Národní přírodní rezervace Kralický Sněžník

Národní přírodní rezervace Kralický Sněžník

Národní přírodní rezervace
Kralický Sněžník - Śnieżnicky
Park Krajoobrazowy
Dvoudenní exkurze – autobus, pěší turistika
Náročnost: těžká
Zaměření: environmentální, zeměpisné, biologické
Navržená trasa:
Žamberk
–
Miedzygórze
–
Schr.Na
Sniezniku – Malý Sněžník – Dolní Morava
- Kralický Sněžník, vrchol– Stříbrnice Žamberk
Tento projekt je spolufinancován z prostředků ERDF prostřednictvím
Euroregionu Glacensis
Navržená trasa:
1. den – Śnieżnicky Park Krajoobrazowy:
Ze Žamberka autobusem do Miedzygorze, odtud pěšky směr
Kralický Sněžník na Schr. Na Sniezniku, dál po zelené turistické
značce přes Malý Sněžník na Klepáč, Evropské rozvodí a odtud do
Dolní Moravy
2. den – Národní přírodní rezervace Kralický Sněžník:
Z Dolní Moravy po naučné stezce Kralický Sněžník, žlutá turistická
značka, na rozcestí Francisca, dál po červené turistické značce na
vrchol Kralického Sněžníku a odtud zpět po červené a dál po žluté
turistické značce přes Návrší do Stříbrnice a autobusem do Žamberka
2
1. den – Śnieżnicky Park Krajoobrazowy:
Kralický Sněžník
Masív není svou rozlohou největší, ale nadmořskou výškou třetí
nejvyšší pohoří v ČR, tvoří rozmezí mezi Čechami, Moravou a
Kladskem. Nejvyšším vrcholem je Kralický Sněžník s výškou
1423m.n.m. Těsně pod vrcholem pramení řeka Morava. Pohoří je
zajímavé i po stránce geomorfologické. Králický Sněžník je kerné
pohoří vzniklé tektonickými zdvihy v mladších třetihorách. Je
3
tvořeno přeměněnými horninami převážně krystalickými břidlicemi
(rulami a svory), v menší míře se zde vyskytují krystalické vápence a
dolomity. Ve čtvrtohorách bylo území modelováno ledovcem, vznikl
charakteristický ráz řeky Moravy, mrazové sruby, kamenná moře a
jiné jevy. V krystalických vápencích a dolomitech v údolí horního
toku Moravy vznikl pozoruhodný kras s jeskyněmi, ponory a
vyvěračk
ami.
Jeskyně
Tvarožn
é
díry,
Mléčný
pramen
nebo
Patzeltov
a jeskyně
jsou
ojedinělými ukázkami krasových jevů v tomto pohoří. Nejsou však
široké veřejnosti běžně přístupné. V lomu nad Velkou Moravou se
těží mramor. Území s rozlohou 1695 ha bylo vyhlášeno v roce 1990
národní přírodní rezervací. Oblast Králického Sněžníku patří
mezi evropsky významné lokality.
4
Miedzygórze
Mezihoří je východiskem na Kralický Sněžník, bylo založeno v roce
1560 jako dřevařské, hornické a hutnické městečko. Od roku 1840,
kdy panství koupila Marianna Oranžská, získalo
specifickou
atmosféru
budováním
penzionů
městečko
v alpském
a
skandinávském stylu. Roku 1885 zde dr. Janisch zahájil výstavbu
lázeňských léčeben. Sanatorium Dom Wicieczkowy Gigant patří
dodnes k největším stavbám svého druhu v Polsku. Mezi historické
památky patří původně dřevěný barokní kostel sv. Josefa z roku
1740, přebudovaný v roce 1920, evangelický kostel z roku 1911 a
pomník princezny Marianny. Za zmínku stojí i pamětní deska M.
Zadarského, který v 19.století v
Mezihoří rozvíjel lyžování.
Zajímavými místy jsou také Muzeum historie horské turistiky
v Sudetech a Ogród Bajek (Pohádková zahrada), kde lze vidět mnoho
soch pohádkových bytostí a hradů. V městečku se nachází na říčce
Wilczce vodopád, který byl od 19. století do povodně roku 1997
uměle zvýšen asi o 5 m, aby byl nejvyšším vodopádem v Sudetech.
Dnes dosahuje původní výšky 20 m. V okolí vodopádu byla na
území cca 2,86 ha vyhlášena přírodní rezervace.
5
Schronisko Na Šnieźnieku im.Zbigniewa Fastnachta
Schronisko Na Snieźniku je nejstarší horská chata v Kladsku z roku
1871, kdy původní salaš, která stála na horské louce (Hala pod
Śnieźniekiem), byla přebudována Mariannou Oranžskou na chatu
přibližně dnešních rozměrů. Chata je pojmenovaná po chataři, který
ji zásadně v letech 1983 až 2001 přestavěl a zmodernizoval.
Malý Sněžník
Malý
Sněžník je
hraniční
hora, druhý
nejvyšší
vrchol
Kralického
Sněžníku
s výškou
1338
m.
Evropské rozvodí - vrch Klepý (1144 m n. m.), polsky Trójmorski
wierch Vrch Klepý, často nazývaným střechou Evropy, je ve střední
Evropě ojedinělá hydrogeologická zvláštnost. Pramení zde přítoky tří
řek, jejichž vody odtékají do tří moří. Na polském území Kladská
6
Nisa
do Baltu,
Lipkovský
potok
a
posléze Tichá Orlice
do Severního a
do Černého
Morava
moře.
řeka
Pramen
řeky
Moravy kousek pod
vrcholem,
ve výšce
1380 m. n. m., vytéká
z upravené studánky. Z důvodů zachování kvalitního zdroje vody
musí zůstat pramen Moravy ve své stávající podobě, tj. uzamčený.
Dolní Morava
Dolní Morava je
známé
horské
lyžařské
středisko.
Byla
založena
v roce
1577,
v roce
1720 byla obec
rozdělena
Horní
7
a
na
Dolní
Moravu. Samostatná moravská obec Horní Morava splynula v roce
1920 s obcí Velká Morava, která byla do roku 1960 patřila k Moravě.
Při správní a územní reformě v roce 1960, kdy došlo k posunutí
zemské hranice mezi Čechami a Moravou, kterou do té doby
historicky tvořila řeka Morava byla moravská obec Velká Morava,
doložená prvně v roce 1564, spojena s obcí Dolní Morava. Část obce
již náleží do Národní přírodní rezervace Kralický Sněžník. Dnes je
Dolní Morava významným zimním střediskem s lyžařským areálem
SKI Sněžník na údolních svazích řeky Moravy, zdejší sjezdovka na
západním svahu hory Slamník je jednou z nejstrmějších sjezdovek
v České republice.
2. den – Národní přírodní rezervace Kralický
Sněžník:
Národní přírodní rezervace Králický Sněžník
Národní přírodní rezervace Králický Sněžník byla
vyhlášena v roce 1990 na ploše 1694,67 ha, dnes zaujímá rozlohu
5303 ha. Leží v centrální a vrcholové části stejnojmenného pohoří
v nadmořské výšce 820 - 1424 m. Posláním rezervace je ochrana
přirozených a přírodě blízkých společenstev vázaných na geologický
podklad a reliéf horského masívu Králického Sněžníku.
8
Cílem ochrany je regulovat hospodářské
činnosti a poměrně
intenzivně se rozvíjející rekreační činnost. Území parku se rozkládá
na třech horopisných jednotkách. Horské partie patří Kralickému
Sněžníku, podhůří je součástí Červenopotoční kotliny a jihozápadní
okraj
je
součástí
Kralické
brázdy. Jsou
zde
zastoupena
subalpínská
společenstva
vrcholových
holí, v hřebenových polohách pod horní hranicí lesa se zachovaly
fragmenty původních lesních porostů s místním ekotypem smrku a
vrchovištní rašeliniště.
Nařízením
vlády
bylo
území
vyhlášeno
v rámci
programu
NATURA
2000 ptačí oblastí pro
ochranu
chřástala
9
polního (Crex crex). V chráněném území se vyskytují některé vzácné
druhy rostlin např. oměj šalamounek, kamzičník rakouský, ovsíř
dvouřízný,
zvonek
vousatý.
Ze
vzácnějších
druhů hub zde
byl
nalezen
květnatec
Archerův
a
holubinka
Quéletova. Z chráněných druhů živočichů žijí v rezervaci např.
myšivka horská, jeřábek lesní, hýl rudý, křepelka polní, ťuhýk
obecný, strnad obecný, zmije obecná. Obranné vojenské tvrze
využívají k zimování netopýr černý a ušatý.
Kralický Sněžník – Śnieźnik Klodzki
Králický Sněžník (Śnieżnik Kłodzki) s nadmořskou výškou 1424 m
n. m je nejvyšší horou a přírodní dominantou stejnojmenného
horského masivu. Nejvyšší vrchol poskytuje jedinečný kruhový
výhled na Hrubý Jeseník, Orlické hory a Kladskou kotlinu v Polsku.
Přes vrchol běží česko-polská hranice a asi 400 m jihovýchodně
10
u sochy slůněte, je položen hraniční kámen. Soška slůněte nedaleko
základů bývalé Liechtensteinovy chaty je nynějším symbolem
Králického Sněžníku.
Návrší
Návrší je výchozí
místo na Kralický
Sněžník.
Byla
to
původně soukromá
turistická
chata
z roku
1928,
nazývána
U
salašnických bud. V 80. letech byla přestavěna na srub.
Stříbrnice
Vznik Stříbrníce se datuje do roku 1128, patří k nejstarším obcím
regionu.Do historie obce se zapsalo lovecké právo, podle něhož měla
vesnice název „Lovecká obec Stříbrníce". V minulosti se zde
dolovalo stříbro a rýžovalo zlato. Krajinářsky i přírodovědně
významným územím je území Stříbrnických pasek, které bylo v roce
1993 vyhlášeno přírodním parkem. Na Stříbrnických pasekách se
dosud udržel charakter pasekářského osídlení.Území je suché a
11
výhřevné, s vrstvami navátých spraší a písků, což umožnilo existenci
mnohých teplomilných květin a zvířat.
12
Národní přírodní
přírodní rezervace
Kralický Sněžník - Śnieżnicki
Park Krajobrazowy
Wycieczka dwudniowa – autobusem i pieszo
Tematyka: geograficzna, środowiskowa, biologiczna
Poziom trudności: ciężki
Proponowana trasa:
Žamberk – Międzygórze – schr.Na Śnieżniku –
Mały Śnieżnik – Dolní Morava - Kralický
Sněžník, szczyt – Stříbrnice - Žamberk
Tento projekt je spolufinancován z prostředků ERDF prostřednictvím
Euroregionu Glacensis
13
Proponowana trasa:
1. dzień – Śnieżnicky Park Krajoobrazowy:
Z Žamberka autobusem do Międzygórza, stąd pieszo w kierunku na
Kralický Sněžník do schr. Na Sniezniku, dalej zielonym szlakiem
turystycznym przez Mały Śnieżnik na Klepáč, Europejski dział
wodny i stąd na Dolną Morawę
2. dzień – Narodowy rezerwat przyrody Kralický Sněžník:
Z Dolnej Morawy ścieżką dydaktyczną Kralický Sněžník, żółtym
szlakiem
turystycznym,
na
skrzyżowanie
Francisca,
dalej
czerwonym szlakiem turystycznym na szczyt Kralickiego Sněžníku,
stąd czerwonym szlakiem i dalej po żółtym szlaku turystycznym
przez Návrší do Stříbrnice i autobusem do Žamberka
14
1. dzień – Śnieżnicki Park Krajobrazowy:
Kralický Sněžník (Masyw Śnieżnika)
Masyw nie jest co do wielkości obszaru największy, ale jest trzecim
najwyżej położonym pasmem górskim w Czechach, tworzy granicę
Czech, Moraw i ziemi kłodzkiej. Najwyższym szczytem jest
Králický Sněžník o wysokości 1423 m n.p.m. Pod szczytem
wypływa źródło rzeki Morawy. Masyw ma ciekawą budowę
15
geomorfologiczną. Masyw powstał w wyniku metamorficznego
wypiętrzenia skał we wczesnym trzeciorzędzie. Zbudowany jest w
większości z gnejsów i łupków łyszczykowych, w małej ilości
występuje wapień i dolomit. W epoce czwartorzędu teren został
wymodelowany przez lodowiec, utworzyło się charakterystyczne
koryto rzeki Morawy, i inne formy rzeźby terenu. W skałach
wapiennych i dolomitowych w dolinie górnego biegu rzeki Morawy
powstał ciekawy kras z jaskiniami, ponorami i wywierzyskami.
Jaskinie „Tvarožné díry“, „Mléčný pramen“ albo „Patzeltowa
jaskinia“
są
wyjątko
wymi
formami
krasowy
mi
w
tym
masywie
, ale ich
zwiedza
nie jest zabronione. W kamieniołomach nad Wielką Morawą
wydobywa się marmur. Obszar o powierzchni 1695 ha został uznany
16
w roku 1990 za narodowy rezerwat przyrody. Obszar Králickiego
Sněžníku jest cennym europejskim rezerwatem.
Międzygórze
Międzygórze (Mezihoří) jest bazą wypadową dla pieszych wycieczek
w Masyw Śnieżnika, osiedle zostało założone w 1560 roku przez
drwali i węglarzy. Od roku 1840, gdy dobra ziemskie kupiła
Marianna
Oranžská,
miasteczko
otrzymało
charakterystyczną
zabudowę pensjonatów w stylu alpejskim i skandynawskim. W roku
1885 dr. Janisch rozpoczął budowę uzdrowisk. Budynek sanatorium
Gigant jest do dziś największym obiektem tego typu w Polsce.
Innymi zabytkami są drewniany kościół z roku 1911 oraz pomnik
księżniczki Marianny. Ciekawostką jest też tablica ku czci M.
Zadarskéiego, który stoi za rozwojem narciarstwa w XIX wieku.
Godnymi uwagi są też muzeum historii turystyki górskiej w
Sudetach i Ogród Bajek(Pohádková zahrada), gdzie możemy
zobaczyć wiele posągów postaci z bajek i modeli zamków. W
miasteczku znajduje się wodospad na rzece Wilczki, który był od
XIX wieku do powodzi w roku 1997 sztucznie podwyższony o 5 m,
żeby został największym wodospadem w Sudetach. Dzisiaj jest z
powrotem wysoki na 20m. W okolicach wodospadu ustanowiono na
obszarze 2,86 ha rezerwat przyrody.
17
Schronisko Na Śnieżniku im.Zbigniewa Fastnachta
Schronisko Na Śnieżniku jest najstarszym
na terenach ziemi
kłodzkiej. Powstało w roku 1871, gdy pierwotny szałas, który stał na
górskiej łące (Hala pod Śnieżnikiem), został przebudowany przez
Mariannę Orańską na schronisko górskie o dzisiejszym kształcie.
Schronisko nosi nazwę dzierżawcy schroniska, który w latach 1983 –
2001 wyremontował je i zmodernizował.
Mały Śnieżnik
Mały Śnieżnik
jest
górą
graniczną,
drugim
najwyższym
szczytem
Masywu
Śnieżnika
wznoszącym
się na wysokość 1338 m n.p.m. Europejski ciek wodny - vrch Klepý
(1144 m n. m.), po polsku Trójmorski Wierch Vrch Klepý, często
nazywany
dachem
Europy,
jest
specyfyczną
ciekawostką
hydrogeologiczną w Środkowej Europie. Swoje źródła mają tu trzy
18
rzeki, które płyną
do trzech mórz. Na
terenie
Polski:
Nysa Kłodzka do
Bałtyku,
Lipkowski
potok
do Cichej Orlicy i
następnie
do
Morza Północnego
i rzeka Morawa do
Morza Czarnego. Źródło rzeki Morawy wypływa ze studzienki na
wysokości 1380 m n.p.m. Z powodu zachowania dobrej jakości
wody, musi zostać źródło Morawy w swojej pierwotnej postaci, tj.
zamknięte.
Dolní Morava
Dolní Morava jest
znanym
górskim
ośrodkiem
narciarskim.
Powstała
w
roku
19
1577, w roku 1720 została gmina podzielona na Horní i Dolní
Moravu. Niezależna wieś na Morawie została w roku 1920
połączona z Velką Moravą, która do roku 1960 należała do Moraw.
Przy reformie w roku 1960, gdy została przesunięta granica
pomiędzy Czechami i Morawą, którą do tej pory historycznie
tworzyła rzeka Morawa, została wieś Velká Morava (pierwsza
wzmianka pochodzi z roku 1564) połączona z wsią Dolní Morava.
Część wsi znajduje się na obszarze narodowego rezerwatu przyrody
Kralický Sněžník.
SKI
Sněžník
jest
największym
centrum
narciarskim w rejonie, tutejsza trasa zjazdowa na zachodnim zboczu
góry Slamník jest jedną z najbardziej stromych w Czeskiej
Republice.
2. dzień – Narodowy rezerwat przyrody
Kralický Sněžník:
Narodowy
rezerwat
przyrody
Králický
Sněžník
Narodowy rezerwat przyrody Králický Sněžník
został utworzony w roku 1990 na obszarze 1694,67 ha, dziś zajmuje
obszar 5303 ha. Rezerwat położony jest w środkowej i szczytowej
części pasma górskiego o tej samej nazwie na wysokości 820 – 1424
m. Został utworzony dla ochrony przyrody i krajobrazu Masywu
20
Śnieżnika, reguluje działania gospodarcze i rekreacyjne na tym
terenie. Obszar parku rozprzestrzenia się na terenie trzech pasm
górskich. Górska część należy do Kralickiego Śněżnika, podgórska
część należy do Červenopotoční kotliny a południowo-zachodni skraj
jest częścią Králické brázdy. Występuje tu strefa szczytowa o
subalpejskim charakterze, na grzbietach nad górnym skrajem lasu
zachowały się fragmenty pierwotnych lasów z tutejszym ekotypem
świerka
i
mokradła.
Decyzją rządu
dołączono
obszar
do
systemu
NATURA
2000
jako
Ptasia
Dyrektywa z powodu ochrony derkacza (Crex crex). Na obszarze
chronionym występują cenne gatunki roślin np. tojad mocny, omieg,
owsica, dzwonek brodaty. Z cennych gatunków grzybów znaleziono
tu okretek australijski i gołąbek Quéletova. Z cennych gatunków
zwierząt występują w rezerwacie np. smużka leśna, jarząbek,
dziwonia zwyczajna, przepiórka, gąsiorek, trznadel zwyczajny, żmija
21
zygzakowata. W fortyfikacjach wojskowych zimują mopek i gacek
brunatny.
Kralický Sněžník – Śnieźnik Kłodzki
Králický Sněžník (Śnieżnik Kłodzki) wznosi się na wysokość 1424
m n.p.m., jest to najwyższa góra w górskim masywie. Z najwyższego
szczytu jest piękny widok na Wysoki Jesionik, Góry Orlickie i
Kotlinę Kłodzką na terenie Polski. Przez szczyt biegnie granica
państwa, blisko 400 m od posągu słonika znajduje się słup graniczny.
Posąg
słonika
blisko
fundamentów
dawnego
Schroniska
Liechtensteina jest dzisiejszym symbolem Śnieżnika Kłodzkiego.
Návrší
Návrší
jest
wypadową
bazą
dla
pieszych wycieczek na
Śnieżnik
Była
Kłodzki.
to
pierwotnie
prywatna
chata
turystyczna
z roku
1928, nazywana „U salašnických bud“. W 80-tych latach została
przebudowana na dom z bali.
22
Stříbrnice
Stříbrníce powstała w roku 1128, jest jedną z najstarszych wsi w
regionie. Historia wsi jest związana z prawem myśliwskym, z czego
wywodzi się nazwa wsi „Lovecká obec Stříbrníce“. W przeszłości
wydobywano tutaj srebro i złoto. Krajowe i przyrodniczonaukowe
znaczenie ma obszar Stříbrnických pasek(polan), które zostało w
roku 1993 uznano za park przyrody. Na Stříbrnickich polanach
zachowało się typowe osiedlenie. Obszar jest suchy i ciepły,
z warstwami nanieszonych lessów i piaskowców, dzięki czemu
występuje tu wiele ciepłolubnych roślin i zwierząt.
23