2/2003

SPOLEâNOST PRO ·Í¤ENÍ VLÁMSKÉ A NIZOZEMSKÉ KULTURY
VERENIGING VOOR VLAAMSE EN NEDERLANDSE CULTUUR
NE-BE
roãník/jaargang: V.
•
ãíslo/nummer: 2
•
rok/jaar: 2003
Léto 2003
Vydává:
NE-BE,
Spoleãnost pro ‰ífiení nizozemské a vlámské kultury
Radho‰Èská 1
130 00 Praha 3
âeská Republika
Bankovní spojení: Komerãní banka, Praha 2
ãíslo úãtu: 19-2307530267/0100
V˘bor:
Petra Schürová
Jana Pellarová
Veronika Havlíková
Eva Giese
Jana âervenková
Zuzana Vittvarová
Lenka Strnadová
Ruben Pellar
Pfiedsedkynû:
Petra Schürová ([email protected], tel/fax: 222 728 603)
Místopfiedsedkynû:
Veronika Havlíková ([email protected], tel.: 286 890 111, mobil: 603 553 789)
Jana Pellarová ([email protected], tel.: 371 728 400, mobil: 603 782 819)
Pokladník:
Eva Giese ([email protected], tel.: 272 760 660)
Redakce bulletinu:
Lenka Strnadová ([email protected] mobil: 602 224 948)
Jana âervenková ([email protected], tel.: 241 442 416)
Jesse Ultzen ([email protected])
Knihovna:
Nizozemské velvyslanectví, Gotthardská 6, Praha 6
1. úter˘ v mûsíci od 10.00 do 12.00 (kromû ãervence, srpna a nizozemsk˘ch svátkÛ)
Dotazy: Ruben Pellar ([email protected], tel.: 261 263 486)
Administrace:
Lucie Pittnerová ([email protected], tel: 235 301 731)
Obálka: Johannes Vermeer van Delft - Mlékafika (1658)
Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury NE-BE.
-2-
Léto 2003
SLOVO ÚVODEM
VáÏení ãlenové NE-BE,
milí pfiátelé,
v tomto ãísle najdete zasvûcenou zprávu o pfiedná‰ce
a prohlídce Národní galerie zamûfien˘ch na Vermeera
van Delft, recenzi knihy Joosta Zwagermana, recenzi filmu De ontdekking van de hemel, informaci o valné hromadû, o belgickém státním svátku, pfiehlednou informaci o kulturních aktivitách spojen˘ch s nizozemskou ambasádou v Praze, esej o belgické kriminální literatufie
navazující na ukázku z nedávno vydané detektivky a je‰tû nûkolik dal‰ích drobností. Tuto smr‰È informací jsme
se tentokrát pokusili odlehãit „ãtením na léto“.
Jistû jste si v‰imli, Ïe knihovna bude obsazená - do odvolání - pouze první úter˘ v mûsíci (kromû ãervence a
srpna a nizozemsk˘ch svátkÛ). DÛvodem je pracovní vytíÏení ãlenÛ v˘boru. BohuÏel nemÛÏeme z na‰ich zdrojÛ
zamûstnat pravidelnou sluÏbu. Jakmile najdeme posily,
budeme vás informovat.
Na jaro jsme plánovali pfiedná‰ku a vlámské kultufie,
ale pfiedná‰ející, pan Walter Moens, ji bohuÏel ze zdravotních dÛvodÛ nemohl uskuteãnit. Pfiejeme mu touto cestu brzké uzdravení.
Na podzim (na zaãátek fiíjna) chystáme - tentokrát
podloÏenou finanãními oporami - uÏ dfiíve avizovanou
pfiedná‰ku profesora Wilmotse o obrazu Pietera Brueghela Pfiísloví.
Pfiíjemné léto, krásnou dovolenou a hezké ãtení vám
pfieje
Petra Schürová
INFORMACE PRO âLENY NE-BE
!!! SPLATNOST âLENSKÉHO P¤ÍSPùVKU !!!
âlensk˘ pfiíspûvek na rok 2003 ve v˘‰i 450 Kã (200 Kã pro dÛchodce) pro ãleny z âeské republiky a 18 EURO
pro ãleny v Nizozemí a Belgii je splatn˘ k 31. 7. 2003. Platbu lze provést buì sloÏenkou nebo bankovním pfievodem na úãet spoleãnosti ãíslo
19-2307530267/0100 veden˘ u Komerãní banky Praha - námûstí Míru, Italská 2, 120 00 Praha 2.
Knihovna Ne-Be je otevfiena kaÏdé 1. úter˘ v mûsíci od 10.00 do 12.00, kromû ãervence a srpna a nizozemsk˘ch svátkÛ.
Adresa: Nizozemské velvyslanectví, Gotthardská 6, Praha 6
Dotazy: Ruben Pellar ([email protected], tel: +420 261 263 486)
Z DOU·KU PERSONÁLNÍHO A FINANâNÍHO
Leto‰ní valná hromada pfiinesla znovu i volby v˘boru spoleãnosti. Pfii této pfiíleÏitosti bylo rozhodnuto o jeho roz‰ífiení o Lenku Strnadovou, jednu z obûtav˘ch redaktorek bulletinu (té taky mÛÏete zasílat v‰echny Va‰e pfiíspûvky
ke zvefiejnûní) a neménû ochotnou Zuzanu Vittvarovou, kromû jiného pilnou zpravodajku o kulturních událostech.
Zpráva o finanãní situaci spoleãnosti v roce 2002 potû‰ila konstatováním, Ïe se nám podafiilo zlep‰it platební morálku ãlenÛ a inkasovat tak na ãlensk˘ch pfiíspûvcích 45.000 Kã, coÏ je jednou tolik ve srovnání s rokem pfiedchozím. Tuto ãástku jsme pouÏili jednak na uspofiádání pfiedná‰ek a jednak (a to z pfieváÏné ãásti) opût na v˘robu a distribuci bulletinÛ, pozvánek a dal‰í administrativu. Znovu jsme díky finanãní podpofie nizozemského velvyslanectví mohli dovybavit knihovnu jak sekundární tak primární literaturou.
ProtoÏe nám pfiibylo asi dvacet nov˘ch ãlenÛ a stejn˘ poãet se jich odhlásil, zÛstává nás nadále kolem 125 ãlenÛ. Opût zde pfiipomínáme moÏnost zru‰ení ãlenství na Ïádost ãlena, ke kterému staãí sdûlení ze strany ãlena. Jeho ãlenství je poté s okamÏitou platností zru‰eno, o ãemÏ od nás obdrÏí písemné potvrzení. VÏdy musí b˘t uhrazena dluÏná ãástka ãlenského pfiíspûvku.
JiÏ druh˘m rokem jsme se rozhodli nezvy‰ovat ãlenské pfiíspûvky. Ty tedy za kalendáfiní rok ãiní 450 Kã (200 Kã
pro dÛchodce), pfiípadnû 18 EURO pro ãleny Ïijící v Nizozemí a Belgii. Pokud jste tak dosud neuãinili, máte moÏnost pfiíspûvek uhradit buì sloÏenkou nebo bankovním pfievodem na úãet spoleãnosti ãíslo 19-2307530267/0100
veden˘ u Komerãní banky Praha - námûstí Míru, Italská 2, 120 00 Praha 2. LhÛta k uhrazení pfiíspûvku za rok 2003
jakoÏ i dluÏen˘ch pfiíspûvkÛ za minul˘ rok byla stanovena do 31.7.2003. Po tomto datu budeme neplatiãÛm v souladu s na‰imi stanovami nuceni zru‰it ãlenství.
Stanovy spoleãnosti jsou v‰em ãlenÛm k dispozici k nahlédnutí na valné hromadû, v knihovnû a pfii v‰ech akcích.
Na Ïádost Vám je rádi za‰leme.
Eva Giese
Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury NE-BE.
-3-
Léto 2003
CO SE CHYSTÁ?
Zaãátek fiíjna - pfiedná‰ka prof. Wilmotse Pfiísloví od Pietera Brueghela
Bliωí údaje: na pozvánce
NIZOZEMSKÉ KULTURNÍ UDÁLOSTI V ČESKÉ REPUBLICE 2003
datum
projekt
místo
program
duben prosinec
T˘nská ‰kola
Collegium Marianum
Marius van Altena
Klá‰ter pfii kostele sv. Michala
Melantrichova 971/19, Praha 1
Dílna akoncerty
3. ãervna 20. ãervence
MVRDV
v˘stava
Galerie architektury Brno
NENASYTNÁ KRABICE:
„Nekoneãné interiéry MVRDV“
Nizozemsk˘ institut architektury
pfiedstavuje v˘stavu znaãnû diskutované
holandské architektonické firmy MVRDV.
duben fiíjen
Zvukové a mediální
umûní
Praha, Brno, Opava, Pardubice
Christian Zwanikken - média
BmB Con sound artist - Justin Bennet
Mario van Horrik a P. Dubach
12.-28. ãerven
Quadrienále
V˘stavi‰tû, Praha 7
Nizozemsk˘ pavilon
Program pódiového umûní
21. -22. ãervna Respekt Festival
etnické hudby/Rachot
Praha ·tvanice
Skupina Klezmer Band (Amsterdam)
Lieutenant Schmidt Orchestra
22. -23. ãervna Anouk van Dijk
Tanec Praha
Divadlo Ponec
Anouk van Dijk
ãerven ãervenec
Letní akademie rané hudby
Hudební a umûlecká ‰kola
JindfiichÛv Hradec
Susan Braumann a Bert Honig
11. -24. fiíjna
Mezinárodní festival
moderního tance
Duncan Centre
Praha 4
Dílna: David Zambrano (NoD)
Langá‰ková
5. listopadu
Orchestra
De Volharding
Divadlo Archa
TISKOVINY A âASOPISY
NE-BE dostává pravidelnû nûkteré tiskoviny a ãasopisy, jak jsme vás uÏ informovali. Jsou to: Ons Erfdeel (vlámsko-nizozemsk˘ kulturní ãasopis stejnojmenné nadace - vychází 5 x roãnû), Ahoj (informaãní bulletin pro ãleny VNTS, 10 x roãnû) a
Orde van den Prince (informaãní bulletin, 5 x roãnû).
âasopisy archivujeme a jsou pro ãleny NE-BE k mání po dohodû na telefonním. ãísle: 222 728 603.
V posledních ãíslech jsou uvefiejnûny - m.j. - tyto pfiíspûvky:
Ons Erfdeel - XLVI - 2 april 2003
De mooiste fabriek van Nederland. De Van Nellefabriek in Rotterdam, door Hans Ibelings • Gedichten, Leo Vroman
Onrust op Nederlandse literaire boekenmarkt, Lisa Kuiter • Op zoek naar betekenis. De kunst van Patrick Merckaert, Geerdt
Magiels • The finst in Belgian Jazz, Marc van den Hoof • Nuance of cliché? Twee films over migratie, Bart van der Straeten
Annie M. G. Schmidt te boek en op doek, Pieter Bots • Viermaal Nooteboom, Rudi van der Paardt • „Ik vond gee kwaad in deze man“. Het vaderboek van Joris Note, Johan de Haes • Engels is Nederlands (met velerlei bewijzen gestaafd), Reinier Salverda • Het buitenland en wij, Filip Matthijs
Orde van den Prince, maart-april-mei 2003
Waar staar de Prince voor? • Tolerantie: een complete deugd • Kunst ook een taal • De Boekenprince a mnoho dal‰ích ãlánkÛ
Ahoj april 2003
Nieuws van de stedenbanden • Pasen • Lidice • Quiz • Genootschap voor Tsjechische en Slowaakse muziek
Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury NE-BE.
-4-
Léto 2003
K U LT U R N Í U D Á L O S T I
VALNÁ HROMADA 26. DUBNA 2003
Zpráva o ãinnosti Ne-Be za rok 2002
Dámy a pánové,
Jako kaÏd˘ rok mi i letos pfiipadla milá povinnost shrnout v
nûkolika vûtách ãinnost na‰í spoleãnosti v údobí mezi loÀskou a
touto valnou hromadou.
Loni jsme se takto vespolek se‰li 10. dubna v na‰í oblíbené literární kavárnû U Knihomola. Letos je to díky vynalézavosti na‰í
pfiedsedkynû zdej‰í „Vikadlo“ - úÏasná kombinace kavárny a divadla.
Dalo by se fiíci, Ïe loÀsk˘ rok v
Ne-Bi byl ve znamení velk˘ch
zmûn a aktivit ve svûtû diplomacie, z nichÏ mnohé se pfiímo dotkly i na‰í spoleãnosti. V‰ichni
jste jistû zaznamenali, Ïe ve Vídni zaãal pÛsobit nov˘ zástupce
Vlámského spoleãenství pan Walter Moens. Nesmírnû nás potû‰ilo, Ïe se stal ãlenem na‰í spoleãnosti - ostatnû jeho zájem o na‰i
ãinnost potvrzuje i jeho dne‰ní
osobní úãast. V kvûtnu loÀského
roku si mohli jeho pfiedná‰ku o
vlámské kultufie v belgickém kontextu vyslechnout studenti nederlandistiky na Karlovû univerzitû a my se tû‰íme, Ïe letos pan
Moens vûnuje jeden veãer pfiímo
ãlenÛm Ne-Be.
K velk˘m zmûnám do‰lo i na
nizozemské ambasádû - ode‰el
jak pan Heikamp z postu kulturního ata‰é, tak sám velvyslanec
pan Van Houtum, oba ãlenové
Ne-Be. Vystfiídaly je tentokrát dvû
dámy: paní Hilde Jansen a Její
Excelence Ida van VeldhuizenRothenbücher.
Poslední akcí Ne-Be za úãasti a
pod zá‰titou pana Van Houtuma
bylo setkání s akademick˘m malífiem Oldfiichem Kulhánkem 14.
kvûtna, které se uskuteãnilo právû v rezidenci nizozemského velvyslance.
Mnozí z nás se v rezidenci znovu se‰li po prázdninách, poznamenan˘ch povodnûmi. 5. záfií se
pan velvyslanec oficiálnû louãil s
Prahou. Doufáme, Ïe mu ji bude
pfiipomínat i nበdárek na rozlouãenou - bronzov˘ zvon s reliéfem Hradãan.
Jak víte, snaÏíme se v Ne-Bi
kaÏd˘ rok zorganizovat fiadu
pfiedná‰ek vûnovanou nûkterému
smûru z oblasti nizozemské a
vlámské kultury, které by byly pfiístupné nejen na‰im ãlenÛm, ale i
‰ir‰í vefiejnosti. V roce 2001
jsme se zamûfiili na literaturu, v
roce 2002 pak pfiedev‰ím na malífiství. 24. záfií jsme se od pana
Martina Velí‰ka dozvûdûli spoustu nov˘ch a zajímav˘ch vûcí o v˘znamu a symbolice nûkter˘ch
pfiedmûtÛ tvofiících nedílnou
souãást záti‰í nizozemsk˘ch a
vlámsk˘ch mistrÛ. 22. fiíjna se
konala dal‰í pfiedná‰ka Rubena
Pellara o Karlu van Manderovi,
kter˘ nejen sám maloval, ale také
sepsal ãásteãnû teoretickou, ãásteãnû biografickou knihu o malífiích a malífiství.
Ostatnû kdo z Vás má o nizozemské a vlámské mistry zájem,
má moÏnost nav‰tûvovat i sobotní pfiedná‰kové exkurze do Národní galerie, které byly jiÏ nûko-
Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury NE-BE.
likrát zasvûceny právû mistrÛm z
„Nízk˘ch zemí u mofie“. Pravidelnû Vás o nich mailem informuje paní Schürová a dal‰í informace jsou k dispozici i u dal‰í
na‰í ãlenky paní Zuzany Vittvarové, která je ve spojení s doktorkou Handlovou z NG. Jedna z
tûchto pfiedná‰ek, vûnovaná Vermeerovi, probûhla právû dnes dopoledne.
Z NG se zase obloukem vrátím
na pole diplomacie - 15. listopadu jsme se mohli pozdravit s nov˘m belgick˘m velvyslancem v
âR, s panem Gustaafem Dirckxem, za jehoÏ pfiítomnosti a pod
zá‰titou vlámského zastupitele
ve Vídni probûhl i 17. listopadu
veãer vlámské tvorby, kter˘ byl
souãástí Mezinárodního festivalu
koncertního melodramu a kde za
klavírního doprovodu paní Els
Swinnen zaznûlo nûkolik vlámsk˘ch ukázek tohoto svébytného
Ïánru.
âlenové Ne-Be mûli ‰anci sejít
se i 7. prosince a to v prostorách
Divadelního ústavu na úÏasném
odpoledni s paní Ritou Kyliánovou, která se s námi podûlila o
záÏitky spojené jak s jejím slavn˘m synem, tak s nizozemskou
královskou rodinou. K tomu jsme
mohli sledovat ukázky z baletÛ Jifiího Kyliána.
Tím bych svÛj v˘ãet konkrétních akcí uzavfiela. Samozfiejmû
se toho dûlo daleko více, ale to
Vám nemusím pfiipomínat, neboÈ
jste prÛbûÏnû informováni na
stránkách na‰eho bulletinu. Snad
-5-
Léto 2003
bych je‰tû mûla pfiipomenout, Ïe
Ne-Be se loni rozrostlo opût minimálnû o dva malé andûlíãky (o
Aniãku Giese a Adámka Pittnera). Snad i va‰ím jménem smím
obûma novopeãen˘m maminkám
dodateãnû poblahopfiát a popfiát
hodnû ‰tûstí.
Loni jsem svou zprávu konãila
podûkování v‰em, díky nimÏ NeBe stále Ïije a funguje. Tuto ãást
bych mohla tedy jen prostû okopírovat a po právu dûkovat v‰em
ãlenÛm v˘boru a pfiedev‰ím a
hlavnû paní Petfie Schürové na jeho ãele, v‰em, kdo se podílejí na
vzniku bulletinu, Lence Strnadové, Janû âervenkové, Jesse Ultzenovi a dal‰ím pfiispûvatelÛm, distributorÛm, korektorÛm atd. Díky letos stejnû jako loni patfií i ni-
zozemské ambasádû za její nemalou finanãní a materiální podporu, o podpofie ze strany Vlámského spoleãenství se tu jiÏ mluvilo a je‰tû mluvit bude.
Tím okopírováním bych ov‰em
zastfiela skuteãnost, Ïe loni jsme
si na rozdíl od pfiedchozího roku
skuteãnû sáhli aÏ na dno sv˘ch
moÏností. Zaji‰Èujeme chod knihovny, bohuÏel bez v˘znamnûj‰ího zájmu ze strany ãlenÛ, pfiipravujeme bulletin, sledujeme dûní
na kulturní scénû Nizozemska a
Flander, organizujeme setkání,
pfiedná‰ky, literární veãery a to
v‰e ve volném ãase, kterého není
vÏdy nazbyt. Samozfiejmû, Ïe to
dûláme dobrovolnû a dûláme to
rádi, ale myslím, Ïe mi ãlenové
v˘boru i dal‰í pomocníci dají za
pravdu, kdyÏ fieknu, Ïe pfiedev‰ím v loÀském roce se jiÏ dostavila i urãitá únava materiálu.
Pfiesto ale Ne-Be funguje dál,
plánujeme do budoucna, pfiicházejí noví ãlenové, rozbíhají se nové slibné projekty. A proto dovolte, abych sv˘m kolegyním a kolegÛm z v˘boru a z redakce vyjádfiila za jejich práci i trpûlivost minimálnû desateronásobnû vût‰í
dík neÏ v pfiedchozích letech a
zároveÀ poprosila Vás v‰echny,
kdo máte pocit, Ïe byste mohli a
chtûli pfiispût svou tro‰kou do
nebeského ml˘na, abyste neváhali a uãinili tak.
Loni jsem konãila v˘kfiikem
„AÈ Ïije pfiedseda!“, letos to roz‰ífiím: „AÈ Ïije dál Ne-Be!“
Jana Pellarová
Johannes Vermeer van Delft - Virtuos světla
V sobotu ‰estadvacátého dubna roku dvou tisícího
tfietího jsme se v hojné mífie se‰li ve ·ternberském paláci na pfiedná‰ce paní doktorky Handlové. Dal‰í genius. A
zase nemusíme mít obavy, Ïe by tohle slovo, byÈ velmi
frekventované, nabylo u Vermeera hodnot inflaãních.
Patfií mezi trojici nehasnoucích hvûzd nizozemského barokního malífiství Rembrandt - Hals - Vermeer. Nejdfiív
hodím na papír pár nosn˘ch bodÛ, které se budu snaÏit
posléze rozvinout.
Tak tedy:
Nûco Ïivotopisu; dílo nevelké rozsahem; virtuos
svûtla; témata nikdy neopakovaná, zato opakující se zafiízení interiérÛ; z jednoho Vermeerova padûlatele národní
hrdina.
Vermeer se narodil 31. fiíjna 1632 v rodinû textilního
dûlníka, kter˘ se zab˘val prodejem umûleck˘ch pfiedmûtÛ. Bylo to v Delftu, mûsteãku úhledném, Ïivícím se v˘robou textilu a fajánse. Bydlel na TrÏním námûstí, kde
mûli rodiãe hospodu. O malífiovû Ïivotû toho není mnoho známo. Vermeer právû jako jeho otec byl obchodníkem s umûním. Po cel˘ svÛj Ïivot bydlel a pracoval v
Delftu. Témûfi nic se neví o umûlcov˘ch uãÀovsk˘ch letech. Snad byl jeho uãitelem Leonaert Bramer, delftsk˘
umûlec, kter˘ byl svûdkem na Vermeerovû svatbû v roce
1653, nebo Carel Fabritius. V roce 1653 se Vermeer stal
ãlenem delftského malífiského cechu. OÏenil se s Catharinou Bolnesovou. Pfied svatbou konvertoval ke katolictví, které bylo v Delftu minoritním náboÏenstvím. Catharinina matka finanãnû Vermeera podporovala. Zemfiel ve
sv˘ch tfiiaãtyfiiceti letech.
Jeho dílo je vzácné. Na tfiiceti ‰esti obrazech, které
mu jsou pfiipisovány, jsou vût‰inou portrétovány osoby v
interiéru. V‰echna jeho díla jsou obdivována pro svou
sensitivitu a poesii, která je vytvofiena efekty svûtla a barev. Jeho rané dílo Kuplífika z roku 1656 (v DráÏìanech)
je tematicky podobné obrazu Dirka van Baburen, jenÏ
vlastnila Vermeerova tch˘nû a kter˘ se objevuje v pozadí jeho dvou dûl. MuÏská postava je snad sám autor, snad
malífi Fabritius. Nejstar‰í obraz Diana a její druÏky je ovlivnûn utrechtskou ‰kolou CaravaggistÛ. Îena myjící
nohy Dianû je údajnû malífiovou Ïenou Catharinou.
Zvlá‰tností je ztvárnûní psa, jediné v celém umûlcovû díle. Poãáteãní zájem se zamûfiil na tematiku náboÏenskou.
Po roce 1650 se Vermeer se sv˘m kolegou Pieterem
de Hoochem zaãal zab˘vat nov˘m zpÛsobem zobrazování figur s peãlivou kompozicí interiéru. Ostatní nizozem‰tí malífii, jako Gerard Ter Borch a Gabriel Metsu
malovali podobné scény, ale ménû se koncentrovali na
Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury NE-BE.
-6-
Léto 2003
prostor, protoÏe popisovali postavy a jejich ãinnost. V raném díle - Mlékafika z roku 1658 - Vermeer jiÏ vyjádfiil
zásadní znaky svého neopakovatelného stylu - kompozice formovaná a prodchnutá denním svûtlem, harmonick˘
soulad Ïluté a modré, svítivé optické efekty, vytvofiené
„pointilistick˘mi“ doteky ‰tûtce, vûcnost, realismus, intimní a uzavfien˘ svût.
Vermeer patfiil mezi mnohé malífie (Canaletto, Guardi, Paul Sandby), ktefií vyuÏívali camery obscury jako nástroje ke své práci. VyuÏitím camery obscury dosáhl Vermeer pfiesného popisu prostorov˘ch vztahÛ. Tento postup
je vidût na Pohledu na Delft z roku 1650. Uvûdomujeme
si, Ïe malífi byl nejen znalcem atmosférick˘ch jevÛ, ale
odborníci konstatují, Ïe topografická vûrnost obrazu je úÏasná.
Témûfi v‰e, co kdy Vermeer namaloval, se odehrávalo v interiéru jedné ãi dvou místností, kde pózovala jedna ãi dvû postavy, vût‰inou Ïeny. Zpravidla zachycoval
bûÏné denní aktivity: jedna Ïena ãte dopis, jiná si pfiipevÀuje náhrdelník kolem krku, dal‰í vylévá mléko. Na pozadí scény je vidût stûna, po levé stranû okno buì otevfiené, nebo zavfiené, nebo zakryté záclonou. Bylo to jako
jevi‰tní prostor, kter˘ se nemûnil. V˘jimku tvofií pouze
dvû krajiny Uliãka a Pohled na Delft a nûkolik obrazÛ s
osamocen˘mi postavami. Maloval stále stejné pfiedmûty,
stejné doplÀky, stejné látky. Na jeho obrazech se ãasto
objevují Ïidle se lvími hlavami, stoly pokryté orientálním
kobercem, mapy a koberce povû‰ené na stûnû ãi hudební
nástroje.
V dûjinách je málo malífiÛ, ktefií postihli, kolik radosti se mÛÏe skr˘vat v nûjakém obydlí ãi v krajinû. Obleãení mlad˘ch Ïen - pravdûpodobnû malífiovy Ïeny ãi nûkteré z dcer - je také podobné: ‰aty z modrého ãi Ïlutého
hedvábí, perly. Postavy jsou nehybné. Malífi nemaluje
tváfie ani pfiíbûhy. Klade dÛraz na kompozici obrazu, na
vztahy svûtla a barev v nûm. Jeho malba je ãistá.
Vermeerovy obrazy byly ãasto padûlány. Roku 1937
oznámil znám˘ profesor Bredius - velk˘ odborník na
Vermeera, Ïe objevil dosud neznám˘ malífiÛv obraz Veãefie v Emauzích. Nizozemsko jásalo a nikdo úsudek tohoto známého znalce umûní nezpochybÀoval. Dílo zakoupilo v roce 1938 Muzeum Boymans v Rotterdamu za
500 000 guldenÛ. O tfii roky pozdûji se objevil dal‰í VermeerÛv obraz Veãefie Pánû. Obraz koupil jeden z nejbohat‰ích evropsk˘ch sbûratelÛ dr. Van Beuningen. Roku
1945 vy‰lo najevo, Ïe oba obrazy jsou padûlané. Namaloval je malífi Han Van Meegeren, kter˘ byl nakonec odhalen.
Na konci druhé svûtové války se v Rakousku, kde
‰piãky nacistického vedení ukr˘valy umûlecká díla ukradená po celé Evropû, na‰ly poklady. Byly identifikovány
a vráceny zpût. Ve sbírce fií‰ského mar‰ála Hermanna
Goeringa byl i obraz „VermeerÛv“ - Kristus s cizoloÏnicí.
Stopa vedla k van Meegerenovi. Nizozemské úfiady
ho obvinily z kolaborace, protoÏe neumûl vysvûtlit pÛvod obrazu. Po nûkolika dnech intenzivního vy‰etfiování
van Meegeren ‰okoval neuvûfiiteln˘m oznámením, Ïe
Vermeera namaloval sám. NeÏ obvinûní z kolaborace, unesl spí‰ obvinûní z padûlání. Dokázal expertÛm, Ïe jeho
znalosti Vermeerova díla, od techniky, barev, fiedidel,
spolu s uÏitím star˘ch obrazÛ ze 17. století jako podkladu pro falsum, byly úÏasné a vedly jednoho z nejvût‰ích
Vermeerov˘ch znalcÛ - doktora Abrahama Brediuse k fatálnímu selhání, coÏ van Meegeren povaÏoval jako ‰kodolibou satisfakci za nûkteré ústrky v umûleckém svûtû.
Van Meegeren byl po tfii t˘dny v domácím vûzení a maloval nov˘ padûlek - Mlad˘ Kristus pod dohledem policie. Pfiíbûh se stal natolik atraktivním pro media, Ïe se
falsifikátor stal druhou nejpopulárnûj‰í osobou v Nizozemí, hned po ministerském pfiedsedovi, protoÏe se mu podafiilo napálit samotného fií‰ského mar‰ála.
Malá rekapitulace
Vermeerova produktivita nebyla z na‰eho ani jeho
souãasného pohledu závratná, i jedno dílo za rok, pfiiãemÏ v˘sledek vypadá jako spontánní rychlá malba, takfika impresionistická. Jeho obrazy jsou v‰ak pfiísnû komponované a technicky precisní. Vermeer, jak se zdá, nepracoval pro pfiímé objednavatele a za svÛj Ïivot prodal
jen minimum obrazÛ. Vût‰ina z nich se objevila ve vlastnictví pekafie ze sousedství jako protihodnota za chléb
pro poãetnou Vermeerovu rodinu. Malífie tedy neÏivilo umûní, pro které byl jiÏ ve své dobû velmi obdivován, ale
obchod s obrazy a tch˘nû. Vermeer nikdy neopakoval téma. Vzhledem k tomu by musel b˘t jeho falsifikátor kunsthistorikem, malífiem i fiemeslníkem. Takov˘ se na‰el!
Han van Meegeren. Vermeerovo dílo bylo po jeho smrti
zapomenuto. AÏ po roce 1866, kdyÏ ho francouzsk˘ kritik E. J. T. Thore-Bürger znovuobjevil a vydal o nûm knihu, stala se Vermeerova díla svûtoznámá. Ve druhé polovinû devatenáctého století bylo Vermeerovi pfiisuzováno
pfies sedmdesát obrazÛ. Postupnû byl jejich poãet omezován.
Po pfiedná‰ce jsme se zase pfiemístili do galerie. Jak
jinak?! DohlíÏitelky se zase vyznamenaly. Paní doktorka
uÏ také nevydrÏela a velmi vûcnû zasáhla. BohuÏel, mezi na‰imi Nizozemci ve sbírce Vermeera nemáme. Paní
doktorka nám ukázala Ter Borcha a Jacoba Ochtervelta,
Vermeerovy vrstevníky. Kilometry nejblíÏ k Vermeerovi
máme do DráÏìan, potom do Vídnû.
Zuzana Vittvarová
Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury NE-BE.
-7-
Léto 2003
OBJEVENÍ NEBES
aneb magický příběh nového Mesiáše na filmovém plátně
Dne‰ní uspûchaná doba zajisté pfiíli‰ nepfieje ãetbû knih s témûfi tisícov˘m poãtem stránek, kter˘m se
mÛÏe pochlubit jeden z románÛ svûtoznámého nizozemského spisovatele Harryho Mulische Objevení
nebes (De ontdekking van de hemel). Pro ty z nás, ktefií se stále je‰tû pomalu chystají na pfielouskání tohoto úctyhodného díla a pfiesto si nemohou nechat ujít Ïádnou zajímavost, se v bfieznu leto‰ního roku
naskytla jedineãná pfiíleÏitost - shlédnout tento román na filmovém plátnû, v reÏii neménû známého Jeroena Krabbé, bûhem 10. roãníku DnÛ evropského filmu. ·lo o pfiíleÏitost v âechách patrnû znaãnû ojedinûlou, film se totiÏ jiÏ pfiede dvûma roky promítal s velk˘m úspûchem v holandsk˘ch kinech, av‰ak
do na‰ich kin pr˘ nebyl dovezen, coÏ je opravdu veliká ‰koda.
BÛh se jednoho dne rozhodne, Ïe dá lidstvu je‰tû jednu (poslední) pfiíleÏitost a povûfií andûla, aby na
svût pfiivedl nového Mesiá‰e. Není moc ãasu, ale andûl se svého úkolu zhostí velmi svûdomitû. Ve stejn˘ den a stejn˘ okamÏik roku 1963 pfiijdou na svût Max a Onno, otcové nového spasitele lidstva. KdyÏ
dosáhnou vûku Kristova, ãirou náhodou(!)se setkávají v ulicích Amsterodamu a stávají se nerozluãn˘mi pfiáteli. Max je vûdec pátrající po v˘poãtu, kter˘ by mûl odhalit finální zákon vesmíru, Onno se zab˘vá politikou a ve volném ãase se snaÏí rozlu‰tit starovûké obfiadní nápisy. Stejná náhoda oba pfiátele
vede do obchodu s knihami, kde se objeví nová Marie, tedy pÛvabná violoncelistka Ada. Scéna je dÛmyslnû pfiipravena a andûl pokraãuje v plnûní svého úkolu. O tom ov‰em na‰i pozem‰tí hrdinové nemají ani zdání a dál si Ïijí svÛj pozemsk˘ pfiíbûh. Max se do Ady zamiluje, ta ho v‰ak záhy opustí pro jeho
zálety. Jednoho dne poklidí u Onna a uÏ u nûho také zÛstane. Max je zklamán, pfiesto v‰ak s Onnem a
Adou odjíÏdí na komunistickou Kubu, kde je bûhem jedné horké a ãarovné noci poãat tolik oãekávan˘
Mesiá‰. Má to jeden háãek a tím je ponûkud sporné otcovství a jen divák, Ada (a nebesa) vûdí, Ïe mal˘
Mesiበmá dva moÏné otce, kter˘mi není nikdo jin˘ neÏ Onno a Max. Narození Quintena se odehrává
za velmi dramatick˘ch okolností. Chlapec je zdráv, ale Ada zÛstává po tragické nehodû uÏ navÏdy napojena na pfiístroje, uvûznûna mezi Ïivotem a smrtí. V˘chovy malého Quintena se spoleãnû s Adinou
matkou ujímá Max, neboÈ Onno se musí vûnovat své politické kariéfie. Léta bûÏí. Quinten je velmi
zvlá‰tní dítû obdafiené schopností vidût vûci bûÏn˘m lidem skryté a pfiedvídat budoucí události. Jednoho dne je Onno fale‰nû nafiknut z vraÏdy kubánského komunistického vÛdce na základû podvrÏené fotografie a nucen odejít do ústraní. Sv˘m blízk˘m nechává vzkaz, aÈ ho nehledají. Max se blíÏí k rozlu‰tûní tajemství vesmíru a v nebi zavládne poplach. BÛh znovu zasahuje. NeÏ Quinten staãí Maxe varovat, z nebes se snese meteorit a Max i s rozlu‰tûnou záhadou se rozplynou v záfii v˘buchu. Quinten v‰ak
nalezne knihu s obrazem posvátného domu, kter˘ se nápadnû shoduje s jeho vlastními kresbami (jedná
se o dÛm samotného Boha) a jeho cesta vede do ¤íma. V ¤ímû se setkává s Onnem. Poselství je jasné.
Quinten má v ¤ímû najít smaragdové desky a odnést je na jejich pÛvodní místo v Jeruzalémû. Onno rozlu‰til, kde se desky skr˘vají a pomÛÏe je Quintenovi odnést z fiímského chrámu a odvézt do Jeruzaléma.
Kruh se uzavírá. Osud znovu krutû poodhalí své karty, kdyÏ Onno pozná, Ïe není Quintenov˘m otcem
on, n˘brÏ Max, jehoÏ matka údajnû zemfiela v koncentraãním tábofie. V Jeruzalémû totiÏ oba hrdinové
zahlédnou Ïidovskou Ïenu, která má na ruce vytetované ãíslo...a stejnû blankytnû modré oãi jako Quinten. Jedné noci se Quinten vytratí z domu a tajnû vrací smaragdové desky na jejich pÛvodní místo. Nov˘ Mesiበzmizí z povrchu zemského a je vzat na nebesa.Úkol je splnûn. Lidstvo mÛÏe spát.
Ale BÛh nenechá diváka jen tak spokojenû odejít domÛ. Zdá se, Ïe jeho hnûvu je‰tû nebylo uãinûno
zadost a Ïe lidstvo bude muset za své hfiíchy pykat navzdory Mesiá‰ovû obûti.
Po shlédnutí skvûlého filmu, ve kterém se pohádková magie prolíná s neúprosnou realitou, aby vytvofiily smysluplnou skládanku nelehk˘ch lidsk˘ch osudÛ, mû napadlo (urãitû jen ãirou náhodou), zda dá
BÛh stateãnému Quintenovi je‰tû ‰anci zvrátit jeho poslední rozhodnutí.
Lenka Strnadová
Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury NE-BE.
-8-
Léto 2003
Státní svátek Belgie
21. ãervenec, den, kdy Leopold I. sloÏil pfiísahu
Belgie je souãasnû velmi stará zemû a mlad˘ nezávisl˘ stát. Poprvé o Belgiãanech hovofiil Julius Caesar
pfiibliÏnû pfied 2.000 lety ve sv˘ch Zápiscích o válce galské. V prÛbûhu staletí byla Belgie souãástí rÛzn˘ch státÛ, nezávislost získala aÏ v roce 1830. Státní svátek byl stanoven na 21. ãervence zákonem z 27.
kvûtna 1890. Bylo to 21. ãervence 1831, kdyÏ Leopold I., první belgick˘ král, sloÏil ústavní pfiísahu. Pfiísahal vûrnost belgické ústavû vypracované Národním kongresem a uznané 7. února 1831, stejnû jako belgick˘m zákonÛm.
Národní hymna: Brabanoënne
Vlajka: tfii svislé pruhy v ãerné, Ïluté a ãervené barvû
Barvy belgické vlajky pocházejí z erbu b˘valého vévodství Brabant. Pfiedstavoval lva ze zlata (Ïlutá), na
pozadí ‰avle (ãerná), s rud˘mi drápy a jazykem (ãervená).
Vlámsk˘ svátek: 11. ãervence - bitva ostruh (1302) u Kortrijku
Vlajka Vlámského spoleãenství: ãern˘ lev s ãerven˘mi drápy na Ïlutém pozadí
NOVÉ P¤EKLADY
LITERATURA S VELKÝM Č
Název této informace o vlámsk˘ch detektivkách v ãeském
pfiekladu naráÏí na rigorózní nizozemské tfiídûní textÛ na
Literaturu a ãtivo. âtivo je to, co vychází ve vy‰‰ích nákladech, hodnû se ãte, ale málo recenzuje, nizozemsky se tomu fiíká lektura. Naproti tomu to, co se pí‰e, ale hlavnû o
ãem se pí‰e, protoÏe je to zaãlenûno do kánonu národního
písemnictví, se naz˘vá literatura s velk˘m a je‰tû vût‰ím L.
Ne nadarmo se jedna objemná práce literárního vûdce Marcela Janssense jmenuje: S vût‰ím L - Met groter L. Takové
ostfie vyhranûné dûlení nám nûkdy mÛÏe pfiipadat dost osobité, protoÏe vytûsÀuje z literatury nejednu ãtenáfisky atraktivní oblast - tfieba právû detektivky. Pí‰e-li v Nizozemsku
detektivky autor vysoké literatury, ãiní tak na zapfienou pod
pseudonymem, nebo dává sv˘m detektivním románÛm
bezpfiívlastkov˘ podtitul: román.
Ne tak v Belgii. Ostatnû proslul˘ spisovatel a detektivkáfi
Simenon byl francouzsky pí‰ící Belgiãan a také - zfiejmû úmyslnû - obdafiila anglická autorka svého slavného detektiva Hercula Poirota belgickou národností. Detektivové a detektivky do Belgie prostû patfií. V nizozemsky hovofiících
Flandrech, nebo - chceme-li - Vlámsku se detektivní romány uchytily a hlavnû rozmnoÏily aÏ pomûrnû pozdû, mezi
válkami ve dvacátém století. A psali je autofii literatury, ktefií nectili jen Ïánr detektivky, n˘brÏ hlavnû románové tvorby. O vûãném kandidátu na Nobelovu cenu Hugo Clausovi
bychom si sice netroufli fiíci, Ïe pí‰e detektivky, ale znaãná
ãást jeho románÛ má detektivní zápletku. VÏdyÈ román je,
jak víme, nikdy nekonãící dialog, kter˘ do sebe vstfiebává
rÛzné literární Ïánry.
Detektivní zápletku, okofienûnou notnou dávkou tajemna,
mají napfiíklad takfika v‰echny romány Huberta Lampoa, uvedeného k nám v roce 1981 bohuÏel jen jedním dílem, po
v˘tce magicko-realistick˘m: Pfiíchodem Joachima Stillera.
Ostatnû - ale to je poznámka na okraj - kdyÏ Lampo charakterizuje svÛj magick˘ realismus, fiíká, Ïe jde pfiedev‰ím
o realismus, tak jako je loveck˘ klobouk pfiedev‰ím kloboukem a slovo loveck˘ ho jen definuje. Obdobnû je ve
Flandrech detektivní román pfiedev‰ím románem. A takfika
vÏdy nefie‰í jen nûjak˘ zloãin, n˘brÏ bedlivû sleduje i spoleãenské dûní, ãasto velmi aktuální, a vstfiebává do sebe
mnohé z toho, co tradiãní detektivka odsekává jako zbyteãné. Ve Flandrech je detektivní román pfiedev‰ím ãtiv˘m románem. A román pfiece patfií do literatury, tfiebaÏe s mal˘m
l - nebo naopak s velk˘m â.
Zásluhou pfiekladatelky Petry Schürové k nám uÏ nûjakou
dobu a hodnû nenápadnû pronikají hodnotné vlámské detektivky. Tak vy‰ly péãí nakladatelství Cinemax v roce
1997 Kusy lidí od Roba Mendese, nebo v roce 1998 Tajemství mladíkova hrobu od Pietera Aspeho. Teprve nedávno v‰ak byla váÏnû recenzována dal‰í detektivka poslednû
jmenovaného autora: Kvadratura pomsty, vydaná v nakladatelství Mladá fronta v roce 2002. Tak vy‰el - shodou okolností - v jednom a témÏe roce v ãeském renomovaném
nakladatelství Aspeho první detektivní román, zatímco v
jeho vlasti vy‰el tou dobou uÏ jeho román desát˘: Pátá
Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury NE-BE.
-9-
Léto 2003
mocnost. PfiíleÏitosti se chopila jedna vlámská agentura a
zaãala pofiádat literární toulky po stopách populárního detektiva Van Ina po rÛzn˘ch lokalitách mûsta Brugg, jeÏ je
nerozluãnû spjato s autorem a jeho literárními postavami.
VÏdyÈ Aspe byl pÛvodním povoláním správce bruggské kaple Svaté krve a je srostl˘ s kaÏdou letitou budovou a zákoutím tohoto historického mûsta. Bruggy jsou v jeho románech jedním takfika Ïiv˘m protagonistou.
V jinak kladné recenzi Detektivka, která nepfiekvapí ani
neurazí /Dnes, 4. 3. 2003/ pí‰e Jan Jandourek mimo jiné o
autorovû hfiíchu proti detektivce, kdyÏ do dûje vplétá politické ãachry v Bruggách a kdyÏ poru‰uje zásadu klasické
detektivky i tím, Ïe do ní zasazuje milostné pletky. DluÏno
ov‰em zdÛraznit, jak bylo uvedeno v˘‰e, Ïe Kvadratura po-
msty byla první v fiadû, tedy jak˘msi rozbûhem, a terpve
postupem doby se v kaÏdém dal‰ím ãísle vyjevuje, jak dÛleÏité byly ty poãáteãní milostné pletky pro pozdûj‰ího komisafie Van Ina a jeho Ïenu Hannelore, jeÏ spoleãnû s manÏelem a homosexuálním policistou Versavelem tvofií nerozluãn˘ trojúhelník pfii odkr˘vání bruggsk˘ch nepravostí. Recenzent správnû fiíká: „Pokud se v ãe‰tinû doãkáme dal‰ích
pfiípadÛ, moÏná odhalíme i jistou krásu seriálového stereotypu, která postavám detektiva docela slu‰í.“ Doufejme tedy, Ïe nakladatelství Mladá fronta nezÛstane jen u prvního
detektivního románu Pietera Aspeho a Ïe se Van In se sv˘mi dvûma Watsony zabydlí u nás stejnû jako v Belgii. Slu‰elo by mu to.
Olga Krijtová
NOVÉ KNIHY
Joost Zwagerman: Het wilde westen, Nederland 2001-2003-05-23
Nakladatelství De Arbeidspers 2003
ISBN 90 295 5861 X / NUR 300
ÎIVÁ HISTORIE
Nová kniha Joosta Zwagermana Het wilde westen je Ïivoucím dÛkazem toho, Ïe její autor není jen vynikajícím romanopiscem, básníkem a esejistou, ale také historikem - dokumentaristou. Kniha obsahuje v˘bûr novinov˘ch sloupkÛ a ãlánkÛ, které byly zvefiejÀovány v holandském tisku (de Volkskrant, NRC Handelsblad, Vrij Nederland) od prosince 2000 do
26. ledna 2003.
Autor zaznamenal celou historii let 2001 a 2002, která se vzhledem událostem v holandské spoleãnosti nefiadí k nejklidnûj‰ím. Bûhem tohoto období byla holandská spoleãnost konfrontována s politickou vraÏdou, královskou svatbou a naprost˘m pfievratem v politickém v˘voji (i kdyÏ...?)
Obsah jednoho sloupku na volné téma pfiiná‰í zajímav˘ obraz autorov˘ch postfiehÛ. Jak˘m zpÛsobem Zwagerman sm˘‰lí o holandské politice, koho povaÏuje za hrdiny a kdo je v jeho oãích poraÏen˘, kdo patfií mezi vyhaslé hvûzdy politického nebe a kdo naopak mezi vyvolené, které drobnosti jsou mu trnem v oku? Autor knihy Het wilde westen zná odpovûdi na v‰echny tyto otázky.
Klíãovou roli v knize hrají pánové Pim Fortuyn a Herman Brood, dva vyvrÏenci, ktefií vykazují mnoho podobností. Zwagerman popisuje Ïivot Hermana Brooda jako umûlecké dílo, k nûmuÏ sebevraÏda sv˘m zpÛsobem patfií. „Jednou ranou.
Majestátní. Stylové. Îádná poloviãatá práce.“ Tûmito slovy komentuje Zwagerman ãin Hermana Brooda, kter˘ skoãil ze
stfiechy amsterdamského hotelu Hilton. Autor pfiedkládá ãtenáfii obraz práce sdûlovacích prostfiedkÛ a zpÛsobu, jak˘m se
chopila Broodovy sebevraÏdy. Je zároveÀ pozitivní i kritick˘. Kritick˘ zejména v pfiípadû zpravodajství po smrti Boudewijna Bücha, kter˘ podle Zwagermanova názoru nebyl brán pfiíli‰ váÏnû a v knize je vyobrazen jako skuteãn˘ podivín. Po
jeho neãekané smrti byl v‰ak tisk pln˘ chvály.
Na fiadu pfiichází také pan Fortuyn neboli „nበPim“, jak mu rádi fiíkají jeho pfiívrÏenci. Postrach usedlé politiky. Jestli jste
ho mûli rádi nebo nesná‰eli, nedá se nic dûlat, ten muÏ tady zkrátka byl. Fortuyn Holandsku uãaroval, coÏ poskytlo Zwagermanovi spoustu podnûtÛ a látky ke psaní, jehoÏ v˘sledkem je zdafiilá politická anal˘za jednoho skandálního roku.
Na pfietfies v‰ak pfiicházejí také zcela jiná témata, napfiíklad televizní pofiady, drogová politika, ãi liknaví voliãi. Vdûãn˘m
tématem se autorovi stala dokonce i nekonformní úprava chloupkÛ na Venu‰inû pahorku. Joost Zwagerman tak sestavením knihy Het wilde westen vytvofiil pfiekrásnou kroniku své doby.
Het wilde westen je kniha napsaná typick˘m Zwagermanovsk˘m rukopisem - je pfiekvapivá, humorná, kritická, relativizující, váÏná i zábavná, a proto po ní ãtenáfii rádi sáhnou i v budoucnosti, aby si poãetli v nizozemsk˘ch dûjinách.
Roy van Roeden
Pfieklad: Lenka Strnadová
Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury NE-BE.
- 10 -
Léto 2003
Čtení na léto
Pieter Aspe: Kvadratura pomsty, Mladá fronta, Praha 2002
PfieloÏila Petra Schürová
KAPITOLA 3
U Pietera Van Ina zazvonil telefon ve
chvíli, kdy uÏ byl pût minut ve spr‰e.
Tlumenû zaklel, ale nijak ho to nerozpohybovalo. V klidu si opláchl pûnu z
podpaÏí. Pak si symbolicky otfiel nohy
o gumovou pfiedloÏku. Je‰tû se z nûj
koufiilo, kdyÏ se vydal k zrcadlu. Zastavil se a otrávenû zakroutil hlavou.
Bezútû‰n˘ odraz v zamlÏeném zrcadle
se dal tûÏko nazvat pûkn˘m.
S rezignovan˘m povzdechem se zabalil do starého kostkovaného koupacího
plá‰tû.
Byla nedûle ráno, ãtvrt na deset. Slunce opatrnû propichovalo barevné závûsy. Osm let usilovného koufiení jim
propÛjãilo pozoruhodnou patinu - pokud se tak dá nazvat nikotinov˘ povlak. Strop barvy slonové kosti a zaÏloutlé tapety na tom nebyly o nic lépe.
PÛvodnû byly bílé.
Van In se vlekl dolÛ. Tvrdo‰íjné vyzvánûní nepfiestávalo. SchÛdky z nenatfieného bukového dfieva spojovaly loÏnici s ob˘vacím pokojem na stejném
podlaÏí. Tam stál jeho jedin˘ telefonní
pfiístroj. Van In nenávidûl telefony v
loÏnicích. NeÏ zvedl sluchátko, zapálil
si cigaretu.
„Tady Van In,“ fiekl nevrle.
„Haló, Van Ine, tady je De Kee, dobré
ráno.“
Nic nezní ironiãtûji, neÏ slova ‰éfa,
kter˘mi vám v nedûli popfieje dobré ráno.
„Omlouvám se, Ïe ru‰ím tak brzy.“
Ironie vrchního komisafie byla dnes ráno bezbfiehá. Van In rozzlobenû vtáhl
cigaretov˘ koufi. Vûdûl, Ïe s nedûlní
pohodou je ámen.
„Právû mi volal Ludovic Degroof. Urãitû ho znáte.“
„Toho znám,“ odpovûdûl odevzdanû
Van In. Hitlera zná taky kaÏd˘, chtûl
dodat.
„Dobrá. Teì pozornû poslouchejte, co
vám budu fiíkat, Van Ine.“ De Kee si
nemohl pomoci, musel Van Inovi nej-
dfiív sdûlit, Ïe ho Degroof vytáhl z postele. Ten pfiípad se mu zdál v‰elijak˘,
jen ne pûkn˘.
„Pfied nûkolika hodinami konstatovala
jedna z na‰ich noãních hlídek vloupání
do obchodu jeho syna, klenotnictví ve
Steenstraat,“ vysvûtloval De Kee. „Asi
se divíte, proã vás obtûÏuji prachobyãejn˘m vloupáním a je‰tû k tomu v nedûli ráno.“
Van In se divil, proã nûkdo obtûÏoval
obyãejn˘m vloupáním v nedûli ráno
De Keea.
„Ta vûc je ale choulostivûj‰í,“ pokraãoval De Kee. „Podle prvního ohledání
místa ãinu nebylo nic ukradeno. Pachatel pr˘ rozpustil v‰echny klenoty v
nádrÏi s luãavkou královskou. Ghislain
Degroof, klenotník, tvrdí, Ïe kyselina
zniãila celou jeho kolekci.“
De Kee udûlal pauzu.
První cigareta, která Van Inovi jindy
ohromnû chutnala, ho zaãala ‰típat v
krku, aÏ se rozka‰lal.
„Haló, Van Ine, jste tam?“
„OkamÏik, komisafii,“ odchrchlával
Van In. Je nejvy‰‰í ãas s tím skoncovat.
De Kee mûl v hlase jakousi nejistotu.
„Kdyby nebyl Deleu na dovolené, vÛbec bych vás s tím neobtûÏoval. Ale jistû chápete, Ïe za takov˘ch okolností
musíme nasadit zku‰eného vy‰etfiovatele, zvlá‰È kdyÏ máme co dûlat s nûk˘m jako je Degroof.“
Deleu byl De KeeÛv zeÈ. Van In ho
kdysi u policie zauãoval.
„Jistû, komisafii,“ fiekl skoro krotce.
Deleuovi se pfiidûlovaly obvykle nejnápadnûj‰í pfiípady. KdyÏ vy‰etfiování
zpackal, a to se mu podafiilo vÏdycky,
smûl vystartovat Van In a poslepovat
trosky. Tentokrát nemohl De Kee jinak,
neÏ pfiidûlit pfiípad rovnou jemu.
„MÛÏete za nûj tedy zaskoãit?“
„Jestli je to nutné.“
De Kee ulehãenû vydechl.
„Skvûlé, Van Ine,“ fiekl rozjafienû.
„Velmi bych ocenil, kdybyste mohl co
nejrychleji pfiijít na komisafiství. Dáme
se do toho spoleãnû.“
Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury NE-BE.
Van In onûmûl. Byl pfiesvûdãen˘, Ïe
mu De Kee volá z bytu. Degroof musel
hodnû zatlaãit, aby De Keea pohnul k
akci v nedûli ráno.
„Budu tam za pÛl hodiny, pane,“ fiekl.
„V˘bornû, Van Ine. Vûdûl jsem, Ïe s
vámi mÛÏu poãítat.“ Suché cvaknutí
pfieru‰ilo spojení.
Van In rozãilenû potáhl z cigarety. Zase se nechal pûknû dobûhnout. Na druhou stranu se mu peníze za pfiesãas budou hodit. Za práci v nedûli se platí
stoprocentní pfiíplatek a on byl s hypotékou o dvû splátky pozadu.
Celou minutu zíral do velkého, moderního zrcadla na krbu. UÏ del‰í dobu se
pozoroval a nemûl z toho Ïádnou radost. Narychlo uvázan˘ uzel na pásku
od Ïupanu povolil a odkryl vypouklé
bfiicho se zapadl˘m pupkem. Nebyl to
právû povzbuzující pohled. Stejnû jako
pfied chvílí v koupelnû nasadil Van In
kysel˘ obliãej. Copak si kvÛli tomu v
uplynul˘ch osmi mûsících málem neuhnal úbytû? Mají asi pfiece jen pravdu,
ty pfiihlouplé Ïenské ãasopisy. MuÏ,
kter˘ se pfievalí pfies ãtyfiicítku, skuteãnû zaãne dûtin‰tût. Udusil cigaretu v
kvûtináãi, v nûmÏ se olysal˘ fíkus zoufale pokou‰el o pfieÏití. Pak nechal z ramen sklouznout koupací plá‰È a ‰el se
postavit z profilu pfied zrcadlo velké jako on. Znovu se podrobil vlastnímu
kritickému pohledu. KdyÏ se zhluboka
nadechl a napnul h˘Ïìové svaly, vypadalo jeho bfiicho ploché a pevné. Chvíli si tu pózu vychutnával, vydrÏel v ní
ale jen dvacet vtefiin. Po tomto rituálu
oddusal po dfievûn˘ch schÛdkách do
loÏnice. Musel, protoÏe obleãení leÏelo
v koupelnû.
„Zatracené pivo, kolik jsem tûch duvelÛ vypil?“ zasakroval, kdyÏ se soukal
do kalhot.
Schválnû se neoholil, aby mûl De Kee
pocit, Ïe se spûchem div nepfietrhl.
Z uliãky Vette Vispoort, kde bydlel, k
policejní stanici v Hauwerstraat to bylo pfiesnû deset minut pû‰ky. Van In se
se sv˘m autem, po‰ramocen˘m BMW,
- 11 -
Lente 2003
rozlouãil pfied tfiemi lety.
ProtoÏe kdo v Bruggách nemá garáÏ,
nemá ‰anci na noc zaparkovat.
„Dobré jitro, komisafii Van Ine.“
Benny Lagrou, policista, kter˘ mûl
právû sluÏbu v recepci, se do‰iroka usmál bezzub˘mi ústy.
„Dobré, Benny. Je De Kee uÏ dlouho v
kanceláfii?“ zeptal se Van In za pochodu.
Lagrou byl policajt ze staré ‰koly. Kromû toho to byl ochmelka a Ïvanil. De
Kee ho pfied pûti lety stáhl z pochÛzkové sluÏby. Normálnû byl na oddûlení
‚ztráty a nálezy‘, kterému se fiíkalo ‚Sibifi‘.
„Zavolal tû kvÛli t˘ loupeÏi ve Steenstraat?“ zeptal se Lagrou Van Ina jakoby mimochodem.
„Je tady uÏ dlouho?“ zopakoval Van In
svou otázku.
Lagrou se podíval úkosem kolem sebe
a naznaãil Van Inovi, aby pfii‰el blíÏ.
„Pfied pÛl hodinou se pfiifiítil,“ za‰eptal
spiklenecky. „A mám takov˘ dojem, Ïe
není zrovna dobfie naloÏenej.“
„A on snad nûkdy je?“ fiekl Van In.
Lagrou znovu ukázal dásnû.
Van In otevfiel spojovací lítaãky a vydal se po schodech do tfietího patra.
Nepotkal nikoho. V‰ichni jezdí v˘tahem.
Vrchní komisafi De Kee, b˘val˘ holiã,
kter˘ se vypracoval na magistra kriminalistiky, reagoval takfika simultánnû s
tich˘m zaklepáním na dvefie.
„Dále.“
Sedûl za sv˘m psacím stolem. Byl malé postavy, jako vût‰ina diktátorÛ. Pro
tento pfiípad se nacpal do uniformy. To
se stávalo jen velice zfiídka, vût‰inou
nosil drahé obleky ‰ité na míru. Vera,
jeho metresa, na jeho zevnûj‰ek bedlivû dohlíÏela.
„Posaìte se, Van Ine,“ fiekl De Kee
bezbarv˘m hlasem. Pozoroval svého
podfiízeného skrz antireflexní skla br˘lí v obrouãkách z osmnáctikarátového
zlata. Nebylo mu po chuti, Ïe zeÈ je mimo. DrÏel si Van Ina radûji od tûla.
„Cigaretu?“
„Dûkuji,“ fiekl Van In.
De Kee mu pfies stÛl pfiistrãil krabiãku
playerek, samozfiejmû bez kolku. Van
In si klidnû zapálil. De Kee si nûkolikrát pfiejel po profiídl˘ch vlasech. I dítû
by poznalo, Ïe je ve stresu. V‰iml si, Ïe
to ani Van Inovi neuniklo, a rychle stáhl ruku.
„Rád bych, abyste pfievzal velení tohoto vy‰etfiování, Van Ine. A je nesmírnû
dÛleÏité, abyste vedl vy‰etfiování diskrétnû. Tím mám na mysli, Ïe budete
rodinu Degroofov˘ch obtûÏovat naprosto minimálnû a Ïe se pfiípadné v˘slechy nebudou odehrávat tady na stanici. Vyjadfiuji se srozumitelnû?“
„Jistû, pane.“
Van In vûdûl, Ïe De Kee má Ludoviku
Degroofovi za co dûkovat. Tfii ãtvrtiny
místních politikÛ ostatnû také.
„Také není zcela nezbytné, aby pachatel nebo pachatelé byli dopadeni.“
De Keeovi dala poslední slova dost zabrat. Van In se uÏ uÏ bál, Ïe se mu nûco stane.
„A proã ne, jestli se smím zeptat?“
De Kee si sundal své drahé br˘le a promnul si palcem a ukazovákem koutky
oãí. Van In pokládal pfiesnû takové otázky, jaké by Deleua nikdy nenapadly.
Ale nemûl na vybranou. Nûkomu ten
pfiípad svûfiit musel.
„Mil˘ Pietfie,“ fiekl konej‰iv˘m hlasem.
„Pan Ludovic Degroof takov˘ druh
publicity nesná‰í. KdyÏ pachatele najde‰, dobfie. KdyÏ je nenajde‰, Ïádn˘
problém. Degroof nás Ïádá, abychom
sepsali fiádn˘ protokol. Abychom úfiednû konstatovali ‰kodu a dál se tím uÏ
pfiíli‰ nezab˘vali.“
Skuteãnost, Ïe mu De Kee najednou
zaãal tykat, byla Van Inovi podezfielá
ze v‰eho nejvíc. Vrchní komisafi
vÏdycky dodrÏoval staromódní zdvofiilostní formu.
„Jin˘mi slovy - potfiebuje nás jen na to,
aby mu poji‰Èovna nahradila ztrátu,“
fiekl Van In ostfie.
De Kee odvál jeho poznámku pohrdav˘m posunkem.
„Jak dlouho jsi uÏ u policie, Pietfie?“
zeptal se a pobavenû se na Van Ina podíval. „Osmnáct, devatenáct let?“
„Devatenáct,“ fiekl Van In.
„Skoro dvacet, mil˘ Pietfie,“ opravil ho
De Kee. Ten mazan˘ li‰ák znal dÛkladnû své lidi a vûdûl o nich skoro v‰echno, také to rád dával najevo. „Pfiedpo-
Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur NE-BE
kládám, Ïe jsi toho za tu dobu dost zaÏil.“
Van In k˘vl. Tyhle fieãi si musel vyslechnout uÏ mnohokrát. Vût‰inou
kdyÏ ‰lo o politické aféry.
„Za tu dobu sis v‰iml, jak spolu vûci na
svûtû souvisejí, a Ïe je nûkdy lep‰í mlãet - ãím víc se hovno rozmazává, tím
víc smrdí.“
De Kee si zase zaãal uhlazovat vlasy.
Vera mu je právû vãera obarvila drahou
barvou. Za takové vûci penûz nelitoval,
stejnû jako mu jich nebylo líto za Renault Clio a apartmá pro ni u mofie v
Zeebrugge.
„Chápu naprosto pfiesnû, co máte na
mysli, komisafii.“ Van In se cítil jako ve
‰kolce. Ale místo paní uãitelky musel
poslouchat malého, arogantního muÏíka.
„V to doufám, Pietfie.“ De Kee si nasadil br˘le a upfienû se na Van Ina zadíval. Rád lidi fixoval pohledem. Domníval se, Ïe mu to dodává autoritu.
„Domluveno?“
Van In si navlhãil rty.
„Mám jinou moÏnost?“
De Kee zavrtûl hlavou.
„Ne, nemá‰, Pietfie.“
Na chvilku si Van In vzpomnûl na své
mládí, na nezapomenutelná ‰edesátá
léta, kdy je‰tû nemusel uzavírat vynucené kompromisy. Teì za nûj rozhodovaly alimenty b˘valé Ïenû a pfiíli‰ vysoká hypotéka.
De Kee vstal a zadíval se z okna na námûstí Beursplein. Byl si jist˘, Ïe udûlal
v‰echno, co se po nûm chtûlo. Jestli
Van In to vy‰etfiování nezvládne, bude
to dobr˘ obûtní beránek. Pfii bliωím
pohledu nebylo tak ‰patné, Ïe je Deleu
na dovolené. De Kee mûl ‰est˘ smysl
pro obcházení choulostiv˘ch afér.
„Zajedeme se podívat na místo ãinu?“
navrhl. Podíval se na velké hodiny nade dvefimi. Bylo tfii ãtvrtû na deset.
„Kolega bude rád, kdyÏ ho vysvobodí‰.“
Van In uhasil zpola vykoufienou cigaretu a vydal se ke dvefiím. De Kee zvedl
sluchátko domácího telefonu a vytoãil
ãíslo kant˘ny.
„Haló, Gerarde. OdjíÏdíme.“ A na znamení dÛleÏitosti pfiíkazu ze sebe vydal
zvuk jako ztûÏka se otáãející se mixér.
- 12 -
Léto 2003
LETNÍ KVÍZ
NRC Handelsblad, 27. května 2003:
Historisch Nieuwsblad a nadace Actueel Verleden / Aktuální minulost položili nedávno 15 „velmi jednoduchých otázek z nizozemských dějin“ návštěvníkům obchodů v Amsterdamu, Bergenu op Zoom,
Den Boschi, Den Haagu, Deventeru, Groningenu, Heerhugowaardu, Leidenu, Middelburgu, Nijmegenu a Utrechtu. Výsledek: tisíc oslovených odmítlo odpovědět, 683 se zúčastnilo, mnoho chybných
odpovědí, průměrná známka 4,2. Můžete si ho vyzkoušet i vy.
01. Kdo byli rodiče královny Juliany?
02. V roce 1891 založil Gerard Philips továrnu. Kde to bylo a co v ní vyráběl?
03. V roce 754 byl Bonifatius zavražděn u Dokkum. Co dělal v naší zemi?
04. Jaký podíl Nizozemců v procentech v 17. a 18. století na mezinárodním trhu s otroky z Afriky?
05. V roce 1971 chtěl ministr Van Agt de Bloemenhove zavřít kliniku v Haarlemu. Co se tam nezákonně dělo?
06. Proti komu povstal Willem Oranžský?
07. V roce 1942 začali Němci s deportací Židů. Kolik nizozemských Židů nepřežilo 2. světovou válku?
08. Seřate následující malíře podle doby: Vincent van Gogh, Piet Mondriaan, Rembrandt van Rijn, Jeroen Bosch.
09. Z které země přicházelo v 19. století do Nizozemska nejvíc migrantů?
10. Seřate následující ministerské předsedy: Abraham Kuyper, Joop Den Uyl, Hendrik Colijn, Ruud
Lubbers.
11. V zimě roku 1596 pobýval Willem Barentsz v „Behouden Huys" na Nové Zemi. Co tam dělal?
12. Kvůli čemu vedli Belgičané a Nizozemci válku v roce 1831?
13. V roce 1947 začalo Nizozemsko první z tzv. policejních akcí. Jaké to byly akce?
14. Od kterého století je Nizozemsko království?
15. Ve kterém roce začala 1. světová válka a na které straně stálo Nizozemsko?
Připravila P. Schürová
Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury NE-BE.
- 13 -
Zomer 2003
VRAGEN EN ANTWOORDEN
VOOR DE ZOMER
NRC Handelsblad, 27 mei 2003:
Het Historisch Nieuwsblad en de stichting Actueel Verleden legden onlangs vijftien ,,heel simpele vragen over de Nederlandse geschiedenis’’ voor aan bezoekers van markten in Amsterdam, Bergen op Zoom, Den Bosch, Den Haag, Deventer, Groningen, Heerhugowaard, Leiden, Middelburg, Nijmegen en
Utrecht. Resultaat: duizenden weigeraars, 683 deelnemers, veel foute antwoorden en als gemiddeld
cijfer een 4,2.
01.Wie waren de ouders van prinses Juliana?
02. In 1891 begon Gerard Philips een fabriekje. Waar deed hij dat en wat maakte hij er?
03. In 754 werd Bonifatius bij Dokkum vermoord. Wat deed hij in ons land?
04. Wat was het aandeel in procenten van de Nederlanders in de zeventiende en achttiende eeuw in de
internationale slavenhandel op Afrika?
05. In 1971 wilde minister Van Agt de Bloemenhove-kliniek in Haarlem sluiten. Wat gebeurde daar dat
kennelijk niet mocht?
06. Tegen wie kwam Willem van Oranje in opstand?
07. In 1942 begonnen de Duitsers met de deportatie van joden. Hoeveel procent van de Nederlandse joden overleefde de Tweede Wereldoorlog niet?
08. Zet de volgende schilders in de juiste historische volgorde: Vincent van Gogh, Piet Mondriaan, Rembrandt van Rijn, Jeroen Bosch.
09. Uit welk land kwamen in de negentiende eeuw de meeste migranten naar Nederland?
10. Zet de volgende ministers-presidenten in de juiste volgorde: Abraham Kuyper, Joop Den Uyl, Hendrik Colijn, Ruud Lubbers.
11. In de winter van 1596 verbleef Willem Barentz in het Behouden Huys op Nova Zembla. Wat wilde
hij eigenlijk doen?
12. Over welke kwestie voerden de Belgen en de Nederlanders in 1831 oorlog?
13. In 1947 begon Nederland met de eerste van de zogenoemde politionele acties. Wat waren dat?
14. Sinds welke eeuw is Nederland een koninkrijk?
15. In welk jaar begon de Eerste Wereldoorlog en aan welke kant stond Nederland?
Door P. Schürová
Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur NE-BE
- 14 -
Lente 2003
EEN WOORD VOORAF
Geachte leden van NE-BE,
Beste vrienden,
U vindt in dit nummer een verslag van de lezing en rondgang in de Nationale Galerie met als thema J. Vermeer van
Delft, de recensie van een boek van Joost Zwagerman, de
recensie van de film De ontdekking van de hemel, informatie over de ledenvergadering, bondige informatie over een
Belgische nationale feestdag, een overzicht van de culturele activiteiten die in verband met de Nederlandse ambassade in Tsjechië plaats zullen vinden, een essay over Vlaamse
krimiliteratuur, waarop het voorbeeld van een kort geleden
uitgegeven detectiveroman volgt, en nog veel meer informatie. Deze berg informatie trachten wij door wat „lectuur“ verteerbaar te maken.
U is zeker niet ontgaan, dat onze bibliotheek alleen de
eerste dinsdag (buiten juli en augustus en Nederlandse na-
tionale feestdagen) in de maand geopend zal zijn - totdat
dat herroepen wordt. De reden daarvoor zijn werkzaamheden van de bestuursleden, en we kunnen helaas geen bedienden aannemen. Zodra we „versterking“ vinden, brengen
we u op de hoogte brengen.
Voor de lente stond een lezing van Walter Moens over de
Vlaamse cultuur op ons programma, maar meneer Moens
kon helaas om gezondheidsredenen niet naar Praag komen.
Wij wensen hem beterschap. Voor het najaar (begin oktober) staat een al eerder vermelde lezing op ons programma
- ondertussen hebben we financiële steun gevonden - professor Wilmots over het schilderij van Pieter Brueghel „De
spreekwoorden“.
Een fijne zomer, een heerlijke vakantie en veel leesplezier
wordt u toegewenst door
Petra Schürová
INFORMATIE AAN DE LEDEN VAN NE-BE
!!! BETALINGSTERMIJN VAN DE LEDENCONTRIBUTIE 2003 !!!
De ledencontributie voor 2003 van 450 CZK (200 CZK voor gepensioneerden) voor leden uit Tsjechië en 18
EURO voor leden in Nederland en België dient vóór 31 juli 2003 betaald te worden. De betaling kan met een
postwissel of door overmaking op onze bankrekening met nummer 19-2307530267/0100 bij de Komerãní banka
Praha - námûstí Míru, Italská 2, 120 00 Praha 2 plaatsvinden.
De bibliotheek van Ne-Be is elke eerste dinsdag in de maand vanaf 10.00 tot 12.00 geopend, buiten juli en augustus en de Nederlandse nationale feestdagen.
Adres: Nederlandse ambassade, Gothardská 6, Praha 6
Informatie: Ruben Pellar ([email protected], tel: +420 261 263 486)
EVEN PERSONEEL EN FINANCIËN
Onze algemene vergadering van dit jaar bracht weer de verkiezingen voor het bestuur van de vereniging met zich mee. Bij deze gelegenheid werd besloten daarin mevrouw Lenka Strnadová, één van de geëngageerde redactrices van het bulletin (aan wie
u ook alle voor publicatie bestemde teksten kunt sturen) en de niet minder behulpzame mevrouw Zuzana Vittvarová, o.a. een uitstekende berichtgever van culturele gebeurtenissen, op te nemen.
Het bericht over de financiële situatie van de vereniging in 2002 werkte uitstekend, omdat de betalingsmoraal van de leden verbeterde en wij op dit manier 45.000 CZK aan ledencontributie hebben ontvangen, dus twee keer zo veel in vergelijking met het
vorige jaar. Deze middelen hebben we voor de organisatie van lezingen en (vooral) weer voor de productie en distributie van
het bulletin, de uitnodigingen en andere administratie gebruikt. Dankzij de subsidie van de Nederlandse ambassade konden wij
nieuwe naslagwerken en boeken voor de bibliotheek kopen.
Omdat we rond de 20 nieuwe leden hebben verwelkomd en hetzelfde aantal kwijtgeraakt zijn, blijft het ledenaantal rond de 125
schommelen. Verder wijzen we op de mogelijkheid om de lidmaatschap op aanvraag van het lid op te heffen. Daarvoor is een
mededeling door het lid toereikend. Vervolgens ontvangt hij/zij een schriftelijke bevestiging van de onmiddellijke opheffing.
Natuurlijk moet wel nog de ledencontributie van het lopende jaar betaald worden.
Al voor het tweede jaar werd besloten om de contributie voor dit jaar niet te verhogen. Die bedraagt dus 450 CZK (200 CZK
voor gepensioneerden), en 18 EURO voor de leden in Nederland en België. De betaling kan met een postwissel of door overmaking op onze bankrekening met nummer 19-2307530267/0100 bij de Komerãní banka Praha - námûstí Míru, Italská 2,
120 00 Praha 2, plaatsvinden. De vervaldatum voor het jaar 2003 en voor de het voldoen van schulden is 31 juli 2003. Daarna
zullen we volgens ons statuut het lidmaatschap van de schuldenaars moeten op moeten heffen.
De statuten van de vereniging staan ter ieders beschikking tijdens de algemene vergadering, in de bibliotheek en geduEva Giese
rende alle activiteiten. Het kan U op aanvraag toegestuurd worden.
Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur NE-BE
- 15 -
Zomer 2003
WAT LIGT IN HET VERSCHIET?
Begin oktober - een lezing van prof. Wilmots met de titel: „De spreekwoorden van Pieter Brueghel“
Nadere gegevens: zie uitnodiging
NEDERLANDSE CULTURELE GEBEURTENISSEN IN DE TSJECHISCHE REPUBLIEK 2003
Datum
april-december
Project
T˘nská-school
Collegium Marianum
/Marius van Altena
Plaats
Klooster bij de kerk van
St. Michael
Melantrichova 971/19, Praag 1
Programma
Workshops en concerten
3 juni - 20 juli
MVRDV
tentoonstelling
J. Fragner-Galerie
Praag april/mei
Architectuurgalerie
Brno juni/juli
The Hungry Box: De eindeloze interieurs van het
MVRDV. Het Nederlands architec tuurinstituut
presenteert een tentoonstelling van de eer
besproken Nederlandse architectuurfirma MVRDV.
april-oktober
Geluidskunst,
mediakunst
Praag, Brno,
Opava, Pardubice
Christian Zwanikken – media, BmB Con sound
artist - Justin Bennet Mario van Horrik en P. Dubach
12 - 28 juni
Quadriënnale
Praag 7
Tentoonstellingsterrein
Nederlands paviljoen
Programma uitvoerende kunsten
21 -22 juni
Respekt Festival
Praag ·tvanice
van etnische muziek
/Rachot
De groep Klezmer Band (Amsterdam)
Lieutenant Schmidt Orchestra
22 - 23 juni
Anouk van Dijk
Tanec Praha
Anouk van Dijk
juni - juli
Zomeracademie
Muziek- en kunstschool
voor vroege muziek JindfiichÛv Hradec
Susan Braumann en Bert Honig
11 -24 oktober
Internationaal festival Duncan Centre Praag 4
van moderne dans
Workshops: David Zambrano (NoD)
Langá‰ková
5 november
Orkest
De Volharding
Theater Ponec
Theater Archa
PERS EN TIJDSCHIFTEN
NE-BE ontvangt regelmatig enkele tijdschriften en ledenbrieven, zoals eerder vermeld. Datzijn: Ons Erfdeel (Vlaams-Nederlands cultureel tijdschrift van de Stichting Ons Erfdeel, verschijnt vijfmaal per jaar), Ahoj (Ledenbrief
voor de leden van VNTS, tienmaal per jaar) en Orde van den Prince (Nieuwsbrief, vijfmaal per jaar).
Wij archiveren periodieke kranten. Voor de leden van NE-BE zijn ze te lezen na afspraak met de bibliothecaris van
NE-BE, R. Pellar (de oudere nummers - in de bibliotheek) of met P. Schürová (de recentere nummers) op het telefoonnummer 222 728 603.
In de laatste nummers werden o.a. de volgende bijdragen gepubliceerd:
Ons Erfdeel - XLVI - 1 februari 2003
De mooiste fabriek van Nederland. De Van Nellefabriek in Rotterdam, door Hans Ibelings • Gedichten, Leo Vroman • Onrust op de Nederlandse literaire boekenmarkt, Lisa Kuiter • Op zoek naar betekenis. De kunst van Patrick Merckaert, Geerdt Magiels • The finst in Belgian Jazz, Marc van den Hoof • Nuance of cliché? Twee films over migratie, Bart van der
Straeten • Annie M. G. Schmidt te boek en op doek, Pieter Bots • Viermaal Nooteboom, Rudi van der Paardt • „Ik vond
geen kwaad in deze man“. Het vaderboek van Joris Note, Johan de Haes • Engels is Nederlands (met velerlei bewijzen
gestaafd), Reinier Salverda • Het buitenland en wij, Filip Matthijs
Orde van den Prince, maart-april-mei 2003
Waar staat de Prince voor? • Tolerantie: een complete deugd • Kunst ook een taal • De Boekenprince • En veel meer
Ahoj april 2003
Nieuws van de stedenbanden • Pasen • Lidice • Quiz • Genootschap voor Tsjechische en Slowaakse muziek
Bijgewerkt door P. Schürová
Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur NE-BE
- 16 -
Zomer 2003
C U LT U U R E N S O C I A A L L E V E N
LEDENVERGADERING VAN NE-BE
26 APRIL 2003: VERSLAG OVER 2002
Dames en heren,
Zoals altijd heb ik ook dit jaar de aangename plicht om in het kort de activiteiten van Ne-Be in het afgelopen
jaar samen te vatten.
De algemene ledenvergadering van
vorig jaar vond plaats op 10 april in
ons stamcafé U Knihomola. Dit jaar
ontmoeten we elkaar dankzij onze vindingrijke voorzitter hier in „Vikadlo“
- een bijzondere ruimte, die een combinatie van café en theater is.
Men zou kunnen zeggen dat het afgelopen jaar in Ne-Be in het teken van
grote veranderingen en activiteiten in
de diplomatieke wereld was, waarvan
sommige zaken ook direct het leven
van onze vereniging betroffen. U hebt
zeker allemaal gemerkt, dat er naar
Wenen een nieuwe vertegenwoordiger
van de Vlaamse regering kwam - de
heer Walter Moens. We zijn erg blij dat
hij tegelijkertijd ook lid van Ne-Be
werd. Dat het om een zeer actief lid
gaat, bevestigt ook zijn aanwezigheid
vandaag hier. In mei vorig jaar gaf hij
een lezing over de Vlaamse kunst en
cultuur in de Belgische context aan de
studenten neerlandistiek van de Karelsuniversiteit en we verheugen ons dat
hij dit jaar een avond speciaal aan de
leden van Ne-Be zal wijden.
Ook aan de Nederlandse ambassade
is veel veranderd - de heer Heikamp
verliet zijn plaats van cultureel attaché en werd vervangen door mevrouw
Hilde Jansen. Ook de heer Van Houtum beëindigde zijn diplomatieke missie in Tsjechië. De nieuwe ambassadrice van Nederland is tegenwoordig
mevrouw Ida van Veldhuizen-Rothenbücher.
De laatste actie van Ne-Be, waaraan nog meneer Van Houtum deelnam
en die hij zelfs geholpen heeft te orga-
niseren was de ontmoeting met schilder Oldfiich Kulhánek op 14 mei, die
in de residentie van de Nederlandse
ambassadeur plaatsvond.
Velen van ons kwamen hier op 5 september nog een keer bij elkaar, toen de
heer Van Houtum officieel van Praag
en Tsjechië afscheid nam.
Elk jaar proberen we in Ne-Be verschillende lezingen te organiseren, die
een speciaal aspect van de Nederlandse of Vlaamse cultuur beschrijven en
die openstaan voor een breed publiek.
In het jaar 2001 ging het vooral om de
literatuur en in 2002 kwam de schilderkunst aan bod.
Op 24 september legde Martin Velí‰ek de symboliek van verschillende
onderwerpen uit, die te vinden zijn in
de stillevens van de grote Nederlandse
en Vlaamse meesters. Op 22 oktober
gaf Ruben Pellar zijn lezing over de
schilder, schrijver en kunsttheoreticus
Karel van Mander - auteur van het befaamde Schilderboek.
Degenen, die nog meer willen weten
over de Vlaamse en Nederlandse
schilderkunst, hebben regelmatig de
mogelijkheid de openbare lezingen en
excursies van de NG te bezoek. Mevrouw Schürová houdt u via e-mail over
deze activiteiten op de hoogte en andere informatie staat ter beschikking
bij een ander lid van Ne-Be, bij mevrouw Vittvarová, die in contact is met
Dr. Handlová van de NG.
Van de NG komen we weer terug op
het gebied van de diplomatie - 15 november konden we kennis maken met
de nieuwe Belgische ambassadeur in
Tsjechië, de heer Gustaaf Dirckx. In
zijn aanwezigheid en onder de bescherming van de Vlaamse vertegenwoordiger vond op 17 november in het
kader van het Internationale festival
Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur NE-BE
van het concertmelodrama de Vlaamse avond plaats, waar men onder begeleiding van de pianiste Els Swinnen
enkele voorbeelden van dit specifieke
genre kon beluisteren.
Op 7 december hadden de Ne-Be-leden de mogelijkheid elkaar in de zaal
van het Praagse Theaterinstituut te
ontmoeten, waar mevrouw Rita Kyliánová op een meeslepende manier o.a.
over haar zoon en haar ervaringen
met de Nederlandse koninklijke familie vertelde - dit alles gepaard met de
projectie van de video-opnames van
de balletvoorstellingen van Jifií Kylián.
Hiermee zou ik de opsomming van
de activiteiten van vorig jaar willen
sluiten. Er is natuurlijk veel meer gebeurd, maar daarover bent u allen
dankzij onze bulletins geheel op de hoogte. Misschien zou ik nog moeten
zeggen dat we sinds vorig jaar twee
nieuwe engeltjes in onze „hemel“ hebben - Anna Giese en Adam Pittner.
Achteraf wil ik hierbij de beide nieuwe
moeders nog een keer hartelijk feliciteren.
Een jaar geleden heb ik mijn verslag
beëindigd met de dankbetuiging aan
allen, dankzij wie Ne-Be nog steeds
bestaat en functioneert. Dit gedeelte
zou ik dus gewoon kunnen kopiëren en
weer alle mensen van het bestuur bedanken, in het bijzonder dan de voorzitter mevrouw Schürová, verder allen,
die het bulletin voorbereiden - Lenka
Strnadová, Jana âervenková, Jesse
Ultzen… Ook dit jaar zijn we de Nederlandse ambassade erg dankbaar
voor hun financiële steun en voor de
ruimte voor onze bibliotheek. Over de
steun vanuit de kant van de Vlaamse
Gemeenschap zal nog gepraat worden.
- 17 -
Zomer 2003
Maar door kopiëren zou een belangrijk feit verloren gaan - namelijk het
feit dat we afgelopen jaar de grens van
onze mogelijkheden bereikt hebben we zorgen ervoor dat in de bibliotheek
dienst wordt gehouden, we proberen
de belangrijkste gebeurtenissen op het
gebied van de Vlaamse en Nederlandse cultuur te volgen en erover te informeren, we organiseren ontmoetingen,
lezingen, literaire avonden en dat alles in onze vrije tijd, die men ook vaak
niet al te overvloedig ter beschikking
heeft. Natuurlijk - we doen het vrijwillig en we doen het graag, maar de fysieke vermoeidheid slaat langzaam
toe.
Maar aan de ander kant: Ne-Be bestaat nog steeds, we hebben nieuwe
plannen voor de toekomst, er komen
nieuwe leden bij, er wordt over nieuwe
projecten nagedacht. Daarom zou ik
mijn collegaës van het bestuur en van
de redactie ten minste tien keer zo veel dan de afgelopen jaren willen danken voor hun werk, inzet en energie,
die ze in Ne-Be hebben geënvesteerd,
en aan u zou ik willen vragen: als iemand van u, op welke manier dan ook,
zou willen en kunnen bijdragen aan
het goed functioneren van Ne-Be, laat
hij dat dan doen.
Vorig jaar riep ik ten slotte uit: „Leve de voorzitter!“ Nu zou ik mijn kreet
willen aanvulle met de woorden:
„Lang leve de hele vereniging NeBe!“
Jana Pellarová
Johannes Vermeer van Delft - virtuoos van het licht
Op zaterdag zevenentwintig april tweeduizend twee zijn
we in groten getale bijeengekomen in het Sternbergpaleis
voor een lezing van mevrouw dr. Handlová. Weer een genie.
En weer hoeven we niet bang te zijn, dat dit woord, weliswaar zeer frequent gebruikt, bij Vermeer van inflatoire betekenis is. Hij behoort tot het drietal nimmer dovende sterren
van de Nederlandse barokke schilderkunst, Rembrandt Hals - Vermeer. Allereerst noteer ik een paar punten op papier die houvast bieden en die ik zal proberen uit te werken.
Dus:
Een bondige levensbeschrijving; een weinig omvangrijk
werk; de virtuoos van het licht; nooit herhaalde thema´s, daarentegen echter herhaalde interieurinrichtingen; een vervalser van Vermeer als nationale held.
Vermeer werd op 31 oktober 1632 geboren in het gezin
van een textielarbeider die zich bezighield met de verkoop
van kunstvoorwerpen. Dat was in Delft, een fraai stadje waar textiel en porselein werd vervaardigd. Hij woonde op het
Marktplein, waar zijn ouders een café dreven. Over het leven van de schilder is verder niet veel bekend. Vermeer was,
net als zijn vader, kunsthandelaar. Gedurende zijn gehele leven woonde en werkte hij in Delft. Men weet bijna niets
over de leerjaren van de kunstenaar. Waarschijnlijk was zijn
leraar Leonaert Bramer, een Delftse kunstenaar, die getuige
was op Vermeers bruiloft in 1653, of Carel Fabritius. In
1653 werd Vermeer lid van het Delftse schildersgilde. Hij
trouwde met Catharine Bolnes. Voor de bruiloft bekeerde hij
zich tot het katholicisme, dat in Delft de godsdienst van een
minderheid was. De moeder van Catharina steunde Vermeer
in financieel opzicht. Hij stierf toen hij drieënveertig jaar
oud was.
Zijn werk is bijzonder. Op de zesendertig schilderijen die
aan hem worden toegeschreven, zijn voor het overgrote de-
el personen in interieurs afgebeeld. Al zijn werken worden
bewonderd om de fijngevoeligheid en de poëzie ervan, die
bereikt is door licht- en kleureffecten. Zijn vroege schilderij
De Koppelaarster uit 1656 (in Dresden) lijkt in thematisch
opzicht op een schilderij van Dirk van Baburen, dat in bezit
was van de schoonmoeder van Vermeer en dat op de achtergrond van twee van zijn werken zichtbaar is. De mannenfiguur is waarschijnlijk de auteur zelf, of misschien de schilder Fabritius. Het oudste schilderij Diana en haar Nimfen is
beïnvloed door de Utrechtse school van de Caravaggisten.
De vrouw die de voeten van Diana wast, is naar gezegd
wordt Catharina, de vrouw van de schilder. Een bijzonderheid is de uitbeelding van een hond, de enige in het oeuvre
van de schilder. Aanvankelijk richtte zijn belangstelling zich
op godsdienstige thematiek.
Na 1650 begonnen Vermeer en zijn collega Pieter de Hooch zich bezig te houden met een nieuwe wijze van het afbeelden van figuren met een zorgvuldige compositie van het
interieur. Andere Nederlandse schilders, zoals Gerard Ter
Borch en Gabriel Metsu schilderden dergelijke scènes ook,
maar concentreerden zich minder op de ruimte, omdat ze de
figuren en hun activiteit uitbeeldden. In zijn vroege werk De Keukenmeid uit 1658 - drukte Vermeer al de fundamentele kenmerken van zijn unieke stijl uit - een compositie, gevormd door en doordrenkt van daglicht, een harmonisch samengaan van geel en blauw, heldere optische effecten, verkregen door „pointillistische“ kwastaanrakingen, zakelijkheid, realisme, een intieme en gesloten wereld.
Vermeer behoorde tot de vele schilders (Canaletto, Guardi, Paul Sandby), die gebruik maakten van de camera obscura als een instrument bij hun werk. Door een camera obscura te gebruiken bereikte Vermeer een nauwkeurige weergave van de ruimtelijke relaties. Deze methode is te zien bij
Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur NE-BE
- 18 -
Zomer 2003
het Gezicht op Delft uit 1650. We beseffen dat de schilder
niet alleen een kenner van de atmosferische verschijnselen
was. Vakmensen constateren dat de topografische getrouwheid van het schilderij verbijsterend is.
Bijna alles, wat Vermeer ooit heeft geschilderd, speelde
zich in het interieur van een of twee ruimtes af, waar één of
twee figuren poseerden, meestal vrouwen. In de regel beeldde hij gewone dagelijkse handelingen uit: een vrouw leest een brief, een andere doet een ketting om haar hals, een
volgende giet melk uit een kan. Op de achtergrond van de
scène is een muur te zien, aan de linkerzijde een raam, dat
geopend of gesloten is, of verscholen gaat achter een gordijn. Het was als een onveranderlijk toneel. Een uitzondering wordt slechts gevormd door twee landschappen, Het
Straatje en Gezicht op Delft, en enkele schilderijen met eenzame figuren. Hij schilderde steeds dezelfde voorwerpen,
dezelfde accessoires en dezelfde stoffen. Op zijn schilderijen zijn vaak stoelen met leeuwenkoppen te zien, tafels bedekt met een oosters tapijt, kaarten en tapijten aan de muur
of muziekinstrumenten.
Weinig schilders toonden zoveel vreugde in het afbeelden
van een woning of een landschap. De kledingstukken van de
jonge vrouwen - waarschijnlijk de vrouw van de schilder of
een van de dochters - lijken eveneens op elkaar: kleren van
blauwe of gele zijde, parels. De figuren zijn onbeweeglijk.
De schilder schildert gezichten noch gebeurtenissen. Hij
legt nadruk op de compositie van het schilderij, op de betrekkingen tussen het licht en de kleuren ervan. Zijn schilderkunst is zuiver.
Vermeers schilderijen zijn vaak vervalst. In 1937 maakte
de bekende professor Bredius - een gewaardeerd kenner van
Vermeer - bekend, dat hij het tot dan toe onbekende schilderij van de schilder Avondmaal te Emmaüs had ontdekt. Nederland juichte en niemand trok het oordeel van deze beroemde kenner in twijfel. Het werk werd in 1938 aangeschaft
voor 500 000 gulden door Museum Boymans in Rotterdam.
Drie jaar later verscheen een volgend schilderij van Vermeer, Het Avondmaal van de Heer. Het schilderij werd aangeschaft door een van de rijkste Europese verzamelaars, dr.
Van Beuningen. In 1945 kwam aan het licht dat beide schilderijen vervalst waren. Ze waren geschilderd door Han van
Meegeren, die uiteindelijk ontmaskerd werd.
Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog werden er
schatten ontdekt in Oostenrijk, waar de top van de nationaal-socialistische leiding kunstwerken verborgen hield die in
geheel Europa waren gestolen. Ze werden geïdentificeerd en
teruggegeven. In de verzameling van de rijksmaarschalk
Herman Goering bevond zich ook een schilderij van Vermeer - „Christus en de echtbreekster“.
Het spoor leidde naar Van Meegeren. De Nederlandse
overheid beschuldigde hem van collaboratie, omdat hij de
oorsprong van het schilderij niet verklaren kon. Na enkele
dagen intensief speurwerk choqueerde Van Meegeren met
de ongelooflijke bekentenis, dat hij die Vermeer zelf geschilderd had. In plaats van collaboratie kon hij beter beschuldigd worden van vervalsing. Hij bewees de experts dat
zijn kennis van het werk van Vermeer, van de techniek, de
kleuren, de verdunningsmiddelen, tezamen met het gebruik
van oude schilderijen uit de 17e eeuw als voorbeeld voor de
falsificaties, enorm waren en ertoe hadden geleid dat een
van de grootste Vermeerkenners - dr. Abraham Bredius, volkomen de plank mis had geslagen, wat Van Meegeren vol
leedvermaak als voldoening beschouwde voor bepaalde onrechtvaardigheden van de kant van het kunstzinnige milieu.
Van Meegeren bracht drie weken in huisarrest door en schilderde onder politietoezicht een nieuwe vervalsing - De Jonge Christus. De geschiedenis bleek voor de media zo aantrekkelijk dat de vervalser de op een na populairste persoon
in Nederland werd, meteen na de premier, omdat het hem
gelukt was de rijksmaarschalk zelf in de luren te leggen.
Bondige recapitulatie
De productiviteit van Vermeer was vanuit ons gezichtspunt, noch vanuit dat van hem duizelingwekkend, en betrof
soms zelfs maar een enkel werk per jaar, waarbij het resultaat het aanzien heeft van een spontane, snelle schildering,
als het ware impressionistisch van karakter. Zijn schilderijen
zijn echter consequent gecomponeerd en technisch nauwgezet. Vermeer, lijkt het wel, werkte niet rechtstreeks voor
opdrachtgevers en hij verkocht tijdens zijn leven slechts een
minimaal aantal schilderijen. De meeste ervan verschenen
als eigendom van een bakker in de buurt als tegenwaarde
voor brood voor Vermeers kinderrijke gezin. De schilder leefde dus niet van zijn schilderijen, waarom hij al in zijn tijd
werd bewonderd, maar van de handel met schilderijen en
van de steun van zijn schoonmoeder. Vermeer herhaalde nooit een thema. Gezien dit feit zou een vervalser van zijn werken kunsthistoricus, schilder en ambachtsman moeten wezen. Die is gevonden! Han van Meegeren. Het werk van
Vermeer werd na zijn dood vergeten. Pas na 1866, toen de
Franse criticus E. J. T. Thore-Bürger hem herontdekte en een boek over hem uitgaf, werd Vermeers werk wereldberoemd. In de tweede helft van de negentiende eeuw werden
meer dan zeventig schilderijen aan Vermeer toegeschreven.
Geleidelijk aan werd het aantal kleiner.
Na de lezing verplaatsten we ons naar de galerij. Hoe anders?! De opzichters lieten zich weer niet onbetuigd. Ook
mevrouw dr. Handlová liet niet na zeer zakelijk in te grijpen.
Helaas hebben in onze verzameling Nederlanders geen Vermeer. Mevrouw Handlová liet ons Ter Borch en Jacob Ochtervelt zien, tijdgenoten van Vermeer. Qua afstand is Dresden het dichtst bij om Vermeer te zien, daarna Wenen.
Zuzana Vittvarová
Vertaling: Jesse Ultzen
Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur NE-BE
- 19 -
Zomer 2003
DE ONTDEKKING VAN DE HEMEL
ofwel het magische verhaal van de Messias naar de roman van Harry Mulisch
Het lezen van een boek in een omvang van bijna duizend bladzijden - De ontdekking van de hemel van de
wereldberoemde Nederlandse schrijver Harry Mulisch - lijkt in onze haastige tijd een vrijwel onmogelijke opgave. Diegenen onder ons het vage plan hebben eens aan dit eerbiedwaardige werk te beginnen, en zich toch geen enkel nieuwtje willen laten ontgaan, hadden in maart van dit jaar een unieke mogelijkheid - de roman op het
witte doek te bekijken, in de regie van de niet minder bekende Jeroen Krabbé, gedurende de tiende jaargang van
de Europese filmdagen. Het ging in Tsjechië waarschijnlijk om een unieke gelegenheid, want de film werd namelijk al twee jaar geleden met groot succes in de Nederlandse bioscopen vertoond, maar niet in de Tsjechische, wat bijzonder jammer is.
Op een goede dag besluit God om de mensheid nog een laatste kans te geven en draagt een engel op om
een nieuwe Messias naar de aarde te brengen. Veel tijd is er niet, maar de engel kwijt zich zeer gewetensvol van
zijn taak. Op dezelfde dag en hetzelfde ogenblik van het jaar 1963 komen Max en Onno ter wereld, de vaders
van de nieuwe redder van de mensheid. Als ze de leeftijd van Christus bereiken, ontmoeten ze elkaar stom toevallig (!) in de Amsterdamse straten en worden onafscheidelijke vrienden. Max is een wetenschapper die naar
het getal speurt dat de finale wet van het heelal moet onthullen, terwijl Onno zich met de politiek bezig houdt
en in zijn vrije tijd poogt om oude ceremoniële opschriften te ontcijferen. Hetzelfde toeval brengt de beide vrienden naar een boekwinkel, waar de nieuwe Maria in de gedaante van de aantrekkelijke celliste Ada verschijnt.
De scène is vernuftig voorbereid en de engel vervolgt de vervulling van zijn taak. Hiervan hebben onze aardse
helden uiteraard geen flauw benul en ze leven hun aardse leven verder. Max wordt verliefd op Ada, maar die
verlaat hem spoedig vanwege zijn avontuurtjes. Op een dag maakt hij bij Max schoon en blijft ook bij hem. Max
is teleurgesteld, maar vertrekt toch met Onno en Ada naar het communistische Cuba, waar in een hete en sprookjesachtige nacht de conceptie van de lang verwachte Messias plaatsvindt. Er is echter één maar, en dat is het
wat twijfelachtige vaderschap. Alleen de toeschouwer (en de hemel) weten dat de kleine Messias twee mogelijke vaders heeft, die niemand anders dan Onno en Max zijn. De geboorte van Quinten speelt zich af onder zeer
dramatische omstandigheden. De jongen is gezond, maar Ada blijft na een tragisch ongeval voor altijd op apparaten aangesloten, ingesloten tussen het leven en de dood. De opvoeding van de kleine Quinten wordt samen
met de moeder van Ada door Max ter hand genomen, want Onno moet zich aan zijn politieke carrière wijden.
De jaren verglijden. Quinten is een zeer bijzonder kind, begiftigd met het vermogen om dingen te zien die voor gewone mensen verborgen blijven, en ook om de toekomst te voorspellen. Op een dag wordt Onno vals beschuldigd van de moord op de Cubaanse communistische leider op basis van een gemanipuleerde foto en gedwongen om in afzondering te gaan leven. Hij bericht zijn vrienden hem niet te gaan zoeken. Max nadert de ontcijfering van het heelal en in de hemel wordt alarm geslagen. God grijpt opnieuw in. Voordat Quinten Max kan
waarschuwen, daalt een meteoriet op de aarde neer en verdampt Max met het ontrafelde geheim in de hitte van
een ontploffing. Quinten vindt echter een boek met een afbeelding van het heilige huis, dat opvallend overeenkomt met zijn eigen tekeningen (het gaat om het huis van God zelf) en zijn reis voert hem naar Rome. In Rome
ontmoet hij Onno. De boodschap is duidelijk. Quinten dient in Rome smaragden platen te vinden en ze naar hun
oorspronkelijke plaats in Jeruzalem te brengen. Onno heeft kunnen ontdekken waar de platen verborgen zijn en
hij helpt Quinten ze uit de Romeinse kathedraal naar Jeruzalem te vervoeren. De cirkel sluit zich. Het lot doet
opnieuw van zich spreken, als Onno doorheeft dat niet hij de vader van Quinten is, maar Max, wiens moeder
gestorven blijkt te zijn in een concentratiekamp. De beide helden ontwaren in Jeruzalem namelijk een joodse
vrouw, die op haar handen een nummer getatoeëerd heeft ... en dezelfde helderblauwe ogen heeft als Quinten.
Op een nacht verlaat Quinten het huis en legt de smaragden platen terug op hun oorspronkelijke plaats. De nieuwe Messias verdwijnt van het aardoppervlak en stijgt ter hemel. De taak is volbracht. De mensheid kan slapen.
Maar God laat de kijker niet zomaar naar huis gaan. Het lijkt alsof zijn toorn niet is uitgewoed en alsof de
mensheid voor haar zonden zal moeten boeten, ondanks het offer van de Messias.
Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur NE-BE
- 20 -
Zomer 2003
Na het bekijken van de uitstekende film, waarin in de onverbiddelijke realiteit toverachtige magie doorsijpelt om zo een betekenisvolle puzzel van menselijke lotgevallen te vormen, viel me de vraag in (stom toeval natuurlijk), of God de moedige Quinten nog een kans zal geven om diens laatste besluit ongedaan te maken.
Lenka Strnadová
Vertaling: Jesse Ultzen
NATIONALE FEESTDAG VAN BELGIË
21 juli, de dag waarop Leopold I de eed aflegde
België is een zeer oud land en tegelijk een jonge onafhankelijke staat. Het was Julius Caesar die zo'n 2.000 jaar geleden voor het eerst in zijn werk over de oorlog in Gallië over de Belgen sprak. Eeuwenlang maakte België deel
uit van verschillende staten. Het werd pas in 1830 onafhankelijk. De nationale feestdag is vastgesteld op 21 juli met
een wet van 27 mei 1890. Het was op 21 juli 1831 dat Leopold I, de eerste Koning der Belgen, de grondwettelijke
eed aflegde. Hij zwoer trouw aan de Belgische Grondwet, die door het Nationaal Congres werd uitgewerkt en op 7
februari 1831 werd erkend, alsook aan de Belgische wetten.
Nationale hymne: de Brabanëonne
Vlag : drie verticale strepen in het zwart, geel en rood.
De kleuren van de Belgische vlag zijn die van het wapenschild van het voormalige hertogdom Brabant. Het stelde
een leeuw van goud (geel) voor, op achtergrond van sabel (zwart), gmet rode klauwen en tong (rood).
11 juli
Vlaamse feestdag; herdenking van de Guldensporenslag (in 1302) bij Kortrijk, waarin de Graaf van Vlaanderen, samen met de stedelijke milities, de troepen van de koning van Frankrijk en zijn bondgenoten versloeg.
Vlag: Vlaamse Gemeenschap: een zwarte leeuw met rode klauwen op een gele achtergrond.
Hymne: de Vlaamse Leeuw
P. Schürová
N I E U W E V E R TA L I G E N
Hoe groot is de L van de literatuur
De titel van deze informatie over in het Tsjechisch vertaalde Vlaamse detectives stuit op de rigoureuze Nederlandse
verdeling van teksten in literatuur en lectuur. Lectuur is
datgene wat in grotere oplagen verschijnt, veel gelezen
wordt, maar weinig mediaal besproken. Echter datgene waarover men in de toonaangevende media schrijft, omdat het
ondergebracht is in de canon van de nationale letteren, heet literatuur met een grote en nog grotere L (niet voor niets
heet het werkstuk van de literatuurwetenschapper Marcel
Janssen Met grotere L). Die streng doorgevoerde scheiding
kan ons soms vrij eigenaardig voorkomen, want ze kan meerdere, voor de lezers attractieve gebieden - bijvoorbeeld
juist detectives - uit de literatuur verbannen. Wanneer een
auteur van grote literatuur detectives schrijft, verschuilt hij
zich niet zelden onder een pseudoniem, of geeft zijn detectiveromans de ondertitel: roman.
Zo niet in België. De beroemde schrijver van romans en
misdaadromans was de in het Frans schrijvende Belg Simenon en ook de literaire figuur Hercule Poirot is waarschijnlijk ook niet zo maar toevallig van Belgische nationaliteit. Kortom: in het huidige België nemen detectives een
vaste plaats in. In Vlaanderen wisten zij zich pas vrij laat e-
en plaats te veroveren: tussen de oorlogen van de twintigste eeuw. En zij werden geschreven door auteurs, die niet
alleen het genre detectives aanhingen, maar vooral dat van
romans. Van de al jarenlang naar de Nobelprijs dingende
Hugo Claus zouden we zeker niet durven te beweren dat hij
detectives schrijft, maar een groot deel van zijn werk heeft
de intrige van een detectiveroman. Immers - zoals we weten - is een roman een nooit eindigende dialoog, die vele,
verschillende genres omvat.
In Vlaanderen is de detectiveroman in de eerste plaats
een roman. En bijna altijd houdt ze zich niet alleen bezig
met een misdaad, maar volgt ze op de voet ook het maatschappelijk gebeuren en houdt ze zich ook bezig met vele
zaken, die de traditionele misdaadroman als onnodig beschouwt. In Vlaanderen is de detectiveroman in de eerste
plaats een leesbare roman, en een roman hoort toch thuis in
de literatuur - zij het dan ook met een kleine l.
Dankzij de vertaalster Petra Schürova zijn al langere tijd
bijna onopgemerkt Vlaamse detectives tot ons doorgedrongen. Zo verschenen op initiatief van de uitgeverij Cinemax
in 1997 Stukken van mensen van de schrijver Bob Mendes,
en De kinderen van Chronos van Pieter van Aspe (1998).
Onlangs verscheen er een recensie van nog een titel van de
laatst genoemde auteur, Het vierkant van de wraak, in 2002
Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur NE-BE
- 21 -
Zomer 2003
uitgegeven door Mladá fronta. Daarmee verscheen in dat
jaar in het Tsjechisch Aspes eerste detectiveroman uit 1995,
terwijl in datzelfde jaar in België al zijn tiende verscheen:
De vijfde macht. Van die gelegenheid maakte een Vlaams
agentschap gebruik door wandelingen in het spoor van de
populaire detective Van In door verscheidene localiteiten
door Brugge te maken, welke stad nauw verbonden is met
de auteur en zijn literaire figuren. Aspes persoonlijke beroep was huisbewaarder van de Heilige Bloedkapel in Brugge en hij kent elk historisch gebouw en hoekje van deze
plaats op zijn duim.
In de voor de overigens positieve recensie Een detectiveroman die verrast noch beledigt (Mladá fronta Dnes, 4. 3.
2003) wijst Jan Jandourek op Aspes overtreding van de regels van een detective, wanneer de auteur door de hande-
ling politieke en amoureuze verwikkelingen verweeft. Het
zij echter benadrukt dat zoals hierboven al vermeld is, dat
Het vierkant van de wraak het eerste deel van de reeks is en
dat na verloop van tijd blijkt, welke belangrijke rol deze perikelen voor de latere comissaris Van In en zijn vrouw Hannelore speelden. Jandourek overweegt terecht: „Voorzover
we in het Tsjechisch nog meerdere gevallen onder ogen
krijgen, onthullen we misschien ook de schoonheid van het
serie-prototype, die de figuren van de detective niet zal
misstaan.“ Laten we dus hopen dat de uitgeverij Mladá
fronta het niet bij de eerste misdaadroman van Pieter van
Aspe zal laten en dat Van In bij ons net zo zal inburgeren
als in België. Dat zou hem zeker niet misstaan.
Olga Krijtová
NIEUWE BOEKEN
Joost Zwagerman, Het wilde westen, Nederland 2001-2003.
Uitgeverij De Arbeiderspers 2003.
ISBN 90 295 5861 X / NUR 300
LEVENDE GESCHIEDENIS
Dat Joost Zwagerman niet alleen een goed romancier, dichter en essayist is maar ook een uitstekende geschiedschrijver bewijst zijn nieuwste boek ‘Het wilde westen’. Het bevat een keuze uit zijn columns en artikelen die hij
vanaf december 2000 tot en met 26 januari 2003 schreef in o.a. de Volkskrant, NRC Handelsblad en Vrij Nederland.
De jaren 2001 en 2002 worden in zijn geheel beschreven en dit waren niet de rustigste jaren in de Nederlandse
samenleving. Nederland werd geconfronteerd met een politieke moord, een koninklijk huwelijk en een totale politieke omwenteling (alhoewel?).
De inhoud in een column is vrij en geeft dus een aardig beeld van de opvattingen van de maker ervan. Hoe denkt
Zwagerman bijvoorbeeld over de Nederlandse politiek, wie zijn helden geweest en wie verliezers, welke sterren zijn
gevallen en welke gerezen, aan welke kleine dingen ergert Zwagerman zich? Het zijn zomaar wat vragen waarop je
na het lezen van ‘Het wilde westen’ een antwoord krijgt.
Er is in het boek een sleutelrol weggelegd voor de heren Pim Fortuyn en Herman Brood, twee uitersten, die toch
ook wel weer veel gelijkenissen vertoonden. Zwagerman beschouwt het leven van Herman Brood als een kunstwerk. Zijn zelfmoord past daar dan ook bij. ‘Met een klap. Majestueus. In stijl. Geen half werk.’ Zo stapte Brood
van het dak van het Hilton in Amsterdam. Zwagerman schetst de lezer verder een beeld van de manier waarop de
media aandacht besteedde aan deze daad. Soms is hij lovend, soms uiterst kritisch. Kritisch is hij ook over de berichtgeving naar aanleiding van de dood van Boudewijn Büch. Een man die volgens Zwagerman niet echt serieus
genomen werd en geportretteerd als een zonderling. Na zijn onverwachte dood was de pers vol lof.
Dan de heer Fortuyn, of ‘onze Pim’, zoals zijn aanhangers hem liever noemen. De schrik van de gevestigde politiek. Of je hem nou mocht of niet, de man was er gewoon, je kon niet om hem heen. Nederland was in de ban van
Fortuyn en dus voldoende stof tot schrijven voor Zwagerman. Het resultaat is een mooie politieke analyse van een
rumoerig jaar.
Maar ook totaal andere onderwerpen komen aan bod zoals televisieprogramma’s, drugsbeleid, zwevende kiezers
en zelfs de haardracht, of het ontbreken daarvan, van de vrouwelijke genitaliën is een dankbaar onderwerp voor Joost Zwagerman die met ‘Het wilde westen’ een prachtige kroniek heeft geschreven.
Het is een boek met een typische Zwagerman stijl, het "bekt" goed, is humoristisch, kritisch, relativerend, serieus en plezierig om te lezen. Ook in de toekomst zal dit boek nog regelmatig uit de kast gehaald worden om de Nederlandse geschiedenis te herlezen.
Roy van Roeden
Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur NE-BE
- 22 -
Zomer 2003
Het lezen voor de zomer
Pieter Aspe, Het vierkant van de wraak, Manteau Antwerpen/Standaard Uitgeverij
Kvadratura pomsty,naar het Tsjechisch vertaald door Petra Schürová, Mladá fronta, Praha 2002
Hoofdstuk 3
Bij Pieter Van In rinkelde de telefoon toen hij pas vijf minuten onder de douche
stond. Hij vloekte binnensmonds, maar
haastte zich geenszins. Hij nam rustig de
tijd om het schuim onder zijn oksels af te
spoelen. Daarna stampte hij zijn voeten
symbolisch droog op het rubberen matje.
Nog dampend ging hij voor de spiegel
staan en schudde meewarig het hoofd.
Het troebele beeld in de bewasemende
spiegel kon men bezwaarlijk mooi nemen.
Met een zucht van berusting wikkelde hij
zich in zijn oude, geruite badmantel.
Het was zondagochtend, kwart over negen. De zon priemde voorzichtig door de
verkleurde overgordijnen. Acht jaar kettingroken hadden ze een merkwaardig patina bezorgd. Als men de aanslag van nicotine tenminste zo kan omschrijven. De
ivoorkleurige zoldering en het vale behang waren er niet beter aan toe. Ze waren wit geweest.
Van In sjokte naar beneden. Het obstinate
gerinkel hield aan. De trap van blank beukenhout verbond zijn slaapkamer met de
salon op de gelijkvloerse verdieping. Daar stond het enige telefoontoestel. Van In
haatte die dingen op de slaapkamer. Voor
hij de hoorn opnam stak hij een sigaret
op.
„Van In hier,“ zei hij bits.
„Hallo, Van In, u spreekt met De Kee, goeiemorgen.“
Niets klinkt ironischer dan je baas die je
op zondag een goeiemorgen toewenst.
„Excuseer dat ik u zo vroeg stoor.“
De ironie van de hoofdcommissaris kende vandaag geen grenzen. Van In nam een nijdige trek van zijn sigaret. Hij wist
dat er nattigheid op komst was.
„Ik ben net opgebeld door Ludovic Degroof. U kent hem toch?“
„Die ken ik,“ antwoordde Van In gelaten.
Iedereen kent Hitler ook, wou hij zeggen.
„Goed. Luister nu goed wat ik ga vertellen, Van In.“ De Kee kon niet anders dan
Van In verklappen dat Degroof hem uit
zijn bed had gebeld. Het geval zat hem al-
lesbehalve lekker.
„Een paar uur geleden constateerde een
van onze nachtpatrouilles een inbraak bij
zijn zoon, de juwelier uit de Steenstraat,“
legde De Kee uit. „U vraagt zich waarschijnlijk af waarom ik u lastig val met een ordinaire inbraak en dat op een zondagmorgen nog wel.“
Van In vroeg zich af waarom iemand De
Kee lastig viel met een gewone inbraak
op zondagmorgen.
„Maar de zaak is delicater,“ vervolgde De
Kee. „Volgens een eerste vaststelling is er
helemaal niets gestolen. De dader zou alle juwelen in een bak met koningswater
hebben gedumpt. Ghislain Degroof, de
juwelier, beweert, dat het zuur zijn hele
collectie heeft vernietigd.“
De Kee pauzeerde even.
De eerste sigaret, die anders zo lekker
smaakte, prikkelde Van Ins keel en hij
moest hoesten.
„Hallo, Van In?“
„Moment, commissaris,“ rochelde Van
In. Het werd hoog tijd dat hij ermee kapte.
De Kee liet een zekere geërriteerdheid
blijken.
„Indien Deleu niet op vakantie was geweest, had ik u natuurlijk niet lastig gevallen. Maar u begrijpt dat we in dergelijke
omstandigheden best een geroutineerde
rechercheur inzetten, vooral als we met iemand zoals Degroof te maken hebben.“
Deleu was de schoonzoon van De Kee.
Van In had hem destijds ingewerkt bij de
politie.
„Natuurlijk, commissaris,“ zei hij bijna
gedwee.
Deleu kreeg gewoontegetrouw de meest
ophefmakende zaken toegeschoven. Als
hij het onderzoek verknalde, en dat lukte
altijd, mocht Van In opdraven en de brokstukken te lijmen. Deze keer kon De Kee
niet anders dan een beroep doen op hem.
„Dus u kunt voor hem inspringen?“
„Als dat moet.“
De Kee slaakte een zucht van verlichting.
„Voortreffelijk, Van In,“ zei hij opgewekt.
„Ik zou het bijzonder op prijs stellen als u
zo vlug mogelijk naar het commissariaat
Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur NE-BE
kon komen. Dan kunnen we samen onmiddellijk aan de slag.“
Van In stond sprakeloos. Hij was ervan overtuigd dat De Kee vanuit zijn appartement belde. Degroof moest wel heel gewicht in de schaal kunnen leggen om De
Kee op een zondagmorgen te laten opdraven.
„Ik ben daar over een half uur, mijnheer,“
zei hij.
„Uitstekend, Van In. Ik wist dat ik op u
kon rekenen.“ Met een droge tik verbrak
hij de verbinding.
Van In nam nijdig een trek van zijn sigaret. Hij had zich weer eens mooi laten inpakken. Aan de andere kant kon hij het
extrageld goed gebruiken. Zondaguren
werden dubbel vergoed en hij was twee
termijnen achter met de afbetaling van
zijn hypotheek.
Van In staarde gedurende een volle minuut in de grote, moderne spiegel op de
schoorsteenmantel. Hij verzette zich al
lang niet meer tegen zijn bazige ijdelheid.
De slordig geknoopte strik in zijn ceintuur was losgeraakt. De reflectie van een
bolle buik met verzonken navel was niet
bepaald opbeurend. Net als daarstraks in
de badkamer trok hij een lelijk gezicht.
Had hij zich daarvoor gedurende acht maanden de ziel uit het lijf getraind? Ze hadden het dus toch bij het rechte eind, die
stomme damesbladen. Een man wordt
wel degelijk kinds als hij de kaap van de
veertig overschrijdt.
Hij doofde zijn sigaret in een bloempot
waarin een schrale ficus wanhopig probeerde te overleven. Daarna liet hij de badmantel van zijn schouders glijden en ging
in profiel voor de levensgrote spiegel staan. Hij monsterde zichzelf opnieuw met
kritische blik. Als hij diep inademde en
zijn billen opspande leek zijn buik vlak en
hard. Van In genoot van de pose die hij
twintig seconden volhield. Na dit ritueel
beklom hij met bonkende tred de houten
trap naar de slaapkamer. Hij moest wel,
want zijn kleren lagen nog in de badkamer.
„Die Duvels toch,“ sakkerde hij toen hij
zich in zijn broek wurmde.
- 23 -
Zomer 2003
Opdat De Kee de indruk zou krijgen dat
hij zich gehaast had, schoor Van In zich
met opzet niet.
Van de Vette Vispoort, waar hij woonde,
tot aan het politiebureau in de Hauwerstraat, was het amper tien minuten lopen.
Van In had zijn wagen, een gebluste
BMW, drie jaar geleden van de hand gedaan.
Want wie in Brugge niet over een garage
beschikt, raakt zijn auto nergens meer
kwijt.
„Goeiemorgen, commissaris Van In.“
Benny Lagrou, de agent die de receptie
bemande, lachte zijn tandeloze mond bloot.
„Morgen, Benny. Is De Kee al lang op
post?“ vroeg Van In langs zijn neus weg.
Lagrou was een agent van de oude stempel. Hij was een drankorgel en een kletsmajoor. De Kee had hem vijf jaar geleden
van straatdienst ontheven. Normaal zat
hij op de dienst verloren voorwerpen, bij
de collegaës beter bekend als „Siberië".
„Heeft hij je geroepen in verband met die
overval in de Steenstraat?“ zei hij ontwijkend.
Lagrou keek schuw om zich heen en gaf
Van In een teken dat hij dichter moest komen.
„Hij is een half uur geleden binnengestoven,“ fluisterde Lagrou op samenzweerderige toon. „En ik denk dat hij niet te
welgezind is.“
„Is hij dat ooit,“ zei Van In.
Lagrou liet opnieuw zijn tandvlees zien.
Van In duwde de tussendeur open en liep
de trap op naar de derde verdieping. Hij
kwam niemand tegen. Iedereen nam de
lift tegenwoordig.
De hoofdcommissaris zat achter zijn bureau. Hij was klein van stuk, net als de
meeste dictators. Voor de gelegenheid had
hij zich in zijn uniform gehesen. Dat gebeurde uiterst zelden. Meestal droeg hij
dure maatpakken. Vera, zijn bijzit, waakte angstvallig over zijn look.
„Ga zitten, Van In,“ zei De Kee toonloos.
Hij observeerde hem door ontspiegelde
glazen in een achttien-karaats gouden
montuur. Het zat hem niet lekker dat zijn
schoonzoon afwezig was. Hij hield Van
In liever in de luwte.
„Sigaret?“
„Graag,“ zei Van In.
De Kee schoof hem een pakje Players toe,
taksvrij uiteraard. Van In stak er rustig een op. De Kee streek een paar keer na elkaar door zijn uitdunnende haar. Een kind
kon aanvoelen dat hij onder druk stond.
Hij zag dat Van In daarop lette en trok
zijn hand abrupt terug.
„Ik zou willen dat u de leiding neemt van
dit onderzoek, Van In. En het is van het
allergrootste belang dat u discreet handelt. Daarmee bedoel ik dat de familie
Degroof zo weinig mogelijk lastig valt en
dat eventuele verhoren niet op het bureau
plaatsvinden. Ben ik duidelijk?“
„Natuurlijk, mijnheer.“
Van In wist dat De Kee heel wat te danken had aan Ludovic Degroof. Driekwart
van alle plaatselijke politici trouwens ook.
„Het is ook niet per se noodzakelijk dat
de dader of daders worden opgepakt.“
De Kee had duidelijk moeite met deze laatste woorden. Van In schrok zich haast een ongeluk.
„En waarom niet als ik vragen mag?“
De Kee nam zijn bril van zijn neus en
wreef met een duim en wijsvinger zijn ooghoeken schoon. Van In stelde precies
die vragen die bij Deleu nooit zouden opkomen. Maar hij had weinig keus. Iemand
moest toch een onderzoek instellen.
„Beste Pieter,“ zei hij op zalvende toon.
„Mijnheer Ludovic Degroof heeft een hekel aan die soort van publiciteit. Als je de
daders vindt, oké. Vind je niet, geen probleem. Degroof vraagt ons een degelijk
proces-verbaal op te maken, de schade officieel te laten constateren en er verder niet al te veel aandacht aan te besteden.“
Het feit dat De Kee hem opeens ging tutoyeren, maakte Van In bijzonder achterdochtig. De hoofdcommissaris bediende
zich steevast van de ouderwetse beleefdheidsvorm.
„Met andere woorden: hij heeft ons nodig
om zijn verlies van de verzekeringsmaatschappij te recupereren,“ zei Van In nogal scherp.
De Kee wuifde die opmerking met een
achteloos gebaar weg.
„Hoelang ben je nu al bij de politie, Pieter?“ vroeg hij terwijl hij Van In geamuseerd aankeek. „Achttien jaar, negentien
jaar?“
„Negentien,“ zei Van In.
„Bijna twintig, Pieter,“ verbeterde De
Kee. De sluwe vos beschikte over een
grondige dossierkennis en die etaleerde
Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur NE-BE
hij graag. „Ik veronderstel dat je gedurende die tijd een heleboel hebt meegemaakt.“
Van In knikte. Hij had dit verhaal al een
paar keer moeten aanhoren. Meestal ging
het dan om een politieke affaire.
„Je weet ondertussen hoe de wereld in elkaar steekt en dat het soms beter is te
zwijgen dan in de stront te roeren.“
De Kee begon weer door zijn haar te strijken. Vera had het pas gisteren met een
duur produkt gekleurd. Daar dokte hij gewillig voor af, net als voor de Clio en het
appartement in Zeebrugge.
„Ik begrijp, wat u bedoelt, commissaris.“
Van In voelde zich als kleuter. Maar in
zijn geval was de juf een klein, arrogant
mannetje.
„Dat hoop ik, Pieter.“ Hij zette zijn bril op
en keek Van In strak aan. De Kee fixeerde graag mensen. Hij dacht dat hij daardoor gezag uitstraalde.
„Afgesproken?“
Van In bevochtigde zijn lippen.
„Heb ik enige keus?“ vroeg hij.
De Kee schudde het hoofd.
„Nee, die heb je niet, Pieter.“
Even dacht Van In met weemoed aan zijn
jeugd, die onvergetelijke jaren zestig, waarin hij nog geen gedwongen compromissen hoefde te sluiten. Nu ging hij gebukt
onder alimentatie en een veel te zware hypotheek.
De Kee stond op en liet zijn blik over het
Beursplein dwalen. Hij had in ieder geval
gedaan wat van hem werd gevraagd. Als
Van In het onderzoek verknalde, was die
meteen de perfecte zondebok. Bij nader
inzien was het zo slecht nog niet dat Deleu met vakantie was. De Kee beschikte
over een zesde zintuig voor het ontwijken
van netelige affaires.
„Zullen wij dan maar eens een kijkje ter
plaatse gaan nemen?“ stelde hij voor. Hij
raadpleegde de grote klok boven de deur.
Het was vijf voor tien. „Je collega zal gelukkig zijn dat hij wordt afgelost.“
Van In duwde zijn half opgerookte sigaret
uit en ging naar de deur. De Kee nam de
hoorn van de huistelefoon en toetste het
nummer van de kantine.
„Hallo, Gerard. We vertrekken onmiddellijk.“
De Kee produceerde een schraal, nasaal
stemgeluid, iets in de aard van een traag
draaiende mixer.
- 24 -
Zomer 2003
LETNÍ KVÍZ
Odpovûdi na letní kvíz
01. Hendrik, Wilhelmina
02. Eindhoven, Ïárovky
03. Roz‰ifioval kfiesÈanství
04. 6,7 procent (ménû neÏ 10 procent)
05. Potraty
06. Proti ·panûlsku, proti králi Filipu II.
07. 80 procent
08. Bosch, Rembrandt, Van Gogh, Mondriaan
09. Z Nûmecka
10. Kuyper, Colijn, Den Uyl, Lubbers
11. SnaÏil se objevit severní cestu do Indie
12. Nezávislosti Belgie
13. Zákroky nizozemského vojska proti vzboufiencÛm v Nizozemské Indii
14. Od 19. století
VRAGEN EN ANTWOORDEN
VOOR DE ZOMER
Antwoorden voor de vragen:
01. Hendrik, Wilhelmina
02. Eindhoven, gloeilampen
03. kerstenen, het christendom verbreiden
04. 6,7 procent (minder dan 10 procent)
05. abortus
06. Spanje, de koning van Spanje, Philips II
07. 80 procent
08. Bosch, Rembrandt, Van Gogh, Mondriaan
09. Duitsland
10. Kuyper, Colijn, Den Uyl, Lubbers
11. de noordelijke doortocht naar Indië ontdekken
12. onafhankelijkheid van België
13. het optreden van het Nederlandse leger tegen de opstandelingen in Nederlands-Indië
14. negentiende eeuw
15. 1914, neutraal
Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur NE-BE
- 25 -
Zomer 2003
Uitgever:
NE-BE,
Vereniging voor Nederlandse en Vlaamse cultuur
Radho‰Èská 1
130 00 Praha 3
Tsjechië
Bank: Komerãní banka, Praha 2
Rekeningnummer: 19-2307530267/0100
Bestuur:
Petra Schürová
Jana Pellarová
Veronika Havlíková
Eva Giese
Jana âervenková
Zuzana Vittvarová
Lenka Strnadová
Ruben Pellar
Voorzitter:
Petra Schürová ([email protected], tel/fax: 222 728 603)
Vice-voorzitters:
Veronika Havlíková ([email protected], tel.: 286 890 111, mobil: 603 553 789 )
Jana Pellarová ([email protected], tel.: 371 728 400, mobil: 603 782 819)
Penningmeester:
Eva Giese ([email protected], tel.: 272 760 660)
Redactie van het bulletin:
Lenka Strnadová ([email protected], tel.: 602 224 948)
Jana âervenková ([email protected], tel.: 241 442 416)
Jesse Ultzen ([email protected])
Bibliotheek:
Nederlandse ambassade, Gothardská 6, Praha 6
Eerste dinsdag in de maand vanaf 10.00 tot 12.00, (buiten juli en augustus en Nederlandse nationale feestdagen)
Informatie: Ruben Pellar ([email protected], tel: +420 2 6126 3486)
Administratie:
Lucie Pittnerová ([email protected], 235 301 731)
Titelblad: Johannes Vermeer van Delft - De Keukenmeid (1658)
Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur NE-BE
- 26 -