buková hora

Suchý vrch – dělostřelecká tvrz Bouda
Jednodenní exkurze – autobus, pěší turistika
Náročnost: střední
Zaměření: historické, zeměpisné, enviromentální,
biologické
Navržená trasa:
Žamberk – Jablonné nad Orlicí –
Čenkovice – Červenovodské sedlo – Suchý
vrch – dělostřelecká tvrz Bouda – Vysoký
kámen – Mladkov
Tento projekt je spolufinancován z prostředků ERDF prostřednictvím
Euroregionu Glacensis
Navržená trasa:
Ze Žamberka autobusem do Čenkovic se zastávkou v Jablonném nad
Orlicí, z Čenkovic pěšky přes Červenovodské sedlo, Suchý vrch do
Mladkova se zastávkou a prohlídkou dělostřelecké tvrze Bouda
Jablonné nad Orlicí
Jablonné nad Orlicí vzniklo ve 13. století při soutoku Tiché Orlice a
Orličského potoka na cestě do Kladska jako celnice, od roku 1304 se
dochovala první písemná zmínka o osadě Gablona, později se stala
městysem. Území patřilo původně zbraslavskému klášteru, později
Pernštejnům a Lichtenštejnům.V roce 1906 bylo císařským
2
diplomem Jablonné nad Orlicí povýšeno na město. Městský znak je
ze 14.století a je na něm černý medvěd sedící na zeleném pažitu
s opatskou berlou. Historický střed města je památkovou zónou,
které dominuje dům čp. 24, patrové roubené selské stavení
s dřevěnou pavlačí z roku 1750, ve kterém je stylový hotel U černého
medvěda. Dalším historickým domem s roubeným patrem je dům
čp.87 Srdíčko. Mariánský sloup Immaculata je z doby baroka. Nad
náměstím stojí kostel sv. Bartoloměje, postavený na místě původního
dřevěného ze 14. století, z roku 1725. Barokní celek doplňuje
hřbitovní brána se sochami sv. Petra a Pavla, kaple, márnice a fara.
V Jablonném se narodil Petr Figulus ( Jablonský ), českobratrský
biskup a zeť J.A. Komenského.Nejvýznamnější přírodní lokalitou
v Jablonném nad Orlicí
jsou Hradiska, pro svou
výjimečnost
vyhlášená
významným
krajinným
prvkem. Tato lokalita je
obklopena
skalními
četnými
útvary,
je
tvořena 4 km dlouhým lesnatým údolím v okolí meandrujícího toku
Orličkovského potoka. Nivní louky v okolí potoka tvoří rozmanitá
luční společenstva jako chráněná bledule jarní, několik druhů
3
jestřábníku, kosatce a další druhy. Údolí je domovem některých
vzácně se vyskytujících chráněných živočichů, jako krkavce velkého,
čápa černého, výra velkého, ledňáčka říčního, skorce vodního, zmije
obecné, užovky hladké, rejska horského a dalších. Přírodní
dominantou Jablonného je mohutný dub letní o obvodu kmene 480
cm, stáří asi 550 let. Z geologického hlediska je zajímavá část města
kolem nádraží, kde lze pozorovat tzv. mořskou transgresi tj. ukládání
křížových vrstev na fylit.
Čenkovice
Čenkovice s rozlohou 584 ha leží na úpatí Bukové, v průměrné
nadmořské výšce 670 m po obou
březích
Čenkovičky,
potoka
pramenící na Bukové hoře. Úzká niva
meandrujícího
potoka
se
zamokřenými loukami na rozloze
7,12 ha byla v roce 1989 vyhlášena
přírodní
Toto
památkou
údolí
je
„Čenkovička“.
místem
výskytu
mnohatisícové populace bledule jarní
(Leucojum vernum).
4
Živočichové této lokality jsou zastoupeny běžnými druhy lesů a
lesních okrajů, ojediněle zde můžeme pozorovat výskyt ptáků
vázaných na tekoucí vodu, skorce vodního (Cinclus cinclus),
střízlíka obecného (Troglodytes troglodytes) a konipase horského
(Motacilla cinerea)
Suchý vrch
Na
území
Bukovohorské
hornatiny,
která
tvoří
jihovýchodní část
Orlických
hor,
byl v roce 1987
vyhlášen
jako
oblast klidu Přírodní park Suchý vrch - Buková hora. Centrální
část přírodního parku má rozlohu 6427 ha, nejvyššími body jsou
Suchý vrch (995 m n. m.) s rozhlednou a Buková hora (958 m n. m.),
na jejímž jižním úbočí pramení řeka Moravská Sázava. Území je
typickou horskou a podhorskou krajinou, ve které se harmonicky
střídají
lesní
komplexy,
zastoupené
5
hlavně
smrkovými
monokulturami a zbytky smíšených bukovojedlových porostů, se
zemědělsky využívanými plochami a lidskými sídly.
Na východních svazích Bukové hory se nachází zajímavá lokalita
bledule jarní (Leucojum vernum), pro kterou tyto přírodní podmínky
jsou velmi neobvyklé.
Rozsáhlá
území
zemědělské krajiny jsou
místem výskytu zmije
obecné (Vipera berus) a
chřástala
polního(Crex
crex). Z důvodu ochrany
biotopu chřástala polního v této oblasti, byla v širším okolí vymezena
Ptačí oblast Kralický Sněžník v rámci lokalit soustavy Natura 2000.
Pro západní svahy přírodního parku jsou příznačná hluboká údolí,
vyznačující se spoustou hodnotných lokalit. Jednou z nich je ve
střední části přírodní rezervace Hynkovice s rašeliništěm, v kterém
lze najít řadu chráněných rostlin jako například masožravou rostlinu
rosnatku Okrouhlolistou (Drosera rotundifolia), suchopýr pochvatý
(Eriophorum vaginatum) a violku bahenní (Viola palustris). Další
menší rašeliniště s výskyte chráněných rostlin, například vachty
trojlisté (Menyanthes trifoliata) se nachází v pramenné části
Jamenského údolí.
6
Dělostřelecká tvrz Bouda
Dělostřelecká tvrz Bouda, která je součásti Muzea československého
hraničního opevnění, je zařazena jako evropsky významná lokalita
do systému Natura 2000. Podzemní pevnost je zimovištěm
význačných zástupců netopýrů. Bylo zde zjištěno 9 druhů netopýrů,
z nichž nejvýznamnější jsou netopýr černý (Barbastella barbastellus),
netopýr velký (Myotis myotis) a netopýr severní (Eptesicus nilssoni)
Vysoký kámen
V Muzeu Vysoký kámen lze zhlédnout objekty lehkého opevnění.
Mladkov
Mladkovská vrchovina, ve které obec leží, je nejníže položenou částí
Orlických hor s nejvyššími vrcholy
okolo 700 m.n.m. jako např. Adam
765 m.n.m., Studený 721 m.n.m.,
Vysoký
kámen
843
m.n.m.
Mladkov je poprvé připomínán
v roce 1350, v roce 1577 je uváděn
už jako městečko. V obci je raně barokní kostel sv. Jana Křitele
z roku 1697. Mladkov je nazýván "Českým Meranem" pro znamenitě
chráněnou polohu, radioaktivní pramen a velmi příznivé podnebí. Z
7
Mladkova vede na Suchý vrch přes dělostřeleckou tvrz Bouda
naučná stezka Betonová hranice. V okolí obce se nacházejí přírodní
unikáty, jako je průlom toku Tiché Orlice hřbetem Orlických hor a
Studenecké skály.
8
Suchý vrch – artyleryjska grupa
warowna Bouda
Wycieczka jednodniowa – autobusem i pieszo
Poziom trudności: średni
Tematyka: geografyczna, środowyskowa,
historyczna, biologyczna
Proponowana trasa:
Žamberk
–
Jablonné
nad
Orlicí
–
Čenkovice – Červenovodskie siodło –
Suchý vrch – artyleryjska grupa warowna
Bouda – Vysoký kámen – Mladkov
Tento projekt je spolufinancován z prostředků ERDF prostřednictvím
Euroregionu Glacensis
9
Proponowana trasa:
Z Žamberka autobusem do Jablonné nad Orlicí, dalej autobusem do
Čenkovic, z Čenkovic pieszo przez Červenovodskie siodło i Suchý
vrch, zwiedzanie artyleryjskiej grupy warownej Bouda, następnie
Vysoký kámen i zakonczenie trasy Mladkov
Jablonné nad Orlicí
W XIII wieku w widłach rzeki Tichej Orlici i Orličskiego potoku, na
drodze do Kłodzka powstał urząd celny, przy którym wkrótce
powstała osada Gablona. Pierwsza wzmianka pisemna o osadzie
10
pochodzi z roku 1304. Osada i okoliczne ziemie należały do
klasztoru znajdującego się w miejscowoszci Zbraslaw, potem
przeszła w posiadanie rodów Pernštejnów i Lichtenštejnów. W roku
1906 Jablonné nad Orlici dostaje prawa miejskie. Herb miasta
pochodzi z XIV wieku, jest na nim umieszczony czarny niedźwiedź
siedzący na zielonej trawie, trzymający pastorał opata.
Historyczne
centrum
miasta
uznano
za
część
zabytkową.
Najciekawszy jest piętrowy chłopski dom pod nr. 24, obecnie
stylowy hotel U Czarnego niedźwiedźa, charakterystyczną cechą
budynku jest drewniany krużganek z roku 1750. Na rynku znajduje
się także zabytkowy dom „Serduszko“ pod nr. 87 z drewnianym
piętrem. Kolumna maryjna Immaculata jest z epoki barokowej. Nad
rynkiem
wznoszył
się
drewniany kościół z XIV
wieku, na jego miejscu
został
w
roku
1725
wybudowany kościół św.
Bartołomieja.
Całość
w
stylu barokowym uzupełnia
brama cmentarza z posągami św. Piotra i Pawła, kaplica, kostnica
oraz plebania.
11
W Jablonnem urodził sie Petr Figulus (Jablonský), biskup Związku
Czeskich Braci i zięć J. A. Komenskiego.
Przyrodniczą atrakcją jsą Hradiska, otoczona skałami 4 km długości
zalesiona dolina przecięta meandrami Orličskiego potoku. Na łąkach
występujących na tym terenie rosną
rzadkie rośliny : chroniona
śnieżyca wiosenna, niektóre gatunki jastrzębca, kosaćce oraz inne.
Dolinę zamieszkują niektóre cenne zwierzęta, na przykład kruk,
bocian czarny, puchacz, zimorodek zwyczajny, pluszcz zwyczajny,
żmija zygzakowata, gniewosz plamisty, ryjówka górska i inne.
Atrakcją przyrodniczą w Jablonnem jest potężny, 550 letni dąb, który
ma obwód pnia 480 cm. Ciekawostką geologiczną na terenie miasta,
w okolicach dworca kolejowego, jest tak zwana morska transgresja,
tj. układanie warst krzyżowych na fyllit.
Čenkovice
Čenkovice rozciągają się po obu brzegach strumyka Čenkovičky, na
obszarze 584 ha u stóp Bukowej góry, na wysokości 670 m n.p.m..
Źródło strumienia Čenkovičky znajduje się na Bukowej górze.
„Čenkovička“- wąska łąka wokół meandrów strumienia na obszarze
7,12 ha – jest od roku 1989 chroniona przez państwo. W tej dolinie
znajduje się wielotysięczna kolonia śnieżycy wiosennej (Leucojum
12
vernum).
tym
Zwierzęta występujące w
środowisku
mieszkańcami
są
typowymi
lasów,
wyjątkowo
możemy tutaj zobaczyć ptaki związane
z płynącymi wodami -
Pluszcz
zwyczajny (Cinclus cinclus), Strzyżyk
zwyczajny (Troglodytes troglodytes) i
Pliszka górska (Motacilla cinerea).
Červenovodskie siodło
Červenovodskie siodło, przez które przechodzi główna trasa
komunikacyjna, rozdziela górski grzbiet na dwie części.
Park
przyrodnici
Suchý vrch –
Bukowa
jest
góra
utworzona
przez
13
wydzielony grzbiet najbardziej wysuniętego na południe cypla Gór
Orlickich – Skał Bukovohorskich. W 1987 roku została wygłoszona
za strefe ciszy (chroniona przez państwo). Część centralna zajmuje
przestrzeń o rozłoze 6427 ha, najwyższe szczyty to Suchý vrch (995
m n.p.m.) z wieżą widokową i Bukowa góra (958 m n.p.m.). Na
południowym zboczu Bukowej góry ma źródło rzeka Moravská
Sázava. Krajobraz jest typowy dla terenów
górzystych oraz
podgórskych, w których na przemian znajdują się lasy , łąki, oraz
pola uprawne i ludzkie siedziby. Większa część parku jest zalesiona
świerkowe
przez
monokultury i
resztki
bukowo-jodłowych
lasów. Na wschodnim
wzboczu, w nietypowym
dla niej miejscu, rośnie
śnieżyca
wiosenna.
Uprawne pola uprawne zamieszkuje żmija zygzakowata i derkacz.
Biotop derkacza dolączono do Ptasiej dyrektywy Kralicki Śnieźnik w
systemie obszarów Natura 2000. Na zachodnich wzboczach parku
krajobrazowego znajdują się typowe głębokie doliny, w których
znajdują się róźne rezerwaty, na przykład rezerwat Hynkowice,
znaleść w nim moźna łąki bagienne, na których rąsną mn.m.in.
14
rosiczka okrągłolistna, wełnianka i fiołek błotny. Inne łąki bagienne
znajdują się u żródeł w Jamenskiej dolinie, znajduje się tutaj bobrel
trójlistkowy i inne chronione rośliny.
Artyleryjska grupa warowna Bouda
Artyleryjska grupa warowna Bouda, część Muzeum Umocnień
Wojskowych Czechosłowacji, jest przyłączona do systemu regionów
Natura 2000. W podziemiach zimują cenne gatunki nietoperzy.
Spośród dziewięciu gatunków występujących tutaj nietoperzy
najrzadsze to mopek (Barbastella barbastellus), nocek duży (Myotis
myotis) a mroczek pozłocisty (Eptesicus nilssoni).
Vysoký kámen
W Muzeum Vysoký kámen znajdują się lekkie umocnienia
wojskowe.
Mladkov
Podgórska
przygraniczna
miejscowość
leźąca
w
najniższej części Orlickych gór.
Okoliczne szczyty sięgają około
700
15
m
n.p.m.,
mianowicie
Adam 765 m n.p.m., Studený 721 m n.p.m., Vysoký kámen 843 m
n.p.m. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1350, w roku 1577
jest już uważany za miasteczko. W gminie znajduje się kościół w
stylu barokowym św. Jana Chrzyciela wybudowany w roku 1697.
Z powodu znakomitego położenia, radioaktywnego źródła i bardzo
łagodnego klimatu nazwano Mladkov „Czeskim Meranem“. W
Mladkowie ma swój początek szlag turystyczny „Betonowa granica“,
jego trasa biegnie przez artyleryjską grupe warowną Bouda aż na
Suchý vrch. W okolicach gminy znajdują się ciekawostki natury,
takie przełęcz Tichej Orlicy i Studeneckie skały.
16
17