRENZENLOSE AUGENBLICKE DER LANDKREIS GÖRLITZ - DER ÖSTLICHSTE DEUTSCHLANDS 2 2 Blick zur Görlitzer Peterskirche 3 Grußwort SŁOWO WSTĘPNE/ÚVOD Liebe Einwohner und Gäste, die Landkreise Görlitz und Zgorzelec, die zur Euroregion Neisse gehören, sind nicht nur Nachbarn am Grenzfluss Neiße, sie verbindet seit Jahren eine gute Zusammenarbeit. Die bereits von den Vorgängerlandkreisen gepflegte Partnerschaft wurde am 1. Dezember 2010 in Zgorzelec mit der Unterzeichnung einer Vereinbarung erneut bekräftigt. Es soll keine Partnerschaft der Worte, sondern der Taten sein. Die Neiße, die über Jahrzehnte die Region trennte, soll die deutschen und polnischen Nachbarn künftig wieder miteinander verbinden. Ich freue mich, Ihnen eine Broschüre vorlegen zu können, die von den Kreisverwaltungen Görlitz und Zgorzelec erarbeitet wurde. Die deutsch-polnische Grenzregion bietet vielfältige Kultur- und Tourismusangebote. Es gibt Perlen der Architektur, malerische Landschaften, eine vielfältige Flora und Fauna. Vielseitige Bildungseinrichtungen bilden den Nachwuchs für die hier ansässige Wirtschaft aus. In der Broschüre erhalten Sie Informationen zum Tourismus, zur Kultur und Bildung sowie zur Wirtschaft. Eine kleine Übersicht soll die Neugier auf den polnischen Nachbarn wecken. Immer noch wissen wir viel zu wenig voneinander. Doch es ist wichtig, dass sich die Menschen diesseits und jenseits der Neiße näher kommen. Ein Blick in die Geschichte zeigt, dass es den Menschen immer dann gut ging, wenn sie miteinander gearbeitet und gelebt haben. Das müssen wir uns bewusst machen. Ich wünsche Ihnen viel Freude beim Anschauen und Lesen der Broschüre. Drodzy Mieszkańcy i Goście, powiaty Görlitz i Zgorzelec należące do Euroregionu Nysa nie tylko sąsiadują ze sobą przez rzekę graniczną, ale łączy je także od lat dobra współpraca. Partnerstwo pielęgnowane przez poprzednie władze powiatu zostało na nowo potwierdzone w Zgorzelcu dnia 1 grudnia 2010 r. poprzez podpisanie porozumienia. Ma to być partnerstwo oparte na faktach, a nie na obietnicach. Nysa dzieląca region od wielu, dziesiatków lat ma ponownie łączyć ze sobą niemiekkich i polskich sąsiadów. Cieszę się, iż mogę Państwu przedstawić publikację, która została opracowana przez władze powiatu Görlitz i Zgorzelca. Niemiecko - polski region przygraniczny proponuje Państwu różnorodne oferty kulturalne i turystyczne. Są tu perły architektury, malownicze krajobrazy, różnorodna flora i fauna. Zróżnicowane kierunki kształcenia dbają o przyszłą kadrę dla potrzeb regionalnych branż przemysłowych. Na podstawie tej publikacji otrzymacie Państwo informacje dotyczące turystyki, ofert kulturalnych, edukacyjnych i gospodarczych. Mamy nadzieje, że ta krótka prezentacja wzbudzi zainteresowanie naszymi polskimi sąsiadami. Wciaż jeszcze wiemy za mało o sobie. Ale jest przecież rzeczą ważną, abyśmy po tej i po tamtej stronie Nysy zbliżali się do siebie. Rzut oka na historyczne dzieje uzmysławia nam, że ludziom zaczyna się dobrze powodzić wtedy, gdy wspólnie żyją i pracują. Musimy o tym pamiętać. Życzę Państwu dużo radości podczas oglądania i czytania tej broszury. Milí obyvatelé i hosté, okresy Görlitz a Zgorzelec, které patří do Euroregionu Nisa, nejsou jen sousedé, ležící na hraniční řece Nise, spojuje je po řadu let dobrá spolupráce. Toto partnerství, o které pečovaly dřívější okresy, bylo 1. prosince 2010 ve Zgorzeleci potvrzeno podpisem nové smlouvy. Nemělo by to být partnerství pouze formální, mělo by být naplněno společnými akcemi. Nisa, která region po desetiletí rozdělovala, má v budoucnu německé a polské sousedy opět spojit. Jsem rád, že Vám mohu představit publikaci, která byla zpracována okresními úřady v Görlitz a Zgorzelci. V tomto německo-polském regionu najdete pestrou nabídku kulturních a turistických zajímavostí. Máme zde perly architektury, malebnou krajinu s pestrým světem rostlin a živočichů. V regionu je také spousta vzdělávacích zařízení, kde se vzdělávají budoucí generace pro zdejší hospodářství. V publikaci najdete informace o cestovním ruchu, kultuře a vzdělávání, stejně jako z oblasti podnikání. Tento stručný přehled má vzbudit zvědavost sousedů, protože o sobě navzájem víme ještě stále málo. Je velmi důležité, aby se lidé na obou stranách řeky Nisy sblížili. Pohled do historie ukazuje, že se lidem vedlo vždy dobře, když spolu pracovali a žili. Proto se o to vědomě musíme snažit. Přeji Vám mnoho radosti při čtení a prohlížení této publikace. Bernd Lange Landrat des Landkreises Görlitz Bernd Lange Starosta Powiatu Görlitz Bernd Lange Zemský rada okresu Görlitz 4 Der Landkreis Görlitz Powiat Görlitz/Okres Görlitz IN ZAHLEN UND FAKTEN Der Landkreis Görlitz liegt im Osten des Freistaates Sachsen, im Dreiländereck Deutschland-Polen-Tschechien. Kreisstadt ist die Stadt Görlitz. Die Lausitzer Neiße bildet die Grenze zum polnischen Nachbarlandkreis Zgorzelec. Einwohner: 284.790 Fläche: 2.106 km2 Gemeinden: 57, darunter 14 Städte Staatsgrenze zu Polen: ca. 128 km Staatsgrenze zu Tschechien: ca. 65 km Nord-Süd-Ausdehnung: ca. 85 km Ost-West-Ausdehnung: ca. 30 km Entfernungen nach: Berlin - 230 km Dresden - 100 km Warschau - 500 km Breslau - 170 km Prag - 150 km Liberec - 50 km Powiat Görlitz leży we wschodniej części Saksonii, w trójkącie Niemiec, Polski i Czech. Siedzibą powiatu jest miasto Görlitz. Nysa Łużycka tworzy granicę z sąsiednim powiatem Zgorzelec. Liczba mieszkańców: 284.790 Powierzchnia: 2.106 km2 Liczba gmin: 57, w tym 14 miast Długość granicy z Polską: ok. 128 km Długość granicy z Czechami: ok. 65 km Długość powiatu z północy na południe: ok. 85 km Długość powiatu ze wschodu na zachód: ok. 30 km Odległości: Berlin - 230 km Drezno - 100 km Warszawa - 500 km Wrocław - 170 km Praga - 150 km Liberec - 50 km D Okres Görlitz leží na východě Svobodného státu Sasko, v Trojzemí Německo - Česká Republika - Polsko. Okresním městem je Görlitz. Hranici mezi polským sousedním okresem Zgorzelec tvoří Lužická Nisa Počet obyvatel: 284.790 Rozloha: 2.106 km2 Obce: 57, z toho 14 měst Délka státní hranice s Polskem: cca 128 km Délka státní hranice s ČR: cca 65 km Délka sever - jih: cca 85 km Délka východ - západ: cca 30 km Vzdálenosti: Berlín - 230 km Drážďany - 100 km Varšava - 500 km Wroclaw - 170 km Praha - 150 km Liberec - 50 km Gmina Bogatynia tynia 5 Der Landkreis Zgorzelec Powiat Zgorzelec/Okres Zgorzelec IN ZAHLEN UND FAKTEN Der Landkreis Zgorzelec liegt im Westen Niederschlesiens, im Dreiländereck Deutschland-Polen-Tschechien. Kreisstadt ist die Stadt Zgorzelec. Die Lausitzer Neiße bildet die Grenze zum deutschen Nachbarlandkreis Görlitz. Einwohner: 93.408 Fläche: 838 km2 Gemeinden: 7 Staatsgrenze zu Deutschland: ca. 79 km Staatsgrenze zu Tschechien: ca. 68 km Nord-Süd-Ausdehnung: ca. 70 km Ost-West-Ausdehnung: ca. 22 km Gmina Węgliniec PL Entfernungen nach: Berlin - 230 km Dresden - 100 km Warschau - 500 km Breslau - 170 km Prag - 150 km Liberec - 50 km Gmina Piensk Gmina Zgorzelec Powiat Zgorzelec leży w zachodniej części Dolnego Śląska, w trójkącie Niemiec, Polski i Czech. Siedzibą powiatu jest miasto Zgorzelec. Nysa Łużycka tworzy granicę z sąsiednim powiatem Görlitz. Zgorzelec Gmina Sulików Zawidów Liczba mieszkańców: 93.408 Powierzchnia: 838 km2 Liczba gmin: 7 Długość granicy z Niemcami: ok. 79 km Długość granicy z Czechami: ok. 68 km Długość z północy na południe: ok. 70 km Długość ze wschodu na zachód: ok. 22 km Odległości: Berlin - 230 km Drezno - 100 km Warszawa - 500 km Wrocław - 170 km Praga - 150 km Liberec - 50 km Okres Zgorzelec leží na západě Dolního Slezska, v Trojzemí Německo - Česká Republika - Polsko. Okresním městem je Zgorzelec. Hranici mezi sousedním okresem Görlitz tvoří Lužická Nisa. Počet obyvatel: 93.408 Rozloha: 838 km2 Obce: 7 Délka státní hranice s Polskem: cca 79 km Délka státní hranice s ČR: cca 68 km Délka sever - jih: cca 70 km Délka východ - západ: cca 22 km Vzdálenosti: Berlín - 230 km Drážďany - 100 km Varšava - 500 km Wroclaw - 170 km Praha - 150 km Liberec - 50 km 6 Landkreis Görlitz Powiat Görlitz - różnorodność wzdłuż Nysy/Okres Görlitz – pestrost podél Nisy VIELFALT ENTLANG DER NEIßE Der Landkreis Görlitz im Dreiländereck Powiat u zbiegu granic Niemiec, Polski Okres Görlitz v Trojzemí Německo - Česká Deutschland-Polen-Tschechien hat viel i Czech ma wiele do zaoferowania: republika - Polsko nabízí řadu zajímavostí: zu bieten: eine abwechslungsreiche Land- urozmaicone ukształtowanie terenu, ser- pestrou krajinu, srdečné obyvatelstvo, schaft, herzliche Menschen, altehrwürdige deczni mieszkańcy, miejscowości o bogatej historická místa s významnými stavbami a Orte mit bedeutenden Bauten und Kultur- przeszłości z cennymi zabudowaniami kulturními památkami, ohroženou flóru a denkmälern, seltene Fauna und Flora, i zabytkami kultury, rzadkimi okazami flory faunu, četné nabídky pro sport a volný čas. vielfältige Freizeit- und Sportangebote. i fauny, różnorodną ofertą rekreacyjną Görlitz je jediné město v Německu, které Und: Görlitz ist die einzige Stadt Deutsch- i sportową. Ponadto Görlitz jest jedynym leží přesně na 15. poledníku, který určuje 4 Schloss Krobnitz 3 Großes Zittauer Fastentuch 5 Meridianstein in Görlitz lands, die exakt auf dem 15. Längengrad niemieckim miastem leżącym na 15 čas nejen v Německu, ale v celé střední liegt. Hier schlägt nicht nur Deutschland południku. To tutaj wyznaczany jest czas Evropě. Okresní město kromě toho leží na die Stunde, der 15. Meridian bestimmt nie tylko dla Niemiec, ale również dla historické obchodní cestě via regia. auch die Mitteleuropäische Zeit. całej strefy środkowoeuropejskiej. Pojďte se s námi projít okresem Görlitz. Die Kreisstadt liegt außerdem an der Poza tym stolica powiatu leży na histo- historischen Handelsstraße „via regia”. rycznym szlaku handlowym Via Regia. Folgen Sie uns auf einem Streifzug durch Zapraszamy do towarzyszenia nam den Landkreis Görlitz. w wędrówce przez powiat Görlitz. 7 Liebenswert Sympatyczni - gościnni i naturalni/Milí – pohostinní a původní GASTFREUNDLICH UND BODENSTÄNDIG Liebenswert, gastfreundlich, bodenständig, Sympatyczni, gościnni i naturalni - tak Jsou milí, pohostinní a místní – tak so werden Gäste die Bewohner des Land- goście postrzegają mieszkańców powiatu návštěvníci okresu Görlitz zažijí místní oby- kreises Görlitz erleben. Im Süden blieb die Görlitz. W jego południowej części pozostał vatelstvo. Na jihu okresu se zachovalo hor- Oberlausitzer Mundart, ein ganz besonderer w użyciu wyjątkowy górnołużycki dialekt. nolužické nářečí s velmi zvláštním dialek- Dialekt, erhalten. Kulturgruppen pflegen Grupy kulturowe pielęgnują swoje tem. O zachování tohoto dědictví a starých dieses Erbe und bewahren die alten Trach- dziedzictwo i zachowują tradycyjny sposób tradic se snaží řada kulturních skupin. ten. Die in und um Schleife lebenden Sor- ubierania się. Żyjąca w Schleife i okolicy Tyto skupiny, stejně jako evangeličtí Srbo- ben sind eine nationale Minderheit mit mniejszość narodowa Serbołużyczan vé, žijící v okolí obce Schleife, jsou národ- 6 Glasmacher 8 Töpferhandwerk 7 Sorbin beim Ostereier verzieren eigener Sprache und Tracht sowie lebendi- zachowała rodzimy język, strój ludowy i nostní menšinou s vlastní řečí, kroji a tradi- gem Brauchtum. Vogelhochzeit, Ostereier- obrzędowość. Ptasie wesele, pisanki cemi. Svatba ptáčků, zdobení velikonočních verzieren und das Schleifer Christkind ge- wielkanocne i adwentowe odwiedziny vajec, Schleifský ježíšek patří k těm nejdů- hören zu den wichtigsten Bräuchen. Doch dzieciątka Jezus należą do najważniejszych ležitějším tradicím. Ale pečujeme také o auch schlesische Kultur, Kunst und Traditio- zwyczajów. Jednak pielęgnowana jest slezskou kulturu, umění a tradice. Stará nen werden gepflegt. Alte Handwerkskunst także kultura, sztuka i tradycje śląskie. řemesla, ke kterým patří zpracování lnu a wie Flachsverarbeitung und Leinenweberei, Na region do dzisiaj wywiera wpływ stare tkalcovství, zdobení skla a hrnčířství dotvá- Glasmacherkunst und das Töpferhandwerk rzemiosło takie jak wikliniarstwo, tkactwo, řejí náš region dodnes. prägen die Region bis heute. szklarstwo czy garncarstwo. 8 Landkreis Görlitz Od renesansu do modernizmu/Od renesance do moderní doby VON RENAISSANCE BIS MODERNE Der Landkreis Görlitz beeindruckt durch Powiat Görlitz jest obszarem, który urzeka Okres Görlitz Vás ohromí četnými histo- seine vielfältigen historischen Gebäude. ilością różnorodnych, historycznych rickými stavbami. Wie nirgendwo sonst in Deutschland blieb budowli. Jak nigdzie indziej w Niemczech, Tak jak nikde jinde v Německu, zůstala in Görlitz eine beeindruckende, unzerstört w Görlitz udało się zachować wspaniałą, v Görlitz zachována působivá neponičená gewachsene Bausubstanz aus mehreren nienaruszoną strukturę miejską liczącą architektura z několika staletí. Jahrhunderten erhalten. wiele stuleci. Etwa 4000 Gebäude aus Gotik, Renais- Około 4.000 obiektów z epoki gotyku, Asi 4000 staveb z období gotiky, sance, Barock, Gründerzeit und Jugendstil renesansu, baroku, z końca XIX wieku renesance, baroka, grunderského období 9 Peterskirche in Görlitz 10 Görlitzer Untermarkt 11 Kirche im Kloster St. Marienthal sind original erhalten und stehen unter i początku XX wieku zachowało się w stanie i secese zůstalo zachováno a je památkově Denkmalschutz. nienaruszonym i znajduje się na liście chráněno. zabytków. Die Görlitzer Altstadt ist besonders faszi- Historické staré město je fascinující a nierend und bietet eine eindrucksvolle Starówka w Görlitz jest szczególnie působivou kulisou, která je dlouhá léta Kulisse, die längst von internationalen fascynująca i stwarza atmosferę, którą od ceněna mezinárodními filmovými Filmemachern geschätzt wird. dawna cenią sobie międzynarodowej klasy producenty. Chceme Vám ukázat některé Einige architektonische Perlen sollen hier producenci filmowi. architektonické perly. genannt sein. Warto wymienić tu kilka pereł architektury. 9 Landkreis Görlitz Od renesansu do modernizmu/Od renesance do moderní doby VON RENAISSANCE BIS MODERNE Der 1490 erbaute Kaisertrutz beherbergt W barbakanie Kaisertrutz z 1490 r. Bašta Kaisertrutz (Císařský vzdor), postave- heute bedeutende Ausstellungen. prezentowane są obecnie wystawy o ná v roce 1490, je místem, kde jsou prezen- Einmalig ist die Fassade des 1570 erbauten istotnym znaczeniu. Jedyną w swoim továny významné výstavy. Biblischen Hauses mit Szenen aus dem rodzaju jest fasada Domu Biblijnego Jedinečná je také fasáda s obrazy ze Staré- Alten und Neuen Testament. (Biblisches Haus) zbudowanego w 1570 ho a Nového zákona na budově Biblisches Fast so original wie in Jerusalem ist das roku, która przedstawia sceny ze Starego Haus (Biblický dům), která byla postavena v Heilige Grab von 1465, ein Landschafts- i Nowego Testamentu. roce 1570. Je téměř tak originální jako und Architekturensemble. Jest tu też replika znajdującego się Svatý hrob v Jeruzalémě z roku 1465, ojedi- 12 Schönhof in Görlitz 13 Kottmarsdorfer Bockwindmühle 15 Kaisertrutz in Görlitz 16 Wachsmannhäuser in Niesky w Jerozolimie Świętego Grobu z roku 1465, nělý krajinářský a architektonický soubor. stanowiąca przykład symbiozy natury Ale okres Görlitz nabízí ještě další architek- z architekturą. Powiat Görlitz oferuje także tonické klenoty. Doch der Landkreis Görlitz bietet noch wiele innych pereł architektury. Jediná litinová vež v Evrope se nachází na viele weitere architektonische Kleinode. Jedyna w Europie wieża widokowa odlana kopci Löbauer Berg. Toto mistrovské dílo Europas einziger gusseiserner Aussichts- z metalu, usytuowana na wzniesieniu se skládá z více než 1000 jednotlivých cástí. turm auf dem Löbauer Berg ist eine Meis- Löbauer Berg, jest mistrzowskim dziełem terleistung der Eisengießkunst aus über sztuki odlewniczej składającym się z 1.000 1000 filigranen Einzelteilen. mniejszych elementów. 14 Gusseiserner Turm in Löbau 10 17 Umgebindehaus im Denkmalsort Obercunnersdorf 11 Landkreis Görlitz Od renesansu do modernizmu/Od renesance do moderní doby VON RENAISSANCE BIS MODERNE Nirgendwo sonst gibt es noch so viele Nigdzie indziej nie zachowało się tyle Nikde jinde není tolik zachovalých erhaltene Umgebindehäuse wie im Süden domów przysłupowych co w południowej podstávkových domů jako na jihu okresu. des Landkreises. Auch wenige Windmühlen części powiatu. Zachovalo se i několik větrných mlýnů. überdauerten die Zeit. W skansenie-wsi “Erlichthof” w Rietschen Ve skanzenu Erlichthofsiedlung v obci In der Erlichthofsiedlung Rietschen wur- wiernie zrekonstruowano typowe dla półno- Rietschen byly zachovány typické, 300 let den für den Norden typische, 300 Jahre cy, 300-letnie domy z ciosanych bali, które staré domy ze starých trámů, které musely alte Schrotholzhäuser wieder originalge- musiały ustąpić miejsca kopalni odkrywko- ustoupit těžbě hnědého uhlí. treu aufgebaut, die den Tagebauen wej. Swoistym świadectwem współczesności Jedinečnými svědky moderní doby jsou 18 Zittauer Johanniskirche 19 Fürst-Pückler-Park Bad Muskau 20 Haus Schminke in Löbau 21 Volksarchitektur in Schleife 22 Erlichthof in Rietschen weichen mussten. Einzigartige Zeugnisse jest Dom Schminkego w Löbau zbudowany Dům Schminke v Löbau, vybudovaný der Moderne sind das von Hans Scharoun przez Hansa Scharouna oraz drewniane Hansem Scharounem a dřevěné domy erbaute Haus Schminke in Löbau und die domy w Niesky zaprojektowane przez od architekta Konrada Wachsmanna Holzhäuser des Architekten Konrad Wachs- architekta Konrada Wachsmanna. ve městě Niesky. mann in Niesky. Unbedingt besuchen: Das Koniecznie trzeba zobaczyć: funkcjonujący Musíte navštívit: klášter St. Marienthal seit 1234 besiedelte Kloster St. Marienthal od 1234 roku klasztor St. Marienthal v Ostritz, obydlený od roku 1234 a zámek in Ostritz und den 1815 von Fürst Pückler w Ostritz oraz założony w roku 1825 przez a park , založený knížetem Pücklerem angelegten Park mit Schloss (UNESCO- księcia Pücklera park i zamek w Bad Muskau v roce 1815 v Bad Muskau (je na seznamu Weltkulturerbe) in Bad Muskau. (wpisany na listę zabytków UNESCO). světového dědictví UNESCO). 12 Tourismus Turystyka - piękno natury/Turistika – kouzelná příroda ZAUBERHAFTE NATUR Natur und Landschaft im Landkreis Görlitz Przyrodę i krajobraz powiatu Görlitz Příroda a krajina v okrese Görlitz je bohatě sind reich gegliedert. Sie bieten Lebens- cechuje duża różnorodność. Mają tu swoje členěna. Nabízí životní prostor pro ohrože- raum für seltene Tiere und Pflanzen. siedliska rzadkie gatunki zwierząt i roślin. né druhy rostlin a živočichů. Řetěz Die Kette blauer Berge im Zittauer Gebirge Łańcuchy błękitnych wzgórz w Górach modrých vrcholů v Žitavských horách begeisterte schon Maler wie Caspar David Żytawskich zachwycały malarzy takich jak nadchl např. již malíře Caspara Davida Friedrich. Der Naturpark „Zittauer Gebirge“ Caspar David Friedrich. Park Przyrody Gór Friedricha. Přírodní park “Žitavské hory“ bildet mit dem auf tschechischer Seite Żytawskich tworzy wraz z graniczącymi tvoří s chráněnou krajinnou oblastí Lužické angrenzenden Lausitzer Gebirge einen po czeskiej stronie Górami Łużyckimi hory jeden přírodní komplex – kulturní kra- 23 Rakotzbrücke im Kromlauer Park 25 Rhododendren im Kromlauer Park 26 Orchidee 27 Haselmaus 24 Teichlandschaft bei Rietschen Landschaftsraum - eine 1000-jährige Kul- emanujący uroczą aurą 1000-letni jinu, starou více než 1000 let, na české i na turlandschaft, etwas böhmisch, etwas krajobraz kulturowy, który powstał pod saské straně s mimořádnou atmosférou. sächsisch, mit liebenswürdigem Flair. wpływami zarówno czeskimi, jak i sak- Po nevysokých vrcholcích a údolích v pod- Nach sanften Hügeln und Tälern im sońskimi. Za łagodnymi wzniesieniami hůří ční uprostřed okresu “Görlitzer Lan- Gebirgsvorland erheben sich inmitten des i dolinami przedgórza, w środkowej części deskrone” (Görlitská zemská koruna) a Landkreises die Görlitzer Landeskrone und powiatu wznosi się szczyt Görlitzer Landes- pohoří “Königshainer Berge”. Severně nás- die Königshainer Berge. Nördlich folgt die krone i wzgórza Königshainer Berge. leduje krajina vřesovišť a rybníků, jejíž část Heide- und Teichlandschaft. Ein Teil gehört Na północy zaczyna się kraina łąk i jezior, je biosférickou rezervací UNESCO. V obla- zum UNESCO-Biosphärenreservat. której część należy do rezerwatu biosfery stech, kde se dříve těžilo hnědé uhlí vzni- 13 Tourismus Turystyka - piękno natury/Turistika – kouzelná příroda ZAUBERHAFTE NATUR In ehemaligen Braunkohletagebauen sind UNESCO. Do osobliwości należy Geopark kají překrásná jezera. Zajímavostí je geo- Seen entstanden. Eine Besonderheit ist Łuk Mużakowa stanowiący pięknie park Muskauer Faltenbogen (Muskauské der Geopark Muskauer Faltenbogen, eine ukształtowaną pod względem krajobra- záhybové koleno), stlačená moréna landschaftlich schön ausgebildete Stauch- zowym morenę czołową z pojedynczymi v trojzemí Brandenbursko – Sasko – endmoräne mit einsamen Mooren und torfowiskami i jeziorami. Obszary leśne Polsko s jednotlivými morénami a jezery. Seen. In den Wäldern an der Grenze zu na granicy z Brandenburgią ponownie V lesích na hranicích s Brandenburskem Brandenburg hat der streng geschützte zasiedliły wilki, które są gatunkiem ściśle se opět usídlil přísně chráněný vlk. Wolf wieder ein Revier gefunden. chronionym. 28 Burg- und Klosterruine Berg Oybin 29 Findlingspark Nochten 30 Felsengebilde im Zittauer Gebirge 31 In den Königshainer Bergen 14 Tourismus Turystyka - na szlaku odkrywcy/Turistika - objevujeme AUF ENTDECKERTOUR Egal, ob als Individualtourist oder als Fami- Nieważne, czy dla turysty idndywidual- Je jedno, zda jste individuální turista nebo lie – im Landkreis Görlitz gibt es ungezähl- nego, czy dla rodziny – w powiecie Görlitz rodina – v okrese Görlitz je bezpočet mož- te Möglichkeiten für Freizeitgestaltung, istnieją niezliczone możliwości spędzania ností pro využití volného času, pro sportov- Sport und Erholung. Versteckt im Wald zwi- czasu wolnego, aktywności sportowej ní aktivity a rekreaci. Je to například „Kul- schen Görlitz und Rothenburg liegt am öst- i wypoczynku. Ukryta w kompleksie leśnym turinsel Einsiedel“ (Kulturní ostrov Einsie- lichsten Punkt Deutschlands die „Kulturin- pomiędzy Görlitz a Rothenburgiem, del), v lesích mezi Görlitz a Rothenburgem, sel Einsiedel“, ein Abenteuerpark ganz aus w najbardziej wysuniętej na wschód części v nejvýchodnější části Německa, zážitkový Holz mit Kunstgalerie, Bühnen und Restau- Niemiec, leży „Wyspa Kultury Einsiedel”. park, vyrobený celý ze dřeva a skládající se 32 Im Schmetterlingshaus Jonsdorf 33 Kulturinsel Einsiedel 34 Oberoderwitzer Rodelpark 35 Im Tierpark Zittau 36 Radler am Berzdorfer See rants. Unterirdische Geheimlabyrinthe, Podziemne labirynty, wiszące mostki z umělecké galerie, několika jevišť a restau- schwankende Brücken und geheimnisvolle i kuszące magią imprezy przyciągają całe rací s podzemními bludišti, pohyblivými Feste sind Anziehungspunkte für die ganze rodziny. Obiekt oferuje 250 miejsc nocle- mosty, tajuplnými slavnostmi a dalšími zají- Familie. 250 Gäste können hier übernach- gowych, 40 z nich znajduje się pośród mavostmi pro celou rodinu. Přenocovat zde ten, vierzig von ihnen finden Platz zwi- wierzchołków drzew - w pierwszym může až 250 návštěvníků, 40 z nich dokon- schen den Baumwipfeln, in Deutschlands w Niemczech kompleksie hotelowym ce v korunách stromů, tedy v prvním erstem Baumhaushotel. Tierparks in Zittau, zbudowanym na drzewach. Zoo w Zittau, německém stromovém hotelu. V ZOO-parku Görlitz und Weißwasser, Wildgehege kön- Görlitz i Weißwasser czekają na swoje v Žitavě, Görlitz a Weißwasser můžete zkou- nen erkundet werden. odkrycie. mat převážně původní druhy živočichů. 15 Tourismus Turystyka - na szlaku odkrywcy/Turistika - objevujeme AUF ENTDECKERTOUR Radeln, Wandern, Reiten, Wintersport – all Kolarstwo, wedrówki, jazda konnna, sporty Cyklistika, turistika, jízda na koních a zimní das ist möglich im Landkreis Görlitz. Mehr zimowe – wszystko to umożliwia powiat sporty – to vše je možné v okrese Görlitz. als 1.100 Kilometer ausgebaute Radwan- Görlitz. Do dyspozycji oddanych jest ponad K dispozici je více než 1.100 km vybudo- derwege, 1.600 Kilometer Wander- und im 1.100 km dróg rowerowych, 1.600 km szla- vaných cyklostezek, 1.600 km turistických Winter rund 40 Kilometer Skiwanderwege ków pieszych, a w zimie około 40 km tras cest a 40 km lyžařských tras. V Žitavských stehen bereit. Im Zittauer Gebirge können narciarstwa biegowego. W Górach Żytaws- horách se nachází kolem 100 vrcholů s 100 Gipfel erklettert werden. Seit mehr als kich istnieje 100 szczytów przystosowanych horolezeckými trasami. Již více než 120 let 120 Jahren fährt die Zittauer Schmalspur- do wspinaczki. Od ponad 120 lat kursuje je v provozu žitavská úzkokolejná železnice 38 Schmalspurbahn unter Dampf 39 Klettersteig im Zittauer Gebirge 37 Im Zittauer Gebirge bahn von Zittau nach Oybin und Jonsdorf. kolejka wąskotorowa z Zittau do Oybin z Žitavy do Oybina a Jonsdorfu. Krajinu v Mit der Waldeisenbahn Muskau, ursprüng- i Jonsdorf. Jadąc Mużakowską Kolejką okolí Bad Muskau můžete obdivovat z vla- lich eine Güterbahn, lässt sich die herr- Leśną, można odkrywać wspaniały krajobraz ku, jedoucího po tzv. Lesní železnici (Wal- liche Landschaft im Muskauer Faltenbogen Łuku Mużakowskiego. Nieskażoną naturę deisenbahn), která byla původně určena entdecken. Natur pur findet man im Teich- podziwiać można w usianych jeziorkami pro transport zboží. Téměř nedotčenou pří- gebiet bei Rietschen. Die alte Handels- okolicach Rietschen. Stary szlak handlowy rodu najdete v rybníkářské oblasti v okolí straße „via regia” und die „via sacra” laden Via Regia i Via Sacra zapraszają, by na obce Rietschen. Stará obchodní stezka via ein, auf traditionsreichen heiligen Wegen przesiąkniętych historią szlakach odnaleźć sacra Vás provede cestou plnou církevních zur eigenen Mitte zu gelangen. ścieżkę do samego siebie. tradic a památek až do vlastního nitra. 16 Tourismus Turystyka - na szlaku odkrywcy/Turistika - objevujeme AUF ENTDECKERTOUR Die Kohlebagger sind verschwunden, in Koparki wydobywające węgiel zniknęły, Rypadla na težbu hnedého uhlí zmizela, v stillgelegten Tagebauen entstanden und a w nieczynnych wyrobiskach powstały oblastech po težbe uhlí vznikaly a vznikají entstehen Freizeit- und Wassersportpara- i nadal budują się nowe ośrodki wypoczyn- vodní, volnocasové i sportovní areály. diese. Der Olbersdorfer See bei Zittau ist kowe i sportów wodnych. Znajdujące się Olbersdorferské jezero u Žitavy je známé sogar europaweit bekannt. Auf dem Bärwal- nieopodal Zittau jezioro Olbersdorfer See dokonce po celé Evrope. Na jezere Bärwal- der See bei Boxberg, dem größten in Sach- jest znane w całej Europie. Natomiast na der See u Boxbergu mohou plout i motoro- sen, dürfen auch Motorboote fahren. największym jeziorze w Saksonii – vé lode. Radost z koupání mužete prožívat Badespaß ist ganzjährig möglich in der zbiorniku Bärwalder See koło Boxberg celý rok ve vodních areálech Erlebniswelt 40 Surfen auf dem Olbersdorfer See 41 Schlauchbootfahrt auf der Neiße 42 Trixibad Großschönau 43 Erlebniswelt Krauschwitz 44 Wellness in Bad Muskau Erlebniswelt Krauschwitz und dem Trixi-Park mogą pływać nawet łodzie motorowe. Krauschwitz a Trixi-Park Großschönau. Großschönau, Sachsens größtem Naturferi- Urokami całorocznej kąpieli można rozkos- Tajným tipem v oblasti wellness je lázenské enpark. Als Geheimtipp in Sachen Wellness zować się w parku wodnym w Krauschwitz mesto Bad Muskau. Krome lécivé rašeliny gilt inzwischen die Kurstadt Bad Muskau. i w Trixi-Park w Großschönau, zaliczanym by se brzy mela objevit i aplikace solanky, Neben dem Heilmittel Moor soll bald auch do największych parków wakacyjnych jejíž ložiska zde byla nedávno objevena. die hier entdeckte Sole angewendet wer- w Saksonii. Z oferty wellness skorzystać Oblíbené jsou i jízdy na nafukovacích den. Beliebt sind Fahrten im Schlauch- oder można w uzdrowisku w Bad Muskau. clunech a kánoích na Nise. Ruderboot auf der Neiße. Angler können Obok borowin, planuje się wprowadzić I rybári si na tocích a jezerech v okrese vielerorts ihrem Hobby frönen. stosowanie soli, wydobywanych w okolicy. Görlitz prijdou na své. 17 Tourismus Turystyka - na szlaku odkrywcy/Turistika - objevujeme AUF ENTDECKERTOUR Wer die Nähe zur Natur sucht, findet sie Kto szuka bliskości natury, ten znajdzie Ten, kdo hledá blízkost přírody, ji nalezne v auf Campingplätzen an Flüssen und Seen, ją na campingach zlokalizowanych przy kempech u řek a jezer, na statcích, v Parku auf dem Bauernhof, im Wildpark Thräna, rzekach, jeziorach, w gospodarstwach divočiny (Wildpark) v obci Thräna, v teepee im Tipi auf der Kulturinsel Einsiedel oder wiejskich, w zwierzyńcu Thräna, w namio- na Ostrovu kultury (Kulturinsel) v obci Ein- auf der Reinert-Ranch in Trebendorf. cie tipi na „Wyspie Kultury Einsiedel” lub siedel nebo na ranči Reinert-Ranch v Tre- na ranczu Reinert-Ranch w Trebendorf. bendorfu. K dispozici jsou i mládežnické Schullandheime in Hainewalde, Seifhen- Zielone szkoły w Hainewalde, Seifhenners- ubytovny v Hainewalde, Seifhennersdorfu, nersdorf, Reichwalde und Stannewisch dorf, Reichwalde i Stannewisch oferują Reichwalde a Stannewisch, které nabízí 46 Baumhaushotel Kulturinsel Einsiedel 47 Lückendorfer Bergrennen 45 Reinert-Ranch Trebendorf 48 Schullandheim Reichwalde bieten den Jüngsten Bildung, Erholung najmłodszym edukację, wypoczynek program vzdělávání, rekreace i další akce. und Action. Wer das Dröhnen der Motoren i zabawę. Dla miłośników dudnienia silni- Pro toho, kdo miluje hučení motorů a také liebt und sich gern selbst ausprobiert, für ków i fanów czterech kółek odpowiednią si jízdu rád sám vyzkouší, jsou připraveny den sind die Kartbahnen, Motocrossstre- propozycją będą tory kartingowe, trasy jízdy na autodráhách, motokrosových tra- cken und Quadtouren durch wildes Gelände motocrossowe i wypady quadem przez sách i terénech pro čtyřkolky. Lužická rallye genau das Richtige. Lausitz-Rallye und dzikie bezdroża. Rajd Lausitz-Raylle (Lausitz-Rallye) a Lückendorfská jízda do Lückendorfer Bergrennen locken jährlich i wyścigi Lückendorfer Bergrennen vrchu (Lückendorfer Bergrennen) přilákají Tausende Motorsportfreunde aus dem In- przyciągają corocznie tysiące fanów ročně tisíce milovníků motorů z tuzemska i und Ausland. sportów motorowych z kraju i z zagranicy. zahraničí. 18 Kultur Kultura - sposób życia i obcowania ze sztuką/Kultura – způsob života a umělecký požitek LEBENSART UND KUNSTGENUSS Vermögende Städte im Mittelalter und eine Bogate średniowieczne miasta i przemysł Majetná města ve středověku a rozvíjející aufblühende Industrie im 19. Jahrhundert rozkwitający w XIX wieku stworzyły se průmysl v 19. století vytvořily podmínky haben den Boden für eine vielfältige Kul- podstawy do rozwoju zróżnicowanego pro rozvoj pestré kulturní krajiny. Nachází turlandschaft bereitet. Der Landkreis Gör- krajobrazu kulturowego. Powiat Görlitz se zde řada muzeí nadregionálního význa- litz hat ein reiches Erbe angetreten. Es gibt objął w spadku część tego bogatego dzied- mu. Velké Žitavské postní plátno z roku eine Reihe Museen mit überregionaler zictwa. Są tu liczne muzea o znaczeniu 1472 v muzeu sv. Kříže (Museum zum Hl. Bedeutung. Das Große Zittauer Fastentuch ponadregionalnym. Duże żytawskie płótno Kreuz) a Malé Žitavské postní plátno z roku von 1472 im Museum zum Heiligen Kreuz wielkopostne z 1472 r. w Muzeum św. 1573 v Kulturně historickém muzeu fran- 49 Senckenbergmuseum für Naturkunde Görlitz 50 Kleines Zittauer Fastentuch 51 Schlesisches Museum zu Görlitz 53 Kraftwerksmuseum Hirschfelde 52 Pückler-Ausstellung und das Kleine Tuch von 1573 im Kultur- Krzyża i małe płótno wielkopostne z 1573 tiškánského kláštera (Kulturhistorisches historischen Museum Franziskanerkloster r. w Muzeum Kulturalno-Historycznym Museum Franziskanerkloster) jsou jedineč- sind einzigartig in Deutschland und w klasztorze franciszkanów są jedynymi né v Německu i v celé Evropě. Technická Europa. Das Technische Denkmal Kraftwerk takimi zabytkami w Niemczech i w Europie. památka elektrárny v Hirschfelde vyráběla Hirschfelde steht für 100 Jahre Energie- Elektrownia Hirschfelde jako pomnik tech- elektrický proud přes 100 let. Německé wirtschaft, das Deutsche Damast- und niki jest symbolem 100-letniej gospodarki muzeum damašku a froté látek (Deutsches Frottiermuseum für die Textilindustrie und energetycznej w Europie, Niemieckie Damast- und Frottiermuseum) prezentuje v das Schlesische Museum zu Görlitz für die Muzeum Frotte i Adamaszku - przemysłu regionu vyráběný textil a Slezské muzeum besondere Geschichte der Region. tekstylnego, a Muzeum Śląskie w Görlitz - (Schlesische Museum) v Görlitz se speciali- 19 Kultur Kultura - sposób życia i obcowania ze sztuką/Kultura – způsob života a umělecký požitek LEBENSART UND KUNSTGENUSS Die Pückler-Ausstellung im Neuen Schloss niezwykłej historii regionu. Wystawa Pück- zuje na historii regionu. Zajímavá je výsta- Bad Muskau ist eine ganz besondere Aus- lera w Nowym Pałacu w Bad Muskau jest va k osobě knížete Pücklera v novém zámku stellung, wo der Besucher zum Mitmachen wystawą szczególnego rodzaju, która v Bad Muskau, která nabízí návštěvníkům angeregt wird. Das Gerhart-Hauptmann- zachęca zwiedzających do wspólnej i interaktivní zapojení. Divadlo Gerharta Theater in Zittau und Görlitz ist bekannt aktywności. Teatr im. Gerharta Haupt- Hauptmanna (Gerhart-Hauptmann-Thea- für hervorragendes Schauspiel-, Musik- manna w Zittau i w Görlitz znany jest jako ter) v Žitavě a v Görlitz je proslavené vyni- und Tanztheater. wspaniały teatr dramatyczny, muzyczny kajícími divadelními, hudebními a taneční- Die Waldbühne Jonsdorf, das „Theater im i taneczny. Scena leśna w Jonsdorf, „Teatr mi představeními. Lesní divadlo (Wald- 54 Görlitzer Musiktheater 56 transNATURALE 55 In der Maske 57 Waldbühne Jonsdorf 58 Straßentheaterfestival „viaThea” 59 Schauspieltheater Zittau Ohr“ am Bärwalder See, der Fürst-Pückler- w Uchu” przy jeziorze Bärwalder See, bühne) v Jonsdorfu , Divadlo v uchu Park in Bad Muskau und andere besondere Park Księcia Pücklera w Bad Muskau (Theater im Ohr) u jezera Bärwalder See, Orte sind im Sommer Kulisse für Theater i inne niezwykłe miejsca stają się w lecie park Fürst-Pückler-Park v Bad Muskau und andere Veranstaltungen. przestrzenią artystyczną dla spektakli a další zajímavé lokality se v létě stávají Das Straßentheaterfestival „viaThea” teatralnych i różnych imprez. Festiwal kulisami pro divadelní představení a jiné Görlitz/Zgorzelec zieht jährlich Tausende Teatrów Ulicznych „Via Thea” Görlitz/ akce. Tisíce diváků přitahuje každý rok in seinen Bann. Zgorzelec corocznie oczarowuje tysiące pouliční divadelní festival viaThea Ein besonderes Erlebnis ist die transNATU- widzów. Wyjątkowym przeżyciem jest też Görlitz/Zgorzelc. Speciálním prožitkem je RALE, ein Licht-Klang-Festival. Festiwal Dźwięku i Światła transNaturale. akce transNATURALE, festival světla a tónů. 20 Bildung Edukacja - gotowi na przyszłość/Vzdělávání – buďme fit pro budoucnost FIT FÜR DIE ZUKUNFT Die sächsische Bildungslandschaft Oferta edukacyjna Saksonii sięga od szkół Saská vzdělávací scéna prochází od základ- erstreckt sich von der Grundschule über podstawowych poprzez gminazja, szkoły ní školy, střední školy a gymnázia až po die Mittelschulen, Gymnasien sowie die średnie, szkoły zawodowe aż do szkół školy dalšího vzdělávání. Děti ve věku Berufsbildenden Schulen bis zu den Schu- oferujących drugą ścieżkę edukacyjną. 3 – 6 let navštěvují mateřské školy, žáci s len des zweiten Bildungsweges. Kinder im Dzieci w wieku 3-6 lat mogą uczęszczać handicapem mají možnost navštěvovat Alter von 3 – 6 Jahren können Kinderta- do placówek przedszkolnych. Uczniowie speciální školy, kde probíhá individuální gesstätten besuchen. Schüler mit Handi- wymagający pomocy otrzymują wsparcie výuka nebo jsou integrováni do výuky na cap werden in verschiedenen Förderschu- indywidualne lub są edukowani ostatních školách. Po úspěšném absolvová- 60 Hochschulcampus in Zittau 61 Forschungsbereich der Hochschule Zittau/Görlitz 62 Im Hörsaal 63 Im Hörsaal len individuell gefördert oder integrativ in w grupach integracyjnych różnych typów ní gymnázia mohou studenti nastoupit na den anderen Schularten beschult. Nach szkół. Po ukończeniu szkoły średniej vysoké školy či univerzity. V okrese je erfolgreichem Abschluss des Gymnasiums można podjąć studia w szkołach wyższych možné získat vysokoškolské odborné vzdě- kann an Hochschulen oder Universitäten i na uniwersytetach. W powiecie Görlitz lání na Vysoké škole (HS Zittau/Görlitz) i studiert werden. Im Landkreis erfolgt eine kształcenie odbywa się w Wyższej Szkole na Mezinárodním vysokoškolském institutu wissenschaftliche Ausbildung an der Hoch- Zawodowej Zittau/Görlitz oraz w Międzyna- (Internationales Hochschulinstitut Zittau). schule Zittau/Görlitz und am Internationa- rodowym Instytucie Szkolnictwa Wyższego Důležitou roli hraje také Univerzita Nisa len Hochschulinstitut Zittau. Eine wichtige w Zittau. Ważną rolę odgrywa Neiße (Neiße University), s výukou na TU Liberec, Rolle spielt die Neiße University, mit Aus- University, z ośrodkami kształcenia na HS Zittau/Görlitz a TU Wroclaw. 21 Bildung Edukacja - gotowi na przyszłość/Vzdělávání – buďme fit pro budoucnost FIT FÜR DIE ZUKUNFT bildung an der TU Liberec, der Hochschule Politechnice w Libercu, w Wyższej Szkole V okrese Görlitz je: 13 speciálních škol, Zittau/Görlitz und der TU Wroclaw. Zawodowej Zittau/Görlitz i Politechnice 60 základních škol, 27 středních škol, Im Landkreis Görlitz gibt es derzeit: Wrocławskiej. Na terenie powiatu Görlitz 9 gymnázií, 26 subjektů pro odborné 13 Förderschulen, 60 Grundschulen działa obecnie: 13 szkół specjalnych, vzdělávání a 2 vysoké školy. Do kompetencí 27 Mittelschulen, 9 Gymnasien, 60 szkół podstawowych, 27 gimnazjów. okresu spadá, 5 gymnázií, 8 speciálních 26 Standorte für Berufliche Bildung, 9 szkół średnich, 26 ośrodków kształcenia škol a 6 odborných škol: Odborné vzděláva- 2 Hochschulen. zawodowego, 2 szkoły wyższe. Pod zarząd cí centrum (Berufliches Schulzentrum) In Schulträgerschaft des Landkreises powiatu Görlitz podlega 5 szkół średnich, Weißwasser-Boxberg, Odborné vzdělávací 64 Hochschulstandort Görlitz 65 Studieren in Görlitz 66 Seniorenkolleg 67 Forschungsbereich in Zittau 68 Grenzüberschreitend lernen befinden sich 5 Gymnasien, 8 Förder- 8 szkół specjalnych i 6 niżej wymienionych centrum (Berufliches Schulzentrum schulen und folgende 6 Berufsbildende ośrodków kształcenia zawodowego: „Christoph Lüders”) Görlitz, Odborné Schulen: Berufliches Schulzentrum Szkolne Centrum Zawodowe Weißwasser- vzdělávací centrum (Berufliches Schul- Weißwasser-Boxberg, Berufliches Boxberg, Szkolne Centrum Zawodowe zentrum) Löbau, Odborné vzdělávací Schulzentrum „Christoph Lüders” Görlitz, „Christoph Lüders” w Görlitz, centrum (Berufliches Schulzentrum) Berufliches Schulzentrum Löbau, Szkolne Centrum Zawodowe w Löbau, Zittau, Odborná škola pro zemědělství Berufliches Schulzentrum Zittau, Szkolne Centrum Zawodowe w Zittau, (Fachschule für Landwirtschaft) Löbau, Fachschule für Landwirtschaft Löbau, Rolnicza Szkoła Zawodowa w Löbau, Lákařská odborná škola (Medizinische Medizinische Berufsfachschule Zittau. Medyczna Szkoła Zawodowa w Zittau. Berufsfachschule) Zittau. 22 Wirtschaftsstandort Miejsce dla przemysłu/Hospodářství WELTWEIT ENGAGIERT Wegen seiner Lage im Dreiländereck ist der Powiat Görlitz ze względu na swoje Díky své poloze v Trojzemí je okres Görlitz Landkreis Görlitz ein attraktiver Wirt- położenie w trójkącie trzech państw jest atraktivním místem pro rozvoj hospodářství schaftsraum mit Chancen zur Erschließung przestrzenią atrakcyjną gospodarczo s příležitostmi pro nové trhy prodeje pro- neuer Absatz- und Zuliefermärkte. z szansami na pozyskanie nowych rynków duktů a subdodávek. Zajímavé jsou průmys- Großflächige Gewerbegebiete, grenzüber- zbytu i dostaw. Tę atrakcyjność podnoszą lové zóny, přeshraniční dotační možnosti, schreitende Fördermöglichkeiten sowie das strefy przemysłowe o dużej powierzchni, inovační potenciál díky odborným, vyšším i Innovationspotenzial durch die Berufs-, transgraniczne możliwości wsparcia oraz vysokým školám. Fach- und Hochschulen machen außerdem potencjał innowacyjny zapewniany przez Okres dnes charakterizují velké podniky, ke 69 Siemens AG Görlitz 70 DB Waggonbau Niesky GmbH 71 Beim Abfischen 72 KREISEL Umwelttechnik GmbH & Co. KG interessant. Der Landkreis wird heute von szkolnictwo zawodowe wszystkich szczebli. kterým patří Vattenfall, Siemens a Bombar- den Großbetrieben Vattenfall, Siemens Na terenie powiatu działa obecnie kilka dier, ale i malé a střední podniky se širokým und Bombardier und einer überwiegend dużych przedsiębiorstw takich jak Vatten- spektrem specializace. Hlavními obory je mittelständischen Wirtschaft mit einem fall, Siemens, Bombardier i znacznie więcej strojírenství, zpracování kovů, energetické breiten Branchenspektrum geprägt. zakładów średniej wielkości reprezentują- hospodářství, elektrotechnika/elektronika, Schwerpunkte sind der Maschinenbau, die cych całe branżowe spektrum. Do dominu- automobilový průmysl, textilní a oděvní Metallver- und -bearbeitung, die Energie- jących gałęzi przemysłu zalicza się budowę průmysl i zpracování plastů. I pro nové wirtschaft, die Elektrotechnik/Elektronik, maszyn, obróbkę metali, przemysł energe- obory je okres vhodnou lokalitou. V posled- der Fahrzeugbau, die Textil- und Beklei- tyczny, elektrotechniczny/elektroniczny, ních 15-ti letech se zde rozvíjí obory, jako 23 Wirtschaftsstandort Miejsce dla przemysłu/Hospodářství WELTWEIT ENGAGIERT dungsindustrie sowie die Kunststoffverar- budowę pojazdów, przemysł tekstylny jsou ekotechnologie, biotechnologie, beitung. Innovativen Branchen empfiehlt i odzieżowy oraz przemysł tworzyw informatika a komunikace i technický sich der Landkreis ebenfalls als guter sztucznych. Powiat poleca się jako dobre textil. Výrazným vývojem prošel i sektor Standort. Unternehmen der Umwelttech- miejsce do lokalizacji innowacyjnych branż služeb. nik und Biotechnologie, der Kommunikati- przemysłowych. W regionie w ciągu Partnerem v hospodářské oblasti je HS on und Informatik sowie technischer Texti- minionych 15 lat osiedliły się lub zostały Zittau/Görlitz se svými pobočkami v Žitavě lien haben sich in den vergangenen 15 założone przedsiębiorstwa zajmujące się a Görlitz. Vědecký potenciál podporuje Jahren angesiedelt oder wurden neu techniką środowiskową, biotechnologią, využívání nových technologií, především 73 Herrnhuter Sterne GmbH 74 Frottana Textil GmbH & Co. KG Großschönau 75 Farbglashütte Reichenbach GmbH 76 SSL Maschinenbau GmbH Eibau gegründet. Auch der Dienstleistungssektor komunikacją, informatyką oraz tekstyliami hat sich beachtlich entwickelt. technicznymi. Także sektor usług rozwinął Als Partner der Wirtschaft stehen die in się znacznym stopniu. W roli partnerów Zittau und Görlitz ansässigen Hochschulen gospodarczych pozostają do dyspozycji zur Verfügung. Das wissenschaftliche miejscowe szkoły wyższe w Zittau i Görlitz. Potenzial dieser Einrichtungen fördert die Potencjał naukowy tych ośrodków wspiera Anwendung neuer Technologien, speziell zastosowanie nowych technologii, die Nutzung nachwachsender Rohstoffe a zwłaszcza wykorzystanie surowców pro zpracování rychlerostoucích rostlin zur Energiegewinnung. odnawialnych do pozyskiwania energii. k energetickému využití. 77 Frottana Großschönau 24 Wirtschaftsstandort Miejsce dla przemysłu/Hospodářství WELTWEIT ENGAGIERT ANSPRECHPARTNER IM LANDKREIS: PARTNERZY DO KONTAKTU: KONTAKT: Landratsamt Görlitz Urząd Powiatowy Görlitz Okresní úřad Görlitz Amt für Kreisentwicklung Robert-Koch-Straße 1, 02906 Niesky Tel. + 49 (0)3588 285-740 E-Mail: [email protected] 78 Frottana Großschönau 80 Wasserkraftwerk Ostritz 79 C. Bechstein Pianofortefabrik AG Seifhennersdorf Entwicklungsgesellschaft Niederschlesische Oberlausitz mbH Dolnośląsko-Górnołużycka Spółka d/s Rozwoju Rozvojová agentura Dolní Slezsko Horní Lužice s.r.o. Heideweg 2, 02953 Bad Muskau Tel. + 49 (0)35771 58100 E-Mail: [email protected] 81 Vattenfall Europe Generation AG Kreishandwerkerschaft Görlitz Powiatowa Izba Rzemieślnicza Görlitz Okresní sdružení řemesel Görlitz Lessingstraße 32, 02763 Zittau Tel. + 49 (0)3583 512-407 E-Mail: [email protected] Außenstelle Görlitz Bahnhofstraße 26/27 , 02826 Görlitz Tel. + 49 (0)3581 877-450 E-Mail: [email protected] Industrie- und Handwerkskammer Dresden/Geschäftsstelle Görlitz Izba Przemysłowo-Rzemieślnicza w Dreźnie, Biuro w Görlitz Průmyslová a řemeslná komora Dresden pobočka Görlitz Jakobstraße 14, 02826 Görlitz Tel. + 49 (0)3581 421200 E-Mail: [email protected] Kontaktzentrum für Sächsisch-Polnische Wirtschaftskooperation Centrum Kontaktowe Saksońsko-Polskiej Kooperacji Gospodarczej Kontaktní centrum pro sasko-polskou hospodářskou spolupráci Tel. + 49 (0)3581 421222 Geschäftsstelle Zittau Bahnhofstraße 30, 02763 Zittau Tel. + 49 (0)3583 502230 Kontaktzentrum für Sächsisch-Tschechische Wirtschaftskooperation Centrum Kontaktowe Saksońsko-Czeskiej Kooperacji Gospodarczej Kontaktní centrum pro sasko-českou hospodářskou spolupráci Tel. + 49 (0)3583 502250 [email protected] 82 Windkraftpark bei Kodersdorf 83 Farbglashütte Reichenbach GmbH 84 Solarstrom aus Rietschen 85 KREISEL Umwelttechnik GmbH & Co. KG 26 Wichtig! Powiat Görlitz – ważne numery kontaktowe/Důležité! Kontakty v okrese Görlitz ANSPRECHPARTNER IM LANDKREIS GÖRLITZ Polizei/Policja/Policie: 110 Görlitzinformation Notruf/Telefon alarmowy/Nouzové volání: 112 Obermarkt 32, 02826 Görlitz (Postanschrift: Fleischerstraße 19) Bundespolizei/ Tel. +49 (0)3581 47570 Policja Federalna/Státní policie: E-Mail: [email protected] Tel. +49 (0)800 6888000 www.europastadt-goerlitz.de Tel. +49 (0)3586 7602-0 Tel. +49 (0)3581 3626-0 Polizeidirektion Oberlausitz-Niederschlesien Śląsko-Łużycka Dyrekcja Policji: Tel. +49 (0)3581 468-0 Tourist-Information Niesky Zinzendorfplatz 8, 02906 Niesky Tel. +49 (0)3588 25580 E-Mail: [email protected] www.niesky.de Landratsamt Görlitz Urząd Powiatowy Görlitz Tourist-Information Obercunnersdorf Okresní úřad Görlitz Hauptstraße 65, 02708 Obercunnersdorf Hausanschrift/Siedziba/Adresa: Tel. +49 (0)35875 60954 Landratsamt Görlitz E-Mail: [email protected] Hugo-Keller-Straße 14 www.obercunnersdorf.de 02826 Görlitz Postanschrift/ Adres korespondencyjny/Poštovní adresa: Landratsamt Görlitz PF 30 01 52 02806 Görlitz Hintere Dorfstraße 15, 02791 Oderwitz Tel. +49 (0)35842 20790 E-Mail: [email protected] Tourist-Information Oybin Hauptstraße 15, 02797 Kurort Oybin Mo. 8.30–12 Uhr Tel. +49 (0)35844 73311 (nur Kfz-Zulassung, Fahrerlaubnisbehörde) E-Mail: [email protected] Di 8.30–12 Uhr, 13.30–18 Uhr www.oybin.com Mi 8.30–12 Uhr (nur Kfz-Zulassung) Do 8.30–12 Uhr, 13.30–18 Uhr Natur- und Touristinformation Fr 8.30–12 Uhr Turnerweg 6, 02956 Rietschen Tel. +49 (0)3588 285-0 Tel. +49 (0)3583 72-0 E-Mail: [email protected] www.kreis-goerlitz.de ZERTIFIZIERTE TOURIST-INFORMATIONEN CERTYFIKOWANE INFORMACJE TURYSTYCZNE CERTIFIKOVANÁ TURISTISKÁ INFORMAČNÍ STŘEDISKA Layout/Satz/Projekt i skład/ Grafické zpracování a sazba: egmontmedien Druck/Druk/Druck: Graphische Werkstätten Zittau www.oderwitz.de Godziny otwarcia/Otevírací doba: Centrala/Informacja: Herausgeber: Landratsamt Görlitz in Zusammenarbeit mit dem Landratsamt Zgorzelec Wydawca: Urząd Powiatowy w Görlitz przy współpracy ze Starostwem w Zgorzelcu Vydavatel: Okresní úřad Görlitz ve spolupráci s Okresním úřadem Zgorzelec Wetterkabinett Oderwitz Öffnungszeiten/ Zentrale Vermittlungen/Auskunft/ Impressum/Impressum/Tiráž Projekt: „Die Kooperation der Verwaltungen – eine Chance auf die Entwicklung der Regionen“ Die Publikation wird aus Mitteln der Europäischen Union im Rahmen der Europäischen Fonds für Regionale Entwicklung und mit Unterstützung der Euroregion Neisse realisiert. „Współpraca samorządów szansą na rozwój regionu". Publikacja została zrealizowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego przy wsparciu Euroregionu Nysa.” „Spolupráce správ – šance pro rozvoj regionů“ Publikace je realizována z prostředků Evropské unie v rámci Evropského fondu pro regionální rozvoj za podpory Euroregionu Nisa.“ Tel. +49 (0)35772 40235 E-Mail: [email protected] www.erlichthof.de Fotos: René E. Pech, außerdem: Jurij Helgest (7), Landratsamt Görlitz (22, 36, 71), Kay Sbrzesny (26), Sven Büchner (27), Kulturinsel Einsiedel (33, 46), Rodelpark Oderwitz (34), Neiße-Tours (41), Trixi-Bad (42), Erlebnisbad Krauschwitz (43), Kulturhotel Fürst Pückler Therapeutisches Zentrum Moorbad Bad Muskau GmbH (44), Andy Paulik (45), Schullandheim Reichwalde (48), Senckenbergmuseum für Naturkunde Görlitz (49), G.-Hauptmann-Theater (54, 57, 59), Pawel Sosnowski (56), Siemens AG Görlitz (69), Waggonbau Niesky GmbH (70), Katrin Steps (72, 83), Herrnhuter Sterne GmbH (73), IBZ (80) Foto Landrat: Holger Peschel Polnische Übersetzung/Polskie tłumaczenie/ Polský překlad: Tomasz Cel Tourist-Information Erholungsort Waltersdorf Hauptstraße 28, 02799 Großschönau OT Waltersdorf Tel. +49 (0)35841 2146 E-Mail: [email protected] www.erholungsort-waltersdorf.de Bad Muskau Touristik Tourist-Information Zittau Schlossstraße 6, 02953 Bad Muskau Markt 1 (Rathaus), 02763 Zittau Tel. +49 (0)35771 50492 Tel. +49 (0)3583 752 200 E-Mail: [email protected] E-Mail: [email protected] www.badmuskau.info www.zittau.de Tschechische Übersetzung/Czeskie tłumaczenie/ Český překlad: Romana Čermanova Redaktionsschluss/Zamknięcie redakcji w dniu/ Závěr redakce: 30.06.2011 Auflagenhöhe/Nakład/Náklad: 4.000 Stück/egz/ks Das Landratsamt Görlitz dankt allen beteiligten Partnern für die zuvorkommende Zusammenarbeit. Urząd Powiatowy Görlitz składa podziękowanie za współpracę wszystkim partnerom, którzy przyczynili się do powstaniu tej publikacji. Okresní úřad Görlitz děkuje všem zúčastněným partnerům za spolupráci. 27 Bildunterschriften 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 Widok na Kościół św. Piotra w Görlitz Duże żytawskie płótno wielkopostne Zamek w Krobnitz Kamień południka w Görlitz Szklarz Serbołużyczanka podczas zdobienia pisanek Rzemiosło garncarskie Kościół św. Piotra w Görlitz Dolny Rynek w Görlitz Kościół klasztorny St. Marienthal Schönhof w Görlitz Wiatrak kozłowy w Kottmarsdorf Wieża widokowa o żeliwnej konstrukcji w Löbau Barbakan Kaisertrutz w Görlitz Budynki strażnicze w Niesky Dom przysłupowy w Obercunnersdorf Kościół św. Jana w Zittau Park księcia Pücklera w Bad Muskau Dom Schminkego w Löbau Architektura ludowa w Schleife Skansen „Erlichthof” w Rietschen Most Rakoczego (Rakotzbrücke) w Parku Kromlau Stawy w okolicy Rietschen Rododendrony w Parku Kromlau Orchidea Orzesznica Ruiny zamku i klasztoru Oybin Ogród botaniczny Findlingspark Nochten Formy skalne w Górach Żytawskich W Górach Königshain W Domu Motyla w Jonsdorf Wyspa Kultury w Einsiedel Tor saneczkowy w Oberoderwitz Zwierzyniec w Zittau Rowerzyści przy jeziorze Berzdorfer See W Górach Żytawskich Kolejka wąskotorowa napędzana parą Wspinaczka w Górach Żytawskich Surfing na jeziorze Olbersdorfer See Przejażdżka na pontonie po Nysie Kąpielisko Trixi-Bad w Großschönau Park wodny w Krauschwitz Wellness w Bad Muskau Reinert-Ranch w Trebendorf Hotel na drzewach na Wyspie Kultury w Einsiedel Rajd górski w Lückendorf Zielona Szkoła w Reichwalde Muzeum Przyrodnicze Senckenberg w Görlitz Małe żytawskie płótno wielkopostne Muzeum Śląskie w Görlitz Wystawa im. Pücklera Muzeum Energetyki w Hirschfelde Teatr Muzyczny w Görlitz W masce transNATURALE Scena w kompleksie leśnym Jonsdorf Festiwal Teatrów Ulicznych „via Thea” Teatr dramatyczny w Zittau Kampus Wyższej Szkoły w Zittau Wydział Badawczy Wyższej Szkoły w Zittau/Görlitz 62 63 64 65 66 67 68 69 70 TYTUŁY FOTOGRAFII/POPISKY OBRÁZKŮ 80 81 82 83 84 85 W sali wykładowej W sali wykładowej Görlitz - miasto wyższych uczelni Studia w Görlitz Uniwersytet Trzeciego Wieku Wydział Badawczy w Zittau Transgraniczna edukacja Firma Siemens AG Görlitz Zakład Budowy Taboru Kolejowego DB Waggonbau Niesky GmbH Odławianie ryb Firma KREISEL Umwelttechnik GmbH & Co. KG Firma Herrnhuter Sterne GmbH Firma Frottana Textil GmbH & Co. KG Großschönau Huta szkła Farbglashütte Reichenbach GmbH Firma SSL Maschinenbau GmbH Eibau Firma Frottana Textil GmbH & Co. KG Großschönau Firma Frottana Textil GmbH & Co. KG Großschönau Prodkucja fortepianów w C. Bechstein Seifhennersdorf Elektrownia wodna w Ostritz Firma Vattenfall Europe Generation AG Firma wiatrowa koło Kodersdorf Huta szkła Farbglashütte Reichenbach GmbH Energia solarna z Rietschen Firma KREISEL Umwelttechnik GmbH & Co. KG 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 Pohled ke Kostelu sv. Petra v Görlitz Velké Žitavské postní plátno Zámek Krobnitz Poledníkový kámen v Görlitz Skláři Srbka při zdobení velikonočních vajec Hrnčířství Kostel sv. Petra v Görlitz Dolní náměstí v Görlitz (Görlitzer Untermarkt) Kostel v Klášteře St. Marienthal Renesanční budova Schönhof v Görlitz Větrný mlýn v Kottmarsdorfu Litinová rozhledna (Gusseiserner Turm) v Löbau Bašta Kaisertrutz v Görlitz Historické domky „Wachsmannhäuser“ v Niesky Podstávkový dům v obci Obercunnersdorf Žitavský Kostel sv. Jana (Zittauer Johanniskirche) Park Fürst-Pückler-Park Bad Muskau Dům Schminke v Löbau Lidová architektura ve Schleife Skanzen Erlichthof v Rietschenu Most Rakotzbrücke v Kromlauerském parku Oblast rybníků u Rietschen Rododendrony v Kromlauerském parku Orchidej Plšík lískový Zřícenina hradu a kláštera na hoře Oybin Bludiště Findlingspark Nochten Skalní útvar v Žitavských horách V pohoří Königshainer Bergen Motýlí dům (Schmetterlingshaus) Jonsdorf Kulturní ostrov (Kulturinsel) Einsiedel 71 72 73 74 75 76 77 78 79 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 Bobový park v Oberoderwitz ZOO-park v Žitavě (Tierpark Zittau) Cyklisté u jezera Berzdorfer See Žitavské hory (Zittauer Gebirge) Parní úzkokolejka Horolezecká stěna v Žitavských horách Surfování na jezeře Olbersdorfer See Jízda na raftu na Nise Vodní areál Trixi-Bad Großschönau Svět prožitků Krauschwitz Wellness v Bad Muskau Ranč Reinert-Ranch Trebendorf Stromový hotel v Kulturním ostrově Lückendorfská jízda do vrchu Školní ubytovna (Schullandheim) Reichwalde Senckenbergské muzeum přírodovědy Malé Žitavské postní plátno Slezské muzeum (Schlesisches Museum) Görlitz Výstava o Pücklerovi Muzeum elektrárny (Kraftwerksmuseum) Hirschfelde Hudební divadlo (Görlitzer Musiktheater) v Görlitz V masce TransNATURALE Lesní divadlo Jonsdorf Pouliční divadelní festival viaThea Činohra v Žitavě Vysokoškolské objekty v Žitavě Výzkumná část VŠ Zittau/ Görlitz V posluchárně V posluchárně Vysokoškolské objekty v Görlitz Studium v Görlitz Univerzita třetího věku Výzkumná část VŠ v Žitavě Přeshraniční vzdělávání Podnik Siemens AG Görlitz Podnik DB Waggonbau Niesky GmbH Při výlovu Podnik KREISEL Umwelttechnik GmbH & Co. KG Podnik Herrnhuter Sterne GmbH Podnik Frottana Textil GmbH & Co. KG Großschönau Podnik Farbglashütte Reichenbach GmbH Podnik SSL Maschinenbau GmbH Eibau Podnik Frottana Textil GmbH & Co. KG Großschönau Podnik Frottana Textil GmbH & Co. KG Großschönau Podnik C. Bechstein Pianofortefabrik AG Seifhennersdorf Hydroelektrárna v Ostritz Společnost Vattenfall Europe Generation AG Větrný park u obce Kodersdorf Sklárna Farbglashütte Reichenbach GmbH Solární proud z Rietschenu Podnik KREISEL Umwelttechnik GmbH & Co. KG Projekt: „Die Kooperation der Verwaltungen – eine Chance auf die Entwicklung der Region“. Die Publikation wird aus Mitteln der Europäischen Union im Rahmen der Europäischen Fonds für Regionale Entwicklung und mit Unterstützung der Euroregion Neisse realisiert. Euroregion Neiße-Nisa-Nysa Projekt: „Współpraca samorządów szansą na rozwój regionu”. Publikacja została zrealizowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego przy wsparciu Euroregionu Nysa. Projekt: „Spolupráce správ – šance pro rozvoj regionů“. Publikace je realizována z prostředků Evropské unie v rámci Evropského fondu pro regionální rozvoj za podpory Euroregionu Nisa.